C«na numeru 10 groixy * fl*rV
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW
Nr 3-7 [i UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA c z w a r te k d n ia 2 7 lip ie c 1 9 3 9 r. II Rok 21
Nie tylko o Gdansk
J e ż e li u w a g a c a łe j p r a c y i s p o ł e c z e ń s t w a p o ls k ie g o z w r ó c o n a j e s t j u ż o d d łu ż s z e g o c z a s u n a G d a ń s k , o k o ło k t ó r e g o s p r a w y i s t n i e j e p o w s z e c h n a s u g e s tia , jakoby tylko Gdańsk b y ł c e n t r a l n y m p u n k t e m z a p a l n y m w E u r o p i e — to te g o r o d z a ju p o g lą d n a l e ż y s k o r y g o w a ć jako zasadniczo błędny.
T r z e b a z w r ó c ić u w a g ę 'z a r ó w n o n a s z e j p r a s y j a k i o p in ii, ż e p o g l ą d u te g o n ie p o t w i e r d z a j ą o b i e k t y w n e e l e m e n t y s y t u a c j i e u r o p e js k i e j , a m e to d y c z n ie je s t o n d l a P o ls k i n a p e w n o s z k o d liw y .
Gdańsk punktemwyjściowym agresji niemieckiej
Sprania Gdańska jest boroieni tyl
ko jednym z licznych punktom, k t ó r e z n a j d u j ą s ię n a l i n i i p r o g r a m u a g r e s ji n ie m ie c k ie j i n ie le ż y w i n t e r e s i e a n i p o l i t y k i o g ó l n o e u r o p e j s k i e j a n i p o l
s k i e j p o m i j a n i e te g o f a k t u .
J e ż e li a k t u a l n i e m ó w i s ię g łó w n ie o G d a ń s k u to d la te g o , ż e G d a ń s k w y - d a j e s ię p u n k t e m w y j ś c io w y m w o b e c n e j t a k ty c e R z e s z y , c o j e d n a k n i e z n a c z y , że ten punkt może być każdej chmili przerzucony gdzie indziej, a z d r u g i e j s t r o n y p o p r z e k r o c z e n i u g o n a w e t w G d a ń s k u R z e s z a p r z y s t ą p i p r z e c ie ż n a p e w n o d o n a t y c h m i a s to w e g o a t a k o w a n i a d a l s z y c h p r z e w id z i a n y c h p r z e z n i ą p o z y c y j.
B y ło b y d u ż ą n a i w n o ś c i ą s ą d z ić , ż e G d a ń s k j e s t j u ż o s t a tn i m i j e d y n y m
m a r z e n ie m n ie m ie c k im . P l a n y T r z e c ie j R z e s z y s i ę g a j ą z n a c z n ie d a l e j i o ty m n ik t w E u r o p i e z a p o m n ie ć n ie m o ż e .
Dalsze apetyty niemieckie
T e r e n e m a p e t y t ó w n ie m ie c k ic h j e s t p r z e d e w s z y s tk im c a la E u r o p a Ś r o d k o w a , k t ó r ą k i e r o w n i c t w o d z i s i e j
s z e j R z e s z y u p a r ł o s ię u w a ż a ć z a j e j o s ła w io n y ,,L e b e n s r a u m " . — W s z y s tk o c o z n a j d u j e s ię n a o b s z a r z e n a s z e j c z ę ś c i E u r o p y , c o m a tu c h a r a k te r s a m o d z i e l n y i u s ta b i li z o w a n y — s ta n o w i d z iś p r z e s z k o d ę d l a z a b o r c z e j e k s p a n s j i n ie m ie c k ie j i w s z y s tk o — w e d le je j p l a n ó w — w i n n o b y ć z m ie n io n e i p o d d a n e j e j r o z s tr z y g a j ą c y m w p ły w o m . N a le ż ą tu z a r ó w n o W ę g r y j a k i R u m u n ia , J u g o s ł a w i a , i B u lg a r ia . P o ś r e d n io i b e z p o ś r e d n io n a g r a n ic y każdego
z t y c h p a ń s tw i s t n i e j ą o g n iw a z a p a ln e .
Zachód również zagrożony
A le c z y t y l k o t a m ? C z y R z e s z a n ic p o s i a d a r ó w n i e a g r e s y w n y c h z a m ia r ó w n a z a c h o d z i e E u r o p y ? C z y m ó g ł
b y s ię z n a le ź ć o p t y m i s t a g w a r a n tu j ą c y s p o k ó j n a g r a n i c y f r a n c u s k i e j ? C z y S t r a s b u r g n ie le ż y n a lin ii z u p e łn ie o - c z y w i s t y c h z a m i a r ó w n ie m ie c k ic h ? C z y n a l e ż y z a p o m in a ć o s t o s u n k u R z e s z y w o b e c D a n i i ? C z y w o ln o p o m i n ą ć p l a n y n ie m ie c k ie s i ę g a j ą c e n a w s c h o d z ie a ż p o U k r a i n ę ? C z y m a m y w r e s z
c ie m ó w ić o d a l e k i c h p l a n a c h k o l o n i a l
n y c h R z e s z y ?
Gdańsk to tylko jeden odcinek
J e ż e li w y m ie n iliś m y tu ty lk o n a j
w a ż n ie js z e p u n k t y , k t ó r e z n a j d u j ą s ię p o d o b s t r z a ł e m e k s p a n s j i N ie m ie c , to w ł a ś n i e d la te g o , a b y p r z y p o m n i e ć , ż e G d a ń s k je s t z a le d w i e j e d n y m z n ic h . N ie le ż y w n a s z y m in te r e s ie k o n c e n t r o w a ć u w a g ę E u r o p y w y ł ą c z n i e n a G d a ń s k u , p o n ie w a ż trzeba, aby Euro pa pamiętała o całości niebezpieczeń- stma, a n ie t y l k o o je g o f r a g m e n t a c h .
