Ważne informacje Poważne ryzyko odniesienia obrażeń. Podręcznik użytkownika Silnik maszynowy DC16 PDE pl-pl

(1)

pl-PL

Wydanie 6.0

Podręcznik użytkownika Silnik maszynowy DC16 PDE

Ważne informacje

Poważne ryzyko odniesienia obrażeń

Podczas pracy z silnikiem, na przykład podczas regulacji pasków napędowych i sprzęgła lub wymiany oleju, niezwykle istotne jest, aby silnik nie został uruchomiony. Silnik może zostać uszkodzony, ale, co waż- niejsze, występuje wówczas poważne ryzyko odniesienia obrażeń.

Z tego powodu przed przystąpieniem do pracy przy silniku należy zabezpieczyć rozrusznik lub odłączyć przewód akumulatora. Jest to szczególnie ważne, jeśli silnik jest wyposażony w zdalny rozrusznik lub au- tomatyczny układ uruchamiania.

OSTRZEŻENIE!

Ten symbol ostrzegawczy oraz tekst są umieszczone obok tych punktów przeglądu, które wymagają szcze- gólnej uwagi ze względu na ryzyko odniesienia obrażeń.

(2)

Rozpoczęcie gwarancji . . . 3

Wprowadzenie . . . 4

Homologacja . . . 4

Klasy zasilania . . . 5

Środowisko i bezpieczeństwo . . . 6

Odpowiedzialność za środowisko. . . 6

Bezpieczeństwo. . . 6

Ostrzeżenia i zalecenia . . . 7

Tabliczka znamionowa silnika . . . 12

Identyfikacja podzespołów . . . 13

Uruchamianie i praca . . . 14

Kontrola przed pierwszym uruchomieniem . 14 Kontrola przed uruchomieniem . . . 14

Uruchamianie silnika . . . 14

Uruchamianie . . . 15

Wyłączanie silnika . . . 17

Kontrola po zakończeniu pracy. . . 17

Przegląd . . . 18

Czyszczenie silnika . . . 19

Silniki o niewielkiej liczbie godzin pracy. . . 19

Częstotliwość przeglądów. . . 20

Układ smarowania . . . 21

Klasa oleju. . . 21

Analiza oleju . . . 23

Kontrola poziomu oleju . . . 24

Maksymalne kąty pochylenia podczas pracy 24 Wymiana oleju . . . 25

Czyszczenie odśrodkowego filtra oleju . . . . 26

Sprawdzanie działania odśrodkowego filtra oleju . . . 30

Wymiana filtra oleju . . . 31

Filtr powietrza . . . 32

Odczytywanie wskaźnika podciśnienia . . . . 32

Wymiana wkładu filtrującego i wkładu bezpiec- zeństwa filtra powietrza . . . 33

Układ chłodzenia . . . 34

Płyn chłodzący . . . 34

Sprawdzenie poziomu płynu chłodzącego . . 39

Sprawdzenie stężenia środka zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w płynie chłodzącym . . . 40

Wymiana płynu chłodzącego i czyszczenie układu chłodzenia . . . 41

Układ paliwowy . . . 48

Wymagania dotyczące czystości. . . 48

Sprawdzenie poziomu paliwa . . . 48

Wymiana filtra wstępnego z oddzielaczem wody Sprawdzanie i regulacja luzu zaworowego oraz pompowtryskiwaczy . . . .57

Wymagania dotyczące jakości paliwa . . . .64

Olej napędowy . . . .64

Biodiesel (FAME) . . . .67

HVO . . . .68

GTL . . . .68

Przygotowanie silnika do przechowywania . .69 Produkty konserwujące . . . .69

Przygotowania do przechowywania. . . .70

Dane techniczne . . . .72

Dane ogólne . . . .72

Układ smarowania . . . .72

Układ dolotowy . . . .73

Układ chłodzenia . . . .73

Układ paliwowy . . . .73

Układ elektryczny . . . .73

Scania Assistance . . . .74

Ogólne momenty dokręcania dla połączeń śrubowych . . . .75

Śruby sześciokątne, śruby z sześciokątnym łbem gniazdowym, śruby typu Torx, nakrętki sze- ściokątne. . . .75

Śruby kołnierzowe z łbem sześciokątnym i sze- ściokątne nakrętki kołnierzowe . . . .75

Obejmy przewodów giętkich . . . .76

(3)

Rozpoczęcie gwarancji

Im lepiej znamy Ciebie, Twoją firmę oraz Twoje wyposażenie, tym lepiej możemy dostosować nasze usłu- gi. Po rozpoczęciu eksploatacji nowego silnika firmy Scania bardzo ważne jest bezzwłoczne odesłanie do nas raportu dotyczącego rozpoczęcia gwarancji. Musimy zarejestrować wszystkie informacje dotyczące właściciela silnika itp. w celu umożliwienia jego monitorowania.

Rozpoczęcie gwarancji można zgłosić na stronie internetowej firmy Scania: www.scania.com.

Uwaga:

Nieprzesłanie raportu dotyczącego gwarancji powoduje, że silnik nie jest objęty dołączoną gwarancją firmy Scania.

Wypełnij poniżej informacje wprowadzane w raporcie dotyczącym gwarancji. Informacje te ułatwiają na przykład kontakt z warsztatem. Numer seryjny silnika znajduje się na jego tabliczce znamionowej oraz jest wygrawerowany na bloku cylindrów.

Numer seryjny silnika (np. 1111111)

Numer identyfikacyjny okrętu (na przykład numer MMSI 111111111 lub IMO 1111111)

Data rozpoczęcia (rrrr-mm-dd)

Nazwa firmy

Osoba kontaktowa

Numer telefonu

Adres e-mail

Adres

Kod pocztowy

Miasto

(4)

Wprowadzenie

W niniejszym Podręczniku użytkownika opisano obsługę oraz konserwację silników maszyno- wych firmy Scania.

Są to chłodzone cieczą, czterosuwowe silniki wysokoprężne z wtryskiem bezpośrednim oraz turbodoładowaniem.

Silniki są dostępne w wersjach różniących się mocą wyjściową oraz prędkością obrotową. Moc zamówionego silnika jest podana na tabliczce umieszczonej na jednostce sterującej silnika.

Uwaga:

W Podręczniku użytkownika opisano tylko stan- dardowe podzespoły. Informacje na temat wypo- sażenia specjalnego można znaleźć w

instrukcjach dostarczonych przez różnych pro- ducentów.

W celu zapewnienia maksymalnej wydajności oraz najdłuższego czasu eksploatacji silnika pa- miętaj o następujących wskazówkach:

• Przeczytaj dokładnie Podręcznik użytkowni- ka przed rozpoczęciem użytkowania silnika.

W Podręczniku użytkownika znajdują się informacje, które są nowe nawet dla regular- nych użytkowników silników firmy Scania.

• Zawsze postępuj zgodnie z instrukcjami konserwacji.

• Dokładnie przeczytaj rozdział dotyczący bez- pieczeństwa.

• Poznaj dokładnie możliwości oraz sposób działania silnika.

• W sprawach przeglądów i napraw zawsze kontaktuj się z autoryzowanym warsztatem firmy Scania.

Informacje zawarte w niniejszym podręczniku były prawidłowe w momencie oddania go do druku. Firma Scania zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian bez uprzedzenia.

Uwaga:

Podczas wykonywania przeglądów i napraw zawsze używaj oryginalnych części zamiennych Scania.

Homologacja

WAŻNE!

Aby firma Scania mogła zagwarantować zgod- ność silnika z homologowaną konfiguracją oraz przyjąć odpowiedzialność za wszelkie uszkodzenia i obrażenia, jakie mogą wystąpić, wymagane jest przeprowadzanie konserwacji w sposób zgodny z instrukcjami opisanymi w niniejszym Podręczniku użytkownika.

Silnik z certyfikatem emisji spalin spełnia wymagania w określonym zakresie zastosowań.

Na każdym silniku z certyfikatem emisji spalin znajduje się tabliczka informująca o klasie wy- magań spełnianych przez silnik. Firma Scania gwarantuje, że każdy silnik spełnia wymagania dotyczące emisji spalin w zakresie zastosowań, dla którego został certyfikowany.

W celu zapewnienia zgodności z wymogami do- tyczącymi emisji spalin przez certyfikowany silnik wdrożony do eksploatacji wymagane jest spełnienie następujących wymagań:

• Konserwację należy wykonywać zgodnie z instrukcjami opisanymi w niniejszym Pod- ręczniku użytkownika.

• Konserwacja i naprawy urządzeń wtryskowych powinny być wykonywane przez autoryzowany warsztat Scania.

• Silnik można modyfikować wyłącznie za po- mocą sprzętu zatwierdzonego przez firmę Scania.

• Zerwanie plomb oraz modyfikacja ustawień może nastąpić tylko po uzyskaniu zgody firmy Scania. Modyfikacje mogą zostać zatwierdzone wyłącznie przez upoważnionych pracowników.

