University of Bialystok [m.kolemba@uwb.edu.pl; t.bajkowski@uwb.edu.pl]
Grit as a resource conducive to compliance with
the rules during the Covid-19 pandemic
in the group of young women and men
– resocialization inspirations
Abstract: The article presents connections of grit and its two factors – perseverance of effort and consistency of interests, with a propensity to follow the rules and recommendations established by the government during the Covid-19 pandemic. The presented results are based on data collected during the study carried out in a group of 275 secondary school students from the Podlaskie voivodeship. Research tools included an original questionnaire for measuring the functioning of youth during the Covid-19 pandemic and a Polish adaptation of A. Lee Duckworth’s Short Grit Scale (SGS) by P. Wyszyńska (Wyszyńska et al. 2017). The obtained results indicate correlations of grit and, in particular, perseverance of effort with the propensity to comply with epidemic recommendations in the group of female respondents. No statistically significant correlations were found in the group of male respondents. This suggests that the grit factor may be among the important personal resources contributing to prosocial behavior, which should be capitalized in the course of taking preventive measures and resocialization practice addressed to the group of young women.
Key words: grit, adherence to rules, resocialization, prosocial behavior, youth.
successful cooperation and benefiting from being part of a complex community. Young people who have difficulty conforming to rules derived from social and legal regulations often drift into antisocial behavior. This means that they may engage in criminal behavior and, as a consequence of their actions, become the target of resocialization. In the context of preventive measures and resocialization that are administered to juveniles, looking for factors that can foster compliance and increase the chances of prosocial behavior becomes of importance. One such factor that thus far has received little attention in the context of resocialization is grit, which is an important element responsible for the ability to cope with difficulties and achieve long-term goals despite opposition.
Grit – resocialization aspect
The concept of grit was popularized by Angela Lee Duckworth (2007) defining it as a mixture of passion and persistence in pursuit of long-term goals. Duckworth interprets grit as a construct for assessing an individual’s chances of making the most of their potential. The word “grit” means firmness of mind or spirit, unyielding courage in the face of difficulties, hardship or danger.
Grit consists of two primary factors: perseverance of effort (PE) and consistency of interest (CI). PE describes the determination to overcome difficulties in pursuit of ambitious goals, while CI emphasizes focus on a specific goal over an extended period of time (Duckworth & Quinn, 2009). In light of research conducted around the world in recent years, grit has grown to be a strong predictor of achievement in both educational and professional areas. This construct predicts school achievement and is also related to job satisfaction among youth and adults, or a generalized sense of efficacy (Credé i in. 2017). A number of studies have also found correlation of grit with life satisfaction, positive emotions, and psychological well-being (Datu i in. 2016; Datu, Yuen i in. 2018; Vainio & Daukantaitė 2016). However, it is worth remembering that grit is primarily an element that directly determines persistence in completing difficult tasks, such as following rules and requirements even if they are difficult or aggravating, making it a variable that can have a direct bearing on prosocial behavior. The findings from a number of studies indicating that grit is a malleable construct that is subject to modification, which increases its usefulness in the context of resocialization are also of importance(Kirchgasler 2018; Shechtman i in. 2013).
Key factors in the resocialization process
on an extensive group of factors. The traditional positioning of resocialization activities in the functional-structural paradigm and the pursuit of social common good has reduced the process of resocialization to the task of transforming the personality of the charge in a socially desirable direction (Pytka 2005). Socio-cultural changes and contemporary trends in social sciences have redirected the center of gravity of educational interventions in the process of resocialization towards an attempt to achieve homeostasis between the resocialized subject and their environment, so that both sides benefit equally (Jaworska 2012, p. 25). Resocialization activities aim at enabling proper functioning in commonly accepted life and social roles (Konopczyński 2014, p. 9).
The first important factor in the effectiveness of the resocialization process is a reliable diagnosis of the subject’s personality, taking into account the entire spectrum of previous influences, which results in an adequate way of designing interventions and predicting potential changes, using the individual’s resources (Pospiszyl 2007; Wysocka 2008). Another factor most commonly mentioned in terms of the effectiveness of the process in question is that the resocialized person is not susceptible to crime (Bartkowicz 2008; Opora 2012; Urban 2008). What is important, from the point of view of the effectiveness of the process, is the realized and internalized motivation for change of the resocialized person, which translates into greater durability of the achieved changes and a sense of obligation in complying with the rules (Kozaczuk 2009; Szymanowska 2003). The desired change also depends on the ability to create an appropriate relationship between the implementers of the resocialization process and the recipient thereof (Jaworska 2012; Szałański 2008). Other factors cited in the literature fall into the area of situational, socio-cultural, and biological and personality predictors of the subject of the interactions (Fidelus 2012; Pytka 2005).
conducive to socialization processes and builds antagonistic attitudes between men and women. It is therefore worth taking the gender factor into account in the course of resocialization processes, but in a way that accepts these differences and brings out the resources inherent in the diversity of male and female behavior patterns.
Improving the effectiveness of resocialization processes should not only focus on the deficits of the individual, but also (and perhaps above all) on the possibilities and developmental potentials that facilitate their proper functioning. This is the condition for achieving the previously mentioned homeostasis between the well-being of the individual being in harmony with the demands of the social environment. The concept of resilience is an answer to such an approach to resocialization processes, which in Polish papers is translated in a variety of ways, as prężność (Jarczyńska 2011), odporność (Opora 2009) or rezyliencja(Junik 2011). The concept of resilience is regarded as mental strength or the ability of a person to mobilize strength in the face of adverse circumstances and setbacks. It is, therefore, the individual’s ability to effectively cope with stress and the unusual, due to age and circumstances, psychological strength exerted externally towards the adverse circumstances. Positive adaptation, i.e., achieving the expected level of positive social adjustment, requires that the individual reach a critical point from which it is possible to rebound and change the direction of socialization from negative to positive. As research shows, resilience is among the important personal resources of an individual, conditioning coping with stress and successful adaptation to the stressful demands of the environment (Konaszewski, Kolemba i in. 2019; Konaszewski, Niesiobędzka i in. 2019; Ogińska-Bulik & Zadworna-Cieślak 2015). Resilience also refers to the ability to survive when faced with opposition, or to bounce back from negative experiences, allowing one’s own development to take a positive direction. In such a case, we deal with protective processes, in which individuals pursue positive adaptation despite severe misfortune or trauma (Urban 2012).
No less an important resource that could potentially be utilized in the course of resocialization or prevention efforts is the concept of grit discussed in this article. Both perseverance of effort and consistency of interest allow individuals undergoing resocialization to crystallize a clear goal (despite experiencing adversity) and to find the strength and determination to pursue it gradually, sometimes severely delayed.
Own research
recommendations imposed on the public by the government during the pandemic are essentially a set of prosocial behaviors designed to limit the spread of the disease caused by the Covid-19 coronavirus. However, in this case, behaving in a prosocial manner, and thus complying with the rules and recommendations over an extended period of time for the majority of the population is an inconvenience and a burden, which provides an opportunity to empirically verify the importance of grit for compliance in this type of difficult situation.
The purpose of this study was to explore the correlation between grit and propensity for compliance with rules among adolescents and young men and women. Statistical analyses were performed using the IBM SPSS Statistics 26 package.
