Podejście zintegrowane (kooperacja) jest związane z kilkoma trendami:
• nowymi podejściami (paradygmatami) w polityce społecznej, które związane są z przemianami społecznymi m.in. starzeniem się społeczeństwa, nowymi zagrożeniami społecznymi,
• procesami standaryzacji w polityce i pomocy społecznej,
• wiązania kwestii polityki społecznej z ekonomią (racjonalnością wydatków),
• wzrostem świadomości na temat deficytu realnej pracy socjalnej i środowiskowej,
• oczekiwanej reorganizacji systemu pomocy społecznej (różne propozycje reform),
• wzrostem znaczenia przypisywanego usługom społecznym w skutecznym pomaganiu.
Integracja obejmuje wszelkie „podejścia i metody pogłębiania koordynacji różnych służb i usług
socjalnych oraz poprawy ich efektywności, w celu
skuteczniejszej realizacji potrzeb ich użytkowników”
B.Munday
Raport ESN ( 2016) wskazuje , że "integracja„
1. może odnosić się do strukturalnej reorganizacji i lepszego zarządzania;
2. oznaczać poprawę współpracy między profesjonalistami z różnych sektorów, który współpracują z tym samym klientem;
3. może koncentrować się na integracji różnych środków finansowych poprzez łączenie budżetów lub tworzenie specjalnych zintegrowanych funduszy na wsparcie grup o złożonych potrzebach
B. Munday (2006)
• zwiększenie szybkości reakcji na pojawiające się problemy;
• uproszczenie procesów decyzyjnych poprzez zmniejszenie liczby zaangażowanych w nie decydentów;
• lepsze wykorzystanie dostępnych środków;
• redukcja nieporozumień w komunikowaniu się;
• poprawa satysfakcji ze świadczonych usług.
Raport ESN (2016)
• unikanie powielania tych samych usług w różnych systemach (i na poziomie konkretnych klientów)
• ograniczenie luk i braków w systemach
• ułatwienie wymiany informacji
• łatwiejsze dzielenie się wiedzą i informacjami przez specjalistów
• lepsze identyfikowanie potrzeb odbiorców usług
• szybsze reakcje systemów
wsparcia na problemy społeczne
• obniżenie kosztów usług
Proces integrowania można rozumieć w dwójnasób:
w formule wertykalnej oznacza systematyczną, bliską współpracę pomiędzy instytucjami z różnych
poziomów rządzenia (krajowego, regionalnego,
lokalnego) lub horyzontalnej, gdzie dochodzi do
różnego typu kooperacji pomiędzy podmiotami
świadczącymi usługi społeczne na tym samym
poziomie.
Współpraca może obejmować takie zakresy jak: I
• produkt mix – oznacza dostarczanie klientowi świadczeń w różnych formach oraz w pakietach dostosowanych do indywidualnych potrzeb;
• profesje mix – czyli działanie przedstawicieli różnych zawodów (profesji w obszarze usług społecznych) i wynikające z tego zależności. W kontekście przeobrażeń w kierunku systemu usługowego pojawia się zasadnicze pytanie o realizatorów takich działań i zasady tworzenia i działania tzw. helping professions.
Współpraca może obejmować takie zakresy jak: II
• organizacyjny mix – założenie, iż różne podmioty, organizacje, instytucje mogą być producentami i dostawcami usług,
• finansowanie mix – finansowanie usług z różnych źródeł,
• regulacje mix – komponowanie przepisów w elastyczny sposób stwarzających możliwość dostarczania usług na różnych poziomach.
MODEL KOOPERACJI – GMINY WIEJSKIE
ROPS (pakiet wiedzy, procedury, narzędzia,
trwałość
Powiat (PCPR)
Gmina (GOPS) Gmina (GOPS)
Gmina (GOPS)
Gmina
GPZK (zespół instytucji)
Edukator
Animator usług
Animator działań PLN
PLN
PLN
Osoba/rodzina
szkolenieszkolenie
Władze P i G
Władze P i G
Kampanie informacyjne I poziom
II poziom
III poziom
I poziom – administrowanie
➢ koordynowanie współpracy
➢ definiowanie ról uczestników
➢ ustalanie mechanizmów monitorowania rezultatów,
➢ szkolenie: Prowadzenie Szkoły Kooperacji, rola zawodowa: edukator Wypełnienie warunków kooperacji: zapewnienie przywództwa, właściwie sporządzanych porozumień, odpowiedniego poziomu szkoleń powiązanego z certyfikacją podmiotów/ osób.
Instytucja: Regionalne ośrodki pomocy społecznej Narzędzia: Platforma edukacyjna
II poziom – powiat - zarządzanie międzyinstytucjonalne
➢ budowanie zbioru/ rejestru dostępnych zasobów
➢ rejestracja, monitorowanie, kontrolowanie i regulacja- zwłaszcza usług wspólnych na poziomie powiatu
➢ wymiana specjalistów, organizacja staży między instytucjami (element szkoleniowy)
➢ publikowanie wyników ocen, raportów,
➢ uzupełniania baz danych usług, map sieci współpracy
II poziom – powiat - zarządzanie międzyinstytucjonalne
➢ prowadzenie rejestru i katalogowanie usług
➢ tworzenie warunków dla interdyscyplinarnej pracy, wielozawodowych zespołów– współdziałania specjalistów
Wypełnienie warunków kooperacji: kierowanie interdyscyplinarną pracą i wielozawodowymi zespołami specjalistów, koordynowanie prac specjalistów.
