Komunikacja Publiczna, 2016, R. 13, nr 1 (62)

Pełen tekst

(1)ISNN 1426-5788. Komunik cja k w a r t a l n i k. publiczna. nr 1(62)/2016. KOMUNIKACJA PUBLICZNA 1/2016. MARZEC-MAJ 2016. ŚKUP ruszył pełną parą Czy naszą przyszłością są autobusy bez kierowców?. Światowe Dni Młodzieży – wyzwanie komunikacyjne.

(2)

(3) Śląska Karta Usług Publicznych nabiera rozpędu. KZK GOP przygotowuje się również do rozbudowy Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej. Istniejący system ma zostać rozszerzony, dzięki środkom z Unii Europejskiej, w ramach Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020. Pierwszy, pilotażowy system został oddany do użytku w roku 2014. Obecnie obejmuje on 72 tablice informacyjne na 35 zespołach przystankowych w 6 miastach. Projekty jego rozbudowania zakładają integrację z MZK Tychy, a w jego ramach na terenie obsługiwanym przez KZK GOP zostaną zamontowane tablice na kolejnych 400 przystankach o naj-. Do najważniejszych wydarzeń bieżącego roku niewątpliwie będą należeć obchody Światowych Dni Młodzieży. Impreza ta stawia również wyzwania przed organizatorami komunikacji. W czasie obchodów w samym tylko Krakowie planowane jest skierowanie do ruchu o około 50 procent więcej tramwajów (w stosunku do wakacyjnego dnia roboczego, natomiast w stosunku do dnia wakacyjnego świątecznego wzrost ten wyniesie ok. 90 procent). W przypadku autobusów będzie to więcej o ok. 42 procent w stosunku do wakacyjnego dnia roboczego i ok. 235 procent więcej w stosunku do wakacyjnego dnia świątecznego. Miasto pracuje nad wytyczeniem dodatkowych buspasów, podziałem centrum na strefy oraz rozwiązaniami taryfowymi. Logistyczne rozwiązania przygotowane dla Krakowa opisuje w swoim tekście Marek Gancarczyk.. ANNA KOTERAS Redaktor naczelna. Komunik cja k w a r t a l n i k. publiczna. WYDAWCA. Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 01, fax 32 251 97 45 e-mail: kzkgop@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl ADRES REDAKCJI. 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 257 25 33 fax 32 251 97 45 e-mail: komunikacja@kzkgop.com.pl www.kzkgop.com.pl REDAKTOR NACZELNA. Anna Koteras RADA PROGRAMOWA. Impreza tej rangi, co Światowe Dni Młodzieży, będzie oddziaływać również na miasta aglomeracji katowickiej. Kilka tysięcy pielgrzymów przyjeżdża na Śląsk z kilkudniowym wyprzedzeniem. Tu będą zakwaterowani, organizowane są dla nich różnego rodzaju wydarzenia, poruszać się będą po terenie niemal całego województwa. W związku z tym także KZK GOP przygotowuje się do zabezpieczenia zwiększonych potrzeb transportowych na ten okres. Bezzałogowe statki powietrzne, potocznie nazywane dronami, stanowią obecnie najbardziej innowacyjny dział gospodarki. O uwarunkowaniach prawnych dotyczących ich wykorzystania, możliwościach, jakie stwarzają, również w kontekście użycia ich jako elementów zarządzania ruchem i optymalizacji sterowania jego potokami w mieście, a nawet w przemyśle, transporcie i obronności kraju piszą naukowcy pracujący na Politechnice Śląskiej – Andrzej Fellner, Adam Mańka oraz Radosław Fellner. Zachęcam do lektury kolejnego numeru „Komunikacji Publicznej”.. Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska WSPÓŁPRACA. Aleksander Kierecki Marek Sieczkowski Michał Wolański KOREKTA. Renata Chrzanowska OPRACOWANIE GRAFICZNE. od redakcji. Prace nad systemem rozpoczęły się ponad 6 lat temu, w tej chwili trwa akcja przechodzenia na jeden spójny, elektroniczny system biletowy. W związku z tym obecnie wycofywane ze sprzedaży są papierowe bilety okresowe. Co miesiąc sprzedaje się ich ok. 120 tysięcy sztuk, dlatego też kolejne ich rodzaje likwidowane są sukcesywnie, zgodnie z przyjętym harmonogramem, od początku maja br. Mimo szeroko zakrojonej akcji informacyjnej i możliwości wyrabiania karty z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem, nie udało się uniknąć sytuacji, w której gros pasażerów po swoje karty wybrało się w ostatnich dniach maja, czego skutkiem stały się niestety zatory w punktach obsługi, zwłaszcza tych umiejscowionych w centrach miast. Warto przypomnieć, że pierwszy etap uruchamiania całego systemu rozpoczął się 1 października 2015 roku. Użytkownicy mogli wówczas zamówić swoją kartę ŚKUP. W ciągu kolejnych miesięcy sukcesywnie wdrażano kolejne funkcjonalności. Obecnie wydano już ponad 100 tysięcy kart i zakłada się, że jesienią system będzie powszechnie używany w pojazdach komunikacji miejskiej. Projekt od samego początku budzi duże emocje zarówno wśród pasażerów, jak i mediów. Jego złożoność, wielość funkcji oraz obszar, na jakim działa, potęgują trudności pojawiające się przy tego typu operacjach, niemniej jego wdrażanie powoli dobiega końca.. lepszych parametrach wymiany pasażerów i liczby linii, które je obsługują. O szczegółach przeczytać można w artykule autorstwa Anny Mercik.. M-art poligrafia PROJEKT. Marcin Korus DRUK. 3. Druk Alnus Kraków NAKŁAD. 1500 egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Wydawca pisma „Komunikacja Publiczna” dziękuje za współpracę wszystkim autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników.. komunikacja publiczna nr 1/ 2016. O. ddajemy w Państwa ręce pierwszy numer tegorocznej „Komunikacji Publicznej”. W dużej mierze został on poświęcony tematowi wdrażania największego projektu Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP – Śląskiej Karty Usług Publicznych..

