ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ S e r i a : INŻYNIERIA SANITARNA z . 15
________ 1970 Nr k o l . 277
Wacław W a c h a l , B o l e s ł a w J u r k i e w i c z Wojewódzkie B i u r o P r o j e k t ó w w Z a b r z u WYBRANE ZAGADNIENIA CIEPŁOWNICTWA GÓRNOŚLĄSKIEGO OKRĘGU PRZEMYSŁOWEGO
1 . Ogól ne z a s a d y 1 w a r u n k i r o z w o j u o l e p ł o w n l o t w a GOP-u
Z a o p a t r z e n i e w e n e r g i ę we w s z y s t k i c h j e j p o s t a o i a c h j e s t jednym z podstawowych warunków i s t n i e n i a i r o z w o j u organizmów m i e j s k i c h 1 p r z e m y s ł o w y c h . P o s t ę p u j ą c e o b e c n i e w c o r a z s z y b szym t e m p i e r o z w ó j i r e k o n s t r u k c j a m i a s t s t a r y c h i p o w s t a w a n i e nowych, m o d e r n i z a o j a i r o z w ó j i s t n i e j ą c y c h o r a z p o w s t a w a n i e nowych g a ł ę z i i ośrodków p r z e m y s ł u o r a z u s ł u g , powo du j ą b a r d z o s z y b k i e , skokowe p r z y r o s t y z a p o t r z e b o w a n i a e n e r g i i . W t e j s y - t u a o j i podstawowym problemem j e s t o p t y m a l i z a c j a wyboru s y s t e m u z a o p a t r z e n i a , o p t y m a l i z a c j a p r z e p r o w a d z a n a o o z y w i ś c i e k om pl e
ksowo, t j . u w z g l ę d n i a j ą c a w s z y s t k i e d o s t ę p n e p a l i w a , n o ś n i k i e n e r g i i , d a l e j s ys te my i o h w y t w a r z a n i a o r a z p r z e t w a r z a n i a J a k r ó w n i e ż p r z e s y ł u 1 z u ż y t k o w a n i a d l a r ó ż n y c h oelów n a p ę d u , o - g r z e w a n i a , o ś w i e t l e n i a i t p .
Kompleksowe i o p a r t e na w s p ó ł c z e s n y o h z a s a d a c h t e c h n i k i , p r o gr amowani e r o z w o j u c i e p ł o w n i c t w a GOP-u, z o s t a ł o z a p o o z ą t k o w a n e w l a t a o h 1 9 6 0 - 6 5 .
D o t y c h cz as o we r o z w i ą z a n i a o i e p ł o w n i c t w a o g r a n i c z a ł y s i ę p r a w i e w y ł ą c z n i e do budowy l o k a l n y c h ź r ó d e ł o i e p ł a d l a p o t r z e b da ne go z a k ł a d u p r z e m y s ł o w e g o , b ą d ź z e s p o ł u m i e s z k an i o we g o ozy komunal
n e g o . W wyniku t a k i c h r o z w i ą z a ń z a o p a t r z e n i e w c i e p ł o odbywało s i ę na o g ó ł p r z e z budowę r o z p r o s z o n y o h , małych k o t ł o w n i z dużą l i c z b ą j e d n o s t e k c h a r a k t e r y z u j ą c y c h s i ę s to s unkowo n i s k ą s pra w
n o ś c i ą , wysokim ws k a ź n i k i e m z a t r u d n i e n i a , b ę dą o yo h poważnymi ź r ó d ł a m i z a n i e c z y s z c z e n i a p o w i e t r z a i a n g a ż u j ą c y c h z n a c z n e ś r o d k i t r a n s p o r t o w e do pr zewozu p a l i w a i ż u ż l a .
W wa ru nk a oh GOP-u r o z w ó j o i o p ł o w n i o t w a o k r e ś l a n y j e s t s z e r e g i e m s z o z e g ó l n y c h c z y n n i k ó w , k t ó r y c h s k a l a w y s t ę p o w a n i a J e s t
46 W. Wa ch al , B. J u r k l e w l o z n i e s p o t y k a n a w i n n y c h r e g i o n a c h k r a j u . Z as adn i cz ym c z y n n i k i e m u ł a t w i a j ą c y m w z a s a d z i e r o z w ó j o i e p ł o w n i c t w a w GOP-ie j e s t fakt i s t n i e n i a s z e r e g u ź r ó d e ł e n e r g e t y c z n y c h w p o s t a c i e l e k t r o w n i zawodowych i p r z e m y s ł o w y c h . O b e c n i e , j e d y n i e r e j o n c i e p ł o w n i c zy m. Gl i wi c o p a r t y z o s t a ł o c a ł k o w i c i e nowe ź r ó d ł o c i e p ł a J a ką j e s t c i e p ł o w n i a p r z y s z ł o ś c i e l e k t r o c i e p ł o w n i a " G l i w i c e " . P o z o s t a ł e r e j o n y o i e p ł o w n i c z e GOP-u b a z u j ą w z a s a d z i e na p r z e
budowie i r o z b u d o w i e i s t n i e j ą c y c h ź r ó d e ł e n e r g e t y c z n y c h w k i e r u n k u p r z y s t o s o w a n i a i c h do p r a c y na r z e c z c i e p ł o w n i c t w a . Po o k r e s i e początkowym c h a r a k t e r y z u j ą c y m s i ę s to s o w a n i e m n a j p r o s t s z y c h 1 n a j t a ń s z y c h r o z w i ą z a ń przebudowy i s t n i e j ą c y c h u r z ą d z e ń e l e k t r o w n i , j e s t o b e c n i e programowana rozbudowa t y c h e l e k t r o w n i o nowe b l o k i e n e r g e t y c z n e i k o t ł o w n i e s z c z y t o w e . K o n k r e t n a s y t u a c j a i n w e s t y c y j n a i e n e r g e t y c z n a w k r a j u o k r e ś l a z a sa d y ko
l e j n o ś c i t e j r oz bu d o wy .
Drugim z a s a d n i c z y m c z y n n i k i e m o k r e ś l a j ą c y m z a s a d y r o z w o j u o i e p ł o w n i c t w a GOP-u j e s t w y s t ę p o w a n i e szkód g ó r n i c z y o h . F a k t t e n p o p r z e z n i e b e z p i e c z e ń s t w o z w i ę k s z e n i a a w a r y j n o ś c i s i e c i i s t ą d s t o s o w a n i e k o s z t o w n y c h z a b e z p i e c z e ń o g r a n i c z a z a s i ę g i s y stemów s i e c i o i e p l n y c h . W tym a s p e k c i e u t r u d n i a w wysokim s t o p n i u s y t u a c j ę f a k t i n t e n s y w n e g o w y k o r z y s t a n i a t er enów GOP-u i s t ą d b r a k w y s t a r o z a j ą c e j swobody p r o w a d z e n i a s i e c i o i e p l n y o h dogodnymi z ww.względów t e r e n a m i .
Kol ejnym z a s a d n i c z y m c z y n n i k i e m c h a r a k t e r y z u j ą c y m r o z w ó j o i e p ł o w n i c t w a GOP-u j e s t w y s t ę p o w a n i e dużego z r ó ż n i c o w a n i a r o dzajów z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a .
D e f i c y t wody p i t n e j w GOP-ie, przewidywany na d ł u ż s z y o k r e s c z a s u , a t a k ż e b r a k o d p o w i e d n i e j a r m a t u r y , o g r a n i c z y ł z a s a d n i - ozo s t o s o w a n i e c e n t r a l n e j dostawy c i e p ł e j wody u ż y t k o w e j .
P r a w i d ło w y r o z w ó j c i e p ł o w n i c t w a GOP-u warunkowany j e s t i s t n i e n i e m o d p o w i e d n i e j s t r u k t u r y o r g a n i z a c y j n e j c i e p ł o w n i o t w a o - b e j m u j ą c e j s p e c j a l i s t y c z n e j e d n o s t k i e k s p l o a t a c j i , wykonawstwa i p r o j e k t o w a n i a o r a z s to s ow ne z a p l e c z e n a u k o w o - d o ś w i a d c ż a l n e . W z r o z u m i e n i u wagi t y c h z a g a d n i e ń , u ohwa łą PWRN w K a t o w i c a o h powoł ano w r . 1969 P r z e d s i ę b i o r s t w o Budowy S i e c i C i e p ł o w n i c z y c h , a i s t n i e j ą c e J e d n o s t k i - Wojewódzkie B i u r o P r o j e k t ó w w Z a b r z u , i M i e j s k i e P r z e d s i ę b i o r s t w o C i e p ł o w n i c z e w K at o w i o a o h
Wybrane z a g a d n i e n i a o l e p ł o w n l c t w a . 47 p o d n i e s i o n o do r a n g i j e d n o s t e k wi o d ą c y c h d l a spraw c i e p ł o w n i o - twa t e r e n u c a ł e g o wo je wó dz twa . P r z e d s i ę b i o r s t w a t e z o b o wi ą za n e z o s t a ł y do p r o w a d z e n i a d z i a ł a l n o ś c i k o o r d y n a c y j n e j 1 w i o d ą c e j w z a k r e s i e s woi ch c z y n n o ś c i zawodowych w s t o s u n k u do j e d n o s t e k d a n e j s p e c j a l n o ś c i o r a z w s p ó ł d z i a ł a n i a z PWRN, OIGPE i ZEOPd p r z y opracowywaniu programów r o z w o j u o l e p ł o w n i c t w a województwa.
S z c z e g ó l n a r o l a p r z y p a d a t u t a j WBP - Z a b r z e , k t ó r e ze wzgl ędu na w p r o w a d z a j ą c ą i k o n c e p c y j n ą d z i a ł a l n o ś ó w s t o s u n k u do p o z o s t a ł y c h J e d n o s t e k wi o d ą c y c h j e s t p r e d y s t y n o w a n e do k o m pl e ks o wego u j ę c i a r o z w o j u s ys te mu s i e c i c i e p ł o w n i c z y c h m i a s t i r e j o nów p r z y r ównoczesnym r o z w i ą z y w a n i u z a g a d n i e ń r e g u l a c j i , z a b e z p i e c z e n i a p r z e d ujemnym d z i a ł a n i e m s z kó d g ó r n i c z y c h r o z b u dowy z a s i ę g u i w y d a j n o ś c i s i e c i o r a z I n n y ch z a g a d n i e ń c h a r a k t e r y s t y c z n y c h d l a GOP-u.
2 . C h a r a k t e r y s t y k a h y d r a u l i c z n a 1 r e g u l a c y j n a systemów s l e o l c i e p ł o w n i c z y c h GOP-u
2 . 1 . Metody b i l a n s o w a n i a z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a
W p r o c e s i e p r o j e k t o w a n i a kompleksowych s i e c i c i e p ł o w n i c z y c h z a s i l a j ą c y c h c a ł e w y d z i e l o n e r e j o n y c i e p ł o w n i c z e , ważnym e l e mentem j e s t w ł a ś c i w e p r z y j ę c i e o b c i ą ż e ń c i e p l n y c h t y c h s i e c i p o p r z e z wykonany u p r z e d n i o b i l a n s z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a . Zgod
n i e z o b o w i ą z u j ą c y m i p r z e p i s a m i u s t a l e n i e z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a d l a r e j o n u c i e p ł o w n i c z e g o n a l e ż y do t z w . danych w y j ś c i o wych p r o j e k t o w a n i a , k t ó r e w z a s a d z i e o p r a c o w u j e z ama wi a ją c y do
k u m e n t a c j ę . W z wi ązku z tym s z e r e g b i u r p r o j e k t o w y c h egzekwu
j ą c sz tywn o t ę z a s a d ę odmawia wyko na ni a b i l a n s ó w z a p o t r z e b o wani a c i e p ł a , p r z e s u w a j ą c j e do z a k r e s u d z i a ł a n i a I n w e s t o r s k i e g o . R e p r e z e n t u j e m y w tym z a k r e s i e Inny p o g l ą d , a mianowi c i e , że b i l a n s z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a d l a c a ł e g o r e j o n u o b j ę t e g o u c i e p ł o w n i e n i e m winno opracowywać b i u r o p r o j e k t o w e i t o t y l k o j e d n o b i u r o b ę d ą c e z ar az em wiodącym d l a spraw c i e p ł o w n l o - twa t e g o r e j o n u . Powyższe s t a n o w i s k o podykt owane j e s t wagą i d użą o d p o w i e d z i a l n o ś c i ą p r aw id ł owe g o u s t a l e n i a z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a b ę d ą c e g o p o d s t a w ą p r ogra mo wa ni a r o z w o j u c i e p ł o w n i c t w a . 0 j a k o ś c i u s t a l e n i a z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a d e c y d u j e p r z y j ę t e
48 W. W ą ch a ł , B. J u r k i e w i c z metoda b i l a n s o w a n i a . Warunkami wyjśoiowymi p r z y b i l a n s o w a n i u winny b y ć :
- z a t w i e r d z o n y o g ól ny p l a n z a g o s p o d a r o w a n i a p r z e s t r z e n n e g o mia
s t a (w p o s i a d a n i u Wydziałów Budownict wa, U r b a n i s t y k i i A r - o h l t e k t u r y P r e z y d i ó w Rad Narodowyoh) opracowany na o k r e s p e r s p e k t y w i c z n y ( o k . 20 l a t ) , p o d a j ą c y p r o g no zę d e m o g r a f i c z n ą , r o z m l e s z o z e n i e 1 w i e l k o ś ć budowni ctwa m i e s z k a n i o w e g o , u - s ł u g o g ó l n o m l e j s k i c h , b a z p r z e m y s ł o w o - s k ł a d o w y c h o r a z t e r e nów p r z e m y s ł o w y c h ,
- i n w e n t a r y z a c j e t e r e n o w e u s t a l a j ą c e i n t e n s y w n o ś ć zabudowy, w i e l k o ś ć bud own ic twa wyposażonego w wewnęt rzne i n s t a l a c j e c . o . , i l o ś ć ź r ó d e ł o l e p ł a , wiek i s t a n t e c h n i c z n y k ot łó w z po daniem p r ze wi dyw an yc h terminów i c h wycofywania z r u c h u . Ważnym ele men te m w b i l a n s o w a n i u J e s t r ó w n i e ż u w z g l ę d n i e n i e w l e l k o ś o l budowni ctwa wymiennego na ws kut e k programowanych r e k o n s t r u k c j i m i a s t 1 z u ż y c i a t e c h n i c z n e g o i s t n i e j ą c y c h zasobów k u b a t u r o w y c h .
Dane z p l a n u o g ó l n e g o n a l e ż y s z c z e g ó l n i e w z a k r e s i e n a j b l i ż s z e go p l a n u 5 - l e t n i e g o a k t u a l i z o w a ć danymi pochodzącymi od kon
k r e t n y c h i n w e s t o r ó w , k t ó r z y p o s i a d a j ą o pr acowane p l a n y r e a l i z a c y j n e . Dla okresów p e r s p e k t y w i c z n y c h n a l e ż y J e d n a k o p i e r a ć s i ę na t z w . o h ł o d n o ś o i t e r e n u o k r e ś l o n e j w p l a n i e ogólnym p r z e z n a c z e n i e m i i n t e n s y w n o ś o i ą zabudowy. Otrzymane w t e n s p o s ó b w i e l k o ś c i z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a b ę d ą o r i e n t a c y j n e , a l e wys t ar c z a j ą c e d l a p ro gra mowa ni a w y d a j n o ś c i ź r ó d ł a c i e p ł a , k i e r u n k u i d y m e n s j l z a s i l a n i a r e j o n u .
