Białka – skład pierwiastkowy, właściwości, reakcje charakterystyczne
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• wie, jaka jest budowa cząsteczek białek,
• zna produkty zawierające białko,
• wie, jakie są funkcje białek w organizmach żywych.
b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi wyjaśnić zachowanie się białek pod wpływem różnych związków chemicznych,
• umie wyjaśnić, dlaczego bardzo wysoka temperatura ciała jest dla chorego niebezpieczna,
• umie wyjaśnić, na czym polega szkodliwość nadużywania alkoholu,
• potrafi zidentyfikować białko w różnych produktach spożywczych,
• umie odróżnić białko od innych substancji.
2. Metoda i forma pracy
Aktywna - „burza mózgów”, poglądowa – prezentacja doświadczeń, słowna – pogadanka, dyskusja.
3. Środki dydaktyczne
Sprzęt laboratoryjny: probówki, szkiełko zegarkowe.
Odczynniki: białko jaja kurzego, woda destylowana, roztwory (chlorek sodu, azotan (V) ołowiu (II), wodorotlenek sodu, alkohol etylowy, kwas siarkowy (VI), siarczan (VI) miedzi (II), kwas azotowy (V)) oraz biały ser, ptasie pióro.
Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Przed lekcją nauczyciel przygotowuje karty pracy ucznia (załącznik 1).
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zadaje uczniom kilka pytań, będących wprowadzeniem do lekcji.
2. Uczniowie udzielają odpowiedzi na następujące pytania:
Jakie związki chemiczne pełnią w organizmach funkcję budulcową?
Jakie produkty żywnościowe zawierają dużą ilość białka?
Jak zbudowane są cząsteczki białka?
Jakie pierwiastki wchodzą w skład białka?
Jakie roztwory wodne tworzą białka?
3. Nauczyciel dzieli klasę na grupy; wybiera osoby odpowiedzialne za pracę grupy w czasie zajęć, objaśnia instrukcję do doświadczeń, a szczególnie zwraca uwagę na przepisy BHP.
Nauczyciel zapisuje na tablicy:
problem 1: Jak zachowują się białka pod wpływem różnych związków chemicznych i podwyższonej temperatury?
Uczniowie wykonują doświadczenia zgodnie z instrukcją.
W trakcie wykonywania doświadczeń, nauczyciel prowadzi dyskusję nad wnioskami formułowanymi przez uczniów.
Prowadzący zapisuje na tablicy:
problem 2: Jak wykryć białko w różnych produktach spożywczych?
Uczniowie wykonują doświadczenia w grupach zgodnie z instrukcją.
Nauczyciel prowadzi dalszą dyskusję nad wnioskami formułowanymi przez uczniów w trakcie wykonywanych doświadczeń.
4. Nauczyciel rozdaje karty pracy ucznia (załącznik 1).
Uczniowie uzupełniają tekst.
5. Nauczyciel prowadzi pogadankę na temat występowania zjawisk koagulacji i denaturacji białek w życiu codziennym.
Uczniowie wyciągają wnioski i zapisują je w zeszycie.
c) Faza podsumowująca
1. Uczniowie odpowiadają na pytania a, b, c, d (załącznik 2).
2. Nauczyciel wystawia uczniom oceny za aktywny udział w lekcji, krótko komentując każdą z nich.
5. Bibliografia
1. Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Chemia dla gimnazjum, część 3, Nowa Era, Warszawa 2003.
2. Kulawik T., Litwin M., Ćwiczenia z chemii dla gimnazjum, część 3, Nowa Era, Warszawa 2003.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia załącznik 1.
Uzupełnij:
Białka stanowią ... składnik wszystkich organizmów. Podstawowym składnikiem wszystkich białek są ... Najprostszy z nich to ...
Aminokwasy połączone są za pomocą wiązań ... Białko jaja kurzego, białko w serze, fasoli, we krwi zbudowane jest z cząsteczek ... o skomplikowanych wzorach. Pod wpływem NaCl białko ulega ... .Jest to proces ... Pod wpływem soli metali ciężkich, kwasów, zasad, alkoholi oraz podwyższonej temperatury białko ... – ulega ... Jest to proces ... Dlatego wyżej wymienione związki chemiczne są ... dla zdrowia. Białka możemy wykryć za pomocą reakcji ... Pod wpływem ... białko zmienia barwę na ... Druga reakcja pozwalająca wykryć białko to reakcja ..., podczas której białko zabarwia się na kolor ...
załącznik 2
a) Dlaczego bardzo wysoka temperatura podczas choroby (tzw. gorączka) jest dla chorego niebezpieczna?
b) Na czym m.in. polega szkodliwość nadużywania przez ludzi alkoholu etylowego?
c) Dlaczego ludzie pracujący w szkodliwych warunkach, np. w zakładach
przemysłowych, gdzie mają bezpośredni kontakt ze szkodliwymi substancjami, powinni pić dużo mleka?
d) Na czym polega dezynfekcyjne działanie stężonego etanolu?
b) Zadanie domowe
Dlaczego nie powinno się sadzić warzyw blisko dróg, po których jeżdżą samochody.
Dla chętnych: Zadania 15. i 16., str. 77. z zeszytu ćwiczeń.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak