Problemy w opracowaniu wywiadów daktyloskopijnych NN zwłok z odwzorowaniami linii papilarnych zabezpieczonymi w masie silikonowej i próba ich rozwiązania

Z PRAKTYKI podinsp .PawełMalinowski

ZakładDaktyloskopiiCLKP pawel.malinowski@policja.gov.pl

Problemy w opracowaniu wywiadów daktyloskopijnych

NN

zwłok

z odwzorowaniami linii papilarnych

zabezpieczonymi w masie silikonowej i próba ich

rozwiązania

Streszczenie

Wartykule opisanodoświ adczeniaprzeprowadzone wAutomatycznymSystemieIdentyfikacjiDaktyloskopijnej (AFIS),którewykazały, że zastę pując standardowostosowane przeszukanietypuTPfTP (kartalkarta) prze -szukaniem typu LTfTP(ślad/karta) przy opracowywaniuwywiadów daktyloskopijnychz odwzorowaniami linii papilarnych utrwalonymi wmasie silikonowej, otrzymujesię optymalnewyniki. Dodatkowo zawarto szereg praktycznych wskazówek dla osób opracowujących tego rodzaju wywiady,z jakich narzędz i AFIS należy korzystać , aby uzyskiwać prawidłowe wyniki przeszukaniaw systemiei minimalizować ryzykowystąp ien ia błędów.

Słowa kluczowe wywiad daktyloskopijny, odwzorowania linii papilarnych utrwalone w masie silikonowej, AFIS,przeszukanieTPfTP (karta/karta),przeszukanieLTfTP(ślad/karta)

Dzi ęki przeprowadzanym w Centralnej Registraturze

Daktyloskopijnej Zakładu Daktyloskopii Centralnego

Laboratorium Kryminalistycznego Policji wywiadom daktyloskopijnym corocznie ustalana jest tożsamość około 230 nieznanych zwłok. Materiał dowodowy w tego rodzaju wywiadach ma najczęściej postać tuszowych odbitek linii papilarnych palców rąk po-branych na papierowe karty daktyloskopijne. Zdarza się jednak, że z uwagi na zniszczony, nierzadko znajdujący sięwrozkładzie gnilnym naskórek palców, technik kryminalistykijest zmuszony do użyciainnego sposobu utrwaleniaodwzorowań liniipapilarnych,np. opylenia palców proszkiem daktyloskopijnym i prze

-niesieniaobrazulinii papilarnych na folie

daktylosko-pijne,utrwalenia liniipapilarnych w masie silikonowej

lub, w ostateczności, uzyskania zgody na odcięcie opuszek palców,a następnie ich przesłania do labo -ratoriumkryminalistycznegow celu opracowania karty daktyloskopijnejw warunkach laboratoryjnych.

Zuwagina to,żewywiady daktyloskopijne NNzwłok z odwzorowaniami linii papilarnychw masiesilikonowej

są do CentralnejRegistratury Daktyloskopijnej (CRD)

nad syłan e sporadycznie, nie były dotychczas przed

-miotem zainteresowania biegłych z zakresu badań

daktyloskopijnych.JednakinformacjezCRD,żeo

pra-cowania tego rodzajuwywiadów w formieprzeszukań

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 289(3) 2015

typu karta/karta (TPfTP)wAutomatycznymSystemie Identyfikacji Daktyloskopijnej (AFIS) dają czasami wynik negatywny, mimoiżkarta denatajest zarejes

tro-wana w systemie, spowodowały zainteresowaniesię tymproblemem.

Analizie poddano trzy wywiady daktyloskopijne

z materiałem dowodowym w postaci odwzorowań linii papilarnych utrwalonych w masie silikonowej.

W dwóch przypadkach wykonywane standardowo

w takich sprawachprzeszukania TPfTPorazd odatko-wo wykonane przeszukaniaLTfTP przy rozdzielczości 500dpidaływynikpozytywny (HIT).W kolejnej sprawie nadesłanejprzez KMPw Tychach przeszukanieTPfTP

dałowynik negatywny(NO HIT),mimożewAFISbyły zarejestrowane dwie karty z odbitkami linii papilarnych palcówrąkdenata.Potwierdziłotowcześn iejszei nfor-macje o kło potach z opracowaniem wAFIStego ro

-dzaju wywiadów, dlategonadesłanymateriałpoddano

szczegółowej analizie. Do pisma o przeprowadzenie

ww.wywiadu daktyloskopijnegozwłokNNmężczyzny było dołączonych dzi ewięć kawałków masy siliko

no-wej i kawałek czarnej folii daktyloskopijnej. W masie silikonowej zostałyzabezpieczoneodwzorowania linii

papilarnych: wielkiego (nr 1), wskazującego (nr 2), środkowego (nr3),serdecznego (nr 4)i małegopalca

(nr 5)prawejrękiorazwskazującego(nr 7),środ koweg o

ZPRAKTYK!