Z a p o t r z e b o w a n i e c i e p ł a d l a p r z e m y s ł u u s t a l a s i ę w o p a r c i u o programy rozwo jo we zakładów p r z e m y s ł o w y c h , p o t w i e r d z o n e p r z ‘ez i c h z j e d n o c z e n i a . J a k wy k a z a ł a d o t y c h c z a s o w a p r a k t y k a c z ę s t o w z a k r e s i e u s t a l o n y c h b i l a n s ó w n a s t ę p u j ą z mi an y, k t ó r e z a zw yc za j s p r o w a d z a j ą s i ę do:
- zmiany u s t a l o n e j k o l e j n o ś c i i i n t e n s y w n o ś c i zabudowy,
- z w i ę k s z e n i a l u b z m n i e j s z e n i a z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a p r z e z z a k ł a d y prze my sł owe na ws ku t ek m o d e r n i z a c j i l u b c z ę ś c i o w e j zmiany p r o f i l u p r o d u k o j i ;
Wybrane z a g a d n i e n i a o l e p ł o w n l c t w a . . 49 - zmiany p r z e z n a c z e n i a t e r e n u w s k u t e k z r e a l i z o w a n e g o z a i n w e s t o w a n i a c i e p ł o w n i c z e g o i w y n i k a j ą c e j s t ą d s z y b k i e j d o s t ę p - n o ś o l e n e r g i i c i e p l n e j ,
- z a n l e o h a n l a p r z y j ę t y c h r e a l l z a o j l bud own ic twa ze w zg l ęd u na u j a w n i o n e s zkody g ó r n i c z e .
Powyższe z a l a n y p o o i ą g a j ą za s o b ą r ó ż n i c e w o b l i o z o n y c h n a r a - s t a n i a o h z a p o t r z e b o w a n i a c i e p ł a , w l e l k o ś o i a c h r e j o n u i zmu
s z a j ą do k r y t y c z n e g o , a z a r a z e m e l a s t y c z n e g o t r . a k t o w a n i a u s t a l o n y c h p i e r w o t n i e wyników b i l a n s u . Ogólnym s p ra wd zi a ne m p r a w i d ł o w o ś c i b i l a n s ó w J e s t r ó w n o m i e r n o ś ć p r z y r o s t ó w z a p o t r z e b o w a n i a o i e p ł a z t e n d e n o j ą r o s n ą c ą , a n i g dy m a l e j ą o ą .
W o p a r o l u o powyższe n a s t ę p u j e p r z y j ę o i e s ch em at u i dob ór ś r e d n i o d l a s l e o l z u w z g l ę d n i e n i e m warunków e l a s t y c z n o ś c i d l a oiągów m a g i s t r a l n y c h .
Dodatkowo d l a wyboru n a j w ł a ś c i w y c h ukł adów h y d r a u l i c z n y c h t y o h oiągów p r z e p r o w a d z a s i ę a n a l i z y t e c h n l c z n o - e k o n o m i o z n e i o b l l - oz a porównawoze w s k a ź n i k i e f e k t y w n o ś c i i n w e s t y c j i w z a k r e s i e k o m b i n a c j i ś r e d n i o , l l o ś o l przewodów, p r ze po mp own i.
2 . 2 . C h a r a k t e r y s t y k a t e r m o d yn am i cz n a i h y d r a u l i c z n a - p r z y ł ą c z a n y c h o db i or ców c i e p ł a
W b i l a n s o w a n y c h r e j o n a o h w y s t ę p u j ą w z a k r e s i e I s t n i e j ą c y c h od bi oroów k omunal nych wypos aż onyc h w I n s t a l a c j e c . o . o gr ze wa n i a pompowe i g r a w i t a c y j n e .
S t o s u n e k wzajemny t y o h systemów J e s t r ó ż n y i z a l e ż n y od o k r e su r e a l i z a c j i b u d o w n l o t w a .
\
Dla budownl ot wa p r z e d w o j e n n e g o dominującym systemem b y ł o o g r z e w a n i e g r a w i t a o y j n e z wł a sn y mi l o k a l n y m i k o t ł o w n i a m i . W budow- n l o t w i e powojennym, r e a l i z o w a n y m z a s a d n i c z o w f o r m i e o s i e d l i m i e s z k a n i o w y c h , s to s o w a n y b y ł s y s t e m pompowy o n i s k i o h parame
t r a c h z k o t ł o w n i a m i o s i e d l o w y m i wyposażonymi w k o t ł y KCO a n a s t ę p n i e WCO o r a z g r a w i t a c y j n y 1 pompowy s t o s o w a n y w z abudowi e plombowej m i a s t .
Dla budo wn lo twa r e a l i z o w a n e g o w o k r e s i e po p o w s t a n i u OIGPE p r z e w a ż a j ą w s y s t e m a c h o s i e d l o w y c h p a r a m e t r y w y s o k i e 150/ 70°C z e z ł ą c z a m i b e z p o ś r e d n i m i p r a c u j ą c y m i c z ę s t o na podwyżs zonyoh
50 W. W ą c h a ł , B. J u r k i e w i c z p a r a m e t r a c h ( 1 0 0 / 7 0 , 1 1 0 / 7 0 ° C ) a w b u d o w n i c t w i e r o z p r o s z o n y m s t o s o w a n e s ą g ł ó w n i e o g r z e w a n i a pompowe r ó w n i e ż o podwyższo
nych p a r a m e t r a c h z a s i l a n e z l o k a l n y c h k o t ł o w n i wbudowanyoh.
O s i e d l o w e s i e c i z a s i l a n e s ą z w ł a s n y c h k o t ł o w n i wyposażonych w k o t ł y WCO, WLM, z k o t ł o w n i p o b l i s k i c h zakładów p r z e m y s ł o wych l u b m i e j s k i c h s i e o l c i e p ł o w n i c z y c h . W z a k ł a d a c h przemy
s ł ow y ch s t o s o w a n e s ą w z a k r e s i e o g r z e w a n i a ob i ek t ów p r o d u k c y j n y c h w ys o ko p rę żn e s ys te my parowe i wodne wyposażone w g r z e j n i k i z r u r żebrowyoh 1 g ł a d k i c h , k o n we k to ry 1 a p a r a t y g r z e w c z o - w e n t y l a c y j n e . O b i e k t y o c h a r a k t e r z e a d m l n l s t r a c y j n o - s o o j a l n y n p o s i a d a j ą n l s k o p a r a m e t r o w e ( 9 0 / 7 0 ° C ) s ys te my g r z e j ne o z ł ą o z a c h p r z e w a ż n i e wymiennikowych. Warunki w y t r z y m a ł o ś c i o w e i n s t a l a o j l w e w n ęt r zn y c h z a l e ż ą p r z e d e w s z y s t k i m od d o p u s z c z a l n y c h o l ś n i e ń przybor ów g r z e j n y c h , k t ó r e d l a s t a r y c h typów g r z e j n i k ó w oz łonowyc h wynoszą - 4 a t n , d l a nowych ( t y p S produkowane od 1962 r . ) - 6 a t n a d l a konwektorów i a p a r a tów g r z e w c z o - w e n t y l a c y j n y c h - 8 a t n .
W i e l k o ś ć r o d z a j u p r z y ł ą c z y w wymiarze I l o ś c i p o b i e r a n e g o c i e p ł a 1 w r o z b l o l u na r e j o n y c i e p ł o w n i c z e , m a g i s t r a l e , budow
n i c t w o komunalne i p r zemys łowe podano w p o n i ż s z e j t a b l i c y 1.
2 . 3 . Rozbudowa z a s i ę g u 1 w y d a j n o ś c i s ys te mu s i e c i c i e p ł o w n i c z y ch
J e d n ą z c h a r a k t e r y s t y c z n y c h oech p r o j e k t o w a n y o h systemów s i e c i c i e p ł o w n i c z y c h j e s t i c h r oz wó j w w l e l k o ś o l a c h o b c i ą ż e n i a ( p r z e p u s t o w o ś o i ) i z a s i ę g u ( d ł u g o ś c i ) . Programowany r o z wój s ys te mu p r o d u k o j i i p r z e s y ł u c i e p ł a - t a k j a k t o o k r e ś l o no p r z y r o z w a ż a n i a c h d o t y c z ą c y c h b i l a n s o w a n i a z a p o t r z e b o w a n i e c i e p ł a - o p a r t y J e s t w u k ł a d z i e czasowym na o k r e s a c h p l a nowania p e r s p e k t y w i c z n e g o wynoszącego 5 l a t .
Rozwój t e n j e s t o c z y w i ś c i e prooesem i l o ś c i o w o c i ą g ł y m ze wzgl ędu j e d n a k na ww. o k r e s y p l a n o w a n i a , o k r e ś l a n e s ą s t a n y g r a n i c z n e k t ó r e ze wzgl ędu na wymagane p a r a m e t r y t e c h n i c z n e ,
s ą j a k o ś c i o w o r ó ż n e .
Bę dą ce o b e c n i e w budowle przygotowywane do j e j r o z p o c z ę c i a , s y s t e m y s i e o l c i e p l n y c h , programowane s ą l u b b y ł y na o g ó ł na o k r e s y w l a t a c h : p o c z ą t e k 1965-70 i s t a n docelowy 1 98 5- 9 0.
T a b lic a 1
E tan I 1970 r . E tap I I 975 r . E tap I I I 1980 r .
R ejon M a g is tr a la Razen Bud. kom. Przem ysł. Razem Bud . kom. Przem ysł Razem Bud kom. P rzem y sł.
G c a l/h
b e z p . p o ś r . b e z p . p o ś r . nagrzew . G c a l/h
b ez p . p o ś r . bezp. p o ś r . nagrzew. G c a l/h
bezp. p o ś r . bezp. p o ś r . nagrzew.
K-ce MS 50 50 _ _ _ _ 88 66 22 . . _ 150 119 30 0 ,5 0 ,5
CH ME - - - - - 62 20 2 15 - 25 150 70 23 20 7 30
MSW 57 24 - 20 - 13 161 82 18 22 8 31 278 140 22 42 8 66
G liw ic e
MS 36 16 - 9 - 11 4-2 16 2 9 1 14 75 18 2 22 4 29
MN 18 - - 2 8 8 24 - 1 2 9 12 46 1 1 2 16 26
MS 26 8 2 7 3 6 54 16 12 9 3 14 66 20 13 11 4 18
Z abrze MN - - - - - - 67 8 - 19 9 31 110 8 27 5 30 40
ME - - - - - 7 7 - - - - 12 12 - - - -
Wybrane zagadnieniaciepłownicze
52 W, Waohal , B. J u r k i e w i o z W t a b l i o y 2 podano przykładowo za p o trz e b o w a n ie w G ca l/h c i e p ł a pokrywane z omawianych systemów d la m ia s t: G l i w i c e , K-o 1 Cho
rzowa ( z a s l l a n y o h z EC Chorzów) i Zabrza, w r o z b i c i u na okresy planow an ia
T a b li c a 2
1965-70 1975 1980 1985-90
G li w i c e (EC G l i w i c e ) 111 227 399 450
K-ce-Chorzów (EC Cho
r z ó w ) 50 150 300 350
Zabrze (EC Z a b rz e ) 26 128 188 250
Na p o d s t a w ie wlęo tyoh danych popartych dodatkowo sz e r e g ie m przykładów z innyoh znanych rejonów o i e p ło w n ic z y c h województwa k a t o w i c k i e g o , nożna s t w i e r d z i ć , że o k r e ś l a j ą c s ta n d o c e lo w y , f k o n ie o 2 0 - l e t n l e g o o kresu planowania p e r s p e k ty w ic z n e g o ) zapo
tr z e b o w a n ia c i e p ł a pokrywanego z system u na 100$ s t a n p o c z ą tk o wy k s z t a ł t u j e s i ę w g r a n ic a c h 1 0 - 2 5 $ 1 n a r a s ta na o g ó ł r ó w n o n ie r n le a nawet p r z y s p i e s z a j ą c o , do sta n u końoowego.
