Nadwyżka bezpośrednia z wybranych produktów rolniczych w 2012 roku oraz projekcja dochodów na 2015 rok nr 88
2013 2013
88
nr
Nadwyżka bezpośrednia z wybranych produktów rolniczych w 2012 roku oraz projekcja dochodów na 2015 rok
Nadwyżka bezpośrednia z wybranych produktów rolniczych w 2012 roku oraz projekcja dochodów na 2015 rok
Praca pod redakcją naukową dr inż. Aldony Skarżyńskiej
Autorzy:
mgr Łukasz Abramczuk mgr inż. Irena Augustyńska-Grzymek mgr Magdalena Czułowska dr inż. Marcin Idzik mgr Konrad Jabłoński dr inż. Aldona Skarżyńska mgr inż. Marcin Żekało
2013
'ULQĪ0DUFLQ,G]LNMHVWSUDFRZQLNLHP6]NRá\*áyZQHM*RVSRGDUVWZD:LHMVNLHJR
3R]RVWDOL$XWRU]\SXEOLNDFMLVąSUDFRZQLNDPL,QVW\WXWX(NRQRPLNL5ROQLFWZD
L*RVSRGDUNLĩ\ZQRĞFLRZHM±3DĔVWZRZHJR,QVW\WXWX%DGDZF]HJR
3UDFĊ]UHDOL]RZDQRZUDPDFKWHPDWX
Konkurencyjność obecna i w perspektywie średnioterminowej polskich gospodarstw rolnych i produktów rolniczych
Z]DGDQLX Nadwyżki ekonomiczne z wybranych produktów rolniczych, ich bieżąca analiza i ocena skali oraz zakresu zmian spodziewanych w perspektywie
średnioterminowej
&HOHPEDGDĔE\áDLGHQW\ILNDFMDF]\QQLNyZGHWHUPLQXMąF\FKSR]LRPQDGZ\ĪNL
EH]SRĞUHGQLHM]SURGXNFMLZ\EUDQ\FKSURGXNWyZUROQLF]\FKZURNX:\QLNL
SRGGDQRRFHQLHSRGNąWHPWHFKQLF]QHMLHNRQRPLF]QHMHIHNW\ZQRĞFLSURGXNFMLQDWRPLDVW
QDGZ\ĪNĊEH]SRĞUHGQLąX]QDQR]DPLDUĊRFHQ\NRQNXUHQF\MQRĞFL2NUHĞORQRWDNĪH
NLHUXQHNLG\QDPLNĊ]PLDQSR]LRPXGRFKRGXRUD]RSáDFDOQRĞFLSURGXNFMLZ\EUDQ\FK
SURGXNWyZUROQLF]\FKZSHUVSHNW\ZLHURNX
5HFHQ]HQW
dr inż. Janusz Majewski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
2SUDFRZDQLHNRPSXWHURZH
dr inż. Aldona Skarżyńska
.RUHNWD
Krystyna Mirkowska
5HGDNFMDWHFKQLF]QD
Leszek Ślipski
3URMHNWRNáDGNL
AKME Projekty Sp. z o.o.
,6%1
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy
ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 444
faks: (22) 50 54 636 e-mail: dw@ierigz.waw.pl http://www.ierigz.waw.pl
63,675(ĝ&,
:VWĊS««««««««««««««««««««««««««
&=ĉĝû$±1$':<ĩ.$%(=32ĝ5('1,$8=<6.$1$=352'8.&-,
:<%5$1<&+352'8.7Ï:52/1,&=<&+:52.8««««««««
, 8ZDUXQNRZDQLDSURGXNF\MQRU\QNRZHZUROQLFWZLHZURNX««««««
:\QLNLSURGXNF\MQHLFHQRZHZ\EUDQ\FKSURGXNWyZUROQLF]\FK
ZHGáXJEDGDĔ*86«««««««««««««««««««
,, 0DWHULDáLPHWRGDEDGDĔ««««««««««««««««««
,,, 3URGXNFMDNRV]W\LQDGZ\ĪNDEH]SRĞUHGQLDX]\VNDQD]SURGXNFMLZ\EUDQ\FK
SURGXNWyZUROQLF]\FKZJRVSRGDUVWZDFKNRQZHQFMRQDOQ\FKZURNX««
.XNXU\G]DQD]LDUQR«««««««««««««««««««««
=LHPQLDNLMDGDOQH««««««««««««««««««««««
ĩ\ZLHFZRáRZ\«««««««««««««««««««««««
0OHNR«««««««««««««««««««««««««««
,93URGXNFMDNRV]W\LQDGZ\ĪNDEH]SRĞUHGQLDX]\VNDQD]SURGXNFMLPOHND
ZJRVSRGDUVWZDFKHNRORJLF]Q\FKZURNX««««««««««««
9 3RGVXPRZDQLH««««««««««««««««««««««««
$QHNVWDEHODU\F]Q\««««««««««««««««««««««««
%LEOLRJUDILD««««««««««««««««««««««««««
&=ĉĝû%±352-(.&-$'2&+2'Ï:1$52.'/$:<%5$1<&+
352'8.7Ï:52/1,&=<&+««««««««««««««««««««
, 0RUIRORJLD]PLHQQRĞFLZ\EUDQ\FKV]HUHJyZF]DVRZ\FKFHQSURGXNWyZUROQ\FK
(OHPHQW\]PLHQQRĞFLV]HUHJyZF]DVRZ\FK«««««««««««««
0HWRG\DQDOL]\]PLDQZF]DVLHV]HUHJyZF]DVRZ\FK«««««««««
'HVH]RQDOL]DFMDSU]\Z\NRU]\VWDQLXPHWRG\&HQVXV,,;««««
'HWUHQG\]DFMD]DSRPRFąILOWUX+RGULFD3UHVFRWD«««««««««
'HUDQGRPL]DFMDSU]\XĪ\FLXNRQFHSFML0RQWKVRI&\FOLFDO'RPLQDQFH
,GHQW\ILNDFMHSXQNWyZ]ZURWQ\FK]JRGQLH]]DáRĪHQLDPLPHWRG\%U\
%RVFKDQ«««««««««««««««««««««««««
2NUHĞOHQLHVWDW\VW\NRSLVRZ\FKFKDUDNWHU\]XMąF\FKEDGDQHV]HUHJL
F]DVRZH«««««««««««««««««««««««««
$QDOL]DHPSLU\F]QD]PLDQFHQZODWDFK«««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQVNXSXSV]HQLF\««««««««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQVNXSXSV]HQĪ\WD««««««««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQVNXSXNXNXU\G]\««««««««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQVNXSXMĊF]PLHQLD««««««««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQ]LHPQLDNyZ««««««««««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQVNXSXPOHND««««««««««««««««
$QDOL]D]PLDQFHQVNXSXFLHOąW««««««««««««««««
3RGVXPRZDQLH««««««««««««««««««««««««
,, 0DWHULDáLPHWRG\NDEDGDZF]DRUD]VSRVyESUH]HQWDFMLZ\QLNyZ««««««
,,, 0HWRGDSURMHNFMLGRFKRGyZ]SURGXNWyZUROQLF]\FK««««««««««
,9ĝURGNLSURGXNFML±]XĪ\FLHLWHQGHQFMD]PLDQFHQZODWDFK]DJDGQLHQLDZ\EUDQH
9
3URMHNFMDQDURNNRV]WyZSURGXNFMLLZ\QLNyZHNRQRPLF]Q\FKZ\EUDQ\FK
SURGXNWyZUROQLF]\FK«««««««««««««««««««««««
3V]HQLFDR]LPD«««««««««««««««««««««««
ĩ\WRR]LPH««««««««««««««««««««««««««
-ĊF]PLHĔMDU\«««««««««««««««««««««««««
5]HSDNR]LP\«««««««««««««««««««««««««
0OHNR««««««««««««««««««««««««««««
9,3RGVXPRZDQLH««««««««««««««««««««««««
$QHNVWDEHODU\F]Q\«««««««««««««««««««««««««
%LEOLRJUDILD««««««««««««««««««««««««««««
***
ze względu na elektroniczną technikę przetwarzania danych w przypadku niektórych wyliczeń – z tytułu zaokrągleń – mogą wystąpić różnice
Wstęp
3UH]HQWRZDQHRSUDFRZDQLHMHVWNRQW\QXDFMąEDGDĔSURZDG]RQ\FKZ]DGD
QLX EDGDZF]\P SW Ä1DGZ\ĪNL HNRQRPLF]QH ] Z\EUDQ\FK SURGXNWyZ UROQL
F]\FK LFK ELHĪąFD DQDOL]D L RFHQD VNDOL RUD] ]DNUHVX ]PLDQ VSRG]LHZDQ\FK
Z SHUVSHNW\ZLH ĞUHGQLRWHUPLQRZHM´ UHDOL]RZDQHJR Z ,(5L*ĩ3,% Z UDPDFK
SURJUDPX ZLHOROHWQLHJRSW Ä.RQNXUHQF\MQRĞüSROVNLHM JRVSRGDUNL Ī\ZQRĞFLR
ZHMZZDUXQNDFKJOREDOL]DFMLLLQWHJUDFMLHXURSHMVNLHM´XVWDQRZLRQHJR8FKZDáą
5DG\0LQLVWUyZQDODWD
3URZDG]RQH EDGDQLD NRQFHQWURZDá\ VLĊ DQDOL]LH Z\QLNyZ SURGXNF\MQR
HNRQRPLF]Q\FK Z\EUDQ\FK SURGXNWyZ UROQLF]\FK Z RNUHVLH PLQLRQ\P W]Q
ZURNXRUD]QDRFHQLHZ\QLNyZMDNLFKPRĪQDVSRG]LHZDüVLĊZSHUVSHN
W\ZLHURNX
3UDFD VNáDGD VLĊ ] GZyFK F]ĊĞFL 3LHUZV]ą $ ]DW\WXáRZDQR „Nadwyżka bezpośrednia uzyskana z produkcji wybranych produktów rolniczych w 2012 roku” : WHM F]ĊĞFL SU]HGVWDZLRQR Z\QLNL G]LDáDOQRĞFL SURGXNF\MQ\FK NWyUH
Z URNX REMĊWR EDGDQLDPL Z V\VWHPLH $*52.26=7< W]Q NXNXU\G]\ QD
]LDUQR]LHPQLDNyZMDGDOQ\FKE\GáDRSDVRZHJR WMĪ\ZFDZRáRZHJR RUD]NUyZ
POHF]Q\FKXWU]\P\ZDQ\FKZJRVSRGDUVWZDFKNRQZHQFMRQDOQ\FKLHNRORJLF]Q\FK