Stanowisko Polski
P o l s k a j u ż o k r e ś l ił a s w o je s t a n o w i
s k o w s p r a w i e G d a ń s k a . M a r s z a le k Ś m ig ly - R y d z , r e p r e z e n t u j ą c y b e z ż a d n y c h , n a j m n i e j s z y c h z a s t r z e ż e ń w o lę n a r o d u p o ls k ie g o je s z c z e r a z s t w i e r d z i ł j ą o n e g c la j i o ś w i a d c z y ł , ż e p o w y c z e r p a n i u w s z y s t k i c h ś r o d k ó w p o k o j o w y c h , P o ls k a b ę d z ie b iła s ię o G d a ń s k
— g d y b y z a s z ła te g o p o t r z e b a — n a w e t s a m a .
P o l s k a j e s t z d e c y d o w a n a w y p e ł n ić s w ó j o b o w ią z e k , g d y b y j e j in te r e s o m z a g r o z iło n ie b e z p ie c z e ń s tw o . P o ls k a n a w io s n ę b r . b y ł a j e d y n y m w E u r o p i e p a ń s t w e m , k t ó r e w o lę t ę samorzutnie
z a d e m o n s tr o w a ło . P o d w p ł y w e m t e j w o li o c k n ę ła s ię E u r o p a . P o ls k a w y
k a z a ł a t r a f n y i n s ty n k t i g łę b o k i r o z u m p o l i ty c z n y .
W je j s ta n o w is k u n ie z a s z ła ż a d n a , n a j m n ie j s z a z m ia n a . O ty m w s z y s c y m u s z ą w ie d z ie ć . P o ls k a — j a k j u ż p i s a l i ś m y n ie d a w n o — s p o k o jn ie p r a c u je , a l e n ie s p u s z c z a z o k a w y p a d k ó w .
J e s t e ś m y s iln i, z w a r c i i g o to w i k a ż d e j g o d z i n y n a r o z k a z N a c z e ln e g o W o
d z a stanąć jednym murem u naszych
granic i skutecznie zatrzymać każdego, ktoby ośmielił się je naruszyć.
Niebezpieczeństwo w wielu punktach
A le r ó w n o c z e ś n ie c h c c m y . a b y w i e d z ia n o w E u r o p ie , ż e n i e b e z p i e c z e ń s tw o n ie le ż y t y l k o u n a s z y c h g r a n i c i n ie t y l k o w G d a ń s k u . Niebezpieczeń- stmo czyha w w ie lu i n n n y c h rómnież
p u n k t a c h , a G d a ń s k m o ż e s ię s t a ć d l a a g r e s o r a t y l k o p u n k t e m z a c z e p n y m i w y j ś c io w y m d o o g ó ln e g o a t a k u .
P o l i ty c z n y r o z u m P o ls k i d o te j p o r y a n i r a z n ie z a w ió d ł. N a s z a z n a j o m o ś ć , n a s z a o c e n a s y t u a c j i i n a s z a t a k t y k a o k a z a ł y s ię n a j b a r d z i e j t r a f n e .
B ę d z ie d o b r z e , je ż e li r ó w n i e ż i t e r a z p r z y p o m n i e n i e , ż e n ie t y l k o G d a ń s k , a l e i in e n p u n k t y w E u r o p i e s ą z a g r o ż o n e — s t a n i e s ię d l a w s z y s t k i c h e l e m e n te m o c e n y p o ło ż e n ia e u r o p e j s k i e g o w a k t u a ln e j c h w ili.
Fantastyczny plan ułagodzenia Niemców
przez miliardową pożyczkę
L O N D Y N . S e n s a c y j n e p o g ło s k i u - j a w n io n e w c z a s ie w e e k - e n d u n a l a m a c h p r a s y a n g i e l s k i e j o f a n t a s t y c z n y m p l a n i e m i l i a r d o w e j p o ż y c z k i d l a N ie m ie c c e le m p r z e j ę c ia c a łe j g o s p o d a r k i p r z e m y s ł o w e j N ie m ie c z e s t o p y w 7o j e n n e j n a s to p ę p o k o j o w ą z a c e n ę r o z b r o j e n i a s ię N ie m ie c , u le g ły z u p e łn ie
n i e z w y k ł e m u w y j a ś n i e n i u d o t ą d p r z e z >gdańskim. I . \ o h l ta t z w ie lk im ż a le .m je d y n e g o ty lk o d o m n ie m a n e g o a u t o r a s tw ie r d z ił tę n ie b e z p ie c z n ą s y t u a c j ę , p la n u — m in . d la h a n d l u z a m o rs k ie g o la lb o w ie m b y ł o n p r z e k o n a n y , ż e z c h w i H u d s o n a . C a ł a H u d s o n a . C a i a p r a s a l o n d y ń s k a u j a w - |l ą , g d y b y t r u d n o ś c i p o lity c z n e z o s ta -p r a s a lo n c iy n s K a u j a w n i a d z iś o ś w ia d c z e n ie z ło ż o n e p r a s ie
p r z e z H u d s o n a , k tó r y p r z y z n a ł, ż e i- s to tn ie je s t a u to r e m p la n u .
ł y u s u n ię te z d r o g i, to p o w s z e c h n y d o
b r o b y t p o w r ó c iłb y n a c a ły m ś w ię c ie . J a z e s w e j s tr o n y — o ś w ia d c z y ł m in . H u d s o n — p o w ie d z ia łe m p . Y o h lta to w i, ż e W . B r y t a n i a n ig d y n ie z g o d z i s ię o d s t ą p i ć k tó r e jk o lw ie k z e s w y c h p o s i a d ło ś c i z a m o r s k ic h . P o w ie d z ia łe m , ż e W . B r y t a n i a n ig d y n ie z g o d z i s ię n a j a k ie k o lw ie k p o r o z u m ie n ie , k t ó r e b y z a w ie r a ło ż ą d a n i a z w r o tu , c z y to n ie m ie c k ic h , c z y in n y c h t e r y t o r i ó w m a n d a to w y c h , a le r a z e m o m a w ia liś m y t e c h n i
c z n e m o ż liw o ś c i o p a n o w a n ia i o s u n ię c ia t y c h tr u d n o ś c i.