Z o p i s a n e j wyżej s y t u a c j i w yn ikają między ln n y n l dwa podstawo
we problemy w lą ż ą o e p r ojek to w a n ia i e k s p l o a t a o j ę s y s t e n u s i e c i :
- o k r e ś l e n i e zasad doboru p r z e p u s to w o ś c i s y s t e n u s i e c i 1 me
to d J e j z w ię k s z e n ia na kierunkach rozwojowych ( z k o n ie c z n o ś c i ą z w i ę k s z e n i a p r zep u stow ość s y s t e n u wynika zmienność wa
runków h y d r a u llo z n y o h s i e c i i ź r ó d e ł c i e p ł a p r a c u ją cy c h d la t y c h s i e c i ) ,
- o k r e ś l e n i e neto d opanowania skutków z n l e n n o ś o i warunków hy
d r a u l i c z n y c h , k o n ie c z n e g o ze względu na stosow ane o b e c n i e i w o k r e ś l o n e j p r z y s z ł o ś o i netody r e g u l a c j i oddawania o l e p ł a 1 re ż ln ć w rozpływ u ozynnlka g r z e jn e g o «
W związku z ty n k o n ie o z n e ipdaje s i ę b l i ż s z e onów ien ie o k r e ś l o n e j wyżej pro blem a ty ki«
Wybrane z a g a d n i e n i a c i e p ł o w n i c z e , . 53 S z e r e g a n a l i z wykonanych p r z e z WBP Z a b r z e d l a wybranyoh
systemów s i e c i o i e p l n y c h d a ł o e f e k t w p o s t a c i t e z y s f o r m u ł o w a nej r ó w n i e ż o f i ę j a l n i e p r z e z z a i n t e r e s o w a n e i n s t y t u c j e i u r z ę dy, że g r a n i c z n y o k r e s u z y s k a n i a p e ł n e g o o b c i ą ż e n i a o k r e ś l o n e j s i e o i n i e p o w i n i e n p r z e k r a c z a ć 8 - 1 0 l a t .
W e f e k c i e więc s t o s o w a n i a t e j z a s a d y w y n i k a , że p r z e p u s t o w o ś ć s y s t e mu s i e c i w o p i s a n y c h wyżej s y t u a c j a c h winna k s z t a ł t o w a ć s i ę n a s t ę p u j ą o o :
- p r z e p u s t o w o ś ć t z w . I etapów k s z t a ł t u j e s i ę na p o z i o m i e 5 0 - 7 0 # p r z e p u s t o w o ś c i d o c e l o w e j k i e r u n k u z a s i l a n i a ,
- p r z e p u s t o w o ś ć p o cz ą t k o w a danego e t a p u k s z t a ł t u j e s i ę na po
z i o m i e 20—4 0# p r z e p u s t o w o ś c i końcowej danego e t a p u ,
- d a l s z e z w i ę k s z e n i e p r z e p u s t o w o ś c i ponad w i e l k o ś ć końoową d a nego e t a p u może n a s t ą p i ć j e d y n i e d r o g ą rozbudowy s y s t e m u . O b e c n i e n a j c z ę ś c i e j l a ns owan y mi metodami rozbudowy p r z e p u s t o w o ś c i s ys te mu s i e c i s ą :
- b u d o w a t z w . t r z e o i o h przewodów, - budowa przepompowni s i e c i o w y c h , - budowa przewodów o d c i ą ż a j ą c y c h ,
- wp rowa dz e ni e do w s p ó ł p r a c y d odatkowych ź r ó d e ł c i e p ł a , - p o d n i e s i e n i e p a ra m e t r ó w wody w s i e c i .
K o n i e c z n e j e s t d l a p o r z ą d k u s t w i e r d z i ć , że na p r o j e k t o w a n i e p o s z c z e g ó l n y c h elementów J a k i r o z w o j u s y s t e m u s i e c i c i e p l n y c h ma wpływ s z e r e g I n n y c h czynników n i e w ymi eni any ch t u t a j celowo.
Jednym z z a s a d n i c z y c h j e s t s y s t e m p r z y ł ą c z y o d bi or có w a w tym w y t r z y m a ł o ś ć k o n s t r u k c y j n a elementów i n s t a l a c j i o d b i o r c ó w . Lan
sowane o b e c n i e i p r z e z a u to r ów n / p r a c y s y s t e m y p r z y ł ą o z y b e z p o ś r e d n i c h o r a z s t o s o w a n e r o d z a j e u r z ą d z e ń g r z e w c z y c h n i e do
p u s z c z a j ą do s t o s o w a n i a o l ś n i e ń w p r z e w od a c h p o w r o t n y c h s y s t e mu s i e c i w yż s zy c h od 6 , 0 a t n . Warunek t e n j e s t jednym z warun
ków b r z e g ow y ch p r o j e k t o w a n i a r o z w o j u s i e c i .