Ryc. 2. Odwzorowaniewielkiegopalca prawejręki,liczba minucji21,przyjętywzór:\ •

po uwzględnieniu faktu, że odbitki były pobrane od nastolatka, a przestępstwo popełniła osoba dorosIa)

dodaną przez producenta programu AFIS wersji 4.0,

aletakże zmianą rozdzielczości,akonkretnie jejzwięk­ szeniem. Postanowiono przeszukać odwzorowania

wszystkich palców w rozdzielczości standardowej, tj. 500 dpi, oraz dodatkowo w rozdzielczościach :

550 dpi i600 dpi.

W

celu otrzymania optymalnych wyników oraz stworzenia warunków jak najbardziej zbliżonych do codziennej pracy osób wykorzystujących system

za-łożono, że:

- wszystkie odwzorowania kodowane są ręcznie kodowanieodbywasięwdosyćszybkim tempie - operator koduje każde odwzorowanie tylko jeden razi nie ma możliwości żadnejingerencji w uklad minucjipo dokonanym przeszukaniu

- odwzorowania w rozdzielczościach: 500 dpi,

550 dpi i600 dpimająte same minucje.

Na rycinach 2-11 przedstawiono obrazy odwzo-rowań liniipapilarnych poszczególnych palców opra-cowanych w systemie przez operatora, z podaniem:

liczby minucji, miejsca ich usytuowania, przyjętego wzoru,umiejscowienia znaczników centrum i delty.

-(nr 8),serdecznego (nr 9) imałegopalca(nr 10)lewej ręki.Na folii zabezpieczono odwzorowanie linii papilar-nych wielkiegopalca (nr6)lewejręki.

Zgodnie z Instrukcją przeprowadzania wywiadu

daktyloskopijnego, specjalista eRD na podstawie

nadesłanego materialu przygotował kartędakty

losko-pijną, którą następnie zakodowałwAFIS iprzeszukał z bazą kart. Przeszukanie typu kartalkarta (TPITP)

dałowyniknegatywny (NOHIl).

Ryc.1. Karta daktyloskopijnaprzeszukanaw AFIS z wynikiemNO HIT.

Zaproponowano, aby w przypadku opracowywa-nia wywiadów daktyloskopijnych z odwzorowaniami utrwalonymi w masie silikonowej zamiast przeszuka-niatypu kartalkarta (TPITP)wykorzystaćprzeszukanie typu ślad/karta (LTITP). W tym celu należy dokonać oceny odwzorowań linii papilarnych wszystkich pal-ców iwybraćjedno lub dwa o najlepszejjakości.

Z uwagi na to, że masa silikonowa to materiał

plastyczny, przykładany przez operatorów z różnym naciskiem do szyby skanera, w następstwie czego następują zmiany odległości miedzy minucjami oraz

ich przesunięcia względem siebie. Założono, że różną siłę nacisku stosowaną przez poszczególnych użytkowników można próbować zniwelowaćnietylko funkcją Algorytm-nieletni (ma za zadanie zwiększe­ nie tolerancji w odległościach pomiędzy układami minucji na materiale dowodowym i porównawczym,

"

.

...

.

_...

.

,

"

Ryc. 3. Odwzorowaniewskazującegopalca prawej ręki,

liczba minucji 32,przyjętywzór:I,A,\.

ZPRAIcrYKI

Ryc.4.Odwzorowanieśrodkowegopalca prawejręki,

liczbaminucji39,przyjętywzór: I,AI.

Ryc. 6.Odwzorowaniemałegopalca prawejręki,liczba minucji 26,przyjętywzór:A,\.

Ryc. 8. Odwzorowaniewskazującegopalcalewejręki,

liczbaminucji 42,przyjętywzór:I,A,\.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI289(3) 2015

Ryc. 5. Odwzorowanieserdecznego palcaprawejręki,

liczbaminucji23,przyjętywzór:W.

Ryc.7.Odwzorowanie wielkiegopalca lewejręki, liczba minucji 37,przyjętywzór:I.

Ryc.9.Odwzorowanieśrodkowegopalca lewejręki ,liczba minucji 30,przyjętywzór:I.

ZPRAKTYK!

