Podstawy administracji systemu Linux
Pierwsze kroki w administracji
Janusz Szwabiński
Instytut Fizyki Teoretycznej UWr
4 stycznia 2006
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Plan kursu
1
Instalacja Linuksa
2
Tryb tekstowy
3
Linux od podszewki
4
Pierwsze kroki w administracji
5
Sieci lokalne
6
Bezpieczeństwo
Pierwsze kroki w administracji
1
Konta użytkowników GUI
CLI
2
Instalowanie oprogramowania
Instalowanie oprogramowania z płyt instalacyjnych Dodatkowe pakiety binarne
Instalowanie programów ze źródeł
3
Konfiguracja drukarki
4
Automatyzacja zadań
5
Programy windowsowe
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
GUI CLI
Konta użytkowników
KDE → Ustawienia systemowe → Użytkownicy i grupy
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
GUI CLI
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
GUI CLI
dodawanie użytkowników
[ s z w a b i n @ v o y a g e r ~ ] $ s u − P a s s w o r d :
[ r o o t @ v o y a g e r ~]# u s e r a d d d o l a s [ r o o t @ v o y a g e r ~]# p a s s w d d o l a s C h a n g i n g p a s s w o r d f o r u s e r d o l a s . New UNIX p a s s w o r d :
R e t y p e new UNIX p a s s w o r d :
p a s s w d : a l l a u t h e n t i c a t i o n t o k e n s u p d a t e d s u c c e s s f u l l y .
usuwanie użytkowników
[ r o o t @ v o y a g e r ~]# u s e r d e l d o l a s
dodawanie grupy
[ r o o t @ v o y a g e r ~]# g r o u p a d d s t u d e n c i
usuwanie grup
[ r o o t @ v o y a g e r ~]# g r o u p d e l s t u d e n c i
Instalowanie oprogramowania z płyt
KDE → Ustawienia systemowe → Dodaj / Usuń aplikacje
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Instalowanie oprogramowania z płyt instalacyjnych Dodatkowe pakiety binarne
Instalowanie programów ze źródeł
RPM
łatwa instalacja, aktualizacja i usuwanie oprogramowania baza danych zainstalowanych programów
sprawdzanie przynależności plików do pakietów sprawdzanie poprawności pakietów
testowanie systemu
Gdzie szukać pakietów?
http://rpmfind.net/
http://rpm.pbone.net/
http://rpmseek.com/
Dodatkowe pakiety binarne
instalacja
[ r o o t @ v o y a g e r d o w n l o a d s ]# rpm −i h v n a z w a _ p a k i e t u . rpm
aktualizacja
[ r o o t @ v o y a g e r d o w n l o a d s ]# rpm −Uhv n a z w a _ p a k i e t u . rpm
usuwanie
[ r o o t @ v o y a g e r d o w n l o a d s ]# rpm −e n a z w a _ p a k i e t u
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Instalowanie oprogramowania z płyt instalacyjnych Dodatkowe pakiety binarne
Instalowanie programów ze źródeł
zainstalowane pakiety
[ s z w a b i n @ v o y a g e r d o w n l o a d s ] $ rpm −qa l i b g c c −3.4.2−6
t e r m c a p −11.0.1 −18.1 b e e c r y p t −3.1.0−6
d e v i c e−mapper −1.00.14 −3. a u r 1 0 e x p a t −1.95.7 −1.1
. . .
przeszukiwanie listy zainstalowanych pakietów
[ s z w a b i n @ v o y a g e r d o w n l o a d s ] $ rpm −qa | g r e p f i r e f o x f i r e f o x −i 1 8 n−P o l i s h −1.0.0 −10.2. a u r . 1
f i r e f o x −1.0.0 −10.2. a u r . 2
YUM
[ r o o t @ v o y a g e r d o w n l o a d s ]# c a t / e t c /yum . c o n f [ main ]
c a c h e d i r =/ v a r / c a c h e /yum d e b u g l e v e l =2
l o g f i l e =/ v a r / l o g /yum . l o g p k g p o l i c y=n e w e s t
d i s t r o v e r p k g =a u r o x −r e l e a s e t o l e r a n t =1
e x a c t a r c h=1 r e t r i e s =20 o b s o l e t e s =1 g p g c h e c k=0
# PUT YOUR REPOS HERE OR IN s e p a r a t e f i l e s named f i l e . r e p o
# i n / e t c /yum . r e p o s . d [ A u r o x 1 0 . 2 BASE ]
name=A u r o x L i n u x 1 0 . 2 − Base
b a s e u r l=f t p : / / m i r r o r . s w i t c h . ch / m i r r o r / a u r o x / 1 0 . 2 / ALL/ p a c k a g e s / b a s e /RPMS/
[ AUROX 1 0 . 2 UPDATES ]
name=A u r o x L i n u x 1 0 . 2 − Updates
b a s e u r l=f t p : / / m i r r o r . s w i t c h . ch / m i r r o r / a u r o x / 1 0 . 2 / ALL/ p a c k a g e s / u p d a t e s /RPMS/
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Instalowanie oprogramowania z płyt instalacyjnych Dodatkowe pakiety binarne
Instalowanie programów ze źródeł
lista dostępnych pakietów
[ r o o t @ v o y a g e r d o w n l o a d s ]# yum l i s t a v a i l a b l e
przeszukiwanie repozytoriów
[ r o o t @ v o y a g e r e t c ]# yum s e a r c h b l u e f i s h
instalacja
[ r o o t @ v o y a g e r e t c ]# yum i n s t a l l b l u e f i s h
aktualizacja
[ r o o t @ v o y a g e r e t c ]# yum u p d a t e b l u e f i s h
usuwanie
[ r o o t @ v o y a g e r e t c ]# yum r e m o v e b l u e f i s h
Instalowanie programów ze źródeł
f o r ( i=pm−>b e g i n ( ) ; i !=pm−>end ( ) ; i ++) { i f ( i !=pm−>b e g i n ( ) ) (∗ f ) << " , " ; (∗ f ) << p r o b s t r ( ( ∗ i ) . s e c o n d ) ; (∗ f ) << format −>mult ; (∗ f ) << v e c t s t r ( ( ∗ i ) . f i r s t ) ; }
Wymagania
Kategoria Narzędzia dla
programistów z płyty
instalacyjnej
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Instalowanie oprogramowania z płyt instalacyjnych Dodatkowe pakiety binarne
Instalowanie programów ze źródeł
Pakiety źródłowe w formacie rpm
[ r o o t @ v o y a g e r d o w n l o a d s ]# r p m b u i l d −−r e b u i l d k i l e −1.7.1 −5. s r c . rpm I n s t a l a c j a k i l e −1.7.1 −5. s r c . rpm
b ł ą d : N i e s p e ł n i o n e z a l e ż n o ś c i b u d o w a n i a :
XFree86−d e v e l j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6 l i b p n g −d e v e l j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6 l i b j p e g −d e v e l j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6 a r t s −d e v e l j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6 l i b a r t _ l g p l −d e v e l j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5.