• Modyfikacje wpływające na działanie układu wydechowego i dolotowego muszą zostać zatwierdzone przez firmę Scania.

W przeciwnym przypadku należy przestrzegać zawartych w Podręczniku użytkownika instrukcji dotyczących eksploatacji i konserwacji silnika. Należy przestrzegać zaleceń dotyczących

(5)

Klasy zasilania

Firma Scania dostarcza silniki w pięciu różnych klasach zasilania:

ICFN, Continuous Service: Przeznaczone do pracy ciągłej przy nieograniczonej liczbie godzin pracy rocz- nie i całkowitym współczynniku obciążenia wynoszącym 100%.

IFN, Intermittent Service: Przeznaczone do eksploatacji okresowej, gdzie moc znamionowa jest dostępna przez jedną godzinę w trzygodzinnym cyklu. Całkowity współczynnik obciążenia nie może przekroczyć 80% mocy znamionowej. Nieograniczona liczba godzin pracy rocznie.

PRP, Prime Power: Przeznaczone do pracy ciągłej przy nieograniczonej liczbie godzin pracy i zmiennych obciążeniach. Średni współczynnik obciążenia nie może przekraczać 70% mocy znamionowej w okresie 24 godzin. Łączne przeciążenie 110% przez jedną godzinę na okres 12 godzin. Ta klasa mocy dotyczy silników jednobiegowych.

COP, Continuous Power: Przeznaczone do ciągłego użytkowania przy niezmiennym obciążeniu i nieogra- niczonej liczbie godzin pracy.

ESP, Emergency Standby Power: Przeznaczone do użytku ze zmiennymi obciążeniami przez maksymal- nie 200 godzin rocznie. Nie można przeciążać. Średni współczynnik obciążenia nie może przekraczać 70%

mocy znamionowej w okresie 24 godzin. Silniki ESP są przeznaczone do zasilania rezerwowego w wydaj- nych sieciach elektrycznych w Europie, Ameryce Północnej i Południowej, Australii, Nowej Zelandii, Ja- ponii i na Tajwanie. W innych obszarach do zasilania rezerwowego zalecany jest PRP

Poniżej należy wymienić numery seryjne oraz klasy zasilania silników używanych w tej instalacji: Klasę zasilania danego silnika można znaleźć w arkuszu danych typu silnika na stronie internetowej firmy Scania:

www.scania.com.

Numer seryjny silnika:

Typ silnika:

Moc silnika: kW przy obr./min

ICFN, Continuous service

IFN, Intermittent service

(6)

Środowisko i bezpieczeństwo

Środowisko i bezpieczeń- stwo

Odpowiedzialność za środo- wisko

Firma Scania projektuje i produkuje silniki z my- ślą o maksymalnej ochronie środowiska. Firma Scania poczyniła znaczne inwestycje w celu ograniczenia emisji substancji szkodliwych w spalinach, aby spełnić wymagania dotyczące ochrony środowiska obowiązujące na niemal wszystkich rynkach.

Zapewniamy jednocześnie wysoki poziom wy- dajności oraz ekonomię eksploatacji silników firmy Scania. W celu utrzymania tych parame- trów podczas całego okresu eksploatacji silnika użytkownik musi przestrzegać opisanych w Pod- ręczniku użytkownika instrukcji dotyczących eksploatacji, konserwacji, paliwa, oleju smaro- wego oraz płynu chłodzącego.

Do innych czynności mających na celu ochronę środowiska należy wykonywanie po zakończe- niu konserwacji lub naprawy utylizacji odpadów (na przykład oleju, paliwa, płynu chłodzącego, filtrów i akumulatorów) w sposób zgodny z obo- wiązującymi przepisami.

Bezpieczeństwo

Na kolejnych stronach podsumowano zalecenia dotyczące bezpieczeństwa obowiązujące podczas eksploatacji i konserwacji silników firmy Scania. Odpowiednie informacje znajdują się także w opisie poszczególnych punktów przeglą- du.

W celu uniknięcia uszkodzenia silnika oraz zapewnienia jego optymalnej pracy należy prze- strzegać instrukcji podanych w ostrzeżeniach i zaleceniach.

Nieprzestrzeganie instrukcji może spowodować unieważnienie gwarancji.

Różne rodzaje zaleceń

Ostrzeżenie!

Wszystkie zalecenia poprzedzone słowem Ostrzeżenie! są bardzo ważne. Ostrzegają przed poważnymi usterkami i nieprawidłową obsługą, które mogłyby skutkować obrażeniami ciała.

Przykład:

OSTRZEŻENIE!

Na czas wykonywania prac przy silniku zablokuj rozrusznik. Niespodziewane włączenie się silnika może spowodować poważne obrażenia.

Ważne!

Zalecenia poprzedzone słowem Ważne! ostrze- gają przed usterkami i nieprawidłową obsługą, które mogłyby skutkować uszkodzeniem wypo- sażenia. Przykład:

WAŻNE!

Zbyt wysoka temperatura płynu chłodzącego może spowodować uszkodzenie silnika.

Uwaga:

Zalecenia poprzedzone słowem Uwaga: zawie- rają ważne informacje umożliwiające zapewnie- nie jak najlepszej wydajności i funkcjonalności.

Przykład:

Uwaga:

Przed sprawdzeniem poziomu oleju pozostaw silnik wyłączony przez co najmniej 7 minut.

(7)

Ochrona środowiska

Niniejszy Podręcznik użytkownika zawiera spe- cjalnie oznaczony tekst instrukcji mających na celu ochronę środowiska podczas przeglądów.

Przykład:

Środowisko

Użyj odpowiedniego pojemnika. Zgromadzone paliwo należy zutylizować w sposób zgodny z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Ostrzeżenia i zalecenia

Palenie tytoniu

OSTRZEŻENIE!

Palenie jest zabronione

• w pobliżu materiałów palnych lub wybucho- wych, np. paliwa, olejów, akumulatorów, substancji chemicznych

• podczas tankowania paliwa oraz w pobliżu stacji paliw

• podczas pracy nad układem paliwowym

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa podczas eksploatacji silnika

Przeglądy codzienne

Kontrolę wzrokową silnika oraz komory silnika należy wykonywać zawsze przed jego uruchomieniem oraz po jego wyłączeniu po zakończe- niu pracy.

Ta kontrola ma na celu wykrycie wycieków paliwa, oleju lub płynu chłodzącego lub innych usterek wymagających podjęcia działań napraw- czych.

Paliwo

OSTRZEŻENIE!

Nieprawidłowa klasa paliwa może spowodować uszkodzenie lub zatrzymanie pracy silnika z powodu usterki układu wtryskowego. Może to do- prowadzić do uszkodzenia silnika oraz

odniesienia obrażeń.

WYMAGANIE

Należy używać wyłącznie paliwa spełniającego wymagania opisane w rozdziale Wymagania do- tyczące jakości paliwa.

Tankowanie paliwa

OSTRZEŻENIE!

Podczas tankowania paliwa występuje ryzyko pożaru i wybuchu. Silnik musi być wyłączony, a palenie jest zabronione.

Nie należy przepełniać zbiornika paliwa, ponie- waż paliwo potrzebuje pewnej przestrzeni na rozszerzanie się. Upewnij się, że korek wlewu jest dokładnie zamknięty.

Niebezpieczne gazy

OSTRZEŻENIE!

Silnik należy uruchamiać tylko w miejscu o do- brej wentylacji. Spaliny zawierają tlenek węgla oraz tlenki azotu, które są toksyczne.

Gdy silnik pracuje w zamkniętej przestrzeni, musi być zainstalowane urządzenie wyciągające w sposób skuteczny spaliny oraz gazy ze skrzyni korbowej.

(8)

Stacyjka WAŻNE!

Jeśli tablica rozdzielcza nie jest wyposażona w stacyjkę, komora silnika powinna być zabloko- wana w celu uniemożliwienia uruchomienia silnika przez nieupoważnione osoby.

Alternatywnie można użyć włącznika zasilania lub głównego wyłącznika zasilania z funkcją blokady.

Gaz wspomagający rozruch

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie używać gazu wspomagającego rozruch lub podobnych środków w celu ułatwienia rozruchu silnika. Może to spowodować wybuch w kolektorze ssącym oraz obrażenia.

Uruchamianie

OSTRZEŻENIE!

Silnika nie wolno uruchamiać w miejscach, w których występuje ryzyko wybuchu, ponieważ wszystkie podzespoły elektryczne oraz mecha- niczne mogą generować iskry.

Zbliżanie się do uruchomionego silnika stanowi zawsze zagrożenie dla bezpieczeństwa. Części ciała, ubranie lub upuszczone narzędzia mogą zostać pochwycone przez obracające się części, takie jak wentylator, co może doprowadzić do obrażeń. W celu zapewnienia bezpieczeństwa wszystkie obracające się części oraz gorące powierzchnie muszą być wyposażone w osłony.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa podczas posługiwania się materiała- mi

Paliwo i olej smarowy

OSTRZEŻENIE!