'REyUG]LDáDOQRĞFLZ\QLNDá]SU]\MĊWHJRSODQXEDGDĔSRV]F]HJyOQH]QLFKZEDGD
QLDFKSRZWDU]DMąVLĊF\NOLF]QLH]UHJXá\ZRGVWĊSDFKGZXOXEWU]\OHWQLFK
:\QLNL EDGDQ\FK G]LDáDOQRĞFL ]DSUH]HQWRZDQR GR SR]LRPX QDGZ\ĪNL
EH]SRĞUHGQLHMNDWHJRULDWDMHVWUyĪQLFąPLĊG]\ZDUWRĞFLąSURGXNFMLDNRV]WDPL
EH]SRĞUHGQLPLQLH]EĊGQ\PLGRMHMZ\WZRU]HQLD1DGZ\ĪNDEH]SRĞUHGQLDXPRĪ
OLZLD RFHQĊ HNRQRPLF]QHM HIHNW\ZQRĞFL Z\WZDU]DQLD SRV]F]HJyOQ\FK SURGXN
WyZ UROQLF]\FK Z ]DOHĪQRĞFL RG ZDKDQLD SORQyZ Z\GDMQRĞFL MHGQRVWNRZ\FK
]ZLHU]ąW]PLDQFHQSURGXNWyZLFHQĞURGNyZGRSURGXNFML3R]ZDODUyZQLHĪQD
SUDZLGáRZą RFHQĊ NRQNXUHQF\MQRĞFL SURGXNFML REHMPXMH ERZLHP X]\VNDQą
ZDUWRĞüSURGXNFMLRUD]SRQLHVLRQHĞFLĞOHRNUHĞORQHNRV]W\EH]SRĞUHGQLH:\EyU
QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM GR RFHQ\ NRQNXUHQF\MQRĞFL SR]ZDOD Z\HOLPLQRZDü
ZąWSOLZRĞFL]ZLą]DQH]SRG]LDáHP±ZRSDUFLXRVXELHNW\ZQLHSU]\MĊWHNOXF]H
SRG]LDáRZH±NRV]WyZSRĞUHGQLFKQDSR]LRPLHG]LDáDOQRĞFL
*áyZQ\P FHOHP EDGDĔ E\áD LGHQW\ILNDFMD F]\QQLNyZ GHWHUPLQXMąF\FK SR
]LRPQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMZZ\G]LHORQ\FKJUXSDFKJRVSRGDUVWZ3U]HSURZD
G]RQRWDNĪHQDSRGVWDZLHDQDOL]\PLDUUHODFMLRNUHĞORQ\FK]PLHQQ\FKRFHQĊG]LD
áDOQRĞFLSRGNąWHPWHFKQLF]QHMLHNRQRPLF]QHMHIHNW\ZQRĞFLSURGXNFML3UH]HQWR
ZDQHZ\QLNLGRVWDUF]DMąZLHOXLQIRUPDFMLSU]\GDWQ\FKGRSRGHMPRZDQLDGHF\]ML
GRW\F]ąF\FKELHĪąFHMMDNLSODQRZDQHMG]LDáDOQRĞFLZJRVSRGDUVWZLH1DLFKSRG
VWDZLHPRĪOLZHMHVWUR]SR]QDQLHVáDE\FKLPRFQ\FKVWURQSURZDG]RQHMSURGXNFML
'UXJąF]ĊĞüSUDF\ % ]DW\WXáRZDQR„Projekcja dochodów na 2015 rok dla wybranych produktów rolniczych´1DZVWĊSLHEDGDQLDNRQFHQWURZDá\VLĊ
QDRNUHĞOHQLXFKDUDNWHUX]PLDQFHQZDĪQLHMV]\FKSURGXNWyZUROQ\FKZXMĊFLX
G\QDPLF]Q\P URG]DMyZ ]PLHQQRĞFL OHĪąF\FK X LFK SRGVWDZ RUD] VLá\ ]PLDQ
:QLRVNL Z\QLNDMąFH ] W\FK EDGDĔ VWDQRZLá\ SRGVWDZĊ GOD GDOV]\FK DQDOL]
ZW\PSRGVWDZĊZ\ERUXPHWRGSURJQR]RZDQLDRUD]XVWDOHQLDFKDUDNWHUX]DOHĪ
QRĞFLPLĊG]\]MDZLVNDPL1DVWĊSQLHRPyZLRQRVSRVyEEXGRZ\PRGHOXSURMHN
FMLGRFKRGyZSURGXNWyZUROQLF]\FKZSHUVSHNW\ZLHĞUHGQLRWHUPLQRZHMRUD]]D
SUH]HQWRZDQR SURMHNFMĊ RSáDFDOQRĞFL XSUDZ\ SV]HQLF\ R]LPHM Ī\WD R]LPHJR
MĊF]PLHQLDMDUHJRU]HSDNXR]LPHJRRUD]SURGXNFMLPOHNDQDURN3URMHNFMĊ
Z\QLNyZSU]HSURZDG]RQRĞUHGQLRZSUyELHEDGDZF]HMJRVSRGDUVWZSRGHMĞFLHWR
X]QDQRMDNRSU]HFLĊWQHZDUXQNLSURGXNF\MQHF]\OLSRGREQHMDNZODWDFKNWyUH
E\á\SXQNWHPZ\MĞFLDGODVSRU]ąG]RQHMSURMHNFML1LH]DOHĪQLH]EXGRZDQRPRGHOH
SURMHNFMLGODZDULDQWyZSORQX]EyĪLU]HSDNXRUD]VNDOLSURGXNFMLPOHNDPLHU]R
QHM OLF]Eą NUyZ Z JRVSRGDUVWZLH : ZDULDQWDFK SURMHNFML ]DáRĪRQR QLH]PLHQ
QRĞü(ceteris paribus)SR]RVWDá\FKF]\QQLNyZPDMąF\FKZSá\ZQDZ\QLNLHNR
QRPLF]QHEDGDQ\FKG]LDáDOQRĞFL
&HOHPE\áRRNUHĞOHQLHZSá\ZXQDSR]LRPGRFKRGyZZ\EUDQ\FKSURGXN
WyZUROQLF]\FKSURJQR]RZDQHJRZSHUVSHNW\ZLHURNXWHPSD]PLDQFHQ
ĞURGNyZGRSURGXNFMLUROQHM2FHQLHSRGGDQRWDNĪHNLHUXQHNLG\QDPLNĊ]PLDQ
SR]LRPXGRFKRGXRUD]RSáDFDOQRĞFLSURGXNFMLZ\UDĪRQHMMDNRSURFHQWRZDUHOD
FMDZDUWRĞFLSURGXNFMLGRNRV]WyZMHMZ\WZRU]HQLD
3U]HSURZDG]RQHEDGDQLDVZRLP]DVLĊJLHPREMĊá\W\ONRSHZLHQRGVHWHNJR
VSRGDUVWZ LQG\ZLGXDOQ\FK Z 3ROVFH 0LPR WR RFHQLD VLĊ ĪH Z Z\G]LHORQ\FK
JUXSDFKZLHUQLHRG]ZLHUFLHGODMąWHQGHQFMHZNV]WDáWRZDQLXVLĊNRV]WyZRUD]GD
MąZLDU\JRGQ\REUD]]PLDQRSáDFDOQRĞFLSURGXNFML:W\PNRQWHNĞFLHGDMąSRG
VWDZĊGRIRUPXáRZDQLDZQLRVNyZRGQRV]ąF\FKVLĊQLHW\ONRGREDGDQHMSUyE\
-HGQDN ]DVDGQLF]H ]QDF]HQLH Z DQDOL]DFK Z\QLNyZ SURMHNFML SRVLDGDMą QLH W\OH
ZLHONRĞFLDEVROXWQHGRNWyU\FKQDOHĪ\SRGFKRG]Lü]SHZQąRVWURĪQRĞFLąFRNLH
UXQHNGRNRQXMąF\FKVLĊ]PLDQ5ROQLFWZRMHVWG]LDáHPEDUG]RWUXGQ\PGRSUR
JQR]RZDQLDFKDUDNWHU\]XMHVLĊGXĪą]PLHQQRĞFLąLZ\VRNLPU\]\NLHP'ODWHJR
Z\QLNLSURMHNFMLPRJąE\üZVND]yZNąF]HJRPRĪQDVSRG]LHZDüVLĊZQLHGDOH
NLHMSU]\V]áRĞFLZRNUHĞORQ\FKZDUXQNDFKIXQNFMRQRZDQLDJRVSRGDUVWZ
1LH]DOHĪQLHRGSU]HSURZDG]RQHMSU]H]$XWRUyZDQDOL]\Z\QLNyZZNDĪGHM
F]ĊĞFLSUDF\]DPLHV]F]RQRDQHNVWDEHODU\F]Q\ WDEHOH $$%% ZNWy
U\P]DZDUWRV]F]HJyáRZHGDQHZ\QLNRZH]LQWHQFMąXPRĪOLZLHQLD&]\WHOQLNRZL
VDPRG]LHOQ\FKGRFLHNDĔLSU]HSURZDG]DQLDHZHQWXDOQ\FKSRUyZQDĔ
:SU]\SDGNXJG\GODZ\QLNyZSU]HGVWDZLRQ\FKJUDILF]QLHRUD]ZWDEHODFK
QLHSRGDQRĨUyGáDR]QDF]DĪHVąWRZ\QLNLEDGDĔZáDVQ\FK
&=ĉĝû$±1$':<ĩ.$%(=32ĝ5('1,$8=<6.$1$=352'8.&-,
:<%5$1<&+352'8.7Ï:52/1,&=<&+:52.8
I. Uwarunkowania produkcyjno-rynkowe w rolnictwie w 2012 roku :HGáXJEDGDĔ*86Z3ROVFHZURNXRJyOQDSRZLHU]FKQLD]DVLHZyZ
Z\QRVLáDPOQKDLE\áDPQLHMV]DRQLĪURNZF]HĞQLHM=HZ]JOĊGXQD
GXĪHVWUDW\SRGF]DV]LP\LNRQLHF]QRĞüGRNRQ\ZDQLDZLRVQąSU]H
VLHZyZZ\UDĨQLH]ZLĊNV]\áDVLĊSRZLHU]FKQLDXSUDZ\]EyĪMDU\FKSU]\MHGQR
F]HVQ\PVSDGNXSRZLHU]FKQL]EyĪR]LP\FKRUD]U]HSDNX
5R]SDWUXMąFSRV]F]HJyOQHJDWXQNL]EyĪSRZLHU]FKQLDXSUDZ\]PQLHMV]\áD
VLĊZSU]\SDGNX
x SV]HQLF\RJyáHP±RZW\PSV]HQLF\R]LPHMR
x Ī\WD±R
x SV]HQĪ\WDRJyáHP±R ZW\PSV]HQĪ\WDR]LPHJRR
x RZVD±R
x JU\NL±R
x SR]RVWDá\FK]ERĪRZ\FK±RZW\PMĊF]PLHQLDR]LPHJRR
1DWRPLDVW]ZLĊNV]\áDVLĊSRZLHU]FKQLD]DMĊWDSRGXSUDZĊ
x SV]HQLF\MDUHM±R
x SV]HQĪ\WDMDUHJR±R
x PLHV]DQHN]ERĪRZ\FK±R
x MĊF]PLHQLDRJyáHP±RZW\PMDUHJR
x SURVD±R
x NXNXU\G]\QD]LDUQR±R
8G]LDáSRZLHU]FKQLXSUDZ\SRV]F]HJyOQ\FKJDWXQNyZ]EyĪZRJyOQHMSR
ZLHU]FKQL]DVLHZyZ]EyĪSRGVWDZRZ\FK]PLHV]DQNDPL]ERĪRZ\PLSU]HGVWD
ZLDVLĊQDVWĊSXMąFR
x SV]HQLFD±
x Ī\WR±
x MĊF]PLHĔ±
x RZLHV±
x SV]HQĪ\WR±
x PLHV]DQNL]ERĪRZH±
Wyniki produkcji roślinnej w 2012 r*86:DUV]DZD
: URNX Z SRUyZQDQLX GR URNX PQLHMV]D R E\áD SR
ZLHU]FKQLD XSUDZ\ U]HSDNX L U]HSLNX RJyáHP ]DGHF\GRZDá R W\P VSDGHN
RSRZLHU]FKQLU]HSDNXR]LPHJR:WHMV\WXDFMLRGQRWRZDQRZ]URVW]DVLH
ZyZU]HSDNXMDUHJR R =PDODáDWDNĪHSRZLHU]FKQLD]LHPQLDNyZ áąF]
QLH ] ]LHPQLDNDPL Z RJURGDFK SU]\GRPRZ\FK Z SRUyZQDQLX GR URNX
RDGRĞUHGQLHM]ODW±R 1DWRPLDVWZLĊNV]DQLĪZ
URNXE\áDSRZLHU]FKQLDXSUDZ\EXUDNyZFXNURZ\FK±RDZRGQLHVLHQLX
GRĞUHGQLHM]SLĊFLROHFLD ±R
1DNV]WDáWRZDQLHVLĊZLHONRĞFL]ELRUX±QLH]DOHĪQLHRGSRZLHU]FKQL]DMĊWHM
SRGXSUDZĊ±ZSá\ZPLDáSORQNWyU\ZGXĪ\PVWRSQLXGHWHUPLQRZDá\warunki wzrostu i wegetacji roślin'ODR]LPLQMHVLHQLąURNXZDUXQNLDJURPHWHR
URORJLF]QH QLH E\á\ GREUH :\MąWNRZR GáXJD MHVLHĔ VSRZRGRZDáD ĪH URĞOLQ\