Ryc. 10. Odwzorowanie serdecznego palca lewejręki,

liczba minucji34,przyjętywzór:I. .

Wyniki przes zu kania odwzorowań linii pap ilarn yc h

poszczeg ólnych palców w bazie AFIS zamieszcz on o

w tabeli l,gdzie:

1 - oznac zapozytywny wynikprzes zukan iaw AFIS

(HI1) naliście15 pierwszyc h kandydatów

Ryc.11. Odwzorowaniemałegopalcalewejręki,liczba

minucji41,przyjętywzór:I,A.

o-

oznacza negatywny wynikprzes zukania wAFIS

(NO HI1)naliście15 pierwszych kandydatów

Tabela 1 Wynikiprzeszukaniaodwzorowańliniipapilarnych poszczególnych palcówwbazieAFIS przyzawężeniu

przeszukiwanego zbioru dojednego konkretnego palca

Sposób Rozdzielczość Przeszukanie standardowe Przeszukanie Numer

zabezpieczenia skanowania zalgorytmem nieletni

palca

linii papilarnych (DPI) karta karta karta karta

0OO477715V 0OO483090W 0OO477715V 0OO483090W

5

00

O O O O 1 silikon

55

0

O O O O

600

O 1 O

500

O O O O 2 silikon

₅₅₀

1 O 1 O

600

1 O O

500

1 O 1 O 3 silikon

550

1 O 1 O

600

1 O 1 O

500

O O O O 4 silikon

550

1 O 1 O

600

1 O 1 O

500

1 1 1 1

5

silikon

5

50

1 1 1

6

00

1 O 1 O

50

0

O 1 1 1

6

folia daktyloskopijna

5

50

1 1 1 1 czarna

600

1 1 1 1

5

00

1 O 1 O 7 silikon

550

1 O 1 O

6

00

1 O 1 O

500

O O O O 8 silikon

5

50

1 O 1 O

6

00

1 O 1 O

36

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 289(3)2015

ZPRAKTYKI 000483090W Przeszukanie zalgorytmem nieletni karta karta 0004777 15V Przeszukaniestandardowe karta 000477715V Rozdzielczość

skanowania

f---;-:-

-;---,r---;-:--;--

---if-

---'7-"="-""-'-'ir-:-:= ==----i

(DPI) Sposób zabezpieczenia liniipapilarnych Numer palca 9 silikon 500 550 600 1 1 1 O 1 1 10 silikon 500 550 600 1 1 1 O 1 1 O 1

I

(i'] I - I

--

-

-»

- -

-

---

--_

...

--:-

.

,

._

- -

-

-

. , . " ~. ->0'0 · a

.=

-~

I

Ryc.12. Kartadaktyloskopijnanr000477715V.

(l)

-.

----

--

~

.

- dzi ę ki zastosowa niu funkcji Algorytm- niele tni:

przyrozdzielczości550dpi odwzorowaniepalca

nr 5oraz przy rozdzielczości 600dpi odwzoro-wania palcównr 1 i nr 10uzyskały nieprawidło­ wy wyniku przeszukania (NO HIT) z odbitkami palcówna karcie000483090W.

Dodatkowo przeprowadzono szczegółową analizę

odbitek liniipapila rnych znajdujących się na obydwu kartach,stwierdzając,że:

- wpływ na uzyskanie nieprawidłowego wyniku

przeszukania odwzorowania palca nr 1 z kartą

000477715V (osoba daktyloskopowana mi ała

37lat)miało trwałeuszkodzenieskórywielkiego

palca prawej ręki oraz niepełn e odwzorowanie liniipapiiarnych tego palca nakarcie

- wpływ na uzyskanie nieprawidłowych wyników

przeszukania odwzorowa ń większości palców

Wwynikuanalizy otrzymanych wynikówzawartych

w tabeli1 stwierdzono,że:

- przy rozdzielczości standardowej 500 dpi odwzorowania palców: nr 3, nr 5, nr 7, nr 9,

nr 10uzyskały prawidłowewyniki przeszukania

(HIT)z odbitkami palców na karcie000477715V

przy rozdzielczościach : 550 dpi i 600 dpi, od -wzorowania palców:nr2,nr 3, nr 4, nr 5, nr 6,

nr7,nr 8,nr9,nr10uzyskałyprawidłowewyniki przeszukania(HIT)z odbitkamipalcówna karcie 00047771 5V

przy rozdzi elczościach: 500 dpi, 550 dpi

i 600 dpi, odwzorowanie palca nr 1 uzyskało

niepraw idłowy wynik przeszukania (NO HIT)