Wszystkie paliwa oraz środki smarne, a także wiele substancji chemicznych, mają właściwości palne. Należy zawsze przestrzegać instrukcji podanych na odpowiednim opakowaniu.

Pracę należy wykonać przy zimnym silniku.

Wyciek paliwa na gorącą powierzchnię może być przyczyną pożaru.

Używane szmaty i inne materiały palne należy przechowywać w bezpieczny sposób uniemożli- wiający ich samozapłon.

Akumulatory

OSTRZEŻENIE!

Akumulatory zawierają i wydzielają tlenowodór, w szczególności podczas ich ładowania. Tleno- wodór ma właściwości palne i jest niezwykle wybuchowy.

W pobliżu akumulatorów oraz przedziału aku- mulatorów nie wolno palić ani umieszczać żad- nych źródeł otwartego ognia i iskier.

Nieprawidłowe podłączenie przewodu akumulatora lub przewodu rozruchowego może spowo- dować iskrę, która może być przyczyną wybuchu akumulatora.

(9)

Substancje chemiczne

OSTRZEŻENIE!

Większość substancji chemicznych, takich jak glikol, środki antykorozyjne, oleje konserwujące i środki do usuwania smarów jest szkodliwych dla zdrowia. Niektóre substancje chemiczne, takie jak oleje konserwujące, mają także właści- wości palne. Należy zawsze przestrzegać zaleceń dotyczących bezpieczeństwa podanych na opakowaniu.

Substancje chemiczne oraz inne materiały szko- dliwe dla zdrowia należy przechowywać w za- twierdzonych, wyraźnie oznaczonych

pojemnikach, tak aby były one niedostępne dla nieupoważnionych osób.

Środowisko

Nadmiar substancji chemicznych oraz zużyte substancje chemiczne należy zutylizować w spo- sób zgodny z przepisami krajowymi i międzyna- rodowymi.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa podczas konserwacji

Wyłącz silnik

OSTRZEŻENIE!

Praca przy uruchomionym silniku stanowi zawsze zagrożenie dla bezpieczeństwa. Części cia- ła, ubranie lub upuszczone narzędzia mogą zostać pochwycone przez obracające się części, co może doprowadzić do obrażeń.

Przed przystąpieniem do konserwacji należy zawsze wyłączyć silnik, chyba że instrukcja wskazuje inaczej.

Aby uniemożliwić uruchomienie silnika: Wyj- mij kluczyk zapłonu ze stacyjki lub odłącz zasilanie przy użyciu wyłącznika zasilania lub głównego wyłącznika zasilania, a następnie zablokuj te wyłączniki.

Zamontuj w odpowiednim miejscu tabliczkę ostrzegawczą informującą o prowadzeniu prac przy silniku.

Gorące powierzchnie i płyny

OSTRZEŻENIE!

Gdy silnik jest gorący, zawsze istnieje ryzyko poparzeń. Szczególnie gorące są kolektory silni- ków, turbosprężarki, miski olejowe, gorący jest także płyn chłodzący i olej w przewodach sztyw- nych i giętkich.

(10)

Układ smarowania

OSTRZEŻENIE!

Gorący olej może spowodować oparzenia i po- drażnienia skóry. Wymieniając gorący olej, noś rękawice i okulary ochronne.

Przed rozpoczęciem pracy przy układzie smarowania upewnij się, że nie jest on pod ciśnieniem.

Podczas uruchamiania i eksploatacji silnika upewnij się, że pokrywa wlewu oleju jest zamon- towana, aby uniknąć wydostania się oleju.

Środowisko

Przepracowany olej należy zutylizować zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Układ chłodzenia

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie otwieraj korka wlewu płynu chłodzą- cego, gdy silnik jest gorący. Gorący płyn chło- dzący i para wodna mogą wytrysnąć, powodując oparzenia. Jeżeli korek trzeba odkręcić, zrób to powoli, aby przed jego całkowitym zdjęciem zredukować ciśnienie w zbiorniku. Używaj ręka- wic ochronnych, ponieważ płyn chłodzący jest nadal bardzo gorący.

Unikaj kontaktu płynu chłodzącego ze skórą, po- nieważ może on powodować jej podrażnienia.

Wykonując czynności wymagające kontaktu z płynem chłodzącym, noś rękawice i okulary ochronne.

Spożycie glikolu etylowego może mieć skutek śmiertelny.

Środowisko

Zużyty płyn chłodzący należy zutylizować zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowy-

Układ paliwowy

OSTRZEŻENIE!

Konserwacja i naprawy urządzeń wtryskowych powinny być wykonywane przez autoryzowany warsztat Scania.

Zawsze używaj części zamiennych Scania do układów paliwowych i elektrycznych. Części za- mienne firmy Scania zostały zaprojektowane w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia po- żaru lub wybuchu.

Środowisko

Użyj odpowiedniego pojemnika. Zgromadzone paliwo należy zutylizować w sposób zgodny z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Układ elektryczny

OSTRZEŻENIE!

Wyłącz silnik oraz zasilanie, odłączając przewody elektryczne od akumulatora. Należy również odłączyć zasilacze zewnętrzne podłączone do dodatkowego wyposażenia silnika.

Zawsze używaj części zamiennych Scania do układów paliwowych i elektrycznych. Części za- mienne firmy Scania zostały zaprojektowane w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia po- żaru lub wybuchu.

(11)

Spawanie elektryczne

OSTRZEŻENIE!

Podczas prowadzenia prac spawalniczych przy silniku lub w jego pobliżu należy odłączyć przewody akumulatora i alternatora. Odłącz również złącze wielostykowe jednostki sterującej silnika.

Podłącz zacisk klamrowy urządzenia do spawania w pobliżu spawanego elementu. Zacisk klamrowy urządzenia do spawania nie może być podłączony do silnika, ani w taki sposób, aby prąd przepływał przez łożysko.

Po zakończeniu spawania:

1.Podłącz przewody alternatora oraz jednostki sterującej silnika.

2.Podłączy akumulatory.

Akumulatory

OSTRZEŻENIE!

Akumulatory zawierają kwas siarkowy o silnym działaniu korozyjnym. Podczas ładowania lub przenoszenia akumulatorów chroń oczy, skórę oraz odzież. Zakładaj rękawice i okulary ochronne.

W przypadku kontaktu kwasu siarkowego ze skórą: Umyj narażone miejsce mydłem i dużą ilością wody. W przypadku kontaktu z oczami:

Natychmiast przepłucz oczy dużą ilością wody i skontaktuj się z lekarzem.

Środowisko

Zużyte akumulatory należy utylizować zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

Przed uruchomieniem pojazdu

OSTRZEŻENIE!

Przed uruchomieniem silnika upewnij się, że wszystkie osłony znajdują się na swoich miejscach. Upewnij się, że na silniku nie zostały po- zostawione żadne narzędzia lub inne

przedmioty.

Przed uruchomieniem silnika należy zamonto- wać filtr powietrza. W przeciwnym przypadku występuje ryzyko wessania przedmiotów do wirnika sprężarki lub odniesienia obrażeń po do- tknięciu filtra powietrza.

(12)

Tabliczka znamionowa silnika

Tabliczka znamionowa sil- nika

Na tabliczce znamionowej silnika określono w formie kodu typ, rozmiar i zastosowanie silnika.

Podane są również zakres mocy tego typu silnika oraz jego znamionowa prędkość obrotowa. W odpowiednich przypadkach homologacja typu silnika UE w zakresie emisji substancji szkodli- wych w spalinach jest podana w Output.

Moc silnika podana jest na tabliczce umieszczonej na jednostce sterującej silnika. Numer seryjny silnika jest wytłoczony na górnej części bloku cylindrów z prawej przedniej strony.

Przykład: DC16 071A

DC Silnik wysokoprężny z turbodoładowaniem z chłodnicą powietrza doładowującego.

16 Całkowita pojemność skokowa w dm³. 071 Kod osiągów i homologacji. Kod ten, wraz

z kodem zastosowania, wskazuje znamio- nową całkowitą moc silnika.

A Kod zastosowania. Środek do ogólnego użytku przemysłowego.

Made by

Type Engine No

Output . kW r pm .

DC16 074A 1234567

405-515 2100

Output . kW r pm .

351 478

Przykładowa tabliczka znamionowa silnika

(13)

Identyfikacja podzespołów

5 6

7 8 3

2

10 9 4

1

4

381 635

Na rysunkach przedstawiono standardową wersję silnika DC16. Zamówiony silnik może mieć inne wyposaże- nie.

1. Pompa ręczna paliwa.

2. Filtr paliwa 3. Filtr oleju 4. Filtr oleju.

5. Jednostka sterująca pracą silnika.

6. Odśrodkowy filtr oleju.

7. Tabliczka znamionowa silnika i jego numer seryjny wybity na bloku cylindrów 8. Korek wlewu oleju.

9. Prętowy miernik poziomu oleju.

10.Końcówki do spuszczania i wlewania płynu chłodzącego (1 z każdej strony).