]EyĪR]LP\FKRUD]U]HSDNXLU]HSLNXZ\URVá\LUR]NU]HZLá\VLĊEDUG]RGREU]H
DQDZHWQDGPLHUQLH3U]HELHJSRJRG\ZJUXGQLXUyZQLHĪQLHE\á]E\WNRU]\VWQ\
GODKDUWRZDQLDR]LPLQLLFKSU]HFKRG]HQLDZVWDQ]LPRZHJRVSRF]\QNX6NXW
NLHP E\áR RVáDELHQLH ]LPXMąF\FK URĞOLQ L ]PQLHMV]HQLH LFK PUR]RRGSRUQRĞFL
:\VWĊSXMąFHGRERZHZDKDQLDWHPSHUDWXU\SRZLHWU]DSRZRGRZDá\SURFHV\]D
PDU]DQLDLUR]PDU]DQLDZLHU]FKQLHMZDUVWZ\JOHE\FRRVáDELDáRV\VWHPNRU]H
QLRZ\:VW\F]QLXLOXW\PURNXZDUXQNLUyZQLHĪE\á\QLHNRU]\VWQHVSDG
NLWHPSHUDWXU\GRR&SU]\QLHGRVWDWHF]QHMSRNU\ZLHĞQLHĪQHMOXEMHM ]XSHá
Q\PEUDNXSRZRGRZDá\GXĪHVWUDW\Z]DVLHZDFK3RQDGWRZ\VWĊSXMąFHF]ĊVWR
VLOQH ZLDWU\ SRZRGRZDá\ Z\VPDODQLH URĞOLQ :HGáXJ RFHQ\ *86 GR ]DRUDQLD
]DNZDOLILNRZDQR RNRáR SRZLHU]FKQL ]EyĪ R]LP\FK L U]HSDNX R]LPHJR
*áyZQąSU]\F]\QąZ\VWąSLHQLDV]NyG]LPRZ\FKE\á\VLOQHPUR]\GXĪHZDKD
QLDWHPSHUDWXU\SRZLHWU]DLZ\VXV]DMąFHZLDWU\1D]DRUDQ\FKSRODFK]DVLDQR
]ERĪDMDUHZW\PQD]QDF]QHMSRZLHU]FKQLNUDMXNXNXU\G]ĊRUD]U]HSDNMDU\
:,,,GHNDG]LHPDUFDNRU]\VWQHZDUXQNLDJURPHWHRURORJLF]QHXPRĪOLZLá\
Z\NRQ\ZDQLHQDSU]HZDĪDMąF\PREV]DU]HNUDMXSLHUZV]\FKSUDFSRORZ\FK1D
WRPLDVWZNZLHWQLXFLHSáDLVáRQHF]QDSRJRGDVSU]\MDáDUR]ZRMRZLURĞOLQ:PD
MX]HZ]JOĊGXQDQLHGREyURSDGyZZZLHOXUHJLRQDFKNUDMXQDVWąSLáRSU]HVX
V]HQLHZLHU]FKQLHMZDUVWZ\JOHE\3RWU]HE\ZRGQHURĞOLQQLH]RVWDá\]DVSRNRMR
QH : F]HUZFX ZDUXQNL DJURPHWHRURORJLF]QH E\á\ EDUG]R ]UyĪQLFRZDQH
1DSá\Z FKáRGQHJR SRZLHWU]D Z , GHNDG]LH PLHVLąFD SU]\F]\QLá VLĊ GR SU]HM
ĞFLRZHJR]ZROQLHQLDWHPSDZ]URVWXLUR]ZRMXXSUDZ:,,L,,,GHNDG]LHF]HUZ
FDZ\VRNDWHPSHUDWXUDSRZLHWU]DVSU]\MDáDUR]ZRMRZLLGRMU]HZDQLXXSUDZRUD]
SURZDG]HQLX SLHOĊJQDF\MQ\FK SUDF SRORZ\FK :\VWĊSXMąFH Z FLąJX PLHVLąFD
Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2012 r. *86
:DUV]DZD Wyniki produkcji roślinnej w 2012 r*86:DUV]DZD
F]ĊVWH RSDG\ GHV]F]X SU]\F]\QLá\ VLĊ GR XZLOJRWQLHQLD RUQHM ZDUVWZ\ JOHE\
MHGQDNXWUXGQLDá\]ELyULGRVXV]DQLHVLDQD
:OLSFXLVLHUSQLXZZLHOXUHJLRQDFKNUDMXREVHUZRZDQR]PLHQQHZDUXQNL
DWPRVIHU\F]QH 8SDOQD SRJRGD L QDGPLHUQH SU]HVXV]HQLH JUXQWX MHGQRF]HĞQLH
JZDáWRZQHRSDG\GHV]F]XF]ĊVWRRFKDUDNWHU]HEXU]RZ\PJUDGRELFLDRUD]WUąE\
SRZLHWU]QH SRZRGRZDá\ ORNDOQH ]QLV]F]HQLD L XV]NRG]HQLD XSUDZ 'HV]F]H
XWUXGQLDá\SURZDG]HQLHĪQLZPLDá\MHGQDNNRU]\VWQ\ZSá\ZQDZHJHWDFMĊURĞOLQ
RNRSRZ\FKRUD]Z]URVWWUDZQDXĪ\WNDFK]LHORQ\FK:HZU]HĞQLXZDUXQNLDJUR
PHWHRURORJLF]QHE\á\NRU]\VWQHGODURĞOLQRNRSRZ\FKDFLHSáDLVáRQHF]QDSRJR
GDZ,L,,GHNDG]LHSDĨG]LHUQLNDVWZDU]DáDEDUG]RGREUHZDUXQNLGOD]ELRUX
:HGáXJGDQ\FK*86ZURNX ±ZSRUyZQDQLXGRURNX±glo- balna produkcja rolniczaobniżyła się o 0,4% 6SDGHNE\áZ\QLNLHP]PQLHM
V]HQLD SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM R SU]\ MHGQRF]HVQ\P QLHZLHONLP Z]URĞFLH
SURGXNFMLURĞOLQQHM±R6SDGHNSURGXNFML]ZLHU]ĊFHMZ\QLNDá]H]PQLHM
V]HQLDSURGXNFMLĪ\ZFDZLHSU]RZHJR R ZRáRZHJR R FLHOĊFHJR
R MDM NXU]\FK R D WDNĪH SRJáĊELDMąFHM VLĊ UHGXNFML SRJáRZLD
WU]RG\ FKOHZQHM :]URVW RGQRWRZDQR MHG\QLH Z SURGXNFML Ī\ZFD GURELRZHJR
R LPOHNDNURZLHJR R 1DWRPLDVWQDZ]URVWZSRUyZQDQLXGR
URNX SURGXNFML URĞOLQQHM SU]HGH ZV]\VWNLP ZSá\Qąá SRPLPR PQLHMV]HM
SRZLHU]FKQL Z]URVW SURGXNFML ]EyĪ RJyáHP R RUD] U]HSDNX L U]HSLNX
R :LĊNV]H E\á\ UyZQLHĪ ]ELRU\ VWUąF]NRZ\FK QD ]LDUQR R
EXUDNyZFXNURZ\FK R RZRFyZ]GU]HZ R RUD]RZRFyZMDJR
GRZ\FK R 0QLHMV]D E\áD QDWRPLDVW SURGXNFMD ZDU]\Z JUXQWRZ\FK
R L]LHPQLDNyZ R
: URNX FHQ\ ]LDUQD QD U\QNX NUDMRZ\P SRGREQLH MDN D U\QNDFK
ĞZLDWRZ\FK NV]WDáWRZDá\ VLĊ QD EDUG]R Z\VRNLP SR]LRPLH -HGQDN G\QDPLND
Z]URVWXFHQ]EyĪE\áD]QDF]QLHQLĪV]DQLĪSU]HGURNLHP3U]HFLĊWQDFHQDSV]H
QLF\ ]áGW Z]URVáDZVNDOLURNXR ZUR 3REDUG]R
Z\VRNLPZ]URĞFLHZURNXFHQĪ\WD R ĞUHGQLDFHQDZURNX
XNV]WDáWRZDáDVLĊQDSR]LRPLH]URNXSRSU]HGQLHJR ]áGW :REURFLHWDU
JRZLVNRZ\PFHQDSV]HQLF\ ]áGW LĪ\WD ]áGW E\áDRGSRZLHGQLR
R QLĪV]DLRZ\ĪV]DQLĪSU]HGURNLHP ZUZ]URVWFHQZ\QRVLá
RGSRZLHGQLRL
:URNXSU]HFLĊWQHFHQ\]EyĪ UD]HP ZVNXSLHZ]URVá\ZVNDOLURNX
REOLVNR ZREHFZ]URVWXRZU :REURFLHWDUJRZLVNRZ\P]PLD
Q\FHQE\á\QLHZLHONLHLQLHSU]HNUDF]Dá\RSUyF]FHQĪ\WD Z]URVWR
Rolnictwo w 2012 r.*86:DUV]DZD
LRZVD VSDGHNR 7HQGHQFMĊVSDGNRZąZ\ND]\ZDá\FHQ\]LHPQLDNyZMD
GDOQ\FK3RPLPRRNUHVRZHJRZ]URVWXQRWRZDQHJRZ,9NZDUWDOHURNX
SU]HFLĊWQDFHQDGW]LHPQLDNyZMDGDOQ\FKZVNXSLHLQDWDUJRZLVNDFKE\áDQLĪ
V]DQLĪZURNXRGSRZLHGQLRR L
: URNX FHQ\ ZLĊNV]RĞFL SURGXNWyZ SRFKRG]HQLD ]ZLHU]ĊFHJR E\á\
Z\ĪV]H QLĪ URN ZF]HĞQLHM 2GQRWRZDQR GDOV]\ Z]URVW FHQ Ī\ZFD ZRáRZHJR
EH]FLHOąW ±]DUyZQRZVNXSLHMDNLQDWDUJRZLVNDFK RGSRZLHGQLRR
LR RUD]Ī\ZFDZLHSU]RZHJR RGSRZLHGQLRR L :\ĪV]HE\
á\WDNĪHFHQ\GURELXU]HĨQHJR±R1DSR]LRPLHZ\ĪV]\PRGQRWRZDQHJR
SU]HG URNLHP NV]WDáWRZDá\ VLĊ UyZQLHĪ ĞUHGQLH FHQ\ NUyZ GRMQ\FK L MDáyZHN
ZREURFLHWDUJRZLVNRZ\PRGSRZLHGQLRRL1DWRPLDVWSRJRUV]HQLHNR
QLXQNWXU\ ]DUHMHVWURZDQR QD U\QNX POHND 3U]\ ]ZLĊNV]RQHM NUDMRZHM SRGDĪ\
POHND R Z\QLNDMąFHM]HZ]URVWXPOHF]QRĞFLNUyZ R SU]HFLĊWHFH
Q\POHNDREQLĪ\á\VLĊZVNDOLURNXRZREHFZ]URVWXRZURNX
:URNXXWU]\P\ZDáVLĊ QRWRZDQ\UyZQLHĪSU]HGURNLHP Z]URVWFHQ
WRZDUyZ L XVáXJ ]DNXS\ZDQ\FK GR ELHĪąFHM SURGXNFML UROQLF]HM RUD] SU]H]QD
F]RQ\FK QD FHOH LQZHVW\F\MQH MHGQDN WHPSR Z]URVWX ZLĊNV]RĞFL WRZDUyZ
L XVáXJ E\áR ZROQLHMV]H QLĪ Z URNX 1DMEDUG]LHM ]ZLĊNV]\á\ VLĊ FHQ\
ZJUXSLHSDOLZROHMyZLVPDUyZWHFKQLF]Q\FK áąF]QLH]ZĊJOHP ±R
QDZR]yZPLQHUDOQ\FKLFKHPLF]Q\FKRUD]ZDSQLRZ\FK±R ]ZLHU]ąWKR
GRZODQ\FKLSWDFWZD ±RRUD]SDV] ±1DWRPLDVWUHODW\ZQLHQLVNLH
E\á\G\QDPLNLFHQPDV]\QLQDU]ĊG]LUROQLF]\FK R PDWHULDáyZEXGRZOD
Q\FK R RUD]ĞURGNyZRFKURQ\URĞOLQ R
(IHNWHP ]PLDQ Z URNX SR]LRPX SURGXNFML RUD] MHM FHQ E\áR ± SR
GZyFK ODWDFK SRSUDZ\ RSáDFDOQRĞFL SURGXNFML ± SRJRUV]HQLH VLĊ U\QNRZ\FK
XZDUXQNRZDĔ SURGXNFML UROQHM '\QDPLND Z]URVWX SU]HFLĊWQ\FK FHQ WRZDUyZ
LXVáXJ]DNXS\ZDQ\FKQD FHOH ELHĪąFHMSURGXNFMLUROQLF]HM LQD FHOH
LQZHVW\F\MQH E\áD Z\ĪV]D RG G\QDPLNL Z]URVWX FHQ SURGXNWyZ URO
Q\FKVSU]HGDZDQ\FKSU]H]JRVSRGDUVWZDLQG\ZLGXDOQH :UH]XOWDFLH
w 2012 roku wskaźnik relacji tych cen („nożyce cen”) wynosił 97,8 wobec 107,3 w 2011 roku i 110,2 w 2010 roku5.