(4) Czy (jak) ŚKUP działa? MATEUSZ BABAK. kątem oka. C. komunikacja publiczna nr 1/2016. 4. zy Śląska Karta Usług PubliczKluczowy wydaje się brak choćby nych działa? Czy system jest częściowej integracji systemu taryfowygodny? Co można w nim wo-biletowego obsługiwanego przez poprawić? Czy był konieczny? ŚKUP z systemami Tychów i JaworzW półrocze funkcjonowania ŚKUP na, a przede wszystkim Kolei Śląskich. można pokusić się o częKolej, zgodnie z zasadami organizacji ściową analizę. systemów transportowych, powinna Umowę na dostarczebyć kręgosłupem komunikacyjnym konie, wdrożenie i utrzymanie systemu Śląskiej Nadzieję, przynajmniej u mnie, Karty Usług Publicznych KZK GOP podpi- budzą obserwacje z niedawnych sał z konsorcjum Asse- dojazdów tramwajem na Europejski co Poland i BRE Banku Kongres Gospodarczy. Karty (czy (dziś mBank) z początkiem 2012 roku. Kar- też torebki, torby czy plecaki ta miała funkcjonować z nimi wewnątrz) przykładała do od wiosny 2013 roku. kasowników spora grupa osób, Faktycznie system ruszył w drugiej połowie roku głównie młodych. 2015. KZK GOP naliczył wykonawcy kary za opóźnienia; zapowiadał też następ- nurbacji, ale jak długo nie będzie dziane – za usterki. łała w niej ŚKUP, nie spełni tej funkcji. Bo ŚKUP działa, choć zdarzają się Jeśli chodzi o integrację taryfową problemy, głównie natury informa- z mniejszymi systemami w konurtycznej. Bez fachowej wiedzy trudno bacji, trochę nadziei można wiązać o ocenę przyczyn takiego stanu rze- z ustawą metropolitalną. Nowy rzączy. Na pewno jednak wpływa to ne- dowy projekt ustawy o związku megatywnie na wizerunek produktu oraz tropolitalnym w województwie śląmoże utrudnić osiągnięcie wskaźników związanych z unijnym dofinansowaniem. Czy system jest wygodny (użyteczny)? To bardziej względne. Pomijając najczęściej chyba krytykowaną kwestię dwukrotnego odbijania karty przy korzystaniu z komunikacji (jak inaczej rozwiązać obsługę taryfy odległościowej czy części ulg w biletach okresowych?), największy problem to wciąż ograniczony zasięg. To, że taryfa KZK GOP obejmuje główną część konurbacji katowickiej, a także, że kartą można zapłacić za parkingi w kilku tamtejszych miastach (czy za szereg innych gminnych usług – na zasadzie e-portmonetki) nie wystarcza, aby ŚKUP można było uznać za uniwersalną.. skim określa bowiem, że związek taki wykonuje zadania publiczne w zakresie między innymi publicznego transportu zbiorowego na swoim obszarze. W tym celu związek może między innymi tworzyć jednostki organizacyjne czy zawierać porozumienia z jednostkami samorządu. To nowe, potencjalnie szerokie pole do rozwiązania sprawy w dość nieodległej perspektywie (powołanie związku ma być możliwe od 2017 roku, pełne dochody i realizacja zadań – rok później). Z kolei pomysły na choć częściowe zintegrowanie komunikacji miejskiej z kolejową można czerpać z zapowiadanych rozwiązań mających wprowadzić wspólny system biletów kolejowych. Docelowo Koleje Śląskie powinny zintegrować się ze ŚKUP (na wzór na przykład sąsiedniego województwa małopolskiego). Upowszechnianie karty do niedawna szło powoli – mimo pewnych obniżek cen i stopniowego wycofywania biletów tradycyjnych. Nadzieję, przynajmniej u mnie, budzą obserwacje z niedawnych dojazdów tramwajem na Europejski Kongres Gospodarczy. Karty (czy też torebki, torby czy plecaki z nimi wewnątrz) przykładała do kasowników spora grupa osób, głównie młodych. Ale też dwie osoby starsze zapytały mnie – niezależnie od siebie – „czy to działa”? „Działa” – odpowiedziałem. Bo z kartą jest chyba tak, jak ze smartfonami, przed którymi do niedawna się broniłem. Choć trzeba pogodzić się z ograniczeniami (bateria, brak możliwości obsługi bez patrzenia na ekran), nowsze rozwiązanie daje znacznie więcej możliwości. Jest nie do uniknięcia i trzeba się go tylko nauczyć. I jeszcze jedno… Warto by rozważyć powiązanie Śląskiej Karty Usług Publicznych z rozwijanym przez miasto Katowice systemem wypożyczania rowerów miejskich. Mateusz Babak | Dziennikarz Polskiej Agencji Prasowej.

