Od redakcji
Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 20, 9-10
Tom dw u dziesty „Rocznika” tak ja k poprzednie m a charakter zarówno muzealny, ja k i re gionalny. Tom oraz gru pę prac dotyczących regionu św iętokrzyskiego otw iera opracowanie M arty Pieniążek-Sam ek poświęcone najstarszem u kościołowi w Kielcach - kolegiacie kielec kiej. Praca ta to II część stu diu m na tem at kolegiaty obejmująca wiek XVIII (część I zam iesz czona w tom ie 19 „Rocznika ” tyczyła wieku XVII). Autorka w oparciu o inwentarze kościelne p rze d sta w ia przetw orzen ia św iątyn i na przestrzeni całego wieku oraz działaln ość fundator- ską osób duchownych i świeckich ze szczególnym podkreśleniem mecenatu biskupa K onstan tego Felicjana Szaniawskiego, najhojniejszego spośród nowożytnych „dobrodzejów” nie tylko tego kościoła, lecz i m iasta. K olegiata ja w i się w tej pracy ja k o siln y ośrodek kultury, prom ie niujący na cały region. O interesującym twórcy wychowanym i m ieszkającym na Kielecczyź- nie traktuje praca M ałgorzaty Gorzelak „Józef Deskur (1861-1915) artysta i ziem ianin z San- cygn iow a k. P iń c zo w a ”. J e s t to m on ografia zapom n ian ego a rtysty, którego w iększość zachow anych d zie ł (obrazy, rysunki, meble) przechow uje w łaśnie nasze m uzeum . A utorka zw raca uwagę na projekty architektoniczne Deskura i ich realizację w obrębie zespołu pałaco wego w Sancygniowie. Kolejny regionalny tem at w tym tomie „R ocznika” opracowała Anna Myślińska, a dotyczy on monumentalnego płótna - alegorycznego przedstawienia Polonii pędzla m alarza-am atora Antoniego Tańskiego z lat 30. X X wieku, które je s t eksponowane w S anktu arium M aryjnym w Kalkowie na Kielecczyźnie. Opisowi obrazu autorka daje szerokie tło z cha rakterystyką wcześniejszych realizacji Polonii oraz przeglądem źródeł ikonograficznych, któ re a rtysta niem al dosłow nie „cytow ał” w sw ym dziełe.
N ajczęstszym i tem atam i m uzealnymi w „Roczniku ” są omówienia zbiorów. Tom dw udzie sty prezentuje interesującą, lecz m ało znaną z ekspozycji kolekcję rzeźby kieleckiego muzeum. Przedstaw ia j ą w obszernym erudycyjnym eseju Elżbieta Jeżewska. Uderza różnorodność zbio ru, w którym m ieszczą się kopie antycznych rzeźb, drew niana rzeźba sakralna, rzeźba portreto wa w kamieniu i odlewy z metalu i gipsu. Ujęta została także grupa plakiet i medalionów wyko nanych w większości w miejscowych hutach i odlewniach. Pracę kończy porządkujące zestawienie katalogowe.
Diam etralnie różnej materii dotyczy omawiany przez Pawia Króla zespól fauny mioceńskiej okolic K orytnicy w zbiorach naszego muzeum. A utor przedstaw ia także dzieje badań stanow i ska w Korytnicy, znanego ju ż w końcu XVIII w., oraz historię grom adzenia obecnej kolekcji, w której uczestniczyli dw aj zasłużeni dla regionu ludzie: geolog Jan Czarnocki i archeolog-przy- rodnik z zam iłow an ia ks. S tanisław Skurczyński.
10 O d redakcji
Innego rodzaju muzealny temat podjęła Anna Kwaśnik-Gliwińska, omawiając je d n ą z naj ważniejszych i największych w ystaw czasowych w dziejach m uzealnictwa kieleckiego - ekspo zycję pt. „Sztuka niemiecka 1450-1800 w zbiorach po lsk ich ”, zorganizow aną w 1996 roku. Autorka charakteryzuje wystaw ę mieszczącą się w 16 salach północnego skrzydła pałacu, któ rym nadano nazw y od najwybitniejszych prezentowanych tam artystów lub najważniejszych centrów sztuki. Sukcesem wystawy było nie tyłko sprowadzenie często wydobytych z magazynów wybitnych dzieł sztuki w łiczbie pon ad 1000, lecz samo podjęcie przemilczanego do tej pory tru d nego tem atu kontaktów polsko-niemieckich, w tym wypadku udokumentowanych ogromem najróżnorodniejszych dzieł sztuki niemieckiej docierających do ziem daw nej Rzeczypospolitej.
Tradycyjnie pojaw iający się na tamach „Rocznika” tem at pałacu biskupów krakowskich w Kielcach, głów nej siedziby naszego muzeum, w ypłynął tym razem p rzy okazji uwag dw u gło su Jan u sz Kuczyński - M arta Pieniążek-Sam ek na m arginesie artykułu Jakuba Lewickiego „Najnowsze odkrycia zw iązane z kielecką siedzibą biskupów krakowskich ”. Wśród problemów poruszonych przez autorów w zw iązku z odnalezioną tablicą inskrypcyjną i je j interpretacją sta nęła znów spraw a genezy pałacu.
Wyniki badań terenowych muzeum p rzy grodzisku średniowiecznym i dziegciam i w Pile, gm . Sędziszów w województwie kieleckim publikuje Zygm unt Pyzik.
Tom zam ykają omówienia coraz m niej licznych nowych nabytków z lat 1996-1997, kroniki obejmujące te lata, autorstw a B ogusław a Paprockiego, oraz recenzje i om ówienia wybranych nowości wydawnictw regionalnych.