P o r u s z o n ą wyżej p r o b l e m a t y k ę p r z e a n a l i z o w a ć można na p r z y k ł a - daoh p o d an y ch w z a ł ą c z e n i u do n / o z ę ś o i w — d o t y c z ą c y c h s y stemów s i e c i p r o j e k t o w a n y c h d l a m i a s t GOP—u G l i w l o , Kat owi o i Z a b r z a .
P r z y k ł a d y t e i r o z w a ż a n i a s ą t ypowe d l a o i e p ł o w n i c t w a w o j e wództwa k a t o w i c k i e g o .
54 W. Wą cha ł, B. J u r k i e w i o z J a k wyni ka z t y c h p r zy k ł a d ó w z mi e nn oś ć warunków h y d r a u l i c z nych {c i ś n i e n i a d y s p o z y c y j n e g o ) d l a odbi orców z a s i l a n y c h z a n a l i z o w a n y c h m a g i s t r a l i c i e p l n y c h J e s t z n aozn a i wynosi w m . s ł . w . :
m. G l i w i c e I e t a p I I e t a p I I I e t a p IV e t a p m a g i s t r a l a NE
r e j o n ź r ó d ł a 40 103 109 116
Jw. l e c z r e j o n R 30 43 68 72
I e t a p I I e t a p I I I e t a p m. K a t o w i c e -
Chor zćw
m a g i s t r a l a S -
r e j o n ź r ó d ł a 35 50 70
Z a k r e s więc z m i e n n o ś c i J e s t d uż y , s t o s u n e k zmiennych w i e l k o ś c i p r z e k r a c z a w w i e l u p r z y p a d k a c h l i c z b ę 3 . Z m ie n n o ś c i t e w y s t ę p u j ą w s p o s ób n a j b a r d z i e j J a s k r a w y d l a odbiorów p o ł o ż o n y c h w zd ł u ż c ią gów m a g i s t r a l n y c h i w z a s a d z i e w miar ę o d d a l a n i a s i ę od t y c h ciągów m a l e j ą .
Ro z waż an i a d o t y c z ą c e p r z y c z y n i w i e l k o ś c i z m i e n n o ś c i warunków h y d r a u l i c z n y c h s ys te mu s i e c i c i e p l n y c h muszą byó prowadzone i n t e g r a l n i e z a n a l i z ą wpływu J a k ą ma na t ą zmi en no ść p r a c a ź r ó d ł a o i e p ł a b ądź ź r ó d e ł c i e p ł a i w a r u n k i t o h w s p ó ł p r a c y między s o b ą i s i e c i ą .
R ó w n c l e g l e bowiem do z w i ę k s z e n i a p r z e p u s t o w o ś c i s ys temu s i e c i c i e p l n y c h z w i ę k s z a n a J e s t w yd a jn o ś ć ź r ó d ł a l u b ź r ó d e ł c i e p ł a w s p ó ł p r a c u j ą c y c h z danym s ystemem. Rozbudowa t a p o l e g a na r o z budowie pompowni wody c y r k u l a c y j n e j i dobudowie wymienników c i e p ł a l u b k o t ł ó w .
.7 ś l a d za z w i ę k s z a n i e m mocy d y s p o z y c y j n e j ź r ó d ł a c i e p ł a w ł ą c z a n e s ą do p r a c y dodatkowe a g r e g a t y pompowe, wym ie nn i ki c i e p ł a i k o t ł y . Z m i e n i a j ą one c h a r a k t e r y s t y k ę h y d r a u l i c z n ą ź r ó d ł a c i e n ł a .
Również d 1a o k r e ś l o n e j mocy d y s p o z y c y j n e j ź r ó d ł a c i e p ł a w t r a k c i e j e g o p r a c y n a s t ę p u j e zmiana j e g o c h a r a k t e r y s t y k i h y d r a u l i c z n e j na s k u t e k zmiany o b c i ą ż e n i a od o k. 25% do 100% wyda j
■Yybrane z a g a d n i e n i a c i e p ł o w n i c t w a . 55 n o ś c i . Zmiana t e j c h a r a k t e r y s t y k i n a s t ę p u j e na s k u t e k w ł ą c z e n i a do p r a c y wymienników s z c z y t o w y c h l u b d a l s z y c h k o t ł ó w . W z a s a d z i e w s z y s t k i e wyżej omówione c z y n n i k i m a j ą ce wpływ na
z mi e nn oś ć h y d r a u l i k i s y s t e m u z a o p a t r z e n i a w c i e p ł o ( ź r ó d ł o c i e p ł a , s i e c i m a g i s t r a l n e , r o z d z i e l c z e , w ę z e ł p r z y ł ą o z e n i o w y o d b i o r c y > mogą byó p r z e w i d z i a n e , i c h wpływ o k r e ś l o n y a do ujem
n yc h skutkóv< w p o s t a c i r o z r e g u l o w a n i a s y s t e m u , p r z e z odpowi ed
n i ą w y p r z e d z a j ą c ą d z i a ł a l n o ś ó r e g u l a c y j n ą , można d i e d o p u ś c i ć . W a k t u a l n e j o b e c n i e s y t u a c j i c i e p ł o w n i c t w a w P o l s c e c h a r a k t e r y z u j ą c e j s i ę c a ł k o w i t y m b r a k i e m w ł a s n e j i m p o r t o w a n e j a u t om a t y c z n e j a r m a t u r y r e g u l a c y j n e j , j a k j u ż u p r z e d n i o s t w i e r d z o n o , o d da wa ni e c i e p ł a p r z e z u k ł a d z a o p a t r z e n i a w o i e p ł o r e g u l o w a n e J e s t p r z e z z a ł o ż e n i e i ś c i s ł e p r z e s t r z e g a n i e r e ż i m u przepływów c z y n n i k a g r z ew cz e go p r z e z o k r e ś l o n e r e j o n y o r a z d o s t o s o w a n i e j e g o t e m p e r a t u r do t e m p e r a t u r y o t o c z e n i a . Podstawowym e l em en tem r e g u l a c y j n y m r e ż i m u przepływów j e s t wymienna k r y z a s p i ę t r z a j ą c a .