Uwaga: filtr wstępny paliwa z oddzielaczem wody znajduje się między zbiornikiem paliwa a silnikiem.

(14)

Uruchamianie i praca

Uruchamianie i praca Kontrola przed pierwszym uruchomieniem

Przed uruchomieniem silnika po raz pierwszy należy wykonać punkty przeglądu opisane w części Pierwsze uruchomienie w harmonogra- mie przeglądów. Sprawdź następujące elementy (patrz również Częstotliwość przeglądów):

• Poziom oleju.

• Płyn chłodzący.

• Poziom paliwa.

• Poziom elektrolitu w akumulatorach.

• Stan naładowania akumulatora.

• Stan paska napędowego.

Kontrola przed uruchomie- niem

Przed przystąpieniem do pracy wykonaj codzienne czynności kontrolne opisane w harmo- nogramie przeglądu. Patrz Częstotliwość przeglądów.

Uruchamianie silnika

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie używać gazu wspomagającego rozruch lub podobnych środków w celu ułatwienia rozruchu silnika. Może to spowodować wybuch w kolektorze ssącym oraz obrażenia.

Silnik należy uruchamiać tylko w miejscu o do- brej wentylacji. Gdy silnik pracuje w zamkniętej przestrzeni, musi być zainstalowane urządzenie wyciągające spaliny oraz gazy ze skrzyni korbowej.

WAŻNE!

Rozrusznika można używać tylko dwukrotnie przez 30 sekund za każdym razem. Następnie rozrusznik musi odpocząć przez co najmniej 5

Ze względów ochrony środowiska silniki firmy Scania zostały zaprojektowane do uruchamiania przy niskim zasilaniu paliwem. Używanie nad- miernej ilości paliwa podczas rozruchu silnika zawsze powoduje emisję niespalonego paliwa.

1.Otwórz dowolny ręczny zawór odcinający paliwa.

2.Odłącz silnik.

3.Jeśli silnik jest wyposażony w główny wy- łącznik zasilania: Włącz zasilanie za pomocą głównego wyłącznika zasilania.

4.Uruchom silnik.

Jeśli zbiornik paliwa jest pusty lub jeśli silnik nie pracował przez długi czas, odpowietrz układ paliwowy. Patrz rozdział Odpowietrzanie układu paliwowego.

Uruchamianie w niskich temperatu- rach i na dużych wysokościach

Należy uwzględnić lokalne wymagania dotyczą- ce ochrony środowiska. Użyj podgrzewacza paliwa oraz grzałki silnika, aby uniknąć

problemów z uruchomieniem oraz białego dymu.

Scania zaleca stosowanie podgrzewacza silnika, jeśli silnik będzie używany w temperaturach po- niżej -10 ° C (14 ° F) lub na wysokości większej niż 2000 metrów.

Mała prędkość obrotowa silnika oraz umiarko- wane obciążenie zimnego silnika pozwalają ograniczyć ilość białego dymu, zapewniają lep- sze spalanie oraz umożliwiają szybsze rozgrza- nie silnika niż praca bez obciążenia.

Unikaj pracy na biegu jałowym dłuższej niż to konieczne.

(15)

Uruchamianie

Regularnie sprawdzaj przyrządy i lampki ostrze- gawcze.

Zakres prędkości obrotowej silnika

Zakres roboczy prędkości obrotowej silnika mie- ści się między niską prędkością obrotową biegu jałowego a znamionową prędkością obrotową silnika. Znamionowa prędkość obrotowa silnika jest podana na jego tabliczce znamionowej. Ni- ska prędkość obrotowa biegu jałowego może być ustawiana w zakresie od 500 do 975 obr./min Przy niskim lub ujemnym obciążeniu może wy- stąpić nieco wyższa niż nominalna prędkość obrotowa silnika.

Program awaryjnej zmiany biegów

W przypadku usterki normalnego otwarcia przepustnicy lub przerwania komunikacji w sieci CAN można użyć następującej operacji awaryjnej:

Usterka komunikacji w sieci CAN lub usterka otwarcia przepustnicy w silniku o zmiennej prędkości (przełącznik sygnału oraz przełącznik biegu jałowego):

• Wartość otwarcia przepustnicy wynosi 0% i silnik pracuje z normalną prędkością obroto- wą biegu jałowego.

• Po włączeniu tej funkcji wartość otwarcia przepustnicy wynosi 0%, a silnik pracuje z ustaloną podwyższoną prędkością obrotową biegu jałowego (750 obr./min).

Usterka sieci CAN:

• Silnik zostanie wyłączony w przypadku akty- wacji funkcji wyłączenia.

Jazda na dużej wysokości nad pozio- mem morza

Podczas jazdy na dużej wysokości nad pozio- mem morza moc silnika zmniejsza się automa- tycznie z powodu mniejszej zawartości tlenu w powietrzu. Dlatego używanie silnika z maksy- malną mocą jest niemożliwe.

Uwaga:

Jazda na wysokości powyżej 4000 metrów nad poziom morza jest dozwolona tylko wtedy, gdy zostanie to najpierw zatwierdzone przez firmę Scania.

Temperatura chłodziwa

WAŻNE!

Zbyt wysoka temperatura płynu chłodzącego może spowodować uszkodzenie silnika.

Normalna temperatura płynu chłodzącego podczas pracy wynosi od 90 do 95 ° C (194 do 203 ° F).

Poziomy alarmowe są ustawiane w jednostce sterującej silnika. Domyślne ustawienia dolnej oraz górnej wartości granicznej dla wysokiej temperatury płynu chłodzącego silnika wynoszą odpowiednio 95°C (203°F) oraz 105°C (221°F).

Podana niżej funkcja jest standardem, jako alarm dla wysokiej temperatury płynu chłodzącego:

• Alarm oraz zmniejszenie momentu obrotowego przy dolnej wartości granicznej.

(16)

W zależności od konfiguracji silnika mogą być dostępne następujące funkcje alarmu:

• Tylko alarm.

• Alarm i wyłączenie silnika przy najwyższej wartości granicznej.

• Alarm, ograniczenie momentu obrotowego przy dolnej wartości granicznej oraz wyłą- czenie silnika przy górnej wartości granicznej.

• Alarm i wyłączenie silnika przy najwyższej wartości granicznej z możliwością sterowania nadrzędnego wyłączeniem silnika.

• Alarm, ograniczenie momentu obrotowego przy dolnej wartości granicznej i wyłączenie silnika przy górnej wartości granicznej z możliwością sterowania nadrzędnego wyłą- czeniem silnika.

W przypadku długotrwałej pracy przy bardzo małym obciążeniu silnik może mieć problem z utrzymaniem temperatury płynu chłodzącego.

Przy większym obciążeniu temperatura płynu chłodzącego wzrasta do normalnej wartości.

Ciśnienie oleju

Podczas normalnej pracy ciśnienie oleju powinno wynosić 3–6 bar (43,5–87 psi). Najniższe do- puszczalne ciśnienie oleju na biegu jałowym wynosi 0,7 bar (10,2 psi).

System zarządzania silnikiem wysyła alarmy na następujących poziomach:

• Przy prędkości obrotowej silnika poniżej 1000 obr./min i ciśnieniu oleju poniżej 0,7 bar (10,2 psi).

• Przy prędkości obrotowej silnika powyżej 1000 obr./min i ciśnieniu oleju poniżej 2,5 bar (36,3 psi) przed dłużej niż 3 sekundy.

Alarm nieprawidłowego ciśnienia oleju pełni na- stępujące funkcje:

• Tylko alarm.

• Alarm ograniczenia momentu obrotowego o 30%.

• Alarm i wyłączenie silnika.

• Alarm i sterowanie nadrzędne wyłączeniem silnika.

Uwaga:

Wysokie ciśnienie oleju (powyżej 6 bar/87 psi) jest normalne, gdy silnik jest zimny po uruchomieniu.

Lampka kontrolna ładowania

Jeśli lampka świeci podczas pracy: Sprawdź i wyreguluj pasek napędowy alternatora zgodnie z instrukcją opisaną w rozdziale Sprawdzenie paska napędowego.

Jeśli lampka kontrolna ładowania nadal świeci, przyczyną może być usterka alternatora lub ukła- du elektrycznego.

Przekładnia pasowa

Gdy przekładnia pasowa jest nowa, może gene- rować piszczący dźwięk podczas pracy. Ten dźwięk jest normalny i znika po około 50–100 godzinach pracy. Dźwięk nie wpływa na czas eksploatacji przekładni pasowej.

(17)

Wyłączanie silnika

WAŻNE!

W przypadku wyłączenia silnika bez chłodzenia istnieje ryzyko zagotowania oleju i uszkodzenia turbosprężarki. Nie wolno odłączać zasilania do momentu, gdy silnik zatrzyma się.