Oświadczenie ministra Hudsona
O to c o m in . H u d s o n o ś w ia d c z y ł: b ie g ły c z w a r t e k s ą n ie ś c is łe . Rozmowy
o ,1 i j w 1 nasze były całkiem nieoficjalne 1 w y -
„ S p o tk a łe m d y r e k t o r a A o h t a t a n a j ■ Y o h lta to w i d o z r o z u -
jego własną prośbę, k t ó r a z o s ta ła p r z e - . . % . , • • . • k a z a n a m i te le f o n ic z n ie p r z e z a m b a s a - • m ie r n a , z e w s z e lk ie s u g e * j e j< i.
d ę n ie m ie c k ą w L o n d y n ie . K i l k a d n i s u w a m c z y n ię j e d y n i e w moimcharak-
p r z e d ty m p o in f o r m o w a n o m n ie , ż e p . ! terze prywatnym 1 z e n ie je s te m p o t Y o h lta t b ę d z ie d e le g a te m n ie m ie c k im ż a d n y m w z g lę d e m a u t o r y z o w a n y , a b y n a k o n f e r e n c j i p o ło w u w ie lo r y b ó w i ż e w y r a ż a ć o p in ię r z ą d u . R o z m o w a n a - r o z m o w a m i ę d z y n im a m n ą m o g ła b y s z a b y ł a seisle poufna 1 p. 1 ohltat sam
b y ć p o ż y te c z n ą . W d a n e j c h w ili m o g ę jd ujawnił. N a s tę p n e g o d n ia z ie e r o - j e d y n i e s tw ie r d z ić , ż e s p r a w o z d a n i a o w a le m c a łą r o z m o w ę p r e m ie r o w i . n a s z e j r o z m o w ie , k t ó r a s ię o d b y ł a w ’ u - 1
Rozmowa w oświetleniu prasy angielskiej
„ D a i l y E x p r e s s " z a m ie s z c z a d a le k o o b s z e r n ie js z ą r o z m o w Tę z m in . H u d s o n e m . k t ó r y p r z e d s ta w ic ie lo w i te g o p i s m a u j a w n i ł c a ły p l a n r o z w in ię ty w T r o z n io w 7ie z d y r . A o h lta ite m s t w i e r d z a j ą c .
„ P . Y o h lta t o ś w ia d c z y ł m i, ż e z a r ó w n o o n , j a k i in n e w y s o k o p o s t a w i o n e o s o b is to ś c i w N ie m c z e c h u w a ż a j ą iż m ię d z y n a r o d o w a s y t u a c j a p o m ię d z y W . B r y t a n i ą i N ie m c a m i n ig d y n ie b y ł a
b a r d z i e j n ie b e z p ie c z n a . O b a w ia ł s ię 0 1 1 b a r d z o e k s p lo z ji. G d y p o p r z y b y c i u d o L o n d y n u u ś w ia d o m ił o n s o b ie o u s z t y w n i e n i u s ię s ta n o w is k a n a r o d u b r y t y j s k i e g o , ta ś w ia d o m o ś ć je s z c z e w z m o c n iła je g o p o g lą d . P . I ohltat usi
łował wyjaśnić, że niezależnie od tego, czy wojnę wywoła Gdańsk ten spór jest jedynie symptomem czegoś daleko szerszego, zawartego w zagadnieniu
5 wytycznych które zbawią świat
W y p r a c o w a liś m y p la n z n a s tę p u ją - 1 n e r o z b r o je n ie o r a z n a w y c o f a n ie s ię c y c h 5 p u n k t ó w :
1 ) o ś w ia d c z o n e z o s ta n ie k a n c le rz o w i H itle r o w i, ż e W . B r y t a n i a i j e j s o
j u s z n i c y p r z e c i w s t a w i a j ą s ię k a ż d e j p r ó b ie d o m in o w a n ia n a d E u r o p ą s ilą .
2 ) je ś li k a n c le r z H i t l e r g o d z i s ię p o w r ó c ić n a d r o g ę p o k o ju i n e g o c ja c ji d y p l o m a t y c z n y c h , to w ó w c z a s W . B r y t a n i a i je j s o ju s z n ic y p o s ta r a j ą s ię o to , a b y N ie m c y p o t r a k to w a n e b y ł y s p r a w ie d liw ie i o t r z y m a ł y d o s tę p d o s u r o w c ó w .
3 ) d l a p r z e j ś c i a z o b e c n e j s to p y w o je n n e j, w k t ó r e j p r a w n e c a ły p r z e m y s ł n ie m ie c k i j e s t z a j ę t y d l a c e ló w w o js k o w y c h n a r o z w ó j p r z e m y s łu p o k o jo w e g o N ie m c o m u d z ie lo n a b y ł a b y p o m o c .
4 ) p r z y j a z n a w s p ó ł p r a c a z a p e w n io n a z o s ta ła b y n a r y n k a c h ś w ia to w y c h p o m ię d z y W . B r y t a n i ą , N ie m c a m i i i n n y m i w ie lk im i k r a j a m i p r z e m y s ło w y m i.
5 ) N ie m c y z g o d z iły b y s ię n a o g r a n ic z e n ie z b r o je ń , o i’. ---
n e r C z e c h .