Participants and course of study
The survey was conducted on a sample of 275 secondary school students from Bialystok and Bielsk Podlaski in the spring of 2020, during the first major wave of the Covid-19 pandemic and accompanying government restrictions. The students were 16 – 19 years of age. The survey covered 163 women and 112 men. The distribution of age and residence of the subjects are presented in Tables 1 and 2.Table 1. Age of respondents
Frequency Percent Important 16 104 37.8 17 94 34.2 18 61 22.2 19 16 5.8 total 275 100.0
Table 2. Place of residence
Frequency Percent
Important
village 98 35.6
medium town/city with up to 200,000 residents 78 28.4 city with more than 500,000 residents 99 36.0
The survey was conducted via the Internet using Google Forms. The link to the survey was sent out by teachers using remote learning platforms used in the surveyed school, such as Librus Synergy or Microsoft Teams. Formal permission was sought from the school principles to send out the link to the survey. The subjects were guaranteed complete anonymity and the participation in the survey was voluntary.
Tools
The study used the Duckworth’s Short Grit Scale (SGS) (Polish adaptation by Wyszynska et al. (2017)) and a proprietary questionnaire to measure adolescent functioning during the Covid-19 pandemic. The results presented in this paper relate to the compliance section of the questionnaire related to epidemic safety during the Covid-19 pandemic. In this section, respondents reacted to statements regarding adherence to specific recommendations related to epidemic safety on a 5-point scale, where 1 indicated that the respondent fully disagreed with the statement and 5 indicated that they fully agreed with the statement.
The Polish adaptation of the Short Grit Scale (SGS) (Wyszyńska i in., 2017) consists of eight statements to which the respondent react using a five-point scale, where 1 means that the statement does not apply to the respondent at all and 5 means that it fully applies to the respondent. The Short Grit Scale allows for the calculation of an overall grit value, and the values of two factors included in this construct: perseverance of effort (PE) and consistency of interest (CI). By using confirmatory factor analysis, the authors of the Polish adaptation confirmed the two-dimensional structure of grit, as well as satisfactory reliability and external validity of the scale.
Research results
Graph 1. Distribution of results of overall adherence to rules during the Covid-19 pandemic among young women (N=163) and young men (N=112).
In order to verify the correlation of each aspect of grit with overall adherence to rules, an analysis of correlation by gender was conducted in the group of young male and female students, the results of which are presented in Table 3 below. It is worth noting that grit shows a positive correlation with overall adherence to rules only in the female student group: for overall grit (r = 0.24; p < 0.01) and for perseverance of effort (r = 0.26; p < 0.01).
Table 3. Correlation of Grit with overall adherence to rules during the Covid-19 pandemic in young women (N=163) and young men (N=112)
Grit – consistency of interestGrit – perseverance of effortGrit
Adherence to rules total men -.01 -.07 .05
women .24** .15 .26**
**. Correlation is significant at the level 0.01 (two-sided).
Table 4. Correlation of grit with adherence to rules during the Covid-19 pandemic among young women (N=163) and young men (N=112)
I try to strictly follow epidemic safety recommendations:
I w ea r a m as k i n p ub lic p la ce s I k ee p a s af e d ist an ce f ro m o th er s I w as h/ di sin fe ct m y h an ds r eg ul ar ly w hi le a w ay f ro m h om e I a vo id le av in g t he h ou se u nl es s i t i s n ec es sa ry I h av e l im ite d d ire ct c on ta ct w ith f rie nd s I h av e l im ite d d ire ct c on ta ct w ith m y e xt en de d f am ily ( no t i nc lu -di ng im m ed ia te f am ily m em be rs : m ot he r, f at he r, b ro th er , s ist er ) Grit total .03 .12 .00 .15 .11 .04 men -.07 .02 -.04 .03 .02 .01 women .20** .25** .10 .29** .20* .10 Grit – consistency of interest total -.02 .06 -.033 .06 .08 -.01 men -.09 -.05 -.04 -.05 -.06 -.03 women .11 .18* .01 .18* .17* .03 Grit – perseverance of effort total .07 .14* .04 .19** .11 .08 men -.02 .09 -.02 .01 .08 .04 women .25** .23** .17** .31** .17 .15
** correlation is significant at the level 0.01 (two-sided); * Correlation is significant at the level 0.05 (two-sided).
In the male group (N=112), grit shows no correlation with propensity to adhere to epidemic recommendations. In the female group (N=163), significant relationships emerge for correlation of grit with recommendations to wear masks in public places (r = 0.20; p < 0.01), keeping a safe distance from others (r = 0.25; p < 0.01), avoiding leaving the house unless necessary (r = 0.29; p < 0.01), and limiting direct contact with friends (r = 0.20; p < 0.05). Consistency of interests is a factor that significantly correlates with adherence to keeping a safe distance from others ( r = 0.18; p < 0.05), avoiding leaving the house unless necessary (r = 0.18; p < 0.05), and limiting direct contact with friends (r = 0.17; p < 0.05). Perseverance of effort indicates a positive correlation in the female group with behaviors such as wearing a mask in public places (r = 0.25; p < 0.01), keeping a safe distance from others (r = 0.23; p < 0.01), regularly washing or disinfecting hands while away from home (r = 0.17; p < 0.01), and avoiding leaving the house unless necessary (r = 0.31; p < 0.01).
Further analysis examined the correlation of grit with adherence to rules, divided by gender and age. No statistically significant correlations were found in the male group. The results obtained for the female group are presented in Table 5. Due to the small number of women aged 19, a group of adult women was created for the analysis by combining those aged 18 and 19.
Correlation of grit with adherence to epidemic safety recommendations were found to be significant for five of the six recommendations, in a group of women aged 17 years: wearing a mask in public (r = 0.31; p < 0.05), keeping a safe distance from others (r = 0.41; p < 0.01), avoiding leaving the house unless necessary (r = 0.47; p < 0.01), limiting direct contact with friends (r = 0.33; p < 0.01), and limiting direct contact with extended family (r = 0.33; p < 0.01). No significant correlations of grit with adherence to rules were observed in the groups of 16-year-old female and adult students.
Consistency of interests also shows a positive correlation with adherence to rules only in the group of 17-year-old girls, in this case it concerns three recommendations: keeping a safe distance from others (r = 0.35; p < 0.01), avoiding leaving the house unless necessary (r = 0.36; p < 0.01), and limiting direct contact with friends (r = 0.41; p < 0.01).
Table 5. Correlation of grit with adherence to rules during the Covid-19 pandemic among young women of different age groups (16 years – N=60; 17 years – N=65; 18 and 19 years – N=38)
I try to strictly follow epidemic safety recommendations:
I w ea r a m as k i n p ub lic p la ce s I k ee p a s af e d ist an ce f ro m o th er s I w as h/ di sin fe ct m y h an ds r eg ul ar ly w hi le a w ay fro m h om e I a vo id le av in g t he h ou se u nn ec es sa ril y I h av e l im ite d d ire ct c on ta ct w ith f rie nd s I h av e l im ite d d ire ct c on ta ct w ith m y e xt en de d fa m ily ( no t i nc lu di ng im m ed ia te f am ily m em be rs : m ot he r, f at he r, b ro th er , s ist er ) Grit 16 .16 .20 .17 .23 .12 -.12 17 .31* .41** .13 .47** .33** .33** 18+19 .11 .04 -.02 .13 .02 .04 Grit – consistency of interest 16 .05 .06 .01 .08 .01 -.20 17 .22 .35** .08 .36** .41** .24 18+19 .06 .06 -.01 .08 -.05 .01 Grit – perseverance of effort 16 .23 .30* .30* .31* .27 .04 17 .30* .29* .15 .39** .04 .30* 18+19 .12 -.01 -.02 .15 .09 .06
** correlation is significant at the level 0.01 (two-sided); * Correlation is significant at the level 0.05 (two-sided).
Discussion of the results
well-developed, prosocial personality (Kroeber, 2012). At the same time, government-imposed rules are interpreted by many people as burdensome and difficult to comply with in the long term. In the case of young people, there is an additional aspect favoring disregard for the rules, related to the sense of lack of a tangible threat (“it does not concern me”, “I am young and healthy”, “if I get ill, I beat the virus easily”, etc.). Grit, as a factor that determines perseverance in pursuing a goal, that is, in essence, conducive to continuing to carry out actions taken despite discouragement, difficulties encountered or burdens associated with them, is an important personal resource, and its importance for the effective functioning of the individual has been emphasized by research in numerous areas (Datu, King, i in., 2018; Eskreis-Winkler i in., 2014; Tang i in., 2019; Vainio & Daukantaitė, 2016). The results obtained allow us to conclude that this property may also translate into an individual’s propensity to adhere to rules and maintain order imposed by them, especially when they are burdensome from the individual’s point of view. As the results of the analyses show, grit was found to be significantly correlated with the propensity to adhere to rules only in the group of female respondents. In case of men, no significant differences were found. This may imply that grit is a mediator whose effect on behavior is marked in this type of situation only in the female group, but this conclusion requires further research and analysis.
Important insights also emerge from an analysis of results related to propensity to adhere to rules by age group. In the group of 16-year-old girls, significant correlations were observed between perseverance of effort and the propensity to adhere to recommendations that may be particularly burdensome for this age group: avoiding leaving the house unless necessary and keeping a safe distance from others (difficulty in interacting with the peer group) or washing hands regularly while out of the house (additional difficulty when meeting outside the house, e.g., the constant need to make sure to carry disinfectants). In the 17-year-old group, the correlation between grit and both aspects of grit, perseverance of effort, and consistency of interest with the tendency to follow most epidemic safety rules and recommendations are clear. This is consistent with reports that grit is a malleable construct that develops during childhood and adolescence (Kirchgasler, 2018; Shechtman i in., 2013) and may indicate a greater “crystallization” of both aspects of grit in older adolescents. In case of the group of adult women, ages 18 – 19, all of the correlation between grit and adherence to rules observed in the younger age groups disappear. The lack of correlation between grit and prosocial behavior for adults may be due to the relatively small sample size of this age group (N=38), or the effect of young adults being “drunk” with adulthood and the possibility of self-determination. This effect may translate into a temporary decrease in the propensity to adhere the rules imposed.
Conclusion
The grit factor is a property of an individual that can be shaped as early as childhood, and work on its aspects – perseverance of effort and consistency of interests – can be intensified in adolescence. Activities aimed at developing grit can significantly translate into a propensity for pro-social behavior, primarily adherence to legal rules and norms among girls and young women. During resocialization interventions directed at this group, work on perseverance in particular could be of importance. Since this factor increases the chance of long-term adherence to rules and generally accepted norms burdensome to the individual, it may play an important role in predicting the person’s chances of sustained reintegration into society. The presented results may also inspire further research, exploring the potential usefulness of grit in the process of creating preventive and intervention solutions and in resocialization programs addressed to young men.
References
[1] Bartkowicz Z., 2008, Skuteczna resocjalizacja w perspektywie aksjologicznej i po-miarowej, [in:] Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje, (eds.) Z. Bartkowicz, A. Węgliński, Lublin.
[2] Błachut J., 2001, Płeć a przestępczość, [in:] Nauka wobec przestępczości. Księga ku czci
Prof. T. Hanauska, (eds.) J. Błachut, M. Szewczyk, J. Wójcikiewicz, Wydawnictwo
Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków.
[3] Credé M., Tynan M.C., Harms P.D., 2017, Much ado about grit: A meta-analytic
synthesis of the grit literature, „Journal of Personality and Social Psychology”,
113(3), 492–511, https://doi.org/10.1037/pspp0000102.
[4] Datu J.A., King R.B., Valdez J.P., Eala M.S.M., 2018, Grit is Associated with
Lower Depression via Meaning in Life among Filipino High School Students, „Youth
& Society”, https://doi.org/10.1177/0044118X18760402
[5] Datu J.A., Valdez J.A., King R.B., 2016, Perseverance Counts but Consistency Does
Not! Validating the Short Grit Scale in a Collectivist Setting, „Current Psychology”,
35(1), 121–130, https://doi.org/10.1007/s12144-015-9374-2.
[6] Datu J.A., Yuen M., Chen G., 2018, The triarchic model of grit is linked to academic
success and well-being among Filipino high school students, „School Psychology
Quarterly”, 33(3), 428–438, https://doi.org/10.1037/spq0000234.
[7] Duckworth A.L., Peterson C., Matthews M.D., Kelly D.R., 2007, Grit: Perseverance
and passion for long-term goals, „Journal of Personality and Social Psychology”,
92(6), 1087–1101, https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.6.1087.
[8] Duckworth A.L., Quinn P.D., 2009, Development and validation of the short grit
scale (grit-s), “Journal of Personality Assessment, 91(2), 166–174, https://doi.
[9] Eskreis-Winkler L., Duckworth A.L., Shulman E.P., Beal S., 2014, The grit effect:
Predicting retention in the military, the workplace, school and marriage, „Frontiers in
Psychology”, 5, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00036.
[10] Fidelus A., 2012, Determinanty readaptacji społecznej skazanych, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
[11] Jarczyńska J., 2011, Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży
zagrożonej rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami, [in:] Resilience: teoria, badania, praktyka, (ed.) W. Junik, Wydawnictwo
Edukacyjne Parpamedia, Warszawa.
[12] Jaworska A., 2012, Leksykon resocjalizacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Warszawa. [13] Junik W., 2011, Zjawisko resilience – wybrane problemy metodologiczne, [in:]
Resilience: teoria, badania, praktyka, (ed.) W. Junik, Wydawnictwo Edukacyjne
Parpamedia, Warszawa.
[14] Kirchgasler Ch., 2018, True Grit? Making a Scientific Object and Pedagogical
Tool, „American Educational Research Journal”, 55(4), 693–720, https://doi.
org/10.3102/0002831217752244.
[15] Konaszewski K., Kolemba M., Niesiobędzka M., 2019, Resilience, sense of coherence
and self-efficacy as predictors of stress coping style among university students, „Current
Psychology”, https://doi.org/10.1007/s12144-019-00363-1.
[16] Konaszewski K., Niesiobędzka M., Kolemba M., 2019, Social and personal resources
and adaptive and non-adaptive strategies for coping with stress in a group of socially maladjusted youths, „European Journal of Criminology”, https://doi.
org/10.1177/1477370819895977.
[17] Konopczyński M., 2014, Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Warszawa.
[18] Kozaczuk F., 2009, Determinanty skutecznej resocjalizacji w opinii skazanych
i wychowawców, [in:] Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji, (ed.) F. Kozaczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego,
Rzeszów, p. 318–330.
[19] Kroeber H.L., 2012, Osobowość prospołeczna – dlaczego zachowanie zorientowane na
współpracę i normę stanowi o normalności?, „Psychiatria po Dyplomie”, 9(1), 33–38.
[20] Ogińska-Bulik N., Zadworna-Cieślak M., 2015, Rola prężności psychicznej
w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym, „Przegląd Badań
Edukacyjnych”, 2(19), 7, https://doi.org/10.12775/PBE.2014.019.
[21] Opora R., 2009, Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie
odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk.
[22] Opora R., 2012, Kierunki współczesnych badań nad efektywnością oddziaływań
resocjalizacyjnych, „Probacja”, 3, 67–81.
[23] Pospiszyl K., 2007, Plusy i minusy współczesnych oddziaływań resocjalizacyjnych, [in:]
Postępy resocjalizacji i profilaktyki społecznej, (ed.) A. Rejzner, Instytut Profilaktyki
Społecznej i Resocjalizacji UW, Warszawa, p. 21–25.