Instytucja: Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie
Rola zawodowa: Animator usług (proponowana nazwa zawodu menedżer pomocy społecznej i usług socjalnych). Narzędzia: Dyfuzor innowacji
Między poziomami / wspierająco Władza lokalna, proces rządzenie:
➢ podejmowanie kluczowych decyzji o sposobie dostarczania wsparcia
➢ finansowanie
A) program specjalny
B) integracja różnych środków finansowych poprzez łączenie budżetów lub tworzenie specjalnych zintegrowanych funduszy na wsparcie grup o złożonych potrzebach
C) własne środki, wyodrębnione na określone zadania finanse
➢ ustalanie i dbanie o warunki dla partycypacyjnego/
zintegrowanego zarządzania pomocą
A) utrzymanie lub poprawa politycznej legitymacji,
B) reprezentacja organizacji wchodzących w skład sieci, C) pośredniczenie między nią a ważnymi organizacjami zewnętrznymi (wyższych poziomów).
Instytucja: Samorząd lokalny
Rola zawodowa: Lokalny polityk społeczny
Narzędzia wspierające: Kalkulator kosztów zaniechania
III poziom – gminy 1A
Ustalenie szczegółowych warunków współpracy: wybór modelu, uzgodnienie porozumień.
wybór formy organizacji sieci
Lider sieci – ten typ charakteryzuje się obecnością osoby/ instytucji
(organizacji), która porozumiewa się
ze wszystkimi członkami sieci i jest łącznikiem we wszystkich sprawach, inni proszą ją o opinie, rady a także o podjęcie decyzji w niektórych sprawach, może być głównym decydentem w sprawie konkretnej rodziny. W tym wariancie taką rolę może przyjąć jeden z ośrodków ( inna instytucja gminna) lub też powiat (PCPR).
Rola zawodowa: animator działań – zadania z zakresu planowania, utrzymania i rozwoju współpracy
Brokerzy sieci – instytucje (organizacje), które
pośredniczą w kontaktach pomiędzy różnymi grupami,
które z jakiś powodów nie mogą/ nie chcą wchodzić w
interakcje.
Zarządzanie partycypacyjne
zarządzanie jest realizowane przez samych
członków sieci bez osobnego i niepowtarzalnego organu zarządzającego. Zarządzanie w tej formie może być realizowane bardzo formalnie; na
przykład poprzez organ kolegialny w skład, którego wchodzą wyznaczeni przedstawiciele organizacji nieoficjalnie w formie nieregularnych,
spontanicznych spotkań,
III poziom – gminy 1B
Zadania członków sieci – do szczegółowego ustalenia w ramach porozumienia - główny cel zarządzanie przypadkami
✓ zarządzanie: diagnozowanie przypadków, badanie zbiorowości, kierowanie zespołem/członkostwo w zespole;
✓ organizowanie: administrowanie dokumentacją klientów,
konsultowanie spraw klientów ze specjalistami, nadzorowanie pracy, organizowanie systemu szkoleń;
✓ praca na pierwszej linii w kontakcie międzyinstytucjonalnym:
arbitraż, arbiter, pośrednik, mediator, odsyłający do właściwych źródeł;
Na podstawie L. Lister, Contemporary Direct Practice Roles
Ważne elementy współpracy – warunki pracy dla Gminno-Powiatowych Zespołów-Kooperacji
- jedno okienko – zamiennie można zastosować
inną, prostszą wersję poprzez wprowadzenie –
zasady jednego punktu wejścia- raz zgromadzone
informacje, nie są powielane, a przekazywane w
ramach sieci współpracy, ew. wyłonienie managera
usług rodzinnych (agenta personalnego), który
jest odpowiedzialny za przeprowadzenie dokładnej
oceny potrzeb klienta, oraz:
- planowanie interwencji – plan wsparcia (potencjalne możliwości)
- określenie wymaganych zasobów dla konkretnego przypadku - wybór ścieżki dla rodziny (klienta):
a) przyznanie pakietu pomocy ( ustalenie koszyka)
a*) budowanie „specjalnej” kooperacji (specjalnego porozumienia dla konkretnego przypadku)
b) wskazanie i/lub skierowanie do innych instytucji świadczących pomoc
c) pozostawienie klienta w danej instytucji
Zespół byłyby odpowiedzialny za wybór, przygotowanie i wdrożenie pakietów usług rodzinnych (być może pod kierownictwem Menedżera usług rodzinnych). Odpowiada za dostarczanie wysokiej jakości, kompleksowych usług wspierających dzieci i rodzinę. Zespół opiera się na multidyscyplinarnej wiedzy dotyczącej rodziny (asystentów rodziny, psychologów, pedagogów, lekarzy) i instytucji/ organizacji (szkoły, przedszkola, przychodni, etc..) w celu dostarczenie kompleksowego wsparcia.
Menedżer usług rodzinnych byłyby odpowiedzialny za wybór, przygotowanie i wdrożenie pakietów usług rodzinnych (powstanie zawodu jest powiązane z planowanym centrum usług społecznych, którego
„filozofia pomagania” koncentruje się wokół rodziny i jej wzmacniania).
Menedżer usług rodzinnych odpowiada za dostarczanie wysokiej jakości, kompleksowych usług wspierających dzieci i rodzinę. Osoba ta oprócz multidyscyplinarnej wiedzy dotyczącej rodziny musi posiadać umiejętność zapewnienia skutecznego przywództwa w planowaniu i kierowaniu pracą innych osób oraz posiadać umiejętności nawiązywania skutecznych relacji z przedstawicielami innych zawodów (asystentów rodziny, psychologów, pedagogów, lekarzy) i instytucji/ organizacji (szkoły, przedszkola, przychodni, etc..) w celu dostarczenie kompleksowego wsparcia.
Dziękujemy za uwagę
Joanna Lizut Robert Gajewski