K r e d y ty p o ż y c z k o w e n ie z b ę d n e d la te g o p la n u b y ł y b y r ó w n ie ż z a c i ą g n ię te je d y n ie w W . B r y ta n ii, in n e k r a je b y ł y b y r ó w n ie ż z a p r o s z o n e d o w z ię c ia u d z i a ł u w te j p o ż y c z c e i n ie u le g a w ą tp liw o ś c i, ż e c h ę tn ie u c z y n i ły b y to . j e ś l i b y p o k ó j ś w ia t o w y z o s ta ł z a p e w - m io n y , z a m ia s t w o j n y w s z e c h ś w ia t o w e j."
N ie k tó r e d z ie n n ik i tw d e rd z ą . ż e r o z m o w a z p . Y o h lta te m b e z w ie d z y lo r d a H a l i f a x a b ę d z ie m u s ia ła w k o n s e k w e n c ja c h z n a le ź ć e p ilo g w I z b ie G m in .
Zgon ks. arcybiskupa Roppa
P O Z N A Ń . W e w to r e k , d n ia 2 5 b m . w g o d z in a c h r a n n y c h z m a r l w s z p i t a lu S ió s tr E lż b ie ta n e k w P o z n a n iu ś p . k s a r c y b i s k u p m e tr o p o lita m o h y le w - s k i E d w a r d R o p p , a s y s t e n t tr o n u 1 a - ile7 n ie n a f a k t y c z - p i e s k i e g o .
btr. 2 GŁOS POMORZA N i 17
Wzrost
krajowy hodowli
jedwabników
Rolnicy domagają
się
interwencyjnych zakupów zboża
H odow la jedw abników w Polsce, zapoczątkow a»ii w 1924 roku zorgani
zow aniem jej w 8-initi zaledw ie gospo
darstw ach. rozw ija ^ię pom yślnie, przy nosząc co roku now e osiągnięcia.
roku 1929 liczba hodow ców w zrosła do 562, w roku 19>S do 1420. o w roku 1959 liczba ta podniosła się do 2480. W tych w arunkach już dziś m ożna pow iedzieć, że kilka tysięcs osób ciągnie korz\ść dodatkow ą z hodow li jedw abników , a dzięki ich pracy pow ażna kw ota de
w iz pozostaje w kraju, zm niejszając, nasz przyw óz i uniezależniając naszą produkcję od surow ca zagranicznego.
K rajow y przem ysł jedw abniezy, pracujący częściow o w oparciu o krajo w y surow iec, rozw ija się rów nież po
m yślnie. N p. C entralna dośw iadczalna S tacja Jedw abnicza w M ilanów ku u- trzym uje obecnie sw ą produkcję tka- nin jedw abnych na poziom ie <>k. 1000 m etrów dziennie.
M im o bardzo pow ażnych osiągnięć uzyskanych przez nas na tym polu, m am y jeszcze w iele do zrobienia, gdyż Polska sprow adzała dotychczas jedw a-
210 owiec zginęło w płomieniach
ŚW IE C IE . Podczas burzy jaka w czw artek przeciągnęła nad pow iatem św ieckim , uderzył grom w ow czarnię zarodow ą m ajętności Poledno. w las-i ność p. \\ ery 1' allois. W krótkim cza
sie stanęła rozległa ow czarnia w plom ie niach a w raz z budynkiem spaliło się 210 ow iec i jagniąt.
Szkody w yrządzone są w tym w y- padku w ielkie, gdyż w ynoszą 27.000 złotych.
W czasie tej sam ej burzy uderzył zim ny grom w drzew o, znajdujące się na starym m ieście za W dą. O sobliw o
ścią w tym w ypadku jest to. że grom u- derzając w drzew o tylko lekko uszko
dził gniazdo bocianie, jakie na jego w ierzchołku się znajduje a w ogóle nie dotknął żadnego z „członków ‘' zgro
m adzonej w tej chw iii w gnieździć ..ro dżiny bocianiej".
\V dniu poprzednim w ybuch! po
żar w e w si C ielszynek u rolnika Józe
fa K urdiesa. Spalił się dom m ieszkal
ny. W akcji ratow m iczej zdołano tylko ocalić część ruchom ości dom ow ych.
Szkody w ynoszą praw ie 10 tysię
cy złotych. Przyczyna pow stania tego pożaru jest nieznana.
Gwałtowna burza nac Szwecją
SZ TO K H O LM . N ad obszaram i N crrkoeping. K alm ar oraz H alin na po
łudnie od Sztokholm u przeciągnęła sił na burza z piorunam i, która spow ooo-
w ala liczne pożary. .
Spłonęło w iele gospodarstw w ni
skich. O d pioruna zginęły dw ie osoby.
zostałv ciężko porażo- telefoniczne i telegra- częściow o uszkodzone.
W pobliżu m iejscow ości lalut na pół
noc od Sztokholm u ulew y spow odow a- ne.
R TO D E JA N E IR O . Siatek ..So
bieski zaw inął do portu R io de Janeiro w ioząc na pokładzie ponad 100 osób w ycicczkow iczow brazylijskich, któ
rzy odby li podróż do stolicy A rgenty
ny i z pow rotem . U czestnicy w ycieczki w śród których było też kilkanaście o- sób z kolonii polskiej, w rócili niezw y k le zadow oleni tak z przebiegu w yciecz ki jak i w arunków , w jakich się odbyła chw aląc z entuzjazm em urządzenia poi skiego transatlantyku, jego w yborow ą polską kuchnię, niezw ykle grzeczną
<ulturalną obsługę, a przede w szyst
kim to, iż statek jest tak zbalansow any . now ażne oi- iż m im o niespokojnego m orza, nie ko- X "’ I X m lU e - hysze się przykro, a przez to nie psuje w ażyó. Japonia il"lm W ra^ ją^ N eieczk ę czekały w sy.row nie dobrze z . no lą. J porcie tłum y publiczności, oraz rzesza
z w am i, poczyniły na polach sz.Kody, bliczane na 2 m iliony koron.