[24] Pytka L., 2005, Pedagogika resocjalizacyjna: Wybrane zagadnienia teoretyczne,
diagnostyczne i metodyczne, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
[25] Shechtman N., DeBarger A.H., Dornsife C., Rosier S., Yarnall L., 2013, Promoting
grit, tenacity, and perseverance: Critical factors for success in the 21st century, United
[26] Szałański J., 2008, Kryteria i mierniki efektywności resocjalizacji, [in:] Efektywność
oddziaływań resocjalizacyjnych, (ed.) F. Kozaczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu
Rzeszowskiego, Rzeszów, p. 21–28.
[27] Szczepanik R., 2010, „Płeć” resocjalizacji. Typ narracji w kształceniu pedagogów
resocjalizacyjnych, „Kultura i Edukacja”, 2 (76).
[28] Szymanowska A., 2003, Więzienie i co dalej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
[29] Tang X., Wang M.J.J., Salmela-Aro K., 2019, Building Grit: The Longitudinal Pathways
between Mindset, Commitment, Grit, and Academic Outcomes, „Journal of Youth and
Adolescence”, 48(5), 850–863, https://doi.org/10.1007/s10964-019-00998-0. [30] Urban B., 2008, Ocena rezultatów resocjalizacji, [in:] Resocjalizacja, t. 1: Teoria
i praktyka pedagogiczna, (eds.) J.M. Stanik, B. Urban, PWN, Warszawa.
[31] Urban B., 2012, Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, PWN, Warszawa. [1] Vainio M.M., Daukantaitė D., 2016, Grit and Different Aspects of Well-Being: Direct
and Indirect Relationships via Sense of Coherence and Authenticity, „Journal of
Happiness Studies”, 17(5), 2119–2147, https://doi.org/10.1007/s10902-015-9688-7. [32] Wysocka E., 2008, Diagnoza w resocjalizacji, PWN, Warszawa.
[33] Wyszyńska P., Ponikiewska K., Karaś D., Najderska M., Rogoza R., 2017, Psychometric
Properties of the Polish Version of the Short Grit Scale, „Polish Psychological Bulletin”,
Uniwersytet w Białymstoku [m.kolemba@uwb.edu.pl; t.bajkowski@uwb.edu.pl]
Grit jako zasób sprzyjający przestrzeganiu zasad
w trakcie pandemii Covid-19
w grupie młodych kobiet i mężczyzn
– inspiracje resocjalizacyjne
Abstrakt: W artykule przedstawiono związki uporu (grit) oraz jego dwóch aspektów – wy-trwałości w wysiłku i spójności zainteresowań ze skłonnością do przestrzegania zasad i zale-ceń ustanowionych przez rząd w czasie pandemii Covid-19. Zaprezentowane wyniki bazują na danych zebranych w trakcie badania zrealizowanego w grupie 275 uczniów szkół średnich z obszaru województwa podlaskiego. W badaniu wykorzystano autorski kwestionariusz do pomiaru funkcjonowania młodzieży w czasie pandemii Covid-19 oraz skalę Short Grit Scale (SGS) A. Lee Duckworth w polskiej adaptacji P. Wyszyńskiej (Wyszyńska i in. 2017). Uzyskane wyniki wskazują na związki grit, a w szczególności wytrwałości w wysiłku ze skłonnością do przestrzegania zaleceń epidemicznych w grupie badanych kobiet. W grupie badanych męż-czyzn nie stwierdzono istotnych statystycznie zależności. Sugeruje to, iż czynnik grit może być jednym z ważnych zasobów osobistych przyczyniających się do zachowań prospołecznych, który powinien być skapitalizowany w toku działań prewencyjnych i praktyce resocjalizacyjnej adresowanej do grupy młodych kobiet.
Słowa kluczowe: upór, przestrzeganie zasad, resocjalizacja, zachowania prospołeczne, młodzież.
norm społecznych, kulturowych i prawnych jest podstawą skutecznego kooperowa-nia i czerpakooperowa-nia korzyści z bycia częścią złożonej społeczności. Młode osoby mające trudności z podporządkowywaniem się zasadom wynikającym z regulacji społecz-nych i prawspołecz-nych, często dryfują w kierunku zachowań aspołeczspołecz-nych. Oznacza to, że mogą wejść na drogę przestępstwa i w konsekwencji swoich działań stać się obiektem oddziaływań resocjalizacyjnych. W kontekście działań prewencyjnych i resocjalizacyjnych, którymi obejmuje się osoby młodociane, ważne staje się więc poszukiwanie czynników mogących sprzyjać przestrzeganiu zasad i zwiększających szanse na zachowania prospołeczne. Jednym z takich czynników, którym dotych-czas nie poświęcano zbyt wiele uwagi w kontekście resocjalizacyjnym jest upór (grit), będący ważnym elementem odpowiadającym za zdolność do radzenia sobie z trudnościami i osiągania długofalowych celów mimo przeciwieństw.
Czynnik grit – aspekt resocjalizacyjny
Pojęcie uporu (grit) spopularyzowała Angela Lee Duckworth (2007), defi-niując je jako mieszankę pasji i wytrwałości w dążeniu do realizacji długotermi-nowych celów. Duckworth interpretuje upór jako konstrukt pozwalający ocenić szanse jednostki na optymalne wykorzystanie jej potencjału. Ponieważ słowo „upór” w języku polskim posiada wiele negatywnych konotacji, czego przejawem są funkcjonujące w mowie potocznej sformułowania, takie jak: „być upartym jak osioł” czy „tkwić w swoim głupim uporze”, dlatego odnosząc się do tego kon-struktu będziemy posługiwać się określeniem nie niosącym ze sobą takich obcią-żeń – „grit”.
Na grit składają się dwa podstawowe czynniki: wytrwałość w wysiłku
(per-severance of effort – PE) i spójność zainteresowań (consistency of interest – CI).
podle-ga modyfikacjom, co zwiększa jego użyteczność w kontekście resocjalizacyjnym
(Kirchgasler 2018; Shechtman i in. 2013).
Kluczowe czynniki istotne w procesie resocjalizacji
Jednym z najistotniejszych celów resocjalizacji jest optymalizacja relacji czło-wieka ze środowiskiem. Sukces tego procesu zależy jednak od obszernej grupy czynników. Tradycyjne umiejscowienie działań resocjalizacyjnych w paradygma-cie funkcjonalno-strukturalnym i dążenie do uzyskania efektu dobra społecznego sprowadziło proces resocjalizacji do zadania przekształcania osobowości wycho-wanka w kierunku społecznie pożądanym (Pytka 2005). Zmiany społeczno-kultu-rowe oraz zarysowane współczesne tendencje panujące w naukach społecznych, przekierowały środek ciężkości oddziaływań wychowawczych w procesie resocja-lizacyjnym w stronę próby osiągnięcia homeostazy pomiędzy resocjalizowanym podmiotem a jego środowiskiem, tak, by obie strony czerpały z tego równoważne korzyści (Jaworska 2012, s. 25). Oddziaływanie resocjalizacyjne bowiem ma na celu umożliwienie poprawnego funkcjonowania w powszechnie akceptowanych rolach życiowych i społecznych (Konopczyński 2014, s. 9).Pierwszym ważnym czynnikiem efektywności procesu resocjalizacji jest rze-telnie postawiona diagnoza osobowości podmiotu, uwzględniająca całe spektrum uprzednich wpływów, co skutkuje adekwatnym sposobem projektowania oddzia-ływań i przewidywaniem potencjalnych zmian, korzystając z zasobów jednost-ki (Pospiszyl 2007; Wysocka 2008). Innym czynnijednost-kiem najczęściej wymienianym w kontekście skuteczności omawianego procesu jest brak podatności osoby resocja-lizowanej na przestępstwa (Bartkowicz 2008; Opora 2012; Urban 2008). Ważna, z punktu widzenia efektywności procesu, jest uświadomiona i zinternalizowana motywacja do zmiany resocjalizowanego człowieka, która przekłada się na więk-szą trwałość osiągniętych zmian i poczucie zobowiązania w przestrzeganiu zasad (Kozaczuk 2009; Szymanowska 2003). Pożądana zmiana zależy również od moż-liwości wytworzenia odpowiedniej relacji pomiędzy realizatorami procesu resocja-lizacji a odbiorcą tego procesu (Jaworska 2012; Szałański 2008). Inne przytaczane w literaturze przedmiotu czynniki mieszczą się w przestrzeni predyktorów sytu-acyjnych, społeczno-kulturowych oraz biologicznych i osobowościowych samego podmiotu oddziaływań (Fidelus 2012; Pytka 2005).