Ze względów z a ch o w a n i a maksymalnej s t a t e c z n o ś c i h y d r a u l i c z n e j s i e c i r e g u l a c j a p r z e p ł y w u c z y n n i k a dokonywana j e s t k r y z ą s p i ę t r z a j ą c ą na w ę ź l e p r z y ł ą c z n y m o d b i o r c y .
T e o r e t y c z n i e w i ę c , każda zmiana s y t u a c j i na s i e c i t z n . p r z y ł ą c z e n i e nowego o d b i o r c y j a k r ó w n i e ż zmi ana warunków p r a c y ź r ó d ł a p owoduj ą zmianę w u s t a l o n y m u p r z e d n i o r e ż i m i e przepływów a wi ęc zmianę w i e l k o ś c i spadków c i ś n i e ń , a wi ęc zmianę c i ś n i e ń d y s p o z y c y j n y c h i s t ą d k o n i e c z n o ś ć wymiany k r y z s p i ę t r z a j ą c y c h . P r a k t y c z n i e u k ł a d dostawy c i e p ł a t o l e r u j e o k r e ś l o n y z a k r e s zmian h y d r a u l i c z n y c h n i e powodując p r z e k r o c z e n i a w a r u n kó i o - k r e ś l o n y c h n or ma t ywn i e p r z e z o d b i o r c ę c i e p ł a . P r o g r a m o w a n i e r u chu u k ł a d u dostawy c i e p ł a p o s i a d a j ą c e g o od k i l k u s e t do k i l k u t y s i ę c y węzłów wymaga duż yc h nakładów s i ł i środków i wymaga d ł u g i e g o c z a s u mimo że do o b l i c z e ń w y k o r z y s t u j e s i ę o b e c n i e ETC.
P r og r a m o wa n i e t e p o l e g a g ł ó w n i e n a:
- z e b r a n i e danych o ma ją cy c h n a s t ą p i ć p r z y ł ą c z e n i a c h nowych od
b i or có w c i e p ł a ,
- o k r e ś l e n i e c h a r a k t e r y s t y k i c i e p l n e j i h y d r a u l i c z n e j p r z y ł ą c z a n y c h o d b i o r c ó w ,
— k o r e k o l e o b o l ą ż e ń i s t n i e j ą c e g o u k ł a d u dos tawy c i e p ł a , z a k r e - s e n z n i a n i n w e s t y c y j n y c h , o i e p l n y c h i h y d r a u l l o z n y o h wywoła- nyoh pr zewidywanymi ww. nowymi p r z y ł ą o z e n i a m l ' ,
- o b l i o z e n l e rozpływów 1 o l ś n i e ń d y s p o z y o y j n y c h d l a w s z y s t k l o h l s t n i e j ą o y o h odbi oroów o i e p ł a ( w ę z ł ó w ) ,
— p o r ó w n a n i e da nyc h o b l i o z e n i o w y c h za s ta ne m i s t n i e j ą c y m , - u s t a l e n i e z a k r e s u k o n i e c z n e j wymiany k r y z s p i ę t r z a j ą o y o h w
l s t n i e j ą o y o h w ę z ł a o h ,
- w yko na ni e u s t a l o n e g o z a k r e s u wymiany k r y z ,
— k o r e k t a ruohowa o b l i c z e ń
Omówione p ro g ra mo wa n ie r u c h u u k ł a d u d os tawy c i e p ł a o b e jm u je a - n a l i z ę w s z y s t k i c h J eg o elementów t j . ź r ó d ł a , s i e c i m a g i s t r a l n e j 1 o d g a ł ę ż n e j o r a z w ę z ł a p r z y ł ą c z e n i o w e g o o d b i o r o y .
Z a ł o ż e n i a do p ro gr am owa n ia s ą , J ak w i d a ć , o p a r t e o i s t n i e j ą c y u k ł a d k o n s t r u k c y j n y i wyposażeniowy s i e c i i d a j ę p r óbę w y j ś c i a
z s y t u a o j i , w k t ó r e j i s t n i e j ą t y l k o dwie a l t e r n a t y w y :
a ) prymityw t e o h n i c z n y , zwi ąza ny z p r a c o c h ł o n n ą i skompl ikowa
ną e k s p l o a t a c j ą 1
b ) wyższy poziom t e o h n i c z n y u k ł a d u 1 w y p o s a ż e n i a , z wi ą za ny z p r o s t s z ą , z a u to ma ty z owa n ą e k s p l o a t a c j ą .
¡56__________________________________________W. l a o h a l , B. J u r k l e w l o z