Zaniepokojenie w Jłliemczech
PA R Y Ż. A gencja TTaw asa donosi B erlina, że optym istyczne w iadom oś
ci. nadchodzące z lokio o zaw artym po rozum ieniu w kw estiach zasadniczych, w yw ołują pew ną nerw ow ość w nie
m ieckich kolach politycznych.
C zasopism o ekonom iczne sugeruje Japonii, żeby z pow odu A nglii nie po
św ięcała sw ych przyjacielskich stosun ków z państw am i należącym i do pak
tu .antykom internow skiego. K orzyści, jakie ciągnie Japonia z paktu antyko-
biu z zagranicy loroeznie za sum ę oko
ło 50 m ilionów złotych. A by ten przy
w óz zastąpić krajow ą produkcją jed
w abników . liczba hodow ców krajo
w ych m usi w zrosnąć jeszcze 10-ciokrot nie i w ów czas dopiero m oglibyśm y o- siągnąć sam ow ystarczalność.
Sytuacja na krajowym rynku zbożowym
M łyny nadał nie dokonują zaku
pów w skutek przeprow adzanych re
m ontów . Pow oduje to, że ry nek pry w a lny jest do tej pory m artw y, a cena now ego ży ta jeszcze nie ukształtow ała się. (Jeny na pszenicę doznały w ięk
szej obniżki na w szystkich giełdach z
Pszczoły zatamowały ruch
na ulicy
B Y D (i()SZ ( Z. N iecodzienny
...-...- sobą blaszankę m iodu. Z najdująca się na w ozie blaszanka. w czasie jazdy o-
ciągnęła się sm uga m iodu. N iew iadom o
Podpalił dom i powiesił sie
N iezw ykły w ypadek sam obójstw a w ydarzy! się w Siem ianow icach pod
T arnow em . ,
W grom adzie tej m iędzy m alżi ti
kam i 44-lctnim A lojzein Jakubow skim i starszą od niego Julią, dochodziło do ótni na tle hulaszczego życia m ałżon ka. O negdaj w nocy Jakubow ski pobił żonę. Jakubow ska podczas bicia nie
_ _____ - --- ... ... ■
W
Lodzi spłonęła
4-piętrowa fabryka
ŁÓ D Ź. W piątek w ybuchł groźny pożar w gm achu fabrycznym stanow ią cym w łasność B eniam ina L ew ina i Ja- dw igi O lszer. W czteropiętrow ym gm a eh u m ieściła się zarobkow a tkalnia w raz z działam i pom ocniczym i i w y- kończalnią. Pożar pow stał w czasie gdy fabryka znajdow ała się w pełnym ru
chu. N a m iejsce pożaru w yruszyło II oddziałów straży pożarnej m iejskiej i straże fabryczne. Poniew aż ogień roz
szerzał się błyskaw icznie, obejm ując
0razylijczycy zachwyceni
pcIsMm staklem „Sobieski41
W y tyczne polityki eksportow ej dial produkcji roślinnej na kam panię 1959 i 1940 r. ustalone przez kom itet ekono m iczny m inistrów , utrzym ują nadal zakaz eksportu ow sa, natom iast zaleca
ją w zm ożenie eksportu jęczm ienia oraz m niej m asow y ch produktów roślinnych
pow odu m ałego zapotrzebow ania oraz rychłego pojaw ienia się now ej pszeni
cy. W ojsko pokryło już sw oje zapo
trzebow anie na ow ies. D okonyw ane są transakcje na poprzednio zaw arte li
m o w y.
Z ebrały się takie m asy pszczół, że w końcu m usiano przy pom ocy policji w strzym ać ruch kołow y i pieszy na ul.
C hrobrego na odcinku od ulicy Pom or skiej do Sienkiew icza. Z aw ezw ano 2-ch strażaków , którzy przy pom ocy sika
w ek zm yli cają jezdnię, uw alniając w ten sposób przechodniów od ukąszeń pszczół. N iecodziennem u i ciekaw em u tem u w idow iskow i przyglądała się dum nie publiczność.
znosiła w zupełnym bezruchu. B estial
ski m ąż sądząc, że zabił żonę ułożył ją na łóżku, po czym podpalił słom ę.
G dy płom ienie ogarnęły łóżko zam knął drzw i do pokoju i w kuchni się pow iesił. Poparzona kobieta po w yjś
ciu m ęża zerw ała się z łóżka i uciekła na pole. D om spłonął doszczętnie w raz z sam obójcą.
w szystkie piętra, robotnicy m u siei i ra
tow ać się skokam i z różnych piętr do rozpostartych brezentów . D w óch ro
botników skacząc z trzeciego piętra doznało ciężkich obrażeń. Stan jednego z nich jest beznadziejny. Po przeszło 4-godzinnej akcji pożar udało się opa
now ać. P astw ą płom ieni padły w szyst
kie piętra gm achu fabrycznego poza parterem . S traty są b. znaczne i w x no
szą przypuszczalnie pól m iliona zł.
dziennikarzy. W ycieczkow icze, brazy
lijskim zw yczajem w itali czekających w porcie m asam i barw nych, zrzuca
nych z burt serpentyn. O rkiestra prze- -raw szy hym n polski i brazylijski, o- degrala kilka ludow ych pieśni brazybj S k l,.Sobieski" odpłyną! już o godzinie 15-tei, biorac na pokład około -00 pa
sażerów , ładunku tow arow ego dopełnił w porcie V ictoria, tak jak to odpo« ’a- da jego m ożliw ościom .