i 3 8 6
fam−d e v e l j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6
qt−d e v e l >= 1 : 3 . 3 j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6 k d e l i b s −d e v e l >= 6 : 3 . 2 j e s t wymagany p r z e z k i l e −1.7.1 −5. i 3 8 6
Po udanej kompilacji pakiet znajdziemy w katalogu
/usr/src/redhat/RPMS/i386/
Archiwa tar
rozpakowanie (.tar.gz, .tgz)
t a r z x v f nazwa_archiwum . t a r . g z t a r z x v f nazwa_archiwum . t g z
rozpakowanie (.tar.bz2)
t a r j x v f nazwa_archiwum . t a r . b z 2
instalacja
. / c o n f i g u r e make make i n s t a l l
W razie problemów
pliki README i INSTALL
./configure --help
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Konfiguracja drukarki
KDE → Ustawienia systemowe → Drukowanie
printconf w trybie tekstowym
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Lokalnie-dołączone - drukarka podłączona bezpośrednio do komputera, na którym odbywa się konfiguracja;
Sieć CUPS - drukarka sieciowa zgodna z protokołem IPP;
Sieć UNIX - drukarka sieciowa podłączona do uniksowego serwera LPD;
Sieć Windows - drukarka sieciowa udostępniania przez serwer windowsowy;
Sieć Novell - drukarka dostępna w sieci Novell;
Sieć Jetdirect - drukarka sieciowa z własnym adresem IP.
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Automatyzacja zadań
[ r o o t @ v o y a g e r ~]# c a t / e t c / c r o n t a b SHELL=/ b i n / b a s h
PATH=/ s b i n : / b i n : / u s r / s b i n : / u s r / b i n MAILTO=r o o t
HOME=/
# r u n−p a r t s
1 ∗ ∗ ∗ ∗ r o o t r u n−p a r t s / e t c / c r o n . h o u r l y
#
2 4 ∗ ∗ ∗ r o o t r u n−p a r t s / e t c / c r o n . d a i l y
#
22 4 ∗ ∗ 7 r o o t r u n−p a r t s / e t c / c r o n . w e e k l y
#
42 4 1 ∗ ∗ r o o t r u n−p a r t s / e t c / c r o n . monthly
# T h i s f i l e was w r i t t e n by KCron . C o p y r i g h t ( c ) 1 9 9 9 , G a r y Meyer
# A l t h o u g h KCron s u p p o r t s most c r o n t a b f o r m a t s , u s e c a r e when e d i t i n g .
# Note : L i n e s b e g i n n i n g w i t h "#\" i n d i c a t e s a d i s a b l e d t a s k .
Pole Znaczenie
1 minuty po pełnej godzinie (0-59) 2 godzina (0-23, 0=północ) 3 dzień miesiąca (1-31) 4 miesiąc (1-12) 5 dzień tygodnia
6 użytkownik wykonujący polecenie
7 polecenie do wykonania
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Zadanie
codziennie o 3:15 w nocy w katalogu /usr/backups/ ma zostać wykonane archiwum etc.tgz zawierające kopię katalogu /etc
#k o p i a z a p a s o w a k a t a l o g u / e t c
15 3 ∗ ∗ ∗ r o o t t a r c z f / u s r / b a c k u p s / e t c . t g z / e t c >> / dev / n u l l 2>&1
KDE → Narzędzia systemowe → Terminal - Tryb administratora
[ r o o t @ v o y a g e r ~]# k c r o n &
Wymagania
Pakiet kdeadmin z kategorii
Środowisko KDE
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe
Programy windowsowe pod Linuksem
Wine
Implementacja WinAPI dla środowiska X11.
Pozwala na uruchomienie pod Linuksem programów przeznaczonych dla Windows (kategoria Popularne narzędzia)
w i n e nazwa_programu
Konta użytkowników Instalowanie oprogramowania Konfiguracja drukarki Automatyzacja zadań Programy windowsowe