zróżnicowa-nej reakcji systemu sprawiedliwości karzróżnicowa-nej w zależności od płci sprawcy (Błachut 2001). Znajomość specyficznych czynników składających się na patomechanizm procesu wykolejenia społecznego chłopców i dziewcząt stanowić powinna pod-stawę do podejmowania zróżnicowanych oddziaływań resocjalizacyjnych. Istotne jest uwzględnianie specyficznych doświadczeń i potrzeb oraz interesów, często odmiennych w przypadku młodych kobiet i mężczyzn. W praktyce resocjalizacyj-nej widać natomiast pewne tendencje do zwracania większej uwagi na rozwija-nie cech społecznych sprzyjających rozwija-niezależności, asertywności i poczuciu własnej wartości wśród nieprzystosowanych chłopców niż wśród dziewcząt (Szczepanik 2010). Takie stronnicze wykorzystywania stereotypów płci nie sprzyja procesom socjalizacji i buduje antagonistyczne nastawienie pomiędzy kobietami i mężczy-znami. Warto więc uwzględnić czynnik płci w toku procesów resocjalizacyjnych, ale w sposób akceptujący te różnice i wydobywający zasoby tkwiące w różnorod-ności wzorców zachowań kobiet i mężczyzn.
Poprawiając skuteczność procesów resocjalizacyjnych nie powinno się kon-centrować uwagi jedynie na deficytach jednostki, ale również (a może przede wszystkim) na możliwościach i potencjałach rozwojowych, ułatwiających jej do-bre funkcjonowanie. To warunek uzyskania wcześniej wspomnianej homeostazy pomiędzy dobrostanem jednostki będącym w zgodzie z wymaganiami otoczenia społecznego. Naprzeciw takiemu ujęciu procesów ponownej socjalizacji wychodzi m.in. koncepcja resilience, która w polskim opracowaniu przyjmuje postać pręż-ności (Jarczyńska 2011), odporpręż-ności (Opora 2009) czy rezyliencji (Junik 2011). Sprężystość ta jest traktowana jako siła psychiczna albo zdolność człowieka do mobilizowania sił w niesprzyjających okolicznościach i niepowodzeniach. Jest to więc zdolność jednostki do efektywnego radzenia sobie ze stresem i niezwykłą, ze względu na wiek i okoliczności, psychologiczną siłą wywieraną na zewnątrz, na niekorzystne okoliczności. Pozytywna adaptacja, a więc uzyskanie oczekiwane-go poziomu pozytywneoczekiwane-go przystosowania społeczneoczekiwane-go, wymaga osiągnięcia przez jednostkę punktu krytycznego, od którego możliwe jest odbicie i zmiana kierun-ku socjalizacji z negatywnego na pozytywny. Jak dowodzą badania, resilience jest jednym z istotnych zasobów osobistych jednostki, warunkującym radzenie sobie ze stresem i skuteczną adaptację do obciążających wymogów środowiska (Kona-szewski, Kolemba i in. 2019; Kona(Kona-szewski, Niesiobędzka i in. 2019; Ogińska-Bulik, Zadworna-Cieślak 2015). Resilience oznacza też zdolność przetrwania w sytuacji przeciwieństw lub odbicie się od negatywnych doświadczeń, pozwalające na na-danie pozytywnego kierunku własnemu rozwojowi. Mówi się w takim przypadku o procesach ochronnych, w których jednostki realizują pozytywną adaptację mimo dotkliwych nieszczęść lub traumy (Urban 2012).
jasny cel (pomimo doświadczania przeciwności) oraz znaleźć siłę i determinację do stopniowego, czasem mocno odwleczonego w czasie, dochodzenia do jego realizacji.
Badania własne
Przesłanki teoretyczne dotyczące konstruktu grit wskazują na jego potencjalny związek ze skłonnością do stosowania się do zasad, szczególnie w sytuacjach, gdy długotrwałe ich przestrzeganie wiąże się z trudnościami i istotnymi dla jednostki obciążeniami. Zasady i zalecenia narzucone społeczeństwu przez rząd w okresie pandemii są w istocie zbiorem zachowań prospołecznych, mających na celu ogra-niczenie rozprzestrzeniania się choroby wywoływanej przez koronawirus Covid-19. Jednak w tym przypadku zachowywanie się w sposób prospołeczny, a więc ich przestrzeganie w dłuższym czasie, dla większości społeczeństwa jest niedogodno-ścią i obciążeniem, co stwarza możliwość do empirycznego zweryfikowania zna-czenia czynnika grit dla przestrzegania zasad w tego typu trudnej sytuacji.Celem badania było eksplorowanie związków grit ze skłonnością do prze-strzegania zasad wśród adolescentów oraz młodych kobiet i mężczyzn. Analizy statystyczne zostały wykonane z wykorzystaniem pakietu IBM SPSS Statistics 26.
Uczestnicy i przebieg badania
Badanie zrealizowano na próbie 275 uczniów szkół średnich z Białegostoku i Bielska Podlaskiego wiosną 2020 roku, w okresie pierwszej dużej fali zachorowań spowodowanych koronawirusem Covid-19 i towarzyszących jej rządowych obo-strzeń. Uczniowie byli w wieku od 16 do 19 lat. W badaniu wzięły udział 163 kobiety i 112 mężczyzn. Rozkład wieku, oraz miejsce zamieszkania osób badanych przed-stawiono w tabelach 1 i 2.Tabela 1. Wiek badanych
Tabela 2. Miejsce zamieszkania
Częstość Procent
Ważne
wieś 98 35.6
średnia miejscowość – miasto do 200 tys. 78 28.4
miasto powyżej 200 tys. 99 36.0
ogółem 275 100.0
Badanie zostało zrealizowane za pośrednictwem Internetu z wykorzystaniem narzędzia Google Forms. Link do badania był przesyłany przez nauczycieli przy pomocy wykorzystywanych w szkole platform do nauczania zdalnego, takich jak Librus Synergia czy Microsoft Teams. Wystąpiono formalnie o zgodę dyrekcji szkół na przesłanie linku do badania. Osobom badanym zapewniono pełną anonimo-wość, a udział w badaniu był dobrowolny.
Narzędzia
W badaniu wykorzystano skalę Short Grit Scale (SGS) Duckworth (polska ada-ptacja Wyszyńska i in. (2017) oraz autorski kwestionariusz do pomiaru funkcjono-wania młodzieży w czasie pandemii Covid-19. Wyniki zaprezentowane w artykule dotyczą części związanej z przestrzeganiem zasad związanych z bezpieczeństwem epidemicznym podczas pandemii Covid-19 kwestionariusza. W części tej badani ustosunkowywali się do stwierdzeń dotyczących przestrzegania konkretnych zale-ceń związanych z bezpieczeństwem epidemicznym na pięciostopniowej skali, gdzie 1 oznaczało, iż osoba badana w ogóle nie zgadza się z danym stwierdzeniem, a 5 – że w pełni z danym stwierdzeniem się zgadza.