Groźny pożar
SZTO K HO LM . O negdaj zrana na Inie dw ie fabryki. W arsztaty m echani- przedm ieściu Sztokholm u V aerta w y-|czne i w W — i asfaltm SU aty w y
buchł groźny pożar. Spłonęły doszczęt- noszą około -00 tysięcy koron.
strączkow ych, nasion niektórych traw ’ i pasz, m otylkow ych, itp. Przy; ekspor»
cie żyta, jęczm ienia i pszenicy, zostaną utrzym ane: zw rot cel i superprem ia w obecnej w ysokości, a w różnych w yso
kościach dla: fasoli, udzielona będzie przy eksporcie: km inku, kopru, espar
cety i inkarnatki a dla białej koniczy
ny ulgi nie będą brane pod uw agę przy eksporcie. O d początku tegorocznej kam panii dla eksportu żyta zostaną w prow adzone pew ne ograniczenia te
renow e, co m oże spow odow ać znaczną obniżkę cen żyta na tych terenach. W zw iązku też ż tym , rolnicy dom agają się wTprow adzenia na nich interw encyj nych zakupów zboża i to tym w ięcej, że w y niki pierw szy ch om lotów stw uer dzają, że zboża ozim e, t. j. żyto i psze
nica sy pią dobrze, a jęczm ień pow y żej średnio.
Huragan przewrócił i w przeciągu kilku minut
’ ~ 40 Zł Ił 1
22 stodoły 12 chlewów i domów mieszkalnych
L ID A . W czasie szalejącego hura
ganu nad gm iną białorudzką w e w siach C w irbuty, Loże, Piski i Pocklęby w cią
gu 20 m inut zostały w yw rócone 22 sto
doły, 12 chlew ów i szereg budynków ^ m ieszkalnych. Szalejący w icher pow y
w racał rów nież znaczną ilość drzew przydrożnych, leśnych i ow ocow ych, niszcząc ogrody i sady. H uragan prze
szedł pasem szerokości pól km . od stro ny południow ej i na północ. S traty są znaczne. W ypadków z ludźm i nie za
notow ano.
Rozmowy z Mołotowem trwają
L O N D Y N . Z Foreign O ffice w ysłano w' sobotę do am basadora W . B rytanii w’ M oskw ie Seedsa now e instrukcje w celu podjęcia dalszych rozm ów z M o- łotow em .
Generał Ironside zatrzymał się w drodze powrotnej we
Francji
LONDYN. Gem, Ironside iv drodze powrotnej z fVarszawy wylądował na lotnisku Croydon we Francji.
Rząd belgijski uznał niepodległość Słowacji
B R A TY SŁA W A . Słow ackie m ini
sterstw o spraw zagranicznych ogłosiło, że rząd belgijski uznał dc facto niepod
Ambasador brytyjski u min.
Ciano
R ZY M . M in. C iano przyjął am ba
sadora brytyjskiego sir Percy L orria- ne‘a. Jak słychać, w izyta m iała charak ter kurtuazyjny.
Ogromny spadek turystów w Niemczech
B E R L IN . Jak inform ują, ogólna liczba turystów’ zagranicznych, odw ie
dzających R zeszę, spadla w roku ubie głym w porów naniu ze stanem z po
przedniego okresu spraw ozdaw czego o 50 procent. O gółem odw iedziło R zeszę w ubiegłym roku tylko 106 tysięcy cu
dzoziem ców’. Spadek jest tym w iększy, jeżeli się w eźm ie pod uw agę obecne pow iększenie terytorium R zeszy. S pa
dek ten tłfrtaaczą tu ogólną sytuacją polityczną.
,G Ł O S PO M O R Z Au Nr. 17
liMIWWiWIIW I—IOWiWWWW »"«»*■■ ■ —■" 1 —--- -—--- -
Wiadomości ciekawe z bliska i daleka
i m m i i i u m i m m i m w im mi ■nn ■■■i ■ ■ i ■■ r — ‘ inoif iioifiHiMimmuiwwonii
X PontoriaTSRQPONMLKJIHGFEDCBA R Y PIN .
3 (C zy nazw anie kogoś „H itlerem "
m oże być obrazą.) D o sądu grodzkiego w R ypinie w płynęła skarga jednego z tam tejszych obyw ateli o obrazę przez niejakiego N foszka N encela, który na
zw ał oskarżonego „H itlerem ". O skar
życiel podnosi, że kanclerz H itler o- becnie jest ogólnie uw ażany jako uoso
bienie zaborczości, łam ania słow a oraz szeregu innych w łaściw ości, w obec cze go insynuow anie słowa cech obyw ate
low i polskiem u m usi być uw ażane za obrazę.
4 (W ładza O kręgu Pom . O . Z. N .
■a konferencji u p. W ojew ody.) W po
niedziałek, dnia 24 lipca 1939 roku p.
W ojew oda Pom orski W ładysław R acz- kiew icz przyjął przew odniczącego o- kręgu pom orskiego O bozu Zjednocze
nia N arodow ego p. m ecenasa K azim ie
rza Tom aszew skiego oraz p. posła na Sejm R zeczypospolitej inż. Jana W i- chlińskiego, z którym i odbył dłuższą konferencję. Podczas konferencji po
ruszono szereg aktualnych zagadnień z życia gospodarczego i kulturalnego Po
m orza.
B Y D G OSZC Z.
5 (T ragiczny w ypadek przy przy
czepianiu lepa na m uchu.) Tragiczny w skutkach w ypadek spotkał 54-letnią B ronisław ę Skoropińską z B ydgoszczy, która chcąc przylepić lep na m uchy do sufitu, w eszła na piec. W chw ili gdy sięgała ręką sufitu, straciła rów no w agę i spadła, uderzając głow ą o pod
łogę. Po przew iezieniu do szpitala stw ierdzono u niej pęknięcie czaszki.
Stan Skorupińskiej jest beznadziejny.
6 (N ie w szyscy hitlerow cy antyse m itam i.) N iem iecka spółdzielnia w B yd goszczy, która rządzona jest przez do
m orosłych hitlerow ców , nie sprzedaje ikór nikom u innem u, jak tylko kupcom żydow skim .
IN O W RO C ŁA W .