Rolnictwo w 2012 r.*86:DUV]DZD
-DNZ\ĪHM
I.1. Wyniki produkcyjne i cenowe wybranych produktów rolniczych według badań GUS
3ORQRZDQLHZURNXNXNXU\G]\XSUDZLDQHMQD]LDUQRRUD]]LHPQLDNyZ
RJyáHP ]DSUH]HQWRZDQR Z WDEHOL $ , 'DQH WH SRND]XMą Z\VRNRĞü SORQX
ZJRVSRGDUVWZDFKLQG\ZLGXDOQ\FKĞUHGQLRZNUDMXRUD]ZXNáDG]LHUHJLRQDOQ\P
Tabela (A) I.1.1. Plony badanych ziemiopłodów uzyskane w gospodarstwach indywidualnych w 2012 roku, wg GUS7
3RPRU]H
L0D]XU\ :LHONRSROVND
LĝOąVN 0D]RZV]H
L3RGODVLH 0DáRSROVND
L3RJyU]H
.XNXU\G]DQD]LDUQRGWKD
=LHPQLDNL RJyáHP GWKD
:\V]F]HJyOQLHQLH ĝUHGQLR
ZJRVSRG
LQG\ZLGXDOQ\FK
5HJLRQ\UROQLF]H
1DSRGVWDZLHGDQ\FK*86ZURNX±ZSRUyZQDQLXGRURNX±
ZJRVSRGDUVWZDFKLQG\ZLGXDOQ\FKĞUHGQLRZNUDMXRGQRWRZDQR
ZSU]\SDGNXNXNXU\G]\QD]LDUQR
x Z]URVWSRZLHU]FKQL]DMĊWHMSRGXSUDZĊR
x SORQZLĊNV]\R
x ]ELRU\ZLĊNV]HR
ZSU]\SDGNX]LHPQLDNyZ
x ]PQLHMV]HQLHSRZLHU]FKQLSRGXSUDZąR
x SORQZLĊNV]\R
x ]ELRU\PQLHMV]HR
$QDOL]XMąFĞUHGQLHFHQ\VNXSXSRGDQHSU]H]*86GODSURGXNWyZNWyUHE\
á\REMĊWHEDGDQLDPLZV\VWHPLH$*52.26=7<ZURNX WDEHOD $ ,
ZSRUyZQDQLXGRURNXRGQRWRZDQR]PLDQ\FHQVSUHF\]RZDQHSRQLĪHM
x NXNXU\G]D±Z]URVWR
x ]LHPQLDNLMDGDOQH±VSDGHNR
x POHNR±VSDGHNR
x Ī\ZLHFZRáRZ\U]HĨQ\ E\GáREH]FLHOąW ±Z]URVWR
5HJLRQ\REHMPXMąZRMHZyG]WZD region Pomorze i Mazury±OXEXVNLH]DFKRGQLRSRPRU
VNLH SRPRUVNLH ZDUPLĔVNRPD]XUVNLH region Wielkopolska i Śląsk ± ZLHONRSROVNLH NX
MDZVNRSRPRUVNLHGROQRĞOąVNLHRSROVNLH region Mazowsze i Podlasie±SRGODVNLHPD]R
ZLHFNLHáyG]NLHOXEHOVNLH region Małopolska i Pogórze±ĞZLĊWRNU]\VNLHĞOąVNLHPDáRSRO
VNLHSRGNDUSDFNLH
Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2012 r*86:DUV]DZD
Skup i ceny produktów rolnych w 2012 r*86:DUV]DZD
Tabela (A) I.1.2. Ceny wybranych produktów rolniczych w 2012 roku, wg GUS9
PLQ PD[ PLQ PD[
=LHPQLDNLMDGDOQH
EH]ZF]HVQ\FK ]áGW
.XNXU\G]D ]áGW
0OHNR ]áOLWU
ĩ\ZLHFZRáRZ\ ]áNJ
&HQ\VNXSX &HQ\QDWDUJRZLVNDFK ĞUHGQLR
ZNUDMX
ZXNáDG]LH
ZRMHZyG]WZ ĞUHGQLR
ZNUDMX
ZXNáDG]LH
ZRMHZyG]WZ :\V]F]HJyOQLHQLH
&HQ\]LHPQLDNyZMDGDOQ\FK ZVNXSLHPLQ±ZZRMĞZLĊWRNU]\VNLPPD[±ZZRMNXMDZ
VNRSRPRUVNLP QDWDUJRZLVNDFKPLQ±ZZRMĞZLĊWRNU]\VNLPPD[±ZZRMZDUPLĔVNR
PD]XUVNLP
&HQ\POHND ZVNXSLHPLQ±ZZRMPDáRSROVNLPPD[±ZZRMSRGODVNLP
&HQ\Ī\ZFDZRáRZHJR ZVNXSLHPLQ±ZZRMOXEXVNLPPD[±ZZRMOXEHOVNLP
>@±EUDNGDQ\FK
1D XZDJĊ ]DVáXJXMH ]QDF]Q\ Z]URVW Z URNX FHQ Ī\ZFD ZRáRZHJR
%\á WR F]\QQLN NWyU\ VW\PXORZDá UR]ZyM FKRZX E\GáD ] SU]H]QDF]HQLHP QD
U]HĨ 1DOHĪ\ ]DXZDĪ\ü ĪH RG DNFHVML 3ROVNL GR 8( NUDMRZH SRJáRZLH E\GáD
U]HĨQHJRV\VWHPDW\F]QLHURĞQLH:HGáXJ*86ZJUXGQLXURNXZRGQLH
VLHQLXGRVWDQXVSU]HGURNXSRJáRZLHFLHOąWZ]URVáRR GRPOQV]WXN
/LF]HEQRĞü PáRGHJR E\GáD Z ZLHNX ODW Z\QLRVáD POQ V]WXNR
ZLĊFHM QLĪ Z NRĔFX URNX 1DWRPLDVW VSDGHN QDVWąSLá Z SRJáRZLX E\GáD
ZZLHNXSRZ\ĪHMGZyFKODW ]ZáDV]F]DNUyZ NWyUHJRE\áRRPQLHMQLĪ
SU]HG URNLHP : HIHNFLH OLF]HEQRĞü E\GáD RJyáHP Z\QRVLáD POQ V]WXN
WMRZLĊFHMQLĪZJUXGQLXURNX
/LF]HEQRĞüZ3ROVFHE\GáDRJyáHPDZUH]XOWDFLHWDNĪHSURGXNFMDZRáRZL
Q\RGNLONXODWXWU]\PXMąVLĊQDZ]JOĊGQLHVWDELOQ\PSR]LRPLH6WDJQDFMDNUDMR
ZHMSURGXNFMLZRáRZLQ\Z\QLNDPLQ]IDNWXĪHZGXĪHMF]ĊĞFLMHVWRQDSRZLą
]DQD]POHF]Q\PNLHUXQNLHPFKRZXE\GáD:HGáXJV]DFXQNyZ.RPLVML(XURSHM
VNLHMZURNXZ8(SURGXNFMDZRáRZLQ\LFLHOĊFLQ\E\áDPQLHMV]DQLĪZURNX
SRSU]HGQLP R :]ZLą]NX]HVSDGNLHPSRJáRZLDE\GáD.(SU]HZLGXMHĪH
ZURNXQDVWąSLGDOV]\VSDGHNSURGXNFMLZRáRZLQ\LFLHOĊFLQ\
1DOHĪ\GRGDüĪHZ3ROVFHRGNLONXODWNRQVXPSFMDZRáRZLQ\PDOHMHJáyZQLH
Z QDVWĊSVWZLH Z\VRNLFK FHQ :HGáXJ V]DFXQNyZ ,(5L*ĩ3,% NUDMRZH VSRĪ\FLH
ZRáRZLQ\ZURNXZ\QLRVáR NJQDPLHV]NDĔFDZREHFNJZURNX
Skup i ceny produktów rolnych w 2012 r*86:DUV]DZD
Biuletyn Informacyjny nr 1, $55:DUV]DZD
II. Materiał i metoda badań
:EDGDQLDFKZ\NRU]\VWDQRGDQHRUROQLF]\FKG]LDáDOQRĞFLDFKSURGXNF\M
Q\FK]HEUDQHLSU]HWZRU]RQHZURNXZHGáXJ]DáRĪHĔ 6\VWHPX=ELHUDQLD
'DQ\FK R 3URGXNWDFK 5ROQLF]\FK $*52.26=7< 3U]HGPLRWHP EDGDĔ E\á\
F]WHU\ G]LDáDOQRĞFL SURGXNF\MQH W]Q NXNXU\G]D QD ]LDUQR ]LHPQLDNL MDGDOQH
E\GáRRSDVRZH WMĪ\ZLHFZRáRZ\ ZJRVSRGDUVWZDFKNRQZHQFMRQDOQ\FKRUD]
NURZ\POHF]QHZJRVSRGDUVWZDFKNRQZHQFMRQDOQ\FKLHNRORJLF]Q\FK
%DGDQLDSU]HSURZDG]RQRZLQG\ZLGXDOQ\FKJRVSRGDUVWZDFKUROQ\FKZ\
EUDQ\FK FHORZR ] UHSUH]HQWDW\ZQHM SUyE\ JRVSRGDUVWZ NWyUD ]QDMGRZDáD VLĊ
ZSROXREVHUZDFML3ROVNLHJR)$'1'REyUJRVSRGDUVWZGREDGDĔNDĪGHMG]LD
áDOQRĞFL ]RVWDá GRNRQDQ\ QLH]DOHĪQLH :DUXQNLHP GRERUX E\áR SURZDG]HQLH
G]LDáDOQRĞFLLVNDODSURGXNFMLNWyUDZVND]\ZDáDQDWRZDURZ\MHMFKDUDNWHU*R
VSRGDUVWZD Z\EUDQH GR EDGDĔ Z V\VWHPLH $*52.26=7< E\á\ QDVWDZLRQH
SURU\QNRZRQLHVWDQRZLá\MHGQDNSUyE\UHSUH]HQWDW\ZQHMGODJUXSJRVSRGDUVWZ
LQG\ZLGXDOQ\FK Z NUDMX UHDOL]XMąF\FK RNUHĞORQą SURGXNFMĊ %\á\ WR MHGQRVWNL
HNRQRPLF]QLH PRFQLHMV]H L RVLąJDMąFH Z\ĪV]\ SR]LRP SURGXNFML QLĪ RJyá JR
VSRGDUVWZ LQG\ZLGXDOQ\FK Z NUDMX ĝZLDGF]ą R W\P PLĊG]\ LQQ\PL Z\ĪV]H
SORQ\ URĞOLQ Z\ĪV]D MHGQRVWNRZD Z\GDMQRĞü ]ZLHU]ąW F]\ ZLĊNV]D VNDOD SUR
GXNFML:\QLNDMąFH]WHJRW\WXáXUyĪQLFHZSR]LRPLHLVWUXNWXU]HSURGXNFMLRUD]
QDNáDGyZ D SU]\ W\P QLH]E\W OLF]QD SUyED EDGDZF]D SRZRGXMą ĪH Z\QLNyZ
X]\VNDQ\FK GOD EDGDQ\FK ]ELRURZRĞFL QLH QDOHĪ\ Z VSRVyE EH]SRĞUHGQL SU]H
NáDGDüQDZ\QLNLSU]HFLĊWQHZNUDMX3UH]HQWRZDQHREOLF]HQLDGDMąMHGQDNZLD
U\JRGQ\ REUD] RSáDFDOQRĞFL SURGXNFML Z Z\G]LHORQ\FK JUXSDFK JRVSRGDUVWZ
ZH ZáDĞFLZ\ VSRVyE RG]ZLHUFLHGODMą WHQGHQFMH Z NV]WDáWRZDQLX VLĊ NRV]WyZ
RUD]X]\VNDQ\FKHIHNWDFKHNRQRPLF]Q\FKLPRJąVáXĪ\üEDGDQLXZVSyá]DOHĪQR
ĞFLPLĊG]\GRFKRGRZRĞFLąSURGXNFMLDMHMJáyZQ\PLGHWHUPLQDQWDPL
:V\VWHPLH$*52.26=7<JURPDG]RQHVąLORĞFLRZHLZDUWRĞFLRZHGDQH
R SR]LRPLH SURGXNFML SRQLHVLRQ\FK QDNáDGDFK L NRV]WDFK EH]SRĞUHGQLFK GOD
G]LDáDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHML]ZLHU]ĊFHM'DQHWH]ELHUDQHVąZHGáXJMHGQR
OLW\FK]DáRĪHĔ]SUHF\]\MQLHZ\]QDF]RQ\PLVWDQGDUGDPLLGRNáDGQLHRNUHĞORQą
PHWRG\Ną 3R]ZDODMą RQH QD REOLF]HQLH SLHUZV]HM NDWHJRULL GRFKRGRZHM
WMQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHM
: UDFKXQNX QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM GOD G]LDáDOQRĞFL SURGXNFML URĞOLQQHM
L]ZLHU]ĊFHMEDGDQ\FKZV\VWHPLH$*52.26=7<±]JRGQLH]PHWRGRORJLą8(
±wartość produkcjiMHVWVXPąZDUWRĞFLSURGXNWyZJáyZQ\FKRUD]SURGXNWyZ
XERF]Q\FK]QDMGXMąF\FKVLĊZREURFLHU\QNRZ\P
:SU]\SDGNXG]LDáDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHMZDUWRĞüSURGXNFMLSRGDZDQD
MHVWZSU]HOLF]HQLXQDKHNWDUXSUDZ\OXEPREHMPXMHRQD
x ZDUWRĞüSURGXNWXJáyZQHJRQS]LDUQDNRU]HQL(po odjęciu strat powstałych po zbiorze, np. podczas czyszczenia, sortowania i przechowywania w magazynie) x ZDUWRĞü SURGXNWX XERF]QHJR QS VáRP\ (tylko w przypadku, gdy był on
przedmiotem wymiany rynkowej)
$QDOL]XMąF SR]LRP X]\VNDQHM SURGXNFML EUDQ\ MHVW SRG XZDJĊ MHM UR]PLDU
RGREU\FKRUD]]QDF]QLHJRUV]\FKSDUDPHWUDFKMDNRĞFLRZ\FK:SU]\SDGNX]EyĪ