Uwaga:

Napięcie akumulatora musi występować jeszcze przez kilka sekund po wyłączeniu zasilania 15, aby jednostki sterujące mogły zapisać wartości i przełączyć się w tryb gotowości.

10 zabronionych wyłączeń silnika pod rząd powoduje ograniczenie momentu obrotowego (70% ilości paliwa). Zresetuj silnik, wyłączając go w sposób prawidłowy jeden raz.

1.Jeśli silnik był eksploatowany w sposób cią- gły z dużym obciążeniem, uruchom go bez obciążenia na kilka minut.

2.Wyłącz silnik.

Kontrola po zakończeniu pra- cy

OSTRZEŻENIE!

WAŻNE!

Sprawdź poziom płynu chłodzącego po pierwszym uruchomieniu. W razie potrzeby uzupełnij płyn chłodzący.

1.Sprawdź, czy zasilanie zostało odłączone.

2.Uzupełnij paliwo w zbiorniku. Upewnij się, że korek wlewu oraz obszar wokół wlewu są czyste, aby uniknąć zanieczyszczenia paliwa.

3.Jeśli występuje ryzyko mrozu, w układzie chłodzenia musi znajdować się odpowiednia ilość glikolu. Patrz rozdział Ryzyko zamarzania.

4.Jeśli temperatura jest niższa niż 0°C (32°F):

Przygotuj silnik do kolejnego uruchomienia, podłączając grzałkę silnika (jeśli jest zamon- towana).

(18)

Przegląd

Program przeglądu obejmuje pewną liczbę punktów, które zostały podzielone na następują- ce grupy:

• Układ smarowania.

• Filtr powietrza

• Układ chłodzenia

• Układ paliwowy

• Inne

OSTRZEŻENIE!

Program przeglądu obejmuje następujące czyn- ności:

• Przegląd S: najmniej szczegółowy przegląd podstawowy.

• Przegląd M: przegląd bardziej szczegółowy.

• Przegląd L: prawie wszystkie punkty przeglą- du.

• Przegląd XL: wszystkie punkty przeglądu.

Kolejność jest następująca: S-M-S-L-S-M-S-L- S-M-S-XL.

XL

6000

S

5500

M

5000

S

4500

L

4000

S

3500

M

3000

S

2500

L

2000

S

1500

M

1000

S

500

153

WAŻNE!

Dostarczany silnik Scania jest optymalnie dosto- sowany do przewidywanego zastosowania. Jed- nak regularne przeglądy są niezbędne w celu:

• zapobiegania nieplanowanym postojom;

• przedłużenia okresu użytkowania silnika;

• zapewnienia maksymalnej, długotrwałej zgodności z normą emisji spalin;

• zapewnienia najlepszej osiągalnej ekonomii eksploatacji.

(19)

Przegląd

Czyszczenie silnika

OSTRZEŻENIE!

Uważaj na gorącą wodę do mycia. Używaj oku- larów, odzieży i rękawic ochronnych.

Środowisko

Wodę użytą do mycia należy zutylizować zgodnie z lokalnymi przepisami dotyczącymi ochrony środowiska.

Silniki i komory silnika czyści się gorącą wodą.

Należy zachować ostrożność podczas stosowania systemów przewodów giętkich wysokiego ciśnienia. Unikać rozpylania na elementy elektryczne, takie jak rozrusznik, alternator itp.

Silniki o niewielkiej liczbie go- dzin pracy

WAŻNE!

W przypadku silników o niewielkiej liczbie godzin pracy przeglądy należy przeprowadzać co roku lub co 5 lat.

Awaryjne agregaty prądotwórcze i tym podobne urządzenia, które nie są używane regularnie, na- leży uruchamiać na próbę i sprawdzać zgodnie z instrukcją producenta.

Po rozgrzaniu się silnika do temperatury roboczej należy wykonać czynności określone w na- stępujących punktach przeglądu.

1.Sprawdzenie poziomu oleju.

2.Sprawdzenie poziomu płynu chłodzącego.

3.Sprawdzenie wskaźnika podciśnienia.

4.Sprawdzenie poziomu paliwa 5.Sprawdź szczelność silnika.

(20)

Przegląd

Częstotliwość przeglądów

Co- dzien

nie

Pierwszy raz Częstotliwość (godz.) Min.

pierwsze urucho-

mienie

500 500 1000 2000 6000 co roku

co 5 lat

R S M L XL

Układ smarowania

Kontrola poziomu oleju X X

Wymiana oleju X X X X X X

Czyszczenie odśrodkowego fil-

tra oleju X X X X X X

Wymiana filtra oleju X X X X X X

Filtr powietrza

Odczytywanie wskaźnika pod-

ciśnienia X X X X X X

Wymiana wkładu filtrującego X X X

Wymiana wkładu bezpieczeń- stwa

X X X

Układ chłodzenia

Sprawdzenie poziomu płynu

chłodzącego X X X X X X X

Sprawdzenie stężenia środka za- pobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w pły- nie chłodzącym

X X X X

Wymiana płynu chłodzącego i

czyszczenie układu chłodzenia X X

Układ paliwowy

Sprawdzenie poziomu paliwa X X

Wymiana filtrów paliwa X X X X

Inny kraj

Sprawdzenie paska napędowe-

go X X X X X

Sprawdzenie szczelności X X X X X X

Sprawdzanie i regulacja luzu zaworowego oraz pompowtryskiwaczy

X X X

(21)

Układ smarowania

Układ smarowania Klasa oleju

Scania LDF (Long Drain Field) jest normą testo- wania opracowaną przez firmę Scania. Oleje LDF firmy Scania zostały starannie wybrane po szczegółowych badaniach. Firma Scania za- twierdza oleje silnikowe tylko najwyższej jako- ści.

Olej silnikowy musi spełniać następujące wymo- gi jakościowe:

• ACEA E5/API CI-4.

• ACEA E7/API CI-4 +.

• W przypadku silników, które nie pracują na paliwie o niskiej zawartości siarki, całkowita liczba zasadowa TBN (Total Base Number) powinna wynosić co najmniej 12 (ASTM D2896).

• Nie zaleca się stosowania olejów o niskiej za- wartości popiołu siarczanowego (ACEA E9/

API CJ4).

Sprawdź u swojego dostawcy olejów, czy olej spełnia te wymagania.

W przypadku eksploatacji silnika w regionach, gdzie oleje silnikowe z klasyfikacją ACEA lub API nie są dostępne, klasę oleju należy zmierzyć w rzeczywistych warunkach eksploatacji. W ta- kim wypadku skontaktuj się z najbliższym warsztatem Scania.

Zalecany olej silnikowy Olej Scania LDF-3 Olej Scania LDF-2 Olej Scania LDF Olej Scania E7

Praca w ekstremalnie niskich temperaturach otoczenia: Poproś najbliższego przedstawiciela firmy Scania o poradę, w jaki sposób uniknąć trudności z rozruchem.

Klasa lepko- ści

Temperatura otoczenia w °C

SAE 20W-30 -15°C - +30°C

SAE 30 -10°C - +30°C

SAE 40 -5°C - +45°C

SAE 5W-30 < -40°C - +30°C

SAE 10W-30 -25°C - +30°C

SAE 15W-40 -20°C - +45°C

Klasa lepko- ści

Temperatura otoczenia w °F

SAE 20W-30 5°F - 86°F

SAE 30 14°F - 86°F

SAE 40 23°F - 113°F

SAE 5W-30 < -40°F - 86°F

SAE 10W-30 -13°F - 86°F

SAE 15W-40 -4°F - 113°F

(22)

Układ smarowania

Tabliczki informacyjne wskazujące klasę oleju silnikowego używanego przy uzupełnianiu

Wymieniając olej, koniecznie trzeba wlać olej silnikowy o właściwej klasie. Na wlewie oleju musi znajdować się tabliczka informacyjna wskazująca klasę wlanego oleju silnikowego.

Dostępne są jednak tylko tabliczki informacyjne dla olejów Scania LDF oraz dla klasy olejów ACEA E7.

W przypadku zmiany typu lub klasy oleju na jeden z wymienionych powyżej należy zamonto- wać nową tabliczkę informacyjną. Jeśli brakuje tabliczki informacyjnej, należy zamontować no- wą.

W razie użycia niższej klasy olejów można za- mówić w firmie Scania tabliczki informacyjne na wlew oleju.

Klasa oleju Kolor Nr części Nr części

Napełnianie w bloku cylin- drów

Napełnianie w pokrywie dźwigienek zaworowych

Scania LDF-3 Czerwony 2 132 426 2 427 133

Scania LDF-2 Niebieski 2 132 424 -

Scania LDF Szary 2 269 345 -

ACEA E7 Biały 2 132 425 2 427 132

391 050

Tabliczka informacyjna napełniania w bloku cylin- drów.

364 191

Tabliczka informacyjna napełniania w pokrywie dźwigienek zaworowych.