A (500 ow iec spaliło się żyw cem .) N ad Inow rocław iem i okolicą przeszła gw ałtow na burza, która w yrządziła o- grom ne szkody. W K arszycach piorun uderzył w zagrodę jednego z gospoda
rzy i w zniecił pożar. O gień straw ił du
żą ow czarnię i 500 ow iec, które spaliły
•ię żyw cem .
W IELU Ń .
A (Francuski balonik w Polsce.) N a polach Podzam cza w pow . w ieluń
skim spadł balonik gum ow y w ypusz
czony w Paryżu przez aeroklub pary
ski. D o balonika była przytw ierdzona kartka pocztow a z pieczątką 20 VI 1939 roku oraz prośbą, aby znalazca w ypełnił ją i w ysiał, za co będzie m ógł otrzym ać jedną z licznych nagród.
STR ZELN O.
A (C zarny bocian na K ujaw ach.) N a terenie m ajątku Strzelno K lasztor
ne, którego w łaścicielem jest p. K ozło
w ski, przychw ycono w ielkiego bociana o upierzeniu zupełnie czarnym . R zad
ki ten okaz jest przedm iotem podziw u okolicznych m ieszkańców .
K A LISZ.
A (N ie w szyscy żydzi są antyhitle- row cam i.) Sąd G rodzki w K aliszu ska zal na trzy m iesiące w ięzienia 17-letnią Frym etę H ollander, odpow iadającą za obrazę narodu polskiego, w ypow iedzia
ną W groźbie w zw iązku z hitlerow ca
mi.
A (D ziecko udusiło się pestką.) W O patów ku pod K aliszem 3-letnia M aria K olanko jedząc w iśnie, połknęła pestkę, która utkw iła jej w gardle.
D ziew czynka zm arła w drodze do szpi tala, w skutek uduszenia się.
Na
śmietankę i
ciastkado Sopot
SO PO TY . Sopoty w tym roku m a
ją duże pow odzenie na ciastka, zw ła
szcza z bitą śm ietaną. G dańsk otrzy
m uje jeszcze artykuły żyw nościow e z Polski. N ie w prow adził też w szystkich ograniczeń aprow izacyjnych, które o- bow iązują w R zeszy, kopiując tylko
zarządzenia natury politycznej, społe
cznej i kulturalnej. Stąd też do Sopot przyjeżdżają obecnie N iem cy z R eichu na... odżyw ienie się. W szystkie pienią dze, których zresztą nie w iele w olno przew ozić — przejadają.
Zgon
Teresy
Neumannstygmatyczki z Konnersreuth
B ER LIN . W N iem czech zm arła słynna stygm atyczka z K onnersreuth
— Teresa N eum ann. Pogłoski o jej śm ierci w ielokrotnie pojaw iały się już na łam ach prasy św iatow ej, pr^y czym niejednokrotnie w iązano z nim i rozm ai te przepow iednie, niektóre rzekom o w ypow iedziane przez sam ą Teresę N eu
m ann. O statnio pogłoski te pojaw iły się w początkach m aja, przy czym w ów
czas w usta Teresy N eum ann w łożono przepow iednie, że um rze dnia 10 m aja, a w przeciągu dw óch dni po jej śm ier ci w ybuchnie w ojna. Teresa N eum ann podobnej przepow iedni nie w ypow ie
działa, a zw ykle bardzo pow ściągliw ie w ypow iadała się na tem at spraw po
litycznych.
Teresa N eum ann była niew ątpli
w ie jednym z najw iększych zjaw isk nadprzyrodzanych naszych czasów .
Stygm aty. które pojaw iały się u niej co piątek na rękach, nogach i na lew ym boku, nie krw aw iły i zostały po szczegółow ym zbadaniu przez lęka rzy i w ładze kościelne uznane, jako zjaw isko nadprzyrodzone i specjalny dar Boży. K ościół spraw ow ał nadzór nad Teresą N eum ann przez biskupa R atysbony.
System hitlerow ski brutalnie ob
szedł się ze stygm atyczką. Przez pe
w ien okres przebyw ała ona w w ięzie
niu, a później w szpitalu w ięziennym .
Surowy
wyrok, sądu
gdańskiego
U czestnik w ycieczki w arszaw skiej straży pożarnej inżynier M ieczysław G oltz pow racał 15 bm . sam ochodem z G dyni do W arszaw y w raz z resztą w y
cieczki strażackiej.
Jadąc za w szystkim i sam ochoda
m i jako ostatni, inżynier stracił sw ych poprzedników z oczu i zm ylił drogę:
zam iast skręcić w lew o, pojechał w prost, przejeżdżając w szybkim tem pie granicę polsko - gdańską bez zatrzy m ania się.
N a obszarze W olnego M iasta inż.
G oltz został zatrzym any iaresztow any przez policję gdańską. Inż. G oltz nie znał zupełnie m iejscow ych w arunków , o czym św iadczy to, że om inął nie tylko gdańską, ale rów nież polską kontrolę celną.
O becnie sąd gdański skazał inż.
na Polaków
G oltza na rok i 2 m iesiące w ięzienia za uchylenie się od kontroli celnej i bezpraw ne posiadanie broni, a w yrok ten jest tym jaskraw szy i tym bardziej ośw ietla w arunki gdańskie, że proku
rator w niósł o ukaranie inżyniera G ol
tza tylko grzyw ną w w ysokości 150 guld. Po ogłoszeniu w yroku sąd w y
dał nakaz natychm iastow ego aresztow a nia skazanego Polaka.
N iesłychany w yrok na 52-Ietniego inżyniera pińskiego w yw ołał w ielkie oburzenie w śród Polaków’.