Short Grit Scale (SGS) w polskiej adaptacji (Wyszyńska i in. 2017) składa się z ośmiu stwierdzeń, do których osoba badana ustosunkowuje się na pięcio-stopniowej skali, gdzie 1 oznacza – w ogóle do mnie nie pasuje, a 5 – w pełni do mnie pasuje. Krótka skala grit pozwala na obliczenie ogólnej wartości grit, oraz wartości dwóch czynników wchodzących w skład tego konstruktu: wytrwa-łości w wysiłku (perseverance of effort – PE) i spójności zainteresowań (consistency
of interest – CI). Autorzy polskiej adaptacji wykorzystując konfirmacyjną analizę
czynnikową potwierdzili dwuwymiarową strukturę grit, oraz satysfakcjonującą rze-telność i trafność zewnętrzną skali.
Wyniki badań
przestrzegania zasad w trakcie pandemii Covid-19. Na poniższym wykresie skrzyn-kowym przedstawiono rozkład wyników w grupie młodych kobiet (N = 163) i mężczyzn (N = 112). Widoczna różnica pomiędzy medianą w obu grupach (mężczyźni – 20 pkt; kobiety – 24 pkt) oraz to, że wśród kobiet tylko w dwóch przypadkach osiągnięto najniższy możliwy wynik oznaczający zupełny brak stoso-wania się do zaleceń, wskazuje na ogólną większą skłonność kobiet do stosostoso-wania się do zasad w okresie pandemii Covid-19.
Wykres 1. Rozkład wyników przestrzegania zasad ogółem w trakcie pandemii Covid-19 w grupie młodych kobiet (N = 163) i mężczyzn (N = 112).
W celu zweryfikowania związków poszczególnych aspektów grit z przestrze-ganiem zasad ogółem, w grupie uczniów – młodych kobiet i mężczyzn, przepro-wadzono analizę korelacji z podziałem na płeć, której wyniki prezentuje tabela 3. Warto odnotować, że grit wykazuje pozytywną korelację z przestrzeganiem zasad ogółem tylko w grupie uczennic: w przypadku ogólnego wskaźnika grit (r = 0,24; p < 0,01) oraz w przypadku wytrwałości w wysiłku (r = 0,26; p < 0,01). Tabela 3. Korelacja grit z przestrzeganiem zasad ogółem w trakcie pandemii Covid-19
w gru-pie młodych kobiet (N = 163) i mężczyzn (N = 112)
Grit Grit – spójność zainteresowań Grit – wytrwałość w wysiłku Przestrzeganie zasad
ogółem
mężczyźni -.01 -.07 .05
kobiety .24** .15 .26**
Aby uzyskać głębszy wgląd w dane, przystąpiono do analiz weryfikujących związki grit i jego składowych z przestrzeganiem różnych zasad wprowadzo-nych w przestrzeni publicznej w okresie pandemii. W celu wychwycenia możli-wych różnic pomiędzy płciami, przeprowadzono analizę korelacji składomożli-wych grit z przestrzeganiem poszczególnych zasad narzuconych w okresie pierwszej fali za-chorowań spowodowanych Covid-19. Tabela 4 prezentuje zestawienie korelacji grit z przestrzeganiem zasad w trakcie pandemii w grupie młodych kobiet (N = 163) i mężczyzn (N = 112).
Tabela 4. Korelacja grit z przestrzeganiem zasad w trakcie pandemii Covid-19 w grupie mło-dych kobiet (N = 163) i mężczyzn (N = 112)
Staram się ściśle przestrzegać zaleceń związanych z bezpieczeństwem epidemicznym:
N os zę m as ec zk ę w m ie jsc ac h pu bl ic zn yc h Pr ze st rz eg am z ac ho w yw an ia b ez pi ec zn ej od le gł oś ci o d in ny ch M yj ę/ de zy nf ek uj ę re gu la rn ie r ęc e, p od cz as po by tu p oz a do m em U ni ka m n ie po tr ze bn yc h w yj ść z d om u O gr an ic zy ł(a )e m b ez po śr ed ni e ko nt ak ty z e zn aj om ym i O gr an ic zy ł(a )e m b ez po śr ed ni e ko nt ak ty z da lsz ą ro dz in ą (n ie d ot yc zy n aj bl iżs zy ch cz ło nk ów r od zin y: m am a, t at a, b ra t, sio st ra )
Grit ogółemmężczyźni -.07.03 .12.02 -.04.00 .15.03 .11.02 .04.01
kobiety .20** .25** .10 .29** .20* .10 Grit – spójność zainteresowań ogółem -.02 .06 -.033 .06 .08 -.01 mężczyźni -.09 -.05 -.04 -.05 -.06 -.03 kobiety .11 .18* .01 .18* .17* .03 Grit – wytrwałość w wysiłku ogółem .07 .14* .04 .19** .11 .08 mężczyźni -.02 .09 -.02 .01 .08 .04 kobiety .25** .23** .17** .31** .17 .15
odległości od innych (r = 0,14; p < 0,05) oraz unikaniu niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,19; p < 0,01). Przy podziale na płeć, obydwie grupy znacznie się różnicują. W grupie mężczyzn (N = 112) grit nie wykazuje żadnych związków ze skłonnością do przestrzegania zaleceń epidemicznych. W grupie kobiet (N = 163) istotne zależności pojawiają się w przypadku związków grit z zaleceniami dotyczą-cymi noszenia maseczek w miejscach publicznych (r = 0,20; p < 0,01), przestrze-ganiem zachowywania bezpiecznej odległości od innych (r = 0,25; p < 0,01), unikaniem niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,29; p < 0,01) i ograniczaniem bezpośredniego kontaktu ze znajomymi (r = 0,20; p < 0,05). Spójność zaintere-sowań jest czynnikiem, który istotnie koreluje z przestrzeganiem zachowywania bezpiecznej odległości od innych (r = 0,18; p < 0,05), unikaniem niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,18; p < 0,05) i ograniczaniem bezpośredniego kontaktu ze znajomymi (r = 0,17; p < 0,05). Wytrwałość w wysiłku wykazuje pozytywną ko-relację w grupie kobiet z takim zachowaniem, jak: noszenie maseczki w miejscach publicznych (r = 0,25; p < 0,01), przestrzeganie zachowywania bezpiecznej od-ległości od innych (r = 0,23; p < 0,01), regularne mycie rąk lub ich dezynfekcja podczas pobytu poza domem (r = 0,17; p < 0,01) i unikanie niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,31; p < 0,01).
W toku dalszej analizy sprawdzono związki grit z przestrzeganiem zasad, z uwzględnieniem podziału na płeć i wiek. W grupie mężczyzn nie stwierdzono żadnych istotnych statystycznie zależności. Otrzymane wyniki dla kobiet przedsta-wia tabela 5. Ze względu na małą liczebność kobiet w wieku 19 lat, na potrzeby analizy stworzono grupę kobiet pełnoletnich, łącząc osoby w wieku 18 i 19 lat.