(23)

Układ smarowania

Analiza oleju

Żeby można było wydłużyć przebieg między wymianami oleju w oparciu o wyniki analizy oleju, należy stosować oleje Scania LDF-3 i LDF-2. Niektóre laboratoria oferują usługi analizy oleju silnikowego.

Podczas wymiany oleju muszą być spełnione po- niższe warunki:

• Lepkość w temperaturze 100°C (212°F):

maks. ±20% oryginalnej wartości dla świeże- go oleju.

• TBN (zgodnie z ASTM D4739): > 3,5

• TBN (zgodnie z ASTM D4739): > TAN (zgodnie z ASTM D664).

• Zawartość sadzy (DIN 51 452): < 3%

Podczas takiej analizy dokonuje się pomiaru cał- kowitej liczby zasadowej TBN (Total Base Number), całkowitej liczby kwasowej TAN (Total Acid Number), rozcieńczania paliwa, za- wartości wody, lepkości oraz ilości cząstek sta- łych i sadzy w oleju.

Wynik serii analiz stanowi podstawę do ustalenia odpowiedniej częstotliwości wymian oleju.

W przypadku zmiany warunków eksploatacji trzeba przeprowadzić nową serię analiz oleju w celu ustalenia nowej częstotliwości wymian oleju. Razem z pracownikami warsztatu oblicz nowy okres między wymianami oleju silnikowego.

WYMAGANIE

Do analizy oleju i potencjalnego wydłużenia od- stępu między przeglądami można stosować tylko oleje Scania LDF.

W zależności od kraju, jeśli odstępy między wymianami oleju różnią się od harmonogramu zale- canego przez firmę Scania, zmianie mogą również ulec warunki gwarancji.

(24)

Układ smarowania

Kontrola poziomu oleju

WYMAGANIE

Przed sprawdzeniem poziomu oleju pozostaw silnik wyłączony przez co najmniej 7 minut.

Jeśli poziom oleju przekroczy maksymalny, trzeba wymienić olej. W przypadku, gdy poziom oleju przekroczy poziom maksymalny, sprawdź przyczynę i skontaktuj się z najbliższym warsztatem firmy Scania, jeśli podejrzewasz usterkę.

1.Wyjmij bagnet (1) i sprawdź poziom oleju.

Prawidłowy poziom mieści się między ozna- czeniami minimum i maksimum na bagnecie.

2.Uzupełnij olej w punkcie 2 na rysunku, jeśli jego poziom sięga oznaczenia poziomu mi- nimalnego lub jest poniżej niego.

Więcej informacji na temat właściwej klasy oleju podano w części Klasa oleju.

Maksymalne kąty pochylenia podczas pracy

Maksymalne dozwolone kąty nachylenia podczas pracy zależą od rodzaju miski olejowej.

Patrz ilustracja.

2

2 1

381 873

25°

30° 30°

25°

30°

30° ₃₄^{3 840}

(25)

Układ smarowania

Wymiana oleju

OSTRZEŻENIE!

Gorący olej może spowodować oparzenia i po- drażnienia skóry. Wymieniając gorący olej, noś rękawice i okulary ochronne. Przed przystąpie- niem do wymiany oleju upewnij się, że układ smarowania nie jest pod ciśnieniem. Aby nie do- szło do wytryśnięcia oleju, podczas rozruchu i pracy silnika korek wlewu oleju musi być zawsze założony.

Uwaga:

Wymieniaj olej częściej, jeżeli silnik pracuje w szczególnie wymagających warunkach, na przy- kład przy dużym zapyleniu, albo gdy osad w od- środkowym filtrze oleju ma grubość większą niż 28 mm (1.1 in.).

Przy wymianie oleju wymień filtr oleju i oczyść odśrodkowy filtr oleju.

Środowisko

Użyj odpowiedniego pojemnika. Przepracowany olej należy zutylizować zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.

1.Odkręć korek i spuść olej, gdy silnik jest go- rący. W niektórych silnikach olej wypompo- wuje się za pomocą pompy zęzowej.

Podczas spuszczania przez zawór olej powinien być gorący. Alternatywnie użyj pompy.

W ten sposób spuszczanie oleju będzie szybsze.

2.Oczyść magnes na korku oleju.

3.Wkręć korek.

4.Napełnij olejem.

5.Sprawdź poziom oleju na bagnecie.

345 618

Objętość oleju w przypadku miski olejowej z głębo- ką przednią częścią:

min. 40 litrów (10,5 galona USA).

maks. 48 litrów (12,6 galona USA).

346 279

Objętość oleju w przypadku obniżonej miski olejo- wej:

(26)

Układ smarowania

Czyszczenie odśrodkowego filtra oleju

OSTRZEŻENIE!

Olej może być gorący. Zachowaj ostrożność przy zdejmowaniu pokrywy z odśrodkowego filtra oleju.

Przed przystąpieniem do prac przy odśrodko- wym filtrze oleju należy założyć rękawice i okulary ochronne.

Podczas czyszczenia odśrodkowego filtra oleju na wkładzie papierowym pokrywy wirnika powinien znajdować się osad zanieczyszczeń. Jeśli wkład papierowy jest czysty, urządzenie nie działa tak, jak powinno. W takiej sytuacji należy ustalić przyczynę nieprawidłowego działania.

Wymieniaj wkład papierowy częściej, jeśli podczas zaplanowanej wymiany oleju warstwa osadu zanieczyszczeń jest grubsza niż 28 mm (1.1 in).

1.Oczyść pokrywę.

2.Odkręć nakrętkę mocującą zewnętrzną po- krywę.

3.Spuścić olej z wirnika.

4.Wyjmij wirnik. Oczyść z zewnątrz.

5.Poluzuj nakrętkę wirnika i odkręć ją o około 1,5 obrotu.

Uwaga:

Uważaj, aby nie uszkodzić wałka wirnika.

x 1.5

133 315

(27)

Układ smarowania

6.Jeśli nakrętka wirnika zacięła się: Odwróć wirnik spodem do góry i zamocuj nakrętkę wirnika w imadle. Patrz ilustracja.

7.Użyj nakładek ochronnych, aby nie uszko- dzić rowków na nakrętce wirnika.

8.Obróć wirnik ręką o 1,5 obrotu w lewo.

9.Jeśli to nie działa: Dokręć do siebie dwie na- krętki za pomocą śruby M20.

10.Umieść łeb śruby w dolnej części wirnika.

11.Załóż klucz oczkowy na dolną nakrętkę i ob- róć wirnik o 1,5 obrotu w lewo.

WAŻNE!

Nie mocuj wirnika bezpośrednio w imadle. Ni- gdy nie uderzaj w pokrywę wirnika.

12.Zdejmij pokrywę wirnika, chwytając wirnik oburącz i stukając nakrętką wirnika o stół.

Pod żadnym pozorem nie wolno uderzać bezpośrednio w wirnik, gdyż może to spo- wodować uszkodzenia łożysk.

13.Wyjmij sitko z pokrywy wirnika. Jeśli napo- tkasz opór, wsuń śrubokręt między pokrywę wirnika a sitko i ostrożnie oddziel je od siebie.

x 1.5

M20

(28)

Układ smarowania

14.Usuń wkład papierowy.

15.Zeskrob pozostałe osady zanieczyszczeń z wewnętrznej powierzchni pokrywy wirnika.

Jeśli osad na papierowym wkładzie jest grubszy niż 28 mm (1,1 cala), odśrodkowy filtr oleju trzeba czyścić częściej.

16.Umyj wszystkie części zgodnie z odpowied- nią metodą przemysłową.

17.Sprawdź 2 dysze na wirniku. Upewnij się, że nie są zatkane ani uszkodzone.

Wymień uszkodzone dysze.

18.Sprawdź, czy łożyska nie są uszkodzone.

Wymień uszkodzone łożyska.

19.Złóż i zamontuj nowy wkład papierowy we- wnątrz pokrywy wirnika, jak pokazano na rysunku.

333 044333 037

1 2 3 4

(29)

Układ smarowania

20.Załóż sitko na wirnik.

21.Zamontuj nowy pierścień O-ring do podsta- wy odśrodkowego filtru oleju.

22.Zamontuj pokrywę wirnika. Pierścień O-ring nie może wystawać poza krawędzie i musi znajdować się w rowku.

23.Przykręć nakrętkę wirnika ręką.

24.Sprawdź, czy wałek nie jest uszkodzony ani poluzowany.

Skontaktuj się z warsztatem firmy Scania, je- śli wałek wirnika wymaga wymiany.

Uwaga:

Uważaj, aby nie uszkodzić wałka wirnika.

25.Zamontuj wirnik i obróć go ręką, by spraw- dzić, czy obraca się swobodnie.

(30)

Układ smarowania

26.Załóż nowy pierścień O-ring w pokrywie.

27.Zamontuj pokrywę i dokręć przeciwnakręt- kę. Moment dokręcania to 20 Nm (15 lb-ft).