zodbitkąpalcana karcie000477715 V

dzięki zastosowaniu funkcji Algorytm- nieletni

przy rozdziel czości standardowej 500 dpi

od-wzorowanie palca nr 6 uzyskało prawidłowy

wyniku przeszukania (HIT) z odbitką palca na

karcie000477715V

dzięki zastosowaniu funkcji Algorytm-nieletni

przyrozdzielczości600 dpiodwzorowaniepalca nr2uzyskałonieprawidłowywynikprzeszukania (NO HIT)zodbitkąpalca na karcie000477715V

przy rozdziel czości standardowej 500 dpi od

-wzorowania palców nr 5, nr 6 uzyskały p

rawi-dłowe wyniki przeszukania (HIT) z odbitkami

palców nakarcie:000483090W

przy rozdz ielczości 550 dpi odwzorowania pal -ców: nr 5,nr6,nr9,nr 10uzyskały prawidłowe

wynikiprzeszukania(HIT)z odbitkami palcówna karcie:000483090W

przy rozdzielczości 600 dpi odwzorowania p al-ców : nr 1,nr 6,nr 9, nr 10uzyskały prawidłowe

wynikiprzeszukania(HIT)z odbitkamipalców na karcie:000483090W

przyrozdziel czościach :500 dpi,550 dpii 600dpi,

odwzorowania palców: nr 2, nr 3, nr 4, nr 7, nr8uzyskałynieprawidłowywynik przeszukania

(NO HIT) z odbitkami palców na karcie:

000483090W

dzię ki zastosowaniu funkcji Algorytm -nieletni

przy rozd zielczości standardowej 500 dpi od

-wzorowanie palca nr 9 uzyskało prawidłowy

wyniku przeszukania (HIT) z odbitką palca na

karcie000483090W

ZPRAKTYK!

.... .~ _'. ._ .. n1. - _-_.,~.; _

Ryc. 13. Karta daktyloskopijna nr 000483090W.

z kartą

000483090W

(osoba daktyloskopowana miała20 lat)miało: wąskieprzetoczenie palców, zamazanie odb itek na karcie powodujące n ie-czytelność części linii papilarnyc horaz choroba

skóry.

W dalszej kolejności sprawdzono, jaki wpływ na wynik przeszukania w AFIS ma zawężenie bazy

przeszukiwanych odbitek linii papilarnych tylko do określonegopalca. Mając prawidłowowykonaną kartę daktyloskopijną, możemy ograniczyć przeszukanie LTITP do jednego palca, zmniejszając tym samym

zbiór przeszukiwanych odbitek o

90%.

Otrzymane

wyniki przedstawiono w tabeli2.

Po analizieuzyskanych wynikówzawartych wt

abe-li2 i porównaniu ichz wynikami zawartymi w tabeli1

stwierdzono,że:

- przy zawężonym zbiorze i rozdzielczości stan

-dardowej

500

dpi odwzorowanie palca nr

6

uzyskało prawidłowywynikprzeszukaniazkartą

000477715V

- przy zawężonym zbiorze, zastosowaniu funkcji

Algorytm-nieletni i rozdzielczości 600 dpi od-wzorowania palców: nr 1 i nr 10 uzyskały

pra-widłowywynik przeszukania z odbitkamipalców

na karcie

000483090W.

Przeprowadzone badania potwierdziły, że AFIS wersja

4.0

jest systemem, w którym najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na wynik przeszukania jest prawidłowe określenie (wyznaczenie) układu Tabela2Wyniki przeszukaniaodwzorowańliniipapilarnychposzczególnych palcóww bazieAFISprzyzawężeniu

przeszukiwanego zbioru do jednego konkretnegopalca

Przeszukanie standardowe Przeszukanie

Sposób zabez- Rozdzielczość _{z algorytmemnieletni}

Numer

pieczenia linii skanow ania

palca

papilarnych (DPI) karta karta karta karta

0OO477715V 0OO483090W 0OO477715V 0OO483090W

500

O O O O 1 silikon

550

I

O O O

I

O

600

O

1

O 1

500

O O O O 2 silikon

550

1 O

1

O

600

1 O O O

500

1 O 1 O 3 silikon

550

1 O

I

1 O

600

1 O 1 O

500

O O

I

O O

4

silikon

550

1 O 1 O

600

1

O

i

1 O

500

1 1

I

1 1

5

silikon

550

1 1 1 O

600

1 O 1 O folia

500

1

1 1 1

6

daktyloskopijna

550

1 1 1 1 czarna

600

1 1 1 1

500

1 O 1 O

7

silikon

550

1 O

1

O

600

1 O 1 O 38 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 289(3) 2015

Z PRAKTYKI

Prze szukanie standardowe Przeszukanie

Numer Sposób zabez- Rozdzielczość z algorytmem nielelni

palca pieczenialinii skanowania karta karta karta karta

papilarnych (DPI)