Związki grit z przestrzeganiem zaleceń związanych z bezpieczeństwem epi-demicznym okazały się istotne w przypadku pięciu z sześciu zaleceń w gru-pie kobiet w wieku 17 lat: noszenie maseczki w miejscach publicznych (r = 0,31; p < 0,05), przestrzeganie zachowywania bezpiecznej odległości od innych (r = 0,41; p < 0,01), unikanie niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,47; p < 0,01), ograniczanie bezpośredniego kontaktu ze znajomymi (r = 0,33; p < 0,01) oraz ograniczanie bezpośredniego kontaktu z dalszą rodziną (r = 0,33; p < 0,01). W grupach 16-latek i uczennic pełnoletnich nie zaobserwowano istotnych związ-ków grit z przestrzeganiem zaleceń.
Spójność zainteresowań również wykazuje pozytywną korelację z zasadami je-dynie w grupie 17-latek. W tym przypadku dotyczy trzech zaleceń: przestrzegania zachowywania bezpiecznej odległości od innych (r = 0,35; p < 0,01), unikania niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,36; p < 0,01) i ograniczania bezpośredniego kontaktu ze znajomymi (r = 0,41; p < 0,01).
17 lat: noszenie maseczki w miejscach publicznych (r = 0,30; p < 0,05), prze-strzeganie zachowywania bezpiecznej odległości od innych (r = 0,29; p < 0,05), unikanie niepotrzebnych wyjść z domu (r = 0,39; p < 0,01) oraz ograniczanie bezpośredniego kontaktu z dalszą rodziną (r = 0,30; p < 0,05).
Tabela 5. Korelacja grit z przestrzeganiem zasad w trakcie pandemii Covid-19 wśród młodych kobiet z różnych grup wiekowych (16 lat – N = 60; 17 lat – N = 65; 18 i 19 lat – N = 38)
Staram się ściśle przestrzegać zaleceń związanych z bezpieczeń-stwem epidemicznym: N os zę m as ec zk ę w m ie jsc ac h pu bl ic zn yc h Pr ze st rz eg am z ac ho w yw an ia b ez pi ec zn ej o dl eg ło śc i od in ny ch M yj ę/ de zy nf ek uj ę re gu la rn ie r ęc e, p od cz as p ob yt u po -za d om em U ni ka m n ie po tr ze bn yc h w yj ść z d om u O gr an ic zy ł(a )e m b ez po śr ed ni e ko nt ak ty z e zn aj om ym i O gr an ic zy ł(a )e m b ez po śr ed ni e ko nt ak ty z d al sz ą ro -dz in ą (n ie d ot yc zy n aj bl iżs zy ch c zł on kó w r od zin y: m a-m a, t at a, b ra t, s io st ra ) Grit 16 .16 .20 .17 .23 .12 -.12 17 .31* .41** .13 .47** .33** .33** 18+19 .11 .04 -.02 .13 .02 .04 Grit – spójność zainteresowań 16 .05 .06 .01 .08 .01 -.20 17 .22 .35** .08 .36** .41** .24 18+19 .06 .06 -.01 .08 -.05 .01 Grit – wytrwałość w wysiłku 16 .23 .30* .30* .31* .27 .04 17 .30* .29* .15 .39** .04 .30* 18+19 .12 -.01 -.02 .15 .09 .06
Dyskusja wyników
Sytuacja obostrzeń narzuconych przez rząd w okresie pandemii Covid-19 stworzyła naturalną okazję do zweryfikowania związków czynnika grit ze skłon-nością do przestrzegania zasad wśród młodych ludzi. Przestrzeganie zasad epi-demicznych w sytuacji realnego zagrożenia ze strony korona wirusa dla życia i zdrowia wielu osób, jest w istocie przejawem zachowań prospołecznych, troski nie tylko o siebie, ale także o innych. Zdolność do współpracy w ramach syste-mu społecznego jest jednym z elementów dobrze rozwiniętej, prospołecznej oso-bowości (Kroeber 2012). Równocześnie narzucone odgórnie zasady przez wiele osób są interpretowane jako uciążliwe i trudne do przestrzegania w dłuższym czasie. W przypadku młodych ludzi pojawia się dodatkowy aspekt sprzyjający lek-ceważeniu zasad, związany z poczuciem braku realnego zagrożenia („to mnie nie dotyczy”, „jestem młody i zdrowy”, „jeśli zachoruję to przejdę wirusa łagodnie” itp.). Grit, jako czynnik determinujący wytrwałość w dążeniu do celu, czyli w isto-cie sprzyjający podtrzymaniu realizacji podjętych działań pomimo zniechęcenia, napotykanych trudności czy obciążeń związanych z ich realizacją, jest ważnym zasobem osobistym, a jego znaczenie dla skutecznego funkcjonowania jednostki podkreślają badania w licznych obszarach (Datu, King i in. 2018; Eskreis-Winkler i in. 2014; Tang i in. 2019; Vainio, Daukantaitė 2016) Uzyskane wyniki pozwala-ją stwierdzić, że własność ta może przekładać się również na skłonność jednostki do podporządkowywania się zasadom i utrzymania ich, szczególnie, gdy są one obciążające z punktu widzenia tejże jednostki. Jak pokazują wyniki przeprowadzo-nych analiz, grit okazał się istotnie powiązany ze skłonnością do przestrzegania zasad jedynie w grupie badanych kobiet. W przypadku mężczyzn żadne istotne równice nie zostały wykazane. Może to oznaczać, że grit jest mediatorem, którego oddziaływanie na zachowanie zaznacza się w tego typu sytuacji jedynie w grupie kobiet. Jednak ten wniosek wymaga dalszych badań i analiz.okre-sie dzieciństwa i adolescencji (Kirchgasler 2018; Shechtman i in. 2013) i może wskazywać na większą „krystalizację” obydwu aspektów grit u starszych adole-scentów. W przypadku grupy kobiet pełnoletnich, w wieku 18 i 19 lat, wszystkie zaobserwowane w młodszych wiekowo grupach związki grit z przestrzeganiem zasad zanikają. Brak związków grit z zachowaniem prospołecznym w przypadku osób pełnoletnich, może wynikać z relatywnie małej liczebności grupy badanych w tym wieku (N = 38), lub z efektu „zachłyśnięcia się” dorosłością i możliwo-ścią samodecydowania przez młodych dorosłych. Efekt ten może przekładać się na tymczasowy spadek skłonności do podporządkowywania się narzucanym od-górnie zasadom.
Niemniej jednak, w świetle powyższych wyników, czynnik grit wydaje się istotnym konstruktem z punktu widzenia działań prewencyjnych kierowanych do dzieci i młodzieży, a także działań resocjalizacyjnych, w szczególności tych, które są ukierunkowane na grupę młodych kobiet.
Zakończenie
Czynnik grit jest własnością jednostki, którą można kształtować już w okresie dzieciństwa, a pracę nad jego aspektami – wytrwałością w wysiłku i spójnością zainteresowań – intensyfikować w okresie adolescencji. Działania mające na celu rozwój grit, w istotny sposób mogą przełożyć się na skłonność do zachowań pro-społecznych, przede wszystkim na stosowanie zasad i norm prawnych w grupie dziewcząt i młodych kobiet. Podczas działań resocjalizacyjnych kierowanych do tej grupy, istotne znaczenie może mieć w szczególności praca nad wytrwałością w wysiłku. Jako że czynnik ten zwiększa szansę na długoterminowe podporządko-wanie się zasadom i ogólnie przyjętym normom w sytuacji, kiedy mają one obcią-żający charakter dla jednostki, może odgrywać ważną rolę podczas przewidywania jej szans na trwały powrót na łono społeczeństwa. Zaprezentowane wyniki mogą też być inspiracją do dalszych badań, eksplorujących potencjalną użyteczność grit w procesie tworzenia rozwiązań profilaktycznych i interwencyjnych oraz w pro-gramach resocjalizacji kierowanych do młodych mężczyzn.
