• Nie Znaleziono Wyników

"Pojęcie prawa nauki w XIX wieku: zbiór rozpraw", Warszawa 1967 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Pojęcie prawa nauki w XIX wieku: zbiór rozpraw", Warszawa 1967 : [recenzja]"

Copied!
2
0
0

Pełen tekst

(1)

Szczepan W. Ślaga

"Pojęcie prawa nauki w XIX wieku:

zbiór rozpraw", Warszawa 1967 :

[recenzja]

Studia Philosophiae Christianae 5/1, 243

(2)

P o ję c i e p r a w a n a u k i w X I X w ie k u . Zbiór rozpraw . W arszaw a 1967.

P.W .N. (In sty tu t F ilo z o fii i S o cjo lo g ii P A N ), s. 168.

Z d z i e j ó w p o ję c i a p r a w a w n a u k a ch bio lo g icz n ych . W arszaw a 1967. P.W .N. (P A N , K om isja E w olu cjon izm u ), s. 126.

D w a zbiory rozpraw , w y d a n e pod redakcją W ła d y sła w a K r a je w ­ sk ieg o , p o w sta ły w P ra co w n i H isto rii F ilo zo ficzn y ch Z agad n ień N auk P rzy ro d n iczy ch (PA N ) jako w y n ik d y sk u sji nad p ogląd am i filo zo fó w , fiz y k ó w , ch em ik ó w i b io lo g ó w X IX w iek u . A u to ró w rozp raw z a in te ­ r e so w a ł rozw ój p ojęcia praw a, sto su n ek p raw a n a u k i do p raw a p rzy ­ rody, prob lem u zasad n ian ia oraz p od sta w k la sy fik a c ji p ra w itp. P rzy o p ra co w y w a n iu m ateriału w y b ra n o w sposób d o w o ln y k ilk u b ardziej r ep r e z e n ta ty w n y c h dla X IX w ie k u p rzyrod n ik ów i filo zo fó w , za jm u ­ ją cy ch się bądź w p rost, bądź je d y n ie u b ocznie tą p rob lem atyk ą.

Z biór p ie r w sz y pt. „ P o jęcie p ra w a n au k i w X I X w ie k u ” zaw iera: dw a a r ty k u ły na tem a t p o jęcia p raw a oraz u n iw ersa ln o ści i n ie z a ­ w o d n o ści p ra w u J. St. M ilia (St. Z am ecki; J. Such), n a stę p n ie o k o n ­ cep cji p raw a p rzyrod y H. H elm h o ltza (W. B a n a siew icz) i A. K ek u - Ićgo (A. S y n o w ieck i), oraz o p ra w ie n au k i w filo z o fii H. S p en cera (Sł. K otow icz) i o p raw ach p rzyrod y w u jęciu Fr. E n g elsa (W ł. K ra ­ jew sk i).

W p orów n an iu z pracą D. S ztejn b a rg „P ojęcie p raw a p rzyrod n iczego u J. St. M illa ” (1933) ro zp ra w y Z am eck iego (s. 7— 28) i S u ch a (s. 29— 70) w n o szą w ie le n o w y ch m o m en tó w w zro zu m ien ie m illo w sk ie j k o n ­ c ep cji p ow szech n o ści, o g ó ln o ści i n ieza w o d n o ści praw . A n a lizu ją c w y ­ b rane te k s ty „ S y stem u lo g ik i” M illa, Such w y ró żn ia p raw a em p iryczn e, p rzy czy n o w e, p raw a n atu ry, p raw a p ochodne, p o d k reśla ją c przy ty m s łu sz n ie w y ż sz o ść (pod w z g lę d e m ogóln ości) p ra w p rzy czy n o w y ch nad em p iry czn y m i, u n iw e r sa ln y m i je d y n ie a k cy d en ta ln ie, tzn. w a ru n k o ­ w y m i i n iek o n ieczn y m i.

K o n cep cję p ra w p rzyrod y H elm h o ltza u jm u je B a n a siew icz (s. 71— 105) w n a stęp u ją cy sposób: „ P rzy czy n o w o ść jest p o d sta w ą p ra w id ło w o ści, która p rzejaw ia się w tzw . p raw ach n au k i i p raw ach p rzy ro d y ” (s. 71). P ra w a p rzyrod y są bądź em p iryczn e, bądź u kryte. Te o sta tn ie m ogą b y ć u jm o w a n e jako p rzyczyn a lu b jako siła. A k cep ta cja o b ie k ty w ­ n o ści p ra w p rzyrod y sta ła się p od staw ą u to żsa m ien ia p raw a z siłą jako p ew n y m sp osob em istn ie n ia m aterii.

P o g lą d y H elm h o ltza na p raw o przyrod y jako siłę p od d ał sw eg o czasu ostrej k r y ty c e Fr. E n gels. P r z e c iw sta w ia ją c się tej k ry ty ce E n gelsa, B a n a siew icz broni H elm h o ltza przed zarzutem su b e k ty w n o śc i k a teg o rii s iły oraz jej h ip ostazow an ia. Z p e r sp e k ty w y h isto ry czn ej w y ra źn iej w id ać zasad n ość sto so w a n ia siły w o k reślo n y m zn aczen iu

Cytaty

Powiązane dokumenty

Gdy rozszerzanie wizualne było wyłączone, cele pozostawały statyczne (niezmienne). Stosowano kombinacje – wizualne rozszerzanie i podświetlanie, co uniemożliwiało

Pieśni patriotyczne polskich jeńców wojennych i robotników. przymusowych w Prusach

N atom iast dużym osiągnię­ ciem autora — również w odniesieniu do ustaleń literatu ry naukow ej — jest w prow adzenie dw u m nichów franciszkańskich,

Pisarzy polskich podzielił na: urodzonych na tych terenach bądź związanych z nimi jeszcze w okresie międzywojennym (m.in. Feliks Murawa, Władysław Ogrodziński) oraz

Stosunkowo mało znana działalność Naczelnej Komendy Organizacji Harcerskiej na War­ mię i Mazury (dalej: NKOH WM) związana była przede wszystkim z prowadzonymi przez

Nauczyła się więc języka polskiego i sta- ła się niestrudzoną recenzentką wielu cennych polskich i niemieckich prac, ogłaszanych w latach 1967/1968 na łamach Zeitschrift für

As in the case of the delta vdng (rcf.-l) it is found that the aerodynamic forces acting on the T/ing, for given air density, speed, area, incidence, and for given ratio c/c

We propose a quantum network node based on neutral alkali atoms coupled to nanophotonic crystal cavities that combines a long-lived memory qubit with a photonic interface at the