D alszym przykładem w yrokow a
nia w spraw ach oskarżonych Polaków jest w yrok skazujący polską robotnicę sezonow ą Jadw igę N aczek na 9 m ie
sięcy w ięzienia za rzekom ą obrazę
„Fiihrera".
pandyci w zagrodzie
rolnika
W Łażynie w pow iecie bydgos
kim , trzech zam askow anych bandy
tów , korzystając z nieobecności dom ow ników , którzy zajęci byli pracą w po
lu przy żniw ach, w targnęli do m ieszka nia rolnika Schw ankego. R abusie po
częli plądrow ać m ieszkanie. Podejrza
ne szm ery usłyszała żona rolnika M atyi da Schw anke, znajdująca się w sąsied
nim pokoju. C hcąc się upew nić, czy ktoś nie w szedł, udała się do tego po
koju, lecz po drodze została zatrzym a
na przez jednego z opryszków , który steroryzow ał ją i nie pozw olił ruszyć się dalej. Tym czasem dw aj pozostali
przeszukali cale m ieszkanie plądrując po szufladach i szafach. B andyci zra
bow ali tylko portm onetkę z zaw artoś
cią kilku złotych. Po dokonaniu rabun ku, rabusie zbiegli. Jeden z nich posia
dał karabin, jednak nie robił z niego żadnego użytku. Po ucieczcie oprysz
ków pow iadom iono policję, która w szczęła za bandydatm i pościg, który zakończył się pom yślnym rezultatem . W szystkich trzech bandytów ujęto i osadzono w w ięzieniu bydgoskim . Spra w cy przyznali się do dokonania rozbo
ju na m ieszkanie Schw ankego.
Samolot wylądował
na ulicy
N a ulicy N iciarnianej na W idzę- chodnika i drzew o i uległa częściow e- w ie w Łodzi, lądow ał przym usow o sa- 1 T ~~ 7
m olot. M aszyna zaw aaziła o kraw ędź ku cało.
m u rozbiciu. Lotnicy w yszli z w ypad-
Ze świata
G D A NSK .
i—j (N a ulicach G dańska w idzi się m niej uw astyk.) Jak podają przejeżdża jący z G dańska po oslatnicn prow oka
cjach w idzi się na ulicach G dańska co
raz m niej osob noszących przepaski ze sw asiyką czy też odznaki hitlerow skie.
Z odznakam i chodzą ci którzy z racji sw ojej hierarchii w partu są do lego zm uszeni, w zględnie gdy ta odznaka stanow i część składow ą um undurow a
nia. N iektórzy złośliw i nadm ieniają, że G dańszczanie całkow icie przyjęli je dno w szechniem ieckie hasło: „sicher 1st sicher".
□ (A resztow ano 10 studentów pol
skich w G dańsku.) Policja gdańska a- resztow ala 10 studentów polskich w w ieku od 18 do 20 lat za nielegalne prze kroczenie granicy gdańskiej. Studenci ci, będąc na obozie w W ierzycy w po
w iecie kartuskim , u czasie w ycieczki zbłądzili w lesistym terenie i bezw ied
nie przekroczyli granicę G dańska. Sta
ło się to o godzinie 12,30 w południe.
Po aresztow aniu studentów prze w ieziono ich do w ięzienia policyjnego w G dańsku. Prasa gdańska notuąc ten lakt, dow odzi, że chodzi o now ą pro w o kację polską.
B ER LIN .
□ (W schód jest przyszłością N ie
m iec.) Pod tym hasłem odbyw ają się w całych N iem czech uroczystości, zw ią
zane z 25 rocznicą bitw y pod Tannen- bergicm , którą N iem cy od pierw szej chw ili uw ażali jako odpow iedź daną św iatu słow iańskiem u na G runw ald.
C entralnym punktem tych uroczystoś
ci jest w ielki obchód w pom niku — tw ierdzy 1 annenberskiej, gdzie spo
czyw ają zw łoki m arszałka H indenbur ga, który przegrał w ojnę św iatow ą. W obchodach, urządzanych na całym te
renie R zeszy i na ziem iach protektora tu, podkreślono znaczenie W schodu jako przestrzeni życiow ej dla N iem iec.
R eferaty i przem ów ienia w ygłoszone na ten tem at przesycone były ideą za
borów.
□ (45.000 studentów zsobilizow a- no do prac żniw nych na pograniczu w schodnim .) R zucone przez kierow ni
ków R zeszy hasło szybkiego zakończe
nia zbiorów , które w edług pierw otnego planu m iały być zakończone w okresie 7 do 10 dni chybiło całkow icie. W w ię
kszości okręgów niem ieckich zboża są jeszcze w przew ażnej części w polu.
N aw et w okręgach w schodnich nie zdo lano zrealizow ać pierw otnego planu m im o, że w ładze R zeszy położyły szcze gólny nacisk na przyśpieszenie żniw na pograniczu w schodnim . A\ tych dniach przerzucono 45.000 studentów , t. j. 75 procent ogólnej liczby słuchaczy szkół w yższych, na W schód do pracy
przy sprzęcie zbóż.
□ (N iem ców bardzo interesuje po
życzka polska w A nglii.) Prasa nie
m iecka pośw ięca w iele uw agi toczącym się rokow aniom o pożyczkę polską w Londynie. Zam ieszcza się przedruki z prasy angielskiej. N iedzielny „B. Z. ani M ittag“ donosi, że sfinalizow anie poży czki jest już bliskie, poniew aż sfery fi
nansow e angielskie uw zględniły w szy
stkie żądania i w arunki polskie.
LO N D Y N .
□ (K oleje angielskie na w ypadek w ojny.) K oleje angielskie opracow ały na w ypadek w ojny plan ew akuacji 4 m iln. ludności. W planie tym opraco
w anym w porozum ieniu z w ładzam i w ojskow ym i przew idziano dokładnie punkty ew akuacyjne i opracow ano na w et tak zw any ew akuacyjny rozkład jazdy, tak, że w chw ili alarm u i za
rządzenia ew akuacji każdy obyw atel objęty planem ew akuacyjnym będzie w iedział jakim pociągiem i o której go dżinie udać sęi do w skazanego m u pun
ktu.