Abstract: Grit as a resource conducive to compliance with the
rules during the Covid-19 pandemic in the group of young women
and men – resocialization inspirations
in the Polish adaptation of P. Wyszyńska (Wyszyńska et al., 2017). The results found on the correlation of grit and in particular perseverance of effort, with following to the epidemic recommendations in the group of studied female. In the group of male respondents, dif-ferences were statistically irrelevant. This suggests that the grit factor may be one of the important personal resources supporting the pro-social behavior of female, which should be capitalized in the course of preventive activities and resocialization practice addressed to the group of young women.
Key words: grit, adherence to rules, resocialization, pro-social behavior, youth.
Bibliografia
[1] Bartkowicz Z., 2008, Skuteczna resocjalizacja w perspektywie aksjologicznej i
pomia-rowej, [w:] Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje, (red.) Z. Bartkowicz,
A. Węgliński, Lublin.
[2] Błachut J., 2001, Płeć a przestępczość, [w:] Nauka wobec przestępczości. Księga ku czci
Prof. T. Hanauska, (red.) J. Błachut, M. Szewczyk, J. Wójcikiewicz, Wydawnictwo
Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków.
[3] Credé M., Tynan M.C., Harms P.D., 2017, Much ado about grit: A meta-analytic
syn-thesis of the grit literature, „Journal of Personality and Social Psychology”, 113(3),
492–511, https://doi.org/10.1037/pspp0000102.
[4] Datu J.A., King R.B., Valdez J.P., Eala M.S.M., 2018, Grit is Associated with Lower
Depression via Meaning in Life among Filipino High School Students, „Youth &
Socie-ty”, https://doi.org/10.1177/0044118X18760402
[5] Datu J.A., Valdez J.A., King R.B., 2016, Perseverance Counts but Consistency Does
Not! Validating the Short Grit Scale in a Collectivist Setting, „Current Psychology”,
35(1), 121–130, https://doi.org/10.1007/s12144-015-9374-2.
[6] Datu J.A., Yuen M., Chen G., 2018, The triarchic model of grit is linked to
acade-mic success and well-being among Filipino high school students, „School Psychology
Quarterly”, 33(3), 428–438, https://doi.org/10.1037/spq0000234.
[7] Duckworth A.L., Peterson C., Matthews M.D., Kelly D.R., 2007, Grit: Perseverance
and passion for long-term goals, „Journal of Personality and Social Psychology”,
92(6), 1087–1101, https://doi.org/10.1037/0022-3514.92.6.1087.
[8] Duckworth, A. L., & Quinn, P. D. (2009). Development and validation of the short grit scale (grit-s). Journal of Personality Assessment, 91(2), 166–174. https://doi. org/10.1080/00223890802634290
[9] Eskreis-Winkler L., Duckworth A.L., Shulman E.P., Beal S., 2014, The grit effect:
Predicting retention in the military, the workplace, school and marriage, „Frontiers in
Psychology”, 5, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00036.
[10] Fidelus A., 2012, Determinanty readaptacji społecznej skazanych, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
[11] Jarczyńska J., 2011, Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży
zagrożonej rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami, [w:] Resilience: teoria, badania, praktyka, (red.) W. Junik, Wydawnictwo
Edukacyjne Parpamedia, Warszawa.
[13] Junik W., 2011, Zjawisko resilience – wybrane problemy metodologiczne, [w:]
Resi-lience: teoria, badania, praktyka, (red.) W. Junik, Wydawnictwo Edukacyjne
Parpa-media, Warszawa.
[14] Kirchgasler Ch., 2018, True Grit? Making a Scientific Object and Pedagogical
Tool, „American Educational Research Journal”, 55(4), 693–720, https://doi.
org/10.3102/0002831217752244.
[15] Konaszewski K., Kolemba M., Niesiobędzka M., 2019, Resilience, sense of coherence
and self-efficacy as predictors of stress coping style among university students, „Current
Psychology”, https://doi.org/10.1007/s12144-019-00363-1.
[16] Konaszewski K., Niesiobędzka M., Kolemba M., 2019, Social and personal
reso-urces and adaptive and non-adaptive strategies for coping with stress in a group of socially maladjusted youths, „European Journal of Criminology”, https://doi.
org/10.1177/1477370819895977.
[17] Konopczyński M., 2014, Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Warszawa.
[18] Kozaczuk F., 2009, Determinanty skutecznej resocjalizacji w opinii skazanych i
wycho-wawców, [w:] Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i reso-cjalizacji, (red.) F. Kozaczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów,
s. 318–330.
[19] Kroeber H.L., 2012, Osobowość prospołeczna – dlaczego zachowanie zorientowane na
współpracę i normę stanowi o normalności?, „Psychiatria po Dyplomie”, 9(1), 33–38.
[20] Ogińska-Bulik N., Zadworna-Cieślak M., 2015, Rola prężności psychicznej w radzeniu
sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym, „Przegląd Badań
Edukacyj-nych”, 2(19), 7, https://doi.org/10.12775/PBE.2014.019.
[21] Opora R., 2009, Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w
zakre-sie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk.
[22] Opora R., 2012, Kierunki współczesnych badań nad efektywnością oddziaływań
reso-cjalizacyjnych, „Probacja”, 3, 67–81.
[23] Pospiszyl K., 2007, Plusy i minusy współczesnych oddziaływań resocjalizacyjnych, [w:]
Postępy resocjalizacji i profilaktyki społecznej, (red.) A. Rejzner, Instytut Profilaktyki
Społecznej i Resocjalizacji UW, Warszawa, s. 21–25.
[24] Pytka L., 2005, Pedagogika resocjalizacyjna: Wybrane zagadnienia teoretyczne,
diagno-styczne i metodyczne, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
[25] Shechtman N., DeBarger A.H., Dornsife C., Rosier S., Yarnall L., 2013, Promoting
grit, tenacity, and perseverance: Critical factors for success in the 21st century, United
States Department of Education, Office of Educational Technology.
[26] Szałański J., 2008, Kryteria i mierniki efektywności resocjalizacji, [w:] Efektywność
oddziaływań resocjalizacyjnych, (red.) F. Kozaczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu
Rze-szowskiego, Rzeszów, s. 21–28.
[27] Szczepanik R., 2010, „Płeć” resocjalizacji. Typ narracji w kształceniu pedagogów
reso-cjalizacyjnych, „Kultura i Edukacja”, 2 (76).
[28] Szymanowska A., 2003, Więzienie i co dalej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, War-szawa.
[29] Tang X., Wang M.J.J., Salmela-Aro K., 2019, Building Grit: The Longitudinal Pathways
between Mindset, Commitment, Grit, and Academic Outcomes, „Journal of Youth
[30] Urban B., 2008, Ocena rezultatów resocjalizacji, [w:] Resocjalizacja, t. 1: Teoria
i praktyka pedagogiczna, (red.) J.M. Stanik, B. Urban, PWN, Warszawa.
[31] Urban B., 2012, Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, PWN, Warszawa. [32] Vainio M.M., Daukantaitė D., 2016, Grit and Different Aspects of Well-Being: Direct
and Indirect Relationships via Sense of Coherence and Authenticity, „Journal of
Hap-piness Studies”, 17(5), 2119–2147, https://doi.org/10.1007/s10902-015-9688-7. [33] Wysocka E., 2008, Diagnoza w resocjalizacji, PWN, Warszawa.
[34] Wyszyńska P., Ponikiewska K., Karaś D., Najderska M., Rogoza R., 2017,
Psycho-metric Properties of the Polish Version of the Short Grit Scale, „Polish Psychological