PRĪHWRE\ü]LDUQRVLHZQHRUD]]LDUQRNWyUHSU]HND]\ZDQHMHVWQDSDV]ĊGOD]ZLH
U]ąWZHZáDVQ\PJRVSRGDUVWZLH-DNRĞüSURGXNWyZPDERZLHPEH]SRĞUHGQL]ZLą
]HN]SR]LRPHPX]\VNLZDQ\FKFHQ:DUWRĞüSURGXNFMLRNUHĞODQDMHVWZHGáXJU\Q
NRZ\FKFHQVSU]HGDĪ\OXEZHGáXJFHQVSU]HGDĪ\ORFRJRVSRGDUVWZR W]QQDWHUH
QLHJRVSRGDUVWZD =DOHĪ\ZLĊFRGZ\VRNRĞFLSORQXSRV]F]HJyOQ\FKURĞOLQRUD]RG
FHQ\ LFK VSU]HGDĪ\ 1DOHĪ\ MHGQDN PLHü QD XZDG]H ĪH UHMHVWUDFML SRGOHJD W\ONR
VSU]HGDĪSURGXNWyZX]\VNDQ\FK]XSUDZ\G]LDáDOQRĞFLZURNXZNWyU\PVąSUR
ZDG]RQHEDGDQLD2GZDUWRĞFLSURGXNFMLRGHMPRZDQHVąUyĪQHJRURG]DMXVWUDW\
: SU]\SDGNX SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM VWUXNWXUD ZDUWRĞFL SURGXNFML MHVW UyĪQD
Z]DOHĪQRĞFLRGDQDOL]RZDQHMG]LDáDOQRĞFL=DZV]HMHGQDNSURGXNWGODX]\VNDQLD
NWyUHJRGDQDSURGXNFMDMHVWSURZDG]RQDRNUHĞODQ\MHVWMDNRJáyZQ\ QSPOHNR
1LH]DOHĪQLHPRĪHZ\VWĊSRZDüSU]\URVWĪ\ZFD QSFLHOĊWDSRRGVDG]HQLXRGNUR
Z\ RUD]MHGHQOXEZLĊFHMSURGXNWyZXERF]Q\FK QS]ZLHU]ĊWDEUDNRZDQHZHá
QD :DUWRĞüSURGXNFMLREOLF]DQDMHVWZHGáXJĞUHGQLRURF]Q\FKFHQVSU]HGDĪ\SR
V]F]HJyOQ\FKSURGXNWyZ WMFHQU\QNRZ\FKOXEORFRJRVSRGDUVWZR 2GZDUWRĞFL
SURGXNFMLRGHMPRZDQHVąVWUDW\F]\OLXSDGNL]ZLHU]ąWSRZVWDáHZSURFHVLHSUR
GXNF\MQ\P ZSU]HOLF]HQLXQDV]WXNĊOXEQDNJĪ\ZFD
3U]\Z\OLF]DQLXZDUWRĞFLSURGXNFMLZSU]\SDGNXSRV]F]HJyOQ\FKG]LDáDO
QRĞFL SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM QLH XZ]JOĊGQLD VLĊ ZDUWRĞFL RERUQLND L JQRMRZLF\
NWyUHVąZ\WZDU]DQHZHZáDVQ\PJRVSRGDUVWZLH
Koszty bezpośrednie G]LDáDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHML]ZLHU]ĊFHMRG]ZLHU
FLHGODMą NRV]W\ SRQRV]RQH Z FDá\P F\NOX SURGXNFML -DNR RNUHV REUDFKXQNRZ\
SU]\MĊWRNROHMQ\FKPLHVLĊF\URNXNDOHQGDU]RZHJR-HGQDNGODQLHNWyU\FKG]LD
áDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHM GRW\F]\JáyZQLHURĞOLQR]LP\FK SRQLHVLRQHQDNáDG\
LNRV]W\EH]SRĞUHGQLHRG]ZLHUFLHGODMąFDá\F\NOSURGXNFMLW]QZV]\VWNLHQDNáDG\
LNRV]W\]ZLą]DQH]SURGXNFMąZ\VWĊSXMąFH]DUyZQRZURNXSRSU]HG]DMąF\PED
GDQLDMDNLZURNXNWyUHJRGRW\F]ąSURZDG]RQHEDGDQLD
1DOHĪ\]D]QDF]\üĪHLQIRUPDFMHRSRQLHVLRQ\FKQDNáDGDFKLNRV]WDFKEH]
SRĞUHGQLFK±ZSU]\SDGNXG]LDáDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHM±]DZV]HRGQRV]ąVLĊ
GRSRZLHU]FKQL]ELRUXEDGDQHMG]LDáDOQRĞFL
=DVDGąUHJXOXMąFą]DOLF]HQLHRNUHĞORQ\FKVNáDGQLNyZNRV]WyZGRNRV]WyZ
EH]SRĞUHGQLFKMHVWMHGQRF]HVQHVSHáQLHQLHWU]HFKZDUXQNyZDPLDQRZLFLH
x NRV]W\WHPRĪQDEH]ĪDGQHMZąWSOLZRĞFLSU]\SLVDüGRRNUHĞORQHMG]LDáDOQRĞFL
x LFKZLHONRĞüPDSURSRUFMRQDOQ\]ZLą]HN]HVNDOąSURGXNFML
x PDMąEH]SRĞUHGQLZSá\ZQDUR]PLDU ZLHONRĞüLZDUWRĞü SURGXNFML
=HVWDZ NRV]WyZ EH]SRĞUHGQLFK R NWyUH REQLĪDQD MHVW ZDUWRĞü SURGXNFML
MHVWUyĪQ\GODSURGXNFMLURĞOLQQHML]ZLHU]ĊFHM:REXSU]\SDGNDFKRG]ZLHUFLH
GODMą RQH MHGQDN ELHĪąFH ZDUXQNL U\QNRZH 6NáDGQLNL NRV]WyZ EH]SRĞUHGQLFK
SRFKRG]ąFH ] ]HZQąWU] JRVSRGDUVWZD RNUHĞODQH Vą ZHGáXJ FHQ ]DNXSX QDWR
PLDVW VNáDGQLNL NRV]WyZ Z\WZRU]RQH Z JRVSRGDUVWZLH QS PDWHULDá VLHZQ\
SDV]HZáDVQH]SURGXNWyZWRZDURZ\FK ±ZHGáXJFHQVSU]HGDĪ\ORFRJRVSRGDU
VWZR:\MąWNLHP±ZSU]\SDGNXSURGXNFML]ZLHU]ĊFHM±VąSDV]HZáDVQH]SUR
GXNWyZQLHWRZDURZ\FK QSNLV]RQND]NXNXU\G]\ NWyUHZ\FHQLDQHVąZHGáXJ
NRV]WyZEH]SRĞUHGQLFKSRQLHVLRQ\FKQDLFKZ\WZRU]HQLH3RV]F]HJyOQHVNáDG
QLNLNRV]WyZSRPQLHMV]DQHVąRSU]\]QDQHGRWDFMH
6WUXNWXUD URG]DMRZD NRV]WyZ EH]SRĞUHGQLFK VSUHF\]RZDQD Z ]DáRĪHQLDFK
8( Z FDáRĞFL XZ]JOĊGQLRQD ]RVWDáD Z ]DáRĪHQLDFK V\VWHPX $*52.26=7<
: UDFKXQNX QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM GR NRV]WyZ EH]SRĞUHGQLFK QLH PRĪH E\ü
]DOLF]RQ\QSNRV]WXVáXJRZHJR]ELRUXNRPEDMQHP.RV]WWHQVSHáQLDSLHUZV]\
LGUXJLZDUXQHNMDNLHVWDZLDQHVąNRV]WRPEH]SRĞUHGQLPQLHVSHáQLDQDWRPLDVW
WU]HFLHJRDPLDQRZLFLHQLHPDZSá\ZXQDUR]PLDUSURGXNFML1LHPRĪHE\ü]DOL
F]RQ\UyZQLHĪNRV]W]DNXSXUHPRQWyZLDPRUW\]DFMLEXG\QNyZF]\PDV]\QURO
QLF]\FKDWDNĪHNRV]W]DNXSXSDOLZD:UDFKXQNXQDGZ\ĪNLQLHXZ]JOĊGQLDVLĊ
UyZQLHĪRSáDW\SUDF\ZáDVQHMXĪ\WNRZQLNDJRVSRGDUVWZDLF]áRQNyZMHJRURG]LQ\
RUD]NRV]WXSUDF\QDMHPQHM ]Z\MąWNLHPQDMPXGRSUDFVSHFMDOLVW\F]Q\FK
Do kosztów bezpośrednich produkcji roślinnej zalicza się:
i PDWHULDáVLHZQ\LQDVDG]HQLRZ\(zakupiony lub wytworzony w gospodarstwie), i QDZR]\]]DNXSX(bez wapna nawozowego)
i ĞURGNLGRRFKURQ\URĞOLQ
i UHJXODWRU\Z]URVWX ukorzeniacze, substancje wzrostowe, defolianty)
i XEH]SLHF]HQLHGRW\F]ąFHEH]SRĞUHGQLRGDQHMG]LDáDOQRĞFL
i NRV]W\VSHFMDOLVW\F]QHREHMPXMąFH
¾ VSHFMDOLVW\F]QHZ\GDWNLQDSURGXNFMĊURĞOLQQą
¾ XVáXJLVSHFMDOLVW\F]QH
¾ QDMHPGRU\ZF]\GRSUDFVSHFMDOLVW\F]Q\FK
.RV]WQDZR]yZ]]DNXSXREHMPXMHWDNĪHVSHFMDOLVW\F]QHSRGDWNLQDZR]RZH
6]F]HJyOQąSR]\FMąNRV]WyZEH]SRĞUHGQLFKVąkoszty specjalistyczneLFK
VWUXNWXUD URG]DMRZD ]DZV]H Z\ZRáXMH ZLHOH ZąWSOLZRĞFL .RV]W\ WH UyZQLHĪ
VSHáQLDMąSHZQHZDUXQNLDPLDQRZLFLHPDMąEH]SRĞUHGQL]ZLą]HN]RNUHĞORQą
G]LDáDOQRĞFLąRUD]SRGQRV]ąMDNRĞüLZDUWRĞüSURGXNWXILQDOQHJR
'ODG]LDáDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHMSU]\NáDGHPNRV]WXVSHFMDOLVW\F]QHJRMHVW
NRV]WQRĞQLNyZHQHUJLL]XĪ\W\FKGRVXV]HQLDSURGXNWyZNRV]WĞURGNyZGH]\QIHN
F\MQ\FKSURPRFMLLUHNODP\SU]\JRWRZDQLDSURGXNWyZGRVSU]HGDĪ\RFHQDSODQ
WDFMLF]\Z\NRQDQLHDQDOL]SR]ZDODMąF\FKQDXVWDOHQLHSRWU]HEQDZR]RZ\FKURĞOLQ
Do kosztów bezpośrednich produkcji zwierzęcej zalicza się:
i ]ZLHU]ĊWDZFKRG]ąFHGRSRV]F]HJyOQ\FKG]LDáDOQRĞFLZFHOXZ\PLDQ\VWDGD
i SDV]HNWyUHG]LHOąVLĊQD
¾ SDV]H]]HZQąWU]JRVSRGDUVWZD (głównie z zakupu)
¾ SDV]H]ZáDVQHJRJRVSRGDUVWZDNWyUHG]LHOąVLĊQD
9 SDV]HZáDVQH]SURGXNWyZSRWHQFMDOQLHWRZDURZ\FK
9 SDV]HZáDVQH]SURGXNWyZQLHWRZDURZ\FK
i F]\QV]HG]LHUĪDZQH]DXĪ\WNRZDQLHSRZLHU]FKQLSDV]RZHMZ\G]LHUĪDZLRQHM
QDRNUHVNUyWV]\RGMHGQHJRURNX(na UR i na powierzchni niezaliczanej do UR, np. halach górskich)
i XEH]SLHF]HQLH]ZLHU]ąWGRW\F]ąFHEH]SRĞUHGQLRGDQHMG]LDáDOQRĞFL(np. krów mlecznych, macior)
i OHNDUVWZDLĞURGNLZHWHU\QDU\MQH(w tym nasienie do inseminacji)
i XVáXJLZHWHU\QDU\MQH(inseminacja, kastracja, szczepienia ochronne)
i NRV]W\VSHFMDOLVW\F]QH REHMPXMąFH
¾ VSHFMDOLVW\F]QHZ\GDWNLQDSURGXNFMĊ]ZLHU]ĊFą
¾ XVáXJLVSHFMDOLVW\F]QH
¾ QDMHPGRU\ZF]\GRSUDFVSHFMDOLVW\F]Q\FK
0DMąF QD XZDG]H SRSUDZQRĞü SRG Z]JOĊGHP PHWRG\F]Q\P UDFKXQNX
QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM GOD SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM QDOHĪ\ ]ZUyFLü V]F]HJyOQą
XZDJĊ QD MHGQą ]SR]\FML NRV]WyZ EH]SRĞUHGQLFK WM ]ZLHU]ĊWD ZFKRG]ąFHGR
SRV]F]HJyOQ\FKG]LDáDOQRĞFLZFHOXwymiany stada'RQLHNWyU\FKG]LDáDOQR
ĞFL ]ZLHU]ĊWD ZFKRG]ą GR VWDGD Z UDPDFK SHáQHM Z\PLDQ\ QS ZDUFKODNL GR
G]LDáDOQRĞFL WXF]QLNL 1DWRPLDVW GR LQQ\FK G]LDáDOQRĞFL QS GR NUyZ POHF]
Q\FK ]ZLHU]ĊWDZSURZDG]DQHVąGRVWDGDQDPLHMVFHV]WXNEUDNRZDQ\FK]JRG
QLH]SURJUDPHPEUDNRZDQLDZ\QLNDMąF\P]RNUHVXSURGXNF\MQHJRXĪ\WNRZD
QLD]ZLHU]ąW'ODSU]\NáDGXMHĪHOLNURZ\XĪ\WNRZDQHVąSU]H]ODWZyZF]DV
