wymienia ciała niebieskie

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „UKŁAD SŁONECZNY” PRZYRODA, II ETAP EDUKACYJNY

Temat: Układ słoneczny.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (11.7) [uczeń] odnajduje

zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ

rozumie termin ruch obrotowy i doba

słoneczna;

rozumie ruch Słońca po widnokręgu

rozumie termin południe słoneczne;

wie, co to są ciała niebieskie i zna ich

nazwy;

wie, kiedy Słońce góruje nad horyzontem.

Nabywane umiejętności:

UCZEŃ odnajduje zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy;

(2)

wyjaśnia, dlaczego ruch Słońca po niebie jest

tylko pozorny;

wymienia ciała niebieskie;

wyjaśnia termin doba słoneczna;

wyjaśnia, na czym polega ruch obrotowy

Ziemi.

Kompetencje kluczowe:

 Umiejętność uczenia się

 Kompetencje społeczne i obywatelskie

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

Etapy lekcji:

1) Wstęp:

 Powitanie uczniów przez nauczyciela

 Czynności organizacyjne (sprawdzenie obecności).

2) Przebieg zajęć:

 Pogadanka – zapoznanie uczniów z tematem lekcji- Układ słoneczny. Inicjuje rozmowę.

 Rozpoczęcie rozmowy. Nauczyciel zadaje pytania:

Co to jest doba?

Doba składa się z dwóch części. Jakich?

Jakie zjawisko powtarza się codziennie rano i wieczorem?

Dlaczego dzień trwa krócej jesienią i zimą?

(3)

Co oznacza słowo- horyzont?

Jak wyjaśnicie zjawisko „wędrówki” Słońca po niebie?

 Nauczyciel rozpoczyna rozmowę od wyjaśnienia terminu ruch obrotowy Ziemi. Wyjaśnia jego następstwa. Uczniowie zapisują notatki, korzystają z podręcznika i/lub encyklopedii. Nauczyciel odpowiada na pytania uczniów.

 Aby utrwalić przekazane informacje nauczyciel odtwarza symulację przedstawiającą ruch obrotowy Ziemi. Wybiera uczniów, którzy odegrają przed klasą scenkę przedstawiającą wcześniej wyświetlone zjawisko.

 Nauczyciel wyjaśnia, dlaczego ruch Słońca po niebie jest tylko pozorny (to nie Słońce wędruje wokół Ziemi, a Ziemia wokół Słońca i wokół własnej osi)

 Nauczyciel prezentuje uczniom Zestaw ilustracji „Dnie i noce”

 Na koniec lekcji nauczyciel zadaje pytanie:

Co to są ciała niebieskie?

Jakie możecie wymienić ciała niebieskie?

Prowadzi luźną rozmowę z uczniami. Pomaga uczniom wymieniać ciała niebieskie (planety, galaktyki, czarne dziury, ciemna materia, gwiazdy, układy planetarne, obiekty mgławicowe). Nauczyciel prosi uczniów, aby wymienili nazwy planet układu słonecznego.

3) Podsumowanie :

 Powtórzenie wiadomości omawianych na lekcji.

 Ocena zaangażowania uczniów, ich aktywności na lekcji.

 Uporządkowanie miejsca pracy.

(4)

Zadanie domowe

Siły pływowe Słońca i Księżyca – wyjaśnij pojęcie.

Środki dydaktyczne

 Podręcznik

 Encyklopedia

 Rzutnik

 Ekran projekcyjny

 Komputer

 Plakietki z napisem Słońce i Ziemia

Metody nauczania

 Pogawędka

 Rozmowa kierowana

 Pokaz Formy pracy

 Praca indywidualna

 Praca z całą klasą

Zadanie dla chętnych:

Przygotuj krzyżówkę, której hasło będzie układało się w słowa:

CIAŁA NIEBIESKIE. Zagadnienia z krzyżówki muszą dotyczyć tematu lekcji: UKŁAD SŁONECZNY.

Lub

Dokonaj obserwacji faz Księżyca.

(5)

Obserwacja:

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Podobnie jak Ziemia wokół Słońca, Księżyc obraca się wokół Ziemi po orbicie, którą przebywa w ciągu 27,3 dnia. Orbita Księżyca ma kształt elipsy. Księżyc jest skierowany do Ziemi zawsze tą samą stroną. Mówimy, że Księżyc jest w orbicie synchronicznej z Ziemią. Księżyc, wraz z Ziemią, obraca się również wokół Słońca. Poza zaćmieniami Słońce oświetla zawsze połowę powierzchni Księżyca. Ze względu na różne położenie względne tych trzech ciał niebieskich, obserwujemy cztery fazy Księżyca.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest zapoznanie uczniów z ruchem obiegowym ciał niebieskich oraz z fazami Księżyca.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Obserwacja prowadzona jest nocą. Obserwacje powinny być prowadzone od pierwszej kwadry Księżyca (kiedy widać całą wschodnią połowę tarczy) przez miesiąc.

Potrzebne sprzęty – aparat fotograficzny, statyw.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie montują aparat na statywie i (w miarę możliwości) umieszczają w oknie z widokiem na Księżyc. Wykonują zdjęcie Księżyca jednokrotnie - codziennie. Po wykonaniu wszystkich zdjęć uczniowie porównują je ze sobą.

5.Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Na podstawie obserwacji uczniowie wyciągają wnioski na temat kolejności faz Księżyca oraz długości każdej z faz. Próbują powiązać zarejestrowane oświetlenie Księżyca z pozycją Słońca oraz Ziemi w danym dniu.