WAŻNE!

Aby zmniejszyć ryzyko wycieku oleju, należy dokręcić pokrywę właściwym momentem dokręcania.

Sprawdzanie działania od- środkowego filtra oleju

Sprawdzenie działania należy przeprowadzić tylko wtedy, gdy istnieje podejrzenie, że odśrod- kowy filtr oleju nie działa prawidłowo. Na przy- kład, gdy osady zanieczyszczeń są nietypowo cienkie w odniesieniu do przebytego dystansu.

Wirnik obraca się bardzo szybko i powinien ob- racać się dalej po wyłączeniu silnika.

1.Uruchom silnik i pozwól mu pracować do osiągnięcia temperatury roboczej.

2.Zatrzymaj silnik i słuchaj hałasów docho- dzących z wirnika. Przyłóż rękę, by wyczuć, czy obudowa filtra drga.

3.Jeśli obudowa filtra nie drga, zdemontuj i sprawdź odśrodkowy filtr oleju.

313 611 369 844

(31)

Układ smarowania

Wymiana filtra oleju

Narzędzia

WAŻNE!

Podczas wymiany filtra oleju oczyść odśrodko- wy filtr oleju. W przeciwnym wypadku filtr oleju będzie się zapychać, co spowoduje wzrost oporu na filtrze. W takiej sytuacji otworzy się zawór przelewowy we wsporniku filtra i nieprzefiltro- wany olej przepłynie dalej do układu smarowania.

Nie wolno uruchamiać silnika, jeśli w filtrze nie ma wkładu. Istnieje ryzyko uszkodzenia silnika przez zanieczyszczenia oraz zbyt niskie ciśnie- nie oleju.

1.Odkręć pokrywę filtra, używając nasadki do klucza.

WAŻNE!

Nie używaj klucza nastawnego ani innych narzę- dzi otwartych, ponieważ grozi to uszkodzeniem pokrywy filtra.

2.Podnieś pokrywę obudowy filtra z wkładem filtrującym. Olej z obudowy wypłynie samo- czynnie po wyjęciu filtra.

3.Odłącz zużyty wkład filtra od pokrywy, ostrożnie odginając go na bok.

4.Załóż na pokrywę nowy pierścień O-ring.

Posmaruj pierścień O-ring olejem silniko- Oznaczenie Ilustracja

Nasadka sześciokątna, 1/2", 36 mm

118 268

7 5 6

4 3

2 1

381 921

1. Pokrywa 2. O-ring.

3. Wkład filtrujący.

4. Przewód sztywny.

5. Obudowa filtra.

6. Śruba kołnierzowa.

7. Uszczelka.

(32)

Filtr powietrza

OSTRZEŻENIE!

Nigdy nie uruchamiaj silnika bez zamontowane- go filtra powietrza w odpowiednim miejscu. Bez filtra powietrza istnieje ryzyko przedostania się zanieczyszczeń do wnętrza silnika.

Turbosprężarka obraca się i zasysa powietrze jeszcze przez pewien czas po wyłączeniu silnika.

Z tego względu przed otwarciem filtra powietrza należy odczekać kilku minut.

WAŻNE!

Wymień wkład filtra przed upłynięciem wyzna- czonego okresu, jeżeli wskaźnik podciśnienia jest czerwony.

Wkładu filtra nie wolno czyścić wodą ani przedmuchiwać sprężonym powietrzem. Zawsze istnieje ryzyko uszkodzenia wkładu filtra podczas jego czyszczenia.

Odczytywanie wskaźnika podciśnienia

Jeżeli czerwony trzpień wskaźnika podciśnienia jest całkowicie widoczny, wymień wkład filtra powietrza zgodnie z instrukcjami w poniższym rozdziale.

1

4 5 2

3

385 833

1. Filtr powietrza z wkładem bezpieczeństwa.

2. Wkład filtrujący.

3. O-ring.

4. Wskaźnik podciśnienia.

5. Wkład bezpieczeństwa.

6. Pokrywa

1

2

4 3

385 832

1. Filtr powietrza bez wkładu bezpieczeństwa.2.

Wkład filtrujący.3. Wskaźnik podciśnienia.4. Pier- ścień O-ring.5. Pokrywa

(33)

Filtr powietrza

Wymiana wkładu filtrującego i wkładu bezpieczeństwa fil- tra powietrza

1.Zdejmij pokrywę z filtra powietrza.

2.Wymień wkład filtra.

3.Jeśli filtr powietrza ma wkład bezpieczeń- stwa: Wymontuj wkład bezpieczeństwa i za- łóż nowy.

4.Sprawdź wkład, wkładając do środka latar- kę, aby zobaczyć, czy papier filtra nie jest przedziurawiony lub pęknięty.

5.Wymień pierścień O-ring, jeśli jest uszkodzony lub stwardniały.

6.Zmontuj filtr powietrza.

7.Pierścień O-ring nie może wystawać poza krawędzie.

8.Wyzeruj wskaźnik podciśnienia, naciskając przycisk przedstawiony na rysunku.

326 671

(34)

Układ chłodzenia

Układ chłodzenia Płyn chłodzący

Uwaga:

Płyn chłodzący należy wymieniać podczas czyszczenia układu chłodzenia: co 6000 godzin lub co najmniej raz na pięć lat. Patrz Wymiana płynu chłodzącego i czyszczenie układu chło- dzenia.

Płyn chłodzący zalecany przez firmę Scania jest mieszanką wody, płynu zapobiegającego zamarzaniu (glikol etylenowy) i środka antykorozyjnego. Płyn chłodzący ma wiele cech ważnych dla działania układu chłodzenia:

• Zabezpieczenie antykorozyjne.

• Zabezpieczenie przed zamarzaniem.

• Zwiększenie temperatury wrzenia.

W celu zapewnienia prawidłowego działania płyn chłodzący powinien zawsze zawierać 35- 55% objętości płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego.

Uwaga:

Zbyt wysoka dawka środka zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego spowoduje zwiększenie ilości osadu i substancji blokują- cych osadzających się w chłodnicy. Zbyt niskie stężenie może prowadzić do korozji układu chło- dzenia i tworzenia się lodu w niskich temperaturach.

Ciepłe klimaty

W celu utrzymania ochrony antykorozyjnej i wyższej temperatury wrzenia należy stosować płyn chłodzący składający się z mieszanki wody, płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego (glikol etylenowy). Dotyczy to również krajów, w których temperatura nigdy nie spada poniżej 0°C (32°F).

(35)

Układ chłodzenia

Płyn zapobiegający zamarzaniu i po- włoka antykorozyjna

W silnikach Scania należy stosować płyny zapo- biegające zamarzaniu i środki antykorozyjne oparte na glikolu etylenowym i powłoce antykorozyjnej.

W silnikach Scania można stosować wyłącznie płyn chłodzący Scania lub inne płyny sprawdzo- ne przez firmę Scania jako środki zapobiegające zamarzaniu i antykorozyjne. Produkty niespeł- niające wymogów niezbędnych do stosowania w silnikach Scania mogą powodować usterki i uszkodzenia w układzie chłodzenia. To może doprowadzić do unieważnienia gwarancji firmy Scania w zakresie usterek i uszkodzeń wynikają- cych ze stosowania niewłaściwego płynu chło- dzącego.

Scania Ready Mix to gotowa mieszanka płynu chłodzącego składająca się z wody, płynu zapo- biegającego zamarzaniu (glikol etylowy) i środ- ka antykorozyjnego. W krajach o gorącym klimacie, gdzie nie ma ryzyka zamarzania płynu w układzie chłodzenia, stężenie płynu zapobie- gającego zamarzaniu oraz środka antykorozyjnego może być niższe niż w mieszance Scania Ready Mix 50/50. Z myślą o tych rynkach wpro- wadzono mieszankę Scania Ready Mix 35/65.

Mieszanka Scania Ready Mix 35/65 zawiera 35% płynu zapobiegającego zamarzaniu oparte- go na glikolu etylenowym i środka antykorozyjnego oraz 65% wody.

Chłodzona płynem chłodzącym

Używaj wyłącznie czystej słodkiej wody pozba- wionej cząstek stałych, osadu i innych zanie- czyszczeń. W razie wątpliwości dotyczących jakości wody, firma Scania zaleca stosowanie gotowych mieszanek płynów Scania. Patrz roz- dział Zalecane produkty Scania.

Zalecane produkty Scania

Scania Ready Mix 50/50

Scania Ready Mix 50/50 to gotowa mieszanka

Scania Ready Mix 35/65

Scania Ready Mix 35/65 to gotowa mieszanka płynu chłodzącego składająca się w 35% z płynu zapobiegającego zamarzaniu (glikolu etylowego) i środka antykorozyjnego oraz w 65% z wody. Należy ją stosować w ciepłych krajach, gdzie nie istnieje ryzyko zamarznięcia układu chłodze- nia.

Koncentrat Scania

Firma Scania produkuje również płyn chłodzący z płynem zapobiegającym zamarzaniu i środ- kiem antykorozyjnym w formie koncentratu.

1 921 956 20 5,3

1 921 957 210 55

1 896 695 1000 264

Nr części Objętość Objętość

litry galony USA

2 186 291 5 1.3

2 186 292 20 5,3

2 186 293 210 55

2 186 294 1000 264

1 894 323 5 1.3

1 894 324 20 5,3

1 894 325 210 55

1 894 326 1000 264

(36)

Układ chłodzenia

Uzupełnianie

Płyn chłodzący należy uzupełniać wyłącznie go- tową mieszanką. Mieszanką płynu chłodzącego może być koncentrat zmieszany z wodą lub fa- bryczna gotowa mieszanka płynu chłodzącego.

Używaj wyłącznie czystej słodkiej wody pozba- wionej cząstek stałych, osadu i innych zanie- czyszczeń.

WAŻNE!

Pojemniki używane do mieszania płynu chłodzą- cego muszą być przeznaczone do tego celu, nie- zabrudzone i wolne od zanieczyszczeń.

Nieużywane pojemniki należy przechowywać zamknięte, aby uniknąć gromadzenia się brudu i kurzu.

Uwaga:

W okresie między wymianami płynu chłodzące- go można ponownie używać tylko w przypadku jego wcześniejszego oczyszczenia z brudu, osa- dów i cząstek stałych. Nie wolno ponownie uży- wać płynu chłodzącego zanieczyszczonego olejem lub paliwem.

Dodawanie płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego do wody

Płyn chłodzący powinien zawierać 35–55% ob- jętości płynu zapobiegającego zamarzaniu opar- tego na glikolu etylenowym i środka

antykorozyjnego. Procent ten może się różnić zależnie od potrzeb.

W celu zapewnienia odpowiedniej ochrony przed korozją co najmniej 35% objętości płynu chłodzącego musi stanowić płyn zapobiegający zamarzaniu i środek antykorozyjny firmy Sca- nia.

Zmierz zawartość glikolu etylenowego (płynu zapobiegającego zamarzaniu i korozji) przy uży- ciu refraktometru, zgodnie z instrukcjami w rozdziale Sprawdzenie stężenia środka

zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w płynie chłodzącym.

Ryzyko zamarzania

WAŻNE!

Silnik nie powinien być poddawany dużym ob- ciążeniom, gdy w układzie chłodzenia zaczyna gromadzić się lód.

Gdy płyn chłodzący zaczyna zamarzać, woda w płynie chłodzącym krystalizuje się i zawartość procentowa glikolu etylenowego w płynie wzrasta. Jeśli w temperaturze poniżej zera ilość lodu znacznie się zwiększy, mogą wystąpić problemy z cyrkulacją. Jeśli zawartość płynu zapobiegają- cego zamarzaniu i środka antykorozyjnego firmy Scania (lub ich odpowiednika w postaci mieszanki podobnego produktu) stanowi co najmniej 35% objętości, nie ma ryzyka uszkodzenia wskutek zamarznięcia.

Gromadzenie się lodu w układzie chłodzenia w minimalnej ilości często powoduje drobne nie- prawidłowości w działaniu bez ryzyka uszkodzenia. Przykładowo: ogrzewanie kabiny może nie funkcjonować przez okres do 1 godziny od uruchomienia silnika.

(37)

Układ chłodzenia

Tabela stężenia płynu zapobiegają- cego zamarzaniu i środka antykoro- zyjnego w litrach

Temperatura zamarzania (°C) -21 -24 -30 -38 -50 Pojemność układu chłodzenia

Glikol etylenowy (% obj.) 35 40 45 50 60 (litry)

Glikol etylenowy (litry)

11 12 14 15 18 30

14 16 18 20 24 40

18 20 23 25 30 50

21 24 27 30 36 60

25 28 32 35 42 70

28 32 36 40 48 80

32 36 41 45 54 90

35 40 45 50 60 100

39 44 50 55 66 110

42 48 54 60 72 120

46 52 59 65 78 130

49 56 63 70 84 140

53 60 68 75 90 150

56 64 72 80 96 160

60 68 77 85 102 170

63 72 81 90 108 180

67 76 86 95 114 190

70 80 90 100 120 200

(38)

Układ chłodzenia

Tabela stężenia płynu zapobiegają- cego zamarzaniu i środka antykoro- zyjnego w galonach USA

Temperatura zamarzania (°F) -6 -11 -22 -36 -58 Pojemność układu chłodzenia Objętość glikolu etylenowego (%) 35 40 45 50 60 (galony USA)

Objętość glikolu etylenowego (ga- lony USA)

2,9 3,2 3,7 4 4,8 7,9

3,7 4,2 4,8 5,3 6,3 10,6

4,8 5,3 6,1 6,6 7,9 13,2

5,5 6,3 7,1 7,9 9,5 15,9

6,6 7,4 8,5 9,2 11,1 18,5

7,4 8,5 9,5 10,6 12,7 21,1

8,5 9,5 10,8 11,9 14,3 23,8

9,2 10,6 11,9 13,2 15,9 26,4

10,3 11,6 13,2 14,5 17,4 29,1

11,1 12,7 14,3 15,9 19 31,7

12,2 13,7 15,6 17,2 20,6 34,3

12,9 14,8 16,6 18,5 22,2 37

14 15,9 18 19,8 23,8 39,6

14,8 16,9 19 21,1 25,4 42,3

15,9 18 20,3 22,5 26,9 44,9

16,6 19 21,4 23,8 28,5 47,6

17,7 20,1 22,7 25,1 30,1 50,2

18,5 21,1 23,8 26,4 31,7 52,8

(39)

Układ chłodzenia

Sprawdzenie poziomu płynu chłodzącego

OSTRZEŻENIE!

Nie otwieraj korka wlewu płynu chłodzącego w zbiorniku wyrównawczym, gdy silnik jest gorą- cy. Gorący płyn chłodzący i para wodna mogą wytrysnąć, powodując oparzenia.

Jeżeli korek trzeba odkręcić, zrób to powoli, aby przed jego całkowitym zdjęciem zredukować ci- śnienie w zbiorniku. Używaj rękawic ochronnych, ponieważ płyn chłodzący jest nadal bardzo gorący.

WAŻNE!

Nie wolno wlewać dużej ilości płynu chłodzące- go przez zbiornik wyrównawczy. Napełnianie układu chłodzenia przez zbiornik wyrównawczy prowadzi do powstawania korków powietrz- nych, które mogą spowodować uszkodzenie na przykład pierścienia uszczelniającego wałka pompy płynu chłodzącego w wyniku kawitacji.

Jeżeli występuje konieczność dolania dużej ilo- ści płynu chłodzącego, wykonaj instrukcje podane w rozdziale Napełnianie płynem chłodzącym.

Do układu chłodzenia należy wlewać wyłącznie przygotowaną wcześniej mieszankę płynu chło- dzącego.

Poniższa instrukcja dotyczy zbiorników wyrów- nawczych firmy Scania. W przypadku innych ty- pów zbiorników wyrównawczych należy postępować zgodnie z instrukcją producenta.

1.Zdejmij korek zbiornika wyrównawczego i sprawdź poziom płynu chłodzącego.

– Prawidłowy poziom płynu chłodzącego przy zimnym silniku powinien sięgać do dolnej krawędzi szyjki wlewu.

(40)

Układ chłodzenia

Sprawdzenie stężenia środka zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego w płynie chłodzącym

Narzędzia

WAŻNE!

Używaj wyłącznie czystej słodkiej wody pozba- wionej cząstek stałych, osadu i innych zanie- czyszczeń.

1.Wlej niewielką ilość płynu chłodzącego do pojemnika i sprawdź, czy płyn jest czysty i przezroczysty.

2.Wymień płyn chłodzący, jeżeli jest zanie- czyszczony lub mętny.

3.Zmierz zawartość płynu zapobiegającego zamarzaniu przy użyciu refraktometru.

Oznaczenie Ilustracja Refraktometr

305 523 138008

W odniesieniu do płynu chłodzącego na bazie glikolu etylenowego obowiązują następujące za- sady:

• Aby uzyskać wystarczający stopień ochrony przed korozją, stężenie płynu zapobiegające- go zamarzaniu i środka antykorozyjnego musi wynosić co najmniej 35 procent objęto- ści.

• Stężenie płynu zapobiegającego zamarzaniu i środka antykorozyjnego powyżej 55 procent objętości powoduje pogorszenie ochrony przed zamarzaniem.

• Jeżeli w płynie chłodzącym zaczyna tworzyć się lód, początkowo występują zakłócenia działania układu, ale nie ma bezpośredniego ryzyka wystąpienia uszkodzeń. Silnik nie powinien być poddawany dużym obciążeniom, gdy w układzie chłodzenia zaczyna tworzyć się lód.