FRURNXWU]HEDEUDNRZDüRNRáRF]\OLV]WXN]HVWDGDOLF]ąFHJRV]WXN
3RGVWDZRZąJUXSąNRV]WyZEH]SRĞUHGQLFKSURGXNFML]ZLHU]ĊFHMVąSDV]H
6WUXNWXUD URG]DMRZD SUH]HQWRZDQD Z WDEHODFK Z DQHNVLH WDEHODU\F]Q\P MHVW
EDUG]R V]F]HJyáRZD VSRZRGRZDQH MHVWWR SRWU]HEą XWZRU]HQLD XQLZHUVDOQHJR
VFKHPDWX GOD UyĪQ\FK G]LDáDOQRĞFL SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM L UyĪQ\FK VSRVREyZ
Ī\ZLHQLD]ZLHU]ąW8áDWZLDUyZQLHĪZ\NRQ\ZDQLHNDONXODFMLNRV]WyZSURGXNFML
ZRNUHĞORQ\FKZDUXQNDFKSURGXNF\MQRFHQRZ\FK
Pasze własne z produktów potencjalnie towarowychWRWDNLHGODNWyU\FK
LVWQLHMH DOWHUQDW\ZD ]DJRVSRGDURZDQLD Z SRVWDFL Z\PLDQ\ WRZDURZHM : Z\
NRQ\ZDQ\FKUDFKXQNDFKSDV]HWHZ\FHQLDQHVąZHGáXJFHQVSU]HGDĪ\ORFRJR
VSRGDUVWZR'RSURGXNWyZSRWHQFMDOQLHWRZDURZ\FKZNDĪG\PSU]\SDGNX]DOL
F]DQHVą]ERĪD]LHPQLDNLPOHNRLMDMD-HĪHOLJRVSRGDUVWZRQDVWDZLRQHMHVWQD
SURGXNFMĊ WRZDURZą SURGXNWyZ VWDQGDUGRZR WUDNWRZDQ\FK MDNR QLHWRZDURZH
QSVLDQR WRWDNLHSURGXNW\F]ĊĞFLRZR]XĪ\WHZJRVSRGDUVWZLHQDOHĪ\WUDNWR
ZDüMDNRSRWHQFMDOQLHWRZDURZH:DUWRĞüW\FKSURGXNWyZZ\FHQLDQDMHVWZH
GáXJFHQVSU]HGDĪ\ORFRJRVSRGDUVWZR
Pasze własne z produktów nietowarowych WRWDNLHNWyUHVąZ\WZDU]DQH
ZJRVSRGDUVWZLHZFHOXĪ\ZLHQLD]ZLHU]ąW1LHSRVLDGDMąRQHDOWHUQDW\Z\]DJR
VSRGDURZDQLD Z SRVWDFL Z\PLDQ\ WRZDURZHM : UDFKXQNX QDGZ\ĪNL EH]SR
ĞUHGQLHMZHGáXJ8(Z\FHQLDQHVąZHGáXJNRV]WyZEH]SRĞUHGQLFKSRQLHVLRQ\FK
QDLFKZ\WZRU]HQLH
Koszty specjalistyczne produkcji zwierzęcejDQDORJLF]QLHMDNZSU]\
SDGNXSURGXNFMLURĞOLQQHM PXV]ąPLHüEH]SRĞUHGQL]ZLą]HN]RNUHĞORQąG]LD
áDOQRĞFLąRUD]PXV]ąSRGQRVLü MDNRĞüLZDUWRĞüSURGXNWXILQDOQHJR.RV]WHP
VSHFMDOLVW\F]Q\P MHVW PLĊG]\ LQQ\PL NRV]W ĞFLRáyZ QS VáRP\ ]XĪ\W\FK
Z SURFHVLH SURGXNF\MQ\P NRV]W ĞURGNyZ GR NRQVHUZDFML L PDJD]\QRZDQLD
SDV]NRV]W]ZLą]DQ\]HVSU]HGDĪą]ZLHU]ąWLSURGXNWyZ]ZLHU]ĊF\FK QSRSáDW\
WDUJRZLVNRZH NODV\ILNDFMD ]ZLHU]ąW L ]DSLV\ Z NVLĊJDFK KRGRZODQ\FK F]\
GH]\QIHNFMDSRPLHV]F]HĔLQZHQWDUVNLFK
:UDFKXQNXNRV]WyZGODSRV]F]HJyOQ\FKG]LDáDOQRĞFLSURGXNFML]ZLHU]ĊFHM
QLHXZ]JOĊGQLDVLĊZDUWRĞFLSURGXNWyZXERF]Q\FKSURGXNFMLURĞOLQQHM QSVáR
P\OLĞFLEXUDF]DQ\FK NWyUHVąZ\WZDU]DQHL]XĪ\ZDQHZHZáDVQ\PJRVSRGDU
VWZLHMDNRSDV]DOXEĞFLyáND
3U]\REOLF]DQLXQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMQLHVąXZ]JOĊGQLDQHNZRW\QDOHĪQHJR
LQDOLF]RQHJRSRGDWNX9$7
Koszty bezpośrednie w gospodarstwach ekologicznych. 6WUXNWXUD W\FK
NRV]WyZLSR]LRP ]DDQJDĪRZDQLDZSURGXNFMĊURĞOLQQąL]ZLHU]ĊFąX]DOHĪQLRQH
Vą Z GXĪHM PLHU]H RG VSHF\ILNL ]DVDG SURZDG]HQLD UROQLFWZD HNRORJLF]QHJR
NWyUHSRGOHJDMąXQLMQ\PLNUDMRZ\PUHJXODFMRPSUDZQ\P=JRGQLH]RERZLą
]XMąF\P5R]SRU]ąG]HQLHP5DG\ :( QU]GQLDF]HUZFDUR
NXSURGXNFMDHNRORJLF]QDMHVWGHILQLRZDQDMDNR „ogólny system zarządzania go- spodarstwem i produkcji żywności, łączący najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów natural- nych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i me- todę produkcji odpowiadającą wymaganiom niektórych konsumentów preferują- cych wyroby wytwarzane przy użyciu substancji naturalnych i naturalnych pro- cesów”. 6SRVyEJRVSRGDURZDQLDZW\FKMHGQRVWNDFK WHFKQRORJLDSURGXNFML PD
ZLĊFEH]SRĞUHGQLZSá\ZQLHW\ONRQDDVSHNW\]ZLą]DQH]RFKURQąĞURGRZLVND
QDWXUDOQHJRLNUDMREUD]XREV]DUyZZLHMVNLFKDOHWDNĪHGHWHUPLQXMHX]\VNLZDQH
Z\QLNLSURGXNF\MQRHNRQRPLF]QHZJRVSRGDUVWZLH
.RV]W\ EH]SRĞUHGQLH Z\WZDU]DQLD HNRORJLF]Q\FK SURGXNWyZ URĞOLQQ\FK
Z\QLNDMą ]H VSHF\ILF]Q\FK XZDUXQNRZDĔ GRW\F]ąF\FK VWRVRZDQLD ĞURGNyZ
SURGXNFML1DZR]\ĞURGNLSRSUDZLDMąFHĪ\]QRĞüJOHE\LĞURGNLRFKURQ\URĞOLQ
PRJąE\üVWRVRZDQHW\ONRZWHG\JG\LFKXĪ\FLHMHVW]JRGQH]FHODPLL]DVDGD
PLSURGXNFMLHNRORJLF]QHM:DĪQ\PRERVWU]HQLHPMHVW]DND]VWRVRZDQLDPLQH
UDOQ\FK QDZR]yZ D]RWRZ\FK NWyUH Z UROQLFWZLH NRQZHQFMRQDOQ\P Vą SR
ZV]HFKQLHVWRVRZDQH%LRUąFSRGXZDJĊQLHZLHONLHPRĪOLZRĞFLVWRVRZDQLDQD
ZR]yZ PLQHUDOQ\FK GRVWĊSQH Vą W\ONR QDWXUDOQH NRSDOLQ\ Z\NRU]\VWXMH VLĊ
RERUQLNDWDNĪHNRPSRVW\LQDZR]\]LHORQH6ąWRQDMEDUG]LHMZVND]DQHDSU]\
W\PWDQLHĞURGNLGRSURGXNFMLURĞOLQQHMPHWRGDPLHNRORJLF]Q\PL*áyZQą]DVD
GąZRFKURQLHURĞOLQVąG]LDáDQLDSUHZHQF\MQHNWyUHUHDOL]XMHVLĊSRSU]H]RG
SRZLHGQLGREyUJDWXQNyZLRGPLDQVWRVRZDQLHSáRGR]PLDQXRFKURQĊQDWXUDO
Q\FK ZURJyZ V]NRGQLNyZ 'RSLHUR Z SU]\SDGNX VWZLHUG]HQLD ]DJURĪHQLD
XSUDZ\ GR]ZRORQH MHVW VWRVRZDQLH ĞURGNyZ RFKURQ\ URĞOLQ NWyUH ]RVWDá\ GR
SXV]F]RQHGRVWRVRZDQLDZSURGXNFMLHNRORJLF]QHM:SURGXNFMLURĞOLQQHMEDU
G]RZDĪQHMHVWSRFKRG]HQLHPDWHULDáXVLHZQHJRLQDVDG]HQLRZHJR0RĪOLZHMHVW
SR]\VNLZDQLH WDNLHJR PDWHULDáX ] ZáDVQHJR JRVSRGDUVWZD HNRORJLF]QHJR OXE
]DNXSFHUW\ILNRZDQHJRPDWHULDáXVLHZQHJR'RZ\WZDU]DQLDURĞOLQQ\FKSURGXN
WyZHNRORJLF]Q\FK SR]DQDVLRQDPLLPDWHULDáHPZHJHWDW\ZQ\PUR]PQRĪHQLR
6]F]HJyáRZH]DVDG\ZGUDĪDQLD5R]SRU]ąG]HQLD5DG\ :( QUZRGQLHVLHQLXGR
SURGXNFML HNRORJLF]QHM ]QDNRZDQLD L NRQWUROL UHJXOXMH 5R]SRU]ąG]HQLH .RPLVML :(
QU ]GQLDZU]HĞQLDURNXDNUDMRZ\PGRNXPHQWHPXVWDQDZLDMąF\PVWDWXVURO
QLFWZDHNRORJLF]QHJRZ3ROVFHMHVWUstawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicz- nym ']81USR]
Z\P VWRVRZDQ\SRZLQLHQE\üPDWHULDáHNRORJLF]Q\FKRüZUDPDFKRGVWĊS
VWZDGRSXV]F]RQ\]RVWDáWDNĪHQLH]DSUDZLDQ\NRQZHQFMRQDOQ\PDWHULDáVLHZQ\
MHĞOL RGSRZLHGQL PDWHULDá VLHZQ\ Z\WZRU]RQ\ PHWRGDPL HNRORJLF]Q\PL MHVW
QLHGRVWĊSQ\QDU\QNX
: SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM Z JRVSRGDUVWZDFK HNRORJLF]Q\FK QDMZDĪQLHMV]H
]SXQNWXZLG]HQLDUHVWU\NFMLSU]HSLVyZSUDZQ\FKMHVW]DSHZQLHQLH]ZLHU]ĊWRP
SDV] SRFKRG]HQLD HNRORJLF]QHJR =DEH]SLHF]HQLH Z\VWDUF]DMąFHM ZáDVQHM SR
ZLHU]FKQLSDV]RZHMMHVWZLĊFZDĪQHWDNĪH]HZ]JOĊGyZHNRQRPLF]Q\FK'ODWH
JR UROQLF\ Z JRVSRGDUVWZDFK HNRORJLF]Q\FK SURZDG]ą XUR]PDLFRQ\ SáRGR
]PLDQURĞOLQ:SU]\SDGNXFKRZX]ZLHU]ąWURĞOLQRĪHUQ\FK SU]HĪXZDF]\ QDOH
Ī\Z\NRU]\VW\ZDüSDVWZLVNDDFRQDMPQLHMVXFKHMPDV\G]LHQQHMGDZNL
SRNDUPRZHMSRZLQQDVWDQRZLüSDV]DREMĊWRĞFLRZD ]LHORQNDVXV]SDV]RZ\OXE
NLV]RQND 3DV]HHNRORJLF]QH]]DNXSXVąVWRVXQNRZRGURJLHDLFKGRVWĊSQRĞü
QDU\QNXMHVWZFLąĪEDUG]RRJUDQLF]RQD&RUD]F]ĊĞFLHM]ZUDFDVLĊWDNĪHXZDJĊ
ĪHSURZDG]HQLHFKRZXLKRGRZOL]ZLHU]ąWZRSDUFLXRWUZDáHXĪ\WNL]LHORQHMHVW
NRU]\VWQH]DUyZQRGODĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJRMDNL]SXQNWXZLG]HQLDHNRQR
PLNL SURGXNFML =LHORQND SDVWZLVNRZD MHVW MHGQą ] QDMOHSV]\FK L QDMEDUG]LHM
ZDUWRĞFLRZ\FK SDV]REMĊWRĞFLRZ\FK DSU]\ W\P MHVW WDQLD :DĪQ\P ] SXQNWX
ZLG]HQLD Ī\ZLHQLD ]ZLHU]ąW MHVW ]DND] VWRVRZDQLD NRQFHQWUDWyZ SU]HP\VáR
Z\FKLPLHV]DQHNSHáQRSRUFMRZ\FKRUD]SDV]Z\WZDU]DQ\FK]XG]LDáHPURĞOLQ
*02ħUyGáHPELDáNDSDV]RZHJRZĪ\ZLHQLX]ZLHU]ąWZJRVSRGDUVWZDFKHNR
ORJLF]Q\FK PRJą E\ü URĞOLQ\ VWUąF]NRZH PLQ ERELN JURFK áXELQ 3RGVWD
ZRZ\PLSDV]DPLWUHĞFLZ\PLSRZLQQ\E\ü]LDUQD]EyĪLQDVLRQDURĞOLQVWUąF]
NRZ\FK ]JQLHFLRQHOXEZSRVWDFLĞUXW\ :\NRU]\VW\ZDQHVąWDNĪHSURGXNW\