0OO477715V 0OO483090W 0OO477715V 0OO483090W

500 O O O O 8 silikon 550 1

I

O 1 O 600 1 O 1 O 500 1

I

O 1 1 9 silikon 550 1 1

I

1 1 600 1 1 1 1 500 1 O

I

1 O 10 silikon 550 1 1 1 1 600 1 1

i

1 1

minucji na dowodowym odwzorowan iu przez op era-tora. Drugorzędne znaczenie ma nato miast wie lkość

przeszuk iwanego zbioru. Ograniczen ie przeszuk ania

do jednego palca przy rozdz ie lczości standardowej

500 dpi zaowocowało wynikiem HIT dlaod

wzorowa-nia nr 6 z kartą 000477715V,co poprawiło s

kutecz-ność przeszukan ia o 8% w stos unku do rezultatów

otrzyman ych przy pełnym zbiorze (5 wyników NO

HITz ka rtą000477715Vi 8wyników NO HIT z kartą

000483090W).W omawianym przypadku duży wpływ

na poprawę wyników przeszukania miało natomiast zw iększen ie rozdz ielczości. Użycie rozdz ie lczości

550 dpizaowocowałowynikami HIT dlaodwzorowa ń:

nr2,nr 4,nr 6 i nr 8 zkartą000477715V orazwyni kami

HITdlaodwzorowań:nr9inr 10zkartą000483090W,

co poprawiłoskutecznośćprzeszuka niao 46% ws

to-sunkudo rezultatów otrzym anych przy rozdzie lczości

standardowej. Zastosow anie funk cji Algorytm- nieletni

przyrozdzielczościstandardowej 500 dpi miało wpływ

nauzyskanieprawidłowego wyniku przeszukania od

-wzoro wania nr 6 z kartą 000477715Viodwzorowania

nr 9 z kartą 000483090W, natomiast stosowanie tej

funkcji przy większych rozdzielczośc iach nie miało

wpływu lubwpływałoniekorzystnie na wynikprzesz

u-kania. Duże znaczenie miał natomiast stan linii

papi-larnych osob ydaktyloskopowane j oraz sposób,w jaki

został pobrany mate riał porówn awczy. Zby1 wąskie

przetoczenie palców, zamazanie odbitek na karcie,

mechaniczne uszkodzenianaskórka,jakrównież

cho-roba skóry,przyczyniłysię do uzyskania nieprawidło­

wyc hwyników przeszukania.

Biorąc powyższepod uwag ę, osoby opracowujące

wywiadydaktylo skopijne z odwzorowaniamiliniipa

pi-larnych utrwalonymi w masie silikonowej powinny:

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 289(3)201 S

- ko rzystać z przeszukania LTrTP (ślad/karta) za-miastprzeszuk aniaTPrTP (karta/ karta)

- wyb rać do przeszuk ania dwa odwzorowania

o najlepszej czyteln ośc i

- przykładać masysiliko nowe z odwzorowa niami

liniipapilarnych bezpośredniodo szybyskanera,

lekkodocis kającje palcem

- korzystać z tzw. kodowaniaręczneg o, pamięta­

jącododa niuznaczników : cent rumidelty - ograniczyć obszar przeszukiwane go zbioru do

konkretnego palca , zaz naczając na zakładce

"Ślad" właściwy palec (w przypadku zaistnienia wątp liwości co do prawidłowości oznaczeń p

al-ców wykonanyc h przez technika kryminal istyki

lub ich braku należy pozostawić zaznacz one

wszystkie palce)

- przeszukać odwzorowania w rozdzielczości

500 dpi, a w przypadku uzyskan ia wyniku NO

HIT powtórzyć przeszukanie w rozdzielczości

550 dpi

- zaznaczyć okienko "AlgOry1m-nielet ni" na za

-kładce"Porównanie"przyprzeszukaniuodw

zo-rowańw rozdzielczościstandardowej 500 dpi - niewybieraćdo przeszukańLTrTPodwzo rowa ń

mających deformacjelinii papilarnych spowod

o-wane uszkodzeniem mechanicznym naskórka

lubchorobąskóry.

Źródła rycin i tabel

Tabele 1-2:autor

Ryciny1-13: autor