XERF]QHSU]HP\VáXUROQRVSRĪ\ZF]HJRQSRWUĊE\]ERĪRZHZ\VáRGNLEXUDF]DQH
VXFKHRUD]PDNXFK\]QDVLRQURĞOLQROHLVW\FK QSU]HSDNXVáRQHF]QLND 3RQLH
ZDĪ]DEURQLRQHMHVWVWRVRZDQLHVW\PXODWRUyZZ]URVWXV\QWHW\F]Q\FKDPLQRNZD
VyZ L DQW\ELRW\NyZ ]ZLHU]ĊWD URVQą SRZROL ]DFKRZXMąF QDWXUDOQą RGSRUQRĞü
RUD]Ī\ZRWQRĞü'RGDWNRZRZV]\VWNLHPáRGHVVDNLSRZLQQ\E\üNDUPLRQHQDWX
UDOQ\PPOHNLHPQDMOHSLHMPDWNLSU]H]RGSRZLHGQLRGáXJLRNUHVF]DVX:\GáX
ĪDQLHF]DVXXĪ\WNRZDQLD]ZLHU]ąWMHVWGRGDWNRZ\PDWXWHPHNRORJLF]QHJRFKR
ZX ]ZLHU]ąW L PD ]ZLą]HN ] QLVNLP ZVNDĨQLNLHP EUDNRZDQLD FR ]PQLHMV]D
NRV]W\ Z\PLDQ\ VWDGD %DUG]R ZDĪQ\P Z\]QDF]QLNLHP GREURVWDQX ]ZLHU]ąW
MHVW ]DSHZQLHQLH RGSRZLHGQLFK SRPLHV]F]HĔ LQZHQWDUVNLFK Z W\P ZáDĞFLZHM
Z QLFK REVDG\ ]ZLHU]ąW RUD] ]DSHZQLHQLH GRVWĊSX GR Z\ELHJyZ QD ZROQ\P
,5DGNRZVND Wpływ pastwiskowego systemu utrzymania na dobrostan krów mlecznych
:LDGRPRĞFL=RRWHFKQLF]QHQU
. ĩXNRZVNL Przyczyny wysokiego stopnia brakowania krów mlecznych, :LDGRPRĞFL
=RRWHFKQLF]QHQU
SRZLHWU]X:DUXQNLE\WRZDQLD]ZLHU]ąWSRZLQQ\XZ]JOĊGQLDüLFKQDWXUDOQHSR
WU]HE\L]DFKRZDQLD3URZDG]ąFHNRORJLF]QąSURGXNFMĊ]ZLHU]ĊFąZDUWR]ZUy
FLüXZDJĊQDRGSRZLHGQLGREyUUDV]ZLHU]ąW:SLHUZV]HMNROHMQRĞFLSUHIHUR
ZDQHVą UDV\ URG]LPH NWyUH Z\ND]XMą ]QDNRPLWH ]GROQRĞFLSU]\VWRVRZDZF]H
Ī\ZRWQRĞüLRGSRUQRĞüQDFKRURE\
'XĪ\P DWXWHP JRVSRGDUVWZ HNRORJLF]Q\FK MHVW PRĪOLZRĞü RJUDQLF]DQLD
NRV]WyZSURGXNFMLSRSU]H]GąĪHQLHGRVDPRZ\VWDUF]DOQRĞFLZUDPDFKZáDVQH
JR JRVSRGDUVWZD -DN Z\ND]XMą ZF]HĞQLHMV]H EDGDQLD Z V\VWHPLH $*52
.26=7< SURGXNFMD UROQLF]D Z JRVSRGDUVWZDFK HNRORJLF]Q\FK ZLąĪH VLĊ
]QLĪV]\PQLĪZJRVSRGDUVWZDFKNRQZHQFMRQDOQ\FKSR]LRPHPNRV]WyZEH]
SRĞUHGQLFK:GXĪHMPLHU]HG]LĊNLWHPXJRVSRGDUVWZDHNRORJLF]QHVąZVWDQLH
X]\VNLZDüGREUHZ\QLNLQDSR]LRPLHQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMSRPLPR]QDF]
QLHVáDEV]\FKZ\QLNyZSURGXNF\MQ\FK
:UDPDFKV\VWHPX$*52.26=7<HZLGHQFMLSRGOHJDMąUyZQLHĪnakłady pracy własnej i obcejZ\GDWNRZDQHSU]\SUDFDFK]ZLą]DQ\FK]GDQąG]LDáDOQR
ĞFLą:SU]\SDGNXG]LDáDOQRĞFLSURGXNFMLURĞOLQQHMVąWRSUDFH]ZLą]DQH]SU]HG
VLHZQ\P SU]\JRWRZDQLHP JOHE\ SUDFH SLHOĊJQDF\MQH ]ELyU VXV]HQLH ]LDUQD
: SU]\SDGNX G]LDáDOQRĞFL SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM Vą WR JáyZQLH SUDFH ]ZLą]DQH
]REVáXJą]ZLHU]ąW F]\V]F]HQLHGRMHQLH L]DGDZDQLHPSDV]\RUD]QDNáDG\SUD
F\SRQLHVLRQHQDSURGXNFMĊSDV]ZáDVQ\FKQLHWRZDURZ\FK(ZLGHQFMLQLHSRG
OHJDMąQDNáDG\SUDF\NWyUHPDMą]ZLą]HN]IXQNFMRQRZDQLHPJRVSRGDUVWZDMD
NRFDáRĞFL'RW\F]\WRSUDFDGPLQLVWUDF\MQ\FKRJyOQRJRVSRGDUF]\FKF]\QDNáD
GyZSUDF\Z\GDWNRZDQ\FKQDUHPRQW\EXG\QNyZOXEPDV]\Q
:UDFKXQNXQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMVWUXNWXUDZDUWRĞFLSURGXNFMLLVWUXN
WXUDNRV]WyZ]RVWDáDSUHF\]\MQLH]GHILQLRZDQDL]JRGQDMHVW]]DáRĪHQLDPL8QLL
(XURSHMVNLHM 0HWRGRORJLD UDFKXQNX QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM UyZQLHĪ RGSR
ZLDGDZ\PRJRP8(
Nadwyżka bezpośrednia DQJ*URVV0DUJLQ ±OLF]RQDZHGáXJPHWRGR
ORJLL8(±MHVWWRURF]QDZDUWRĞüSURGXNFMLX]\VNDQD]KHNWDUDXSUDZ\OXERG
MHGQHJR]ZLHU]ĊFLDSRPQLHMV]RQDRNRV]W\EH]SRĞUHGQLHSRQLHVLRQHQDZ\WZR
U]HQLHWHMSURGXNFML:\MąWNLHPZSU]\SDGNXSURGXNFMLURĞOLQQHMVąJU]\E\MD
GDOQH ± QDGZ\ĪNĊ EH]SRĞUHGQLą RNUHĞOD VLĊ Z SU]HOLF]HQLX QD P SR
ZLHU]FKQL]DMĊWHMSRGSURGXNFMĊ1DWRPLDVWZUDFKXQNXQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHM
=DáRĪHQLDWHMHGQR]QDF]QLH]GHILQLRZDQRZNRQWHNĞFLHUDFKXQNXVWDQGDUGRZHMQDGZ\ĪNL
EH]SRĞUHGQLHM , $XJXVW\ĔVND*U]\PHN / *RUDM 6 -DUND 7 3RNU]\ZD $ 6NDUĪ\ĔVND
Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady klasyfikacji gospodarstw rolniczych
)$3$:DUV]DZD
GODSURGXNFML]ZLHU]ĊFHMZ\MąWNLHPMHVWGUyE±QDGZ\ĪNDEH]SRĞUHGQLDRNUHĞOD
QDMHVWZSU]HOLF]HQLXQDV]WXNRUD]SV]F]Rá\GODNWyU\FKOLF]RQDMHVWQDMH
GHQUyM W]QURG]LQĊSV]F]HOąZXOX
:RGQLHVLHQLXGRXQLMQ\FKZ\W\F]Q\FKZUDFKXQNXQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHG
QLHM GOD G]LDáDOQRĞFL EDGDQ\FK Z UDPDFK V\VWHPX $*52.26=7< SU]\MĊWR
QLHNLHG\ SHZQH RGVWĊSVWZD : SU]\SDGNX G]LDáDOQRĞFL SURGXNFML URĞOLQQHM
] WHJR Z]JOĊGX ĪH UHMHVWUDFML SRGOHJD W\ONR VSU]HGDĪ SURGXNWyZ X]\VNDQ\FK
] XSUDZ\ G]LDáDOQRĞFL Z GDQ\P URNX EDGDĔ W]Q QLH MHVW QRWRZDQD VSU]HGDĪ
SURGXNWyZ]]DSDVX ZUDFKXQNDFKQLHVąXZ]JOĊGQLRQHĞUHGQLRURF]QHFHQ\UH
DOL]DFML 1DWRPLDVW Z SU]\SDGNX QLHNWyU\FK G]LDáDOQRĞFL SURGXNFML ]ZLHU]ĊFHM
UDFKXQHN QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM QLH MHVW Z\NRQ\ZDQ\ QD V]WXNĊ OHF]
ZSU]HOLF]HQLXQDNJĪ\ZFD QSZRáRZHJR
6SRVyE REOLF]DQLD QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM GOD G]LDáDOQRĞFL SURGXNF\M
Q\FK]JRGQLH]PHWRGRORJLąSU]\MĊWąZV\VWHPLH$*52.26=7<SU]HGVWDZLD
VFKHPDW $ ,,
Schemat (A) II.1. Sposób obliczania nadwyżki bezpośredniej dla rolniczych działalności produkcyjnych
I Wartość produkcji ,, ± .RV]W\EH]SRĞUHGQLH
III = Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat ,9 'RSáDW\
V = Nadwyżka bezpośrednia
Analiza wyników. 'ODSURGXNWyZEDGDQ\FKZJRVSRGDUVWZDFKNRQZHQFMR
QDOQ\FKLHNRORJLF]Q\FK]DVWRVRZDQRRGPLHQQHSRGHMĞFLHMHĪHOLFKRG]LRVSRVyE
SUH]HQWRZDQLDZ\QLNyZEDGDĔ:\QLNDWR]H]QDF]ąFHMUyĪQLF\ZOLF]HEQRĞFL
SUyE\ EDGDZF]HM JRVSRGDUVWZ 3UyED JRVSRGDUVWZ HNRORJLF]Q\FK XWU]\PXMą
F\FKNURZ\POHF]QH±NWyUHREMĊWREDGDQLDPLZURNX±E\áDNLONDNURWQLH
PQLHMV]D DQLĪHOL JRVSRGDUVWZ NRQZHQFMRQDOQ\FK 'ODWHJR ]H Z]JOĊGyZ PHWR
G\F]Q\FKQLHPRĪOLZDE\áDSUH]HQWDFMDZ\QLNyZZWDNLPVDP\PXNáDG]LH
:\QLNLSURGXNFMLPOHNDw gospodarstwach ekologicznychSU]HGVWDZLRQR
ĞUHGQLRZSUyELHEDGDZF]HMRUD]ZGZyFKJUXSDFKJRVSRGDUVWZ.U\WHULXPLFK
Z\G]LHOHQLD SRGREQLH MDN Z JRVSRGDUVWZDFK NRQZHQFMRQDOQ\FK E\á SR]LRP
QDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMEH]GRSáDW'ODSRND]DQLDSU]\F]\QMHM]UyĪQLFRZDQLD
Z\QLNL ]DSUH]HQWRZDQR GOD JRVSRGDUVWZ ] JyUQ\P L JRVSRGDUVWZ
]GROQ\PSR]LRPHPQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMEH]GRSáDWOLF]RQ\PQDNURZĊ
:\QLNL SURGXNF\MQRHNRQRPLF]QH G]LDáDOQRĞFL EDGDQ\FK w gospodar- stwach konwencjonalnych]DSUH]HQWRZDQRMDNRĞUHGQLHGODFDáHJR]ELRUXJR
VSRGDUVWZ SURZDG]ąF\FK GDQą G]LDáDOQRĞü ]DVWRVRZDQR WDNĪH GZD NU\WHULD
DJUHJDFMLJRVSRGDUVWZW]Q
x SR]LRPQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHMEH]GRSáDWX]\VNDQHM]GDQHMG]LDáDOQRĞFL
x UHJLRQDOQHSRáRĪHQLHJRVSRGDUVWZXF]HVWQLF]ąF\FKZEDGDQLDFK
: SU]\SDGNX JUXSRZDQLD ZHGáXJ QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM EH] GRSáDW
Z]LĊWR SRG XZDJĊ MHM Z\VRNRĞü ] KD XSUDZ\ Z SU]HOLF]HQLX QD NURZĊ
POHF]QąRUD]ZSU]HOLF]HQLXQDNJĪ\ZFDZRáRZHJREUXWWR:\QLNL]DSUH
]HQWRZDQRZHGáXJNZDUW\OLW]Q
x SLHUZV]\JyUQ\NZDUW\O JyUQ\FKZ\QLNyZEDGDQHM]ELRURZRĞFLJR
VSRGDUVWZ ±WRJRVSRGDUVWZDQDMOHSV]H
x GUXJL L WU]HFL NZDUW\O ĞURGNRZ\FK Z\QLNyZ EDGDQHM ]ELRURZRĞFL
JRVSRGDUVWZ ±WRJRVSRGDUVWZDĞUHGQLH
x F]ZDUW\ NZDUW\O GROQ\FK Z\QLNyZ EDGDQHM ]ELRURZRĞFL JRVSR
GDUVWZ ±WRJRVSRGDUVWZDQDMVáDEV]H
0HWRGD SRG]LDáX L SUH]HQWDFML Z\QLNyZZHGáXJ NZDUW\OL MHVW ]QDQD LSR
ZV]HFKQLHVWRVRZDQDZUyĪQ\FKEDGDQLDFK.ZDUW\OMDNRSDUDPHWUVWDW\VW\F]Q\
VWRVRZDQ\ MHVW GR Z\]QDF]HQLD UR]NáDGX QRUPDOQHJR DQDOL]RZDQHM ]PLHQQHM
ZEDGDQHMSRSXODFML8PRĪOLZLDSRG]LDá]ELRURZRĞFLQDF]WHU\F]ĊĞFL]HZ]JOĊ
GXQDZDUWRĞüWHM]PLHQQHM
=DVWRVRZDQH JUXSRZDQLH SR]ZROLáR RNUHĞOLü F]\QQLNL GHWHUPLQXMąFH SR
]LRP QDGZ\ĪNL EH]SRĞUHGQLHM EDGDQ\FK G]LDáDOQRĞFL 8]\VNDQH Z\QLNL MDNR
ĞUHGQLH GOD Z\RGUĊEQLRQ\FK JUXS JRVSRGDUVWZ WM QDMOHSV]\FK ĞUHGQLFK QDM
VáDEV]\FK SU]HGVWDZLRQRJUDILF]QLHRUD]Z]HVWDZLHQLXWDEHODU\F]Q\P]Z\QL
NDPLĞUHGQLPLGODFDáHJR]ELRUXJRVSRGDUVWZSURZDG]ąF\FKGDQąG]LDáDOQRĞü
'RGDWNRZR Z DQHNVLH WDEHODU\F]Q\P ]DZDUWR WDEHOH ] GDQ\PL ĨUyGáRZ\PL
:DQDOL]LHZ\QLNyZZ\NRU]\VWDQRDQDOL]ĊSR]LRPąSRUyZQXMąFSDUDPHWU\FKD
UDNWHU\]XMąFH EDGDQH G]LDáDOQRĞFL Z JRVSRGDUVWZDFK QDMOHSV]\FK ĞUHGQLFK
LQDMVáDEV]\FK%DGDQLDPLREMĊWRSU]\FKRG\F]\OLZDUWRĞüSURGXNFMLSRWHQFMDO
QLHWRZDURZHM ZLHONRĞüVSU]HGDĪ\MHVWUyZQDZLHONRĞFLSURGXNFML ]KDXSUD
Z\QDNURZĊLQDNJĪ\ZFDZRáRZHJRDWDNĪHQDNáDG\LNRV]W\EH]SR
ĞUHGQLH RUD] HIHNW\ HNRQRPLF]QH =D SRGVWDZRZ\ PLHUQLN RFHQ\ X]\VNDQ\FK
HIHNWyZSU]\MĊWRSR]LRPQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHM
:=LĊWDUDRachunkowość jako pomoc w zarządzaniu gospodarstwem rolniczym>Z @Dosto- sowanie rachunkowości rolnej IERiGŻ do gospodarki rynkowej, materiały z seminarium ,(5L*ĩ
:DUV]DZD
'R RFHQ\ Z\QLNyZ SURGXNF\MQ\FK HNRQRPLF]Q\FK RUD] HIHNW\ZQRĞFL
Z\NRU]\VWDQLD SRQLHVLRQ\FK QDNáDGyZ SRVáXĪRQR VLĊ ]HVWDZHP PLHUQLNyZ
VSUDZQRĞFLHNRQRPLF]QHM6ąWRZLHONRĞFLX]\VNDQHZZ\QLNXPDWHPDW\F]QHJR
SU]HWZRU]HQLDGDQ\FKED]RZ\FKLRSLVXMąUHODFMHSRPLĊG]\GDQ\PL:LHONRĞFL
X]\VNDQHGODZ\G]LHORQ\FKJUXSJRVSRGDUVWZSRUyZQ\ZDQRZREUĊELHG]LDáDO
QRĞFL8Ī\WHPLHUQLNLZ\PLHQLRQRSRQLĪHM
x UHODFMDZDUWRĞFLSURGXNFMLRJyáHPGRNRV]WyZEH]SRĞUHGQLFK W]ZZVNDĨ
QLNRSáDFDOQRĞFLEH]SRĞUHGQLHM
x NRV]W\EH]SRĞUHGQLHSRQLHVLRQHQDZ\WZRU]HQLHMHGQRVWNLSURGXNFML
x NRV]W\EH]SRĞUHGQLHSRQLHVLRQHQDZ\WZRU]HQLH]áQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHG
QLHMEH]GRSáDW W]ZZVNDĨQLNNRQNXUHQF\MQRĞFLQDGZ\ĪNLEH]SRĞUHGQLHM
x QDGZ\ĪNDEH]SRĞUHGQLDEH]GRSáDWSU]\SDGDMąFDQDMHGQRVWNĊSURGXNFML
x XG]LDáGRSáDWZQDGZ\ĪFHEH]SRĞUHGQLHM
x QDNáDG\ SUDF\ RJyáHP ZáDVQHM L REFHM SRQLHVLRQH QD Z\WZRU]HQLH MHG
QRVWNLSURGXNFML W]ZZVNDĨQLNSUDFRFKáRQQRĞFLSURGXNFML
x ZLHONRĞü SURGXNFML SU]\SDGDMąFD QD JRG]LQĊ QDNáDGyZ SUDF\ RJyáHP
W]ZZVNDĨQLNWHFKQLF]QHMZ\GDMQRĞFLSUDF\
x ZDUWRĞüSURGXNFMLRJyáHPSU]\SDGDMąFDQDJRG]LQĊQDNáDGyZSUDF\RJy
áHP W]ZZVNDĨQLNHNRQRPLF]QHMZ\GDMQRĞFLSUDF\
:LHONRĞFLPLHUQLNyZREOLF]RQRQDSRGVWDZLHGDQ\FKEH]Z]JOĊGQ\FKZ\UD
ĪRQ\FK]ZLĊNV]ąGRNáDGQRĞFLąQLĪSRGDQRZWDEHODFK
:DQDOL]LHZ\QLNyZ]HZ]JOĊGXQD]DNUHVEDGDĔ]ZLą]DQ\]NODV\F]QLH
RUD]V]HURNRUR]XPLDQąRSáDFDOQRĞFLąSURGXNFMLV]F]HJyOQąUROĊRGJU\ZDUH
ODFMDZDUWRĞFLSURGXNFMLGRNRV]WyZEH]SRĞUHGQLFK5HODFMĊWĊRNUHĞORQRMDNR
ZVNDĨQLNRSáDFDOQRĞFLEH]SRĞUHGQLHM3RMĊFLHWR]DF]HUSQLĊWR]SUDF6WDĔNR
.OHSDFNLHJRL*URQWNRZVNLHMRUD]-XV]F]\ND :VNDĨQLNRSáDFDOQRĞFLEH]
SRĞUHGQLHMWUDIQLHRNUHĞODWUHĞüEDGDQHMUHODFMLDSRQDGWRGREU]HREUD]XMHNRQ
NXUHQF\MQRĞüHNRQRPLF]QąG]LDáDOQRĞFLSURGXNF\MQ\FKRUD]ĞZLDGF]\RSU]HG
VLĊELRUF]RĞFLUROQLND
:VNDĨQLNRSáDFDOQRĞFLEH]SRĞUHGQLHMXPRĪOLZLDZ\EyUWHFKQRORJLLSURGXN
FMLOXEZ\EyUL]ZLĊNV]HQLHSURGXNFMLZSU]\SDGNXNWyUHMQDVWĊSXMHPDNV\PDOQH
66WDĔNREfektywność chowu bydła w gospodarstwach indywidualnych. Ocena w oparciu o koszty bezpośrednie, dochód bezpośredni i koszty specjalne na przykładzie województwa białostockiego6**::DUV]DZD
%.OHSDFNL$*URQWNRZVNDWybrane aspekty opłacalności produkcji mleka>Z @Inte- growany chów bydła6**::DUV]DZD
6 -XV]F]\N Uwarunkowania ekonomiczno-organizacyjne opłacalności produkcji mleka w gospodarstwach wyspecjalizowanych6**::DUV]DZD
]ZLHORNURWQLHQLHĞURGNyZSLHQLĊĪQ\FK]DDQJDĪRZDQ\FKZSRVWDFLNRV]WyZEH]
SRĞUHGQLFK : SU]\SDGNX QLHGRERUX W\FK ĞURGNyZ Z JRVSRGDUVWZLH ZVNDĨQLN
WHQPRĪHVWDQRZLüNU\WHULXPFHOXJRVSRGDURZDQLD2SUyF]QDGZ\ĪNLEH]SRĞUHG
QLHMZVNDĨQLNRSáDFDOQRĞFLEH]SRĞUHGQLHM]\VNXMHQD]QDF]HQLXSU]\Z\ERU]HUR
G]DMX L ZLHONRĞFL SRGHMPRZDQHM SURGXNFML 2ELH PLDU\ GREU]H REUD]XMą HIHNW
]UyĪQLFRZDQLDWHFKQRORJLLZ\WZDU]DQLDWHJRVDPHJRSURGXNWXZJUXSDFKJRVSR
GDUVWZFRPLDáRNOXF]RZH]QDF]HQLHZSURZDG]RQ\FKEDGDQLDFK
'R RSLVX L RFHQ\ VWRSQLD ]UyĪQLFRZDQLD ZVNDĨQLND RSáDFDOQRĞFL EH]SR
ĞUHGQLHM]DVWRVRZDQRZ\EUDQHPLDU\VWDW\VW\F]QH SHUFHQW\OL PHGLDQĊ
RUD]SR]\F\MQ\ZVSyáF]\QQLN]PLHQQRĞFL
$QDOL]LHSRGGDQRWDNĪH LQWHQV\ZQRĞüSURGXNFMLNWyUD MHVW MHGQ\P ] Z\
]QDF]QLNyZ SU]HPLDQ Z UROQLFWZLH 0LHUQLN WHQ XZDĪDQ\ MHVW ]D XQLZHUVDOQ\
ZVNDĨQLN SRVWĊSX :HGáXJ OLWHUDWXU\ R LQWHQV\ZQRĞFL Z UROQLFWZLH ĞZLDGF]\
ZLHONRĞü QDNáDGyZ SRQRV]RQ\FK QD MHGQRVWNĊ SRZLHU]FKQL 1D SU]HVWU]HQL ODW
SRGHMĞFLH GR WHJR SUREOHPX ]PLHQLDáR VLĊ JáyZQLH Z NRQWHNĞFLH Z\ERUX QDM
ZáDĞFLZV]\FKSDUDPHWUyZGRRFHQ\LQWHQV\ZQRĞFL:SU]HSURZDG]RQ\FKED
GDQLDFKMDNRPLDUĊLQWHQV\ZQRĞFLSURGXNFMLSU]\MĊWRU]HF]\ZLVWąZLHONRĞüQD
NáDGyZĞURGNyZSURGXNFMLNWyUHZDUWRĞFLRZRZ\UDĪDSR]LRPNRV]WyZEH]SR
ĞUHGQLFKDWDNĪHZ\EUDQHLFKVNáDGQLNL:SU]\SDGNXSURGXNFMLURĞOLQQHMREOL
F]HQLD SRGDQR QD KD SU]\ SURGXNFML Ī\ZFD ZRáRZHJR ± QD NJ D SU]\
SURGXNFMLPOHND±QDNURZĊ
0HGLDQD ZDUWRĞü ĞURGNRZD ± MHVW PLDUą SR]\F\MQą WR ZDUWRĞü FHFK\ RGSRZLDGDMąFD
ĞURGNRZHM MHGQRVWFH ]ELRURZRĞFL V]HUHJX XSRU]ąGNRZDQHJR ZHGáXJ NROHMQ\FK ZDUWRĞFL FH
FK\PLHU]DOQHMV]HUHJX RGQDMPQLHMV]HMGRQDMZLĊNV]HMZDUWRĞFLFHFK\ 0HGLDQDG]LHOL]ELR
URZRĞüQDGZLHOLF]HEQLHUyZQHF]ĊĞFLZWHQVSRVyEĪHMHGQRVWHNPDZDUWRĞFLFHFK\
QLĪV]HLZ\ĪV]HRGPHGLDQ\
3HUFHQW\OH±G]LHOą]ELRURZRĞüQDF]ĊĞFLVHWQH2EV]DURNUHĞORQ\SU]H]SHUFHQW\OL
SRND]XMHQDMDNLHMÄSU]HVWU]HQL´UR]FLąJDVLĊ ZDUWRĞFLEDGDQHM]PLHQQHM REVHUZD
FML ']LĊNLWDNLHPXSRGHMĞFLXQDZ\]QDF]RQ\REV]DUGDQHMFHFK\QLHPDMąZSá\ZXVNUDMQH
MHGQRVWNL]ELRURZRĞFL
3R]\F\MQ\ZVSyáF]\QQLN]PLHQQRĞFL±LQIRUPXMHRVLOHG\VSHUVML UR]SURV]HQLD EDGDQHMFH
FK\F]\OLRMHGQRURGQRĞFL]ELRURZRĞFLVWDW\VW\F]QHM:\UDĪDQ\MHVWZSURFHQWDFKLPZ\ĪV]D
MHJRZLHONRĞüW\PZLĊNV]HMHVW]UyĪQLFRZDQLH ]PLHQQRĞü GDQHMFHFK\FRPRĪHVXJHURZDü
LĪ PDP\ GR F]\QLHQLD ]H ]ELRURZRĞFLą QLHMHGQRURGQą ] SXQNWX ZLG]HQLD EDGDQHM FHFK\
:VSyáF]\QQLND]PLHQQRĞFLXĪ\ZDP\GRSRUyZQDĔ]PLHQQRĞFLZGZyFKOXEZLĊFHM]ELRUDFK
±ZJ0.U]\V]WRILDN$/XV]QLHZLF]Statystyka3:(:DUV]DZD 06REF]DNSta- tystyka3:1:DUV]DZD
50DQWHXIIHOEkonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego3:5L/:DUV]DZD
-+HUQiQGH]5LYHUD60DQQClassification of agricultural systems based on pesticide use intensity and safety.3DSHUSUHVHQWHGDWWKHWK&RQJUHVVRIWKH(XURSHDQ$VVRFLDWLRQRI$J
ULFXOWXUDO(FRQRPLVW$XJXVW *HQW%HOJLXP