(5) 1/2016. Innowacyjny system usług publicznych. ŚKUP działa pełną parą. marzec-maj. Od października 2015 roku trwa uruchamianie systemu Śląskiej Karty Usług Publicznych. W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy (do czerwca br.) wydano ponad 90 tysięcy kart. W trakcie wakacji ma zakończyć się proces wycofywania z dystrybucji papierowych biletów okresowych. Tekst ANNA KOTERAS, zdjęcia DOMINIK GAJDA. Koszty Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Całkowity koszt wdrożenia systemu to 135 milionów złotych, natomiast dofinansowanie wyniosło 78,4 miliona złotych. Wykonawcą systemu jest wyłonione w drodze postępowania przetargowego konsorcjum Asseco Poland SA oraz mBank SA.. komunikacja publiczna nr 1/2016. 8. Multifunkcjonalność Wyjątkowość systemu ŚKUP polega na jego wielofunkcyjności. Karty można używać w różnych dziedzinach życia publicznego. Jest ona użyteczna w dwu-. Elektroniczna portmonetka Śląska Karta Usług Publicznych może służyć jako nośnik biletów abonamentowych (komunikacji miejskiej oraz innych instytucji), ale jest również nośnikiem instrumentu płatniczego, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny w rozumieniu Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych. Dla użytkownika oznacza to, że we wszystkich elementach systemu płacić można bezpośrednio pieniędzmi wpłaconymi na kartę poprzez konto techniczne. Nie ma potrzeby wcześniejszego kupowania biletów czy zamieniania gotówki na przykład na punkty.. 9. 8. Od października 2015 roku trwa uruchamianie systemu Śląskiej Karty Usług Publicznych. W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy (do czerwca br.) wydano ponad 100 tysięcy kart. W trakcie wakacji ma zakończyć się proces wycofywania z dystrybucji papierowych biletów okresowych.. GORĄCY TEMAT 8. ŚKUP działa pełną parą. 17. Quo vadis, Śląska Karto Usług Publicznych?. tali kierowców czy dyspozytorów ruchu – my mamy do dyspozycji dynamiczną informację pasażerską. Warto zauważyć, że nasi rodzice byli bardzo nowocześni dla swoich rodziców, a naszych dziadków. Prawda? To przecież za ich życia nikomu się nie śniło, że samochody będą tak popularne… Jak każda zmiana, również postęp technologiczny powoduje, że jedne rozwiązania odchodzą do przeszłości, a przed innymi otwierają się coraz szersze możliwości. Przyjrzyjmy się chociażby biletom komunikacji miejskiej.. W. yobraźmy sobie, że wsiadamy do autobusu i nie ma w nim kierowcy. Wchodzimy do tramwaju i nie ma motorniczego. Stoimy na stacji i podjeżdża pociąg bez maszynisty. Zamówiona taksówka przyjeżdża sama i otwiera drzwi dokładnie w miejscu, przy którym stoimy. Chcąc kupić bilet, udajemy się nie do kiosku, ale do automatu biletowego. To, czy go aktywowaliśmy, sprawdzi nie kontroler biletów, ale system monitoringu. Ba, bilet sam się aktywuje w momencie rozpoczęcia podróży. Takie przykłady znamy z filmów science fiction, książek fantasy oraz czasopism zajmujących się przewidywaniem przyszłości. Ale czy tylko stąd? Czy może widzieliśmy już gdzieś takie rozwiązania? Jak sięgnąć pamięcią – okazuje się, że nieraz już z takich udogodnień korzystamy. Czy zdajemy sobie w pełni sprawę z postępu, którego jesteśmy naocznymi świadkami? Ja-. kie konsekwencje pociąga za sobą wprowadzanie tych innowacji?. Mamy już to, co nie śniło się naszym rodzicom Wystarczy przyjrzeć się historii ludzkości, aby od razu zobaczyć, jak wielki postęp zrobiliśmy w ostatnich kilkudziesięciu latach. To, co naszym rodzicom nie śniło się nawet w najdziwniejszych snach, dla nas jest już rzeczywistością. Oni wysyłali do siebie listy, chodząc na pocztę czy udając się do pobliskiej skrzynki – my wysyłamy mejle wprost z naszych komputerów czy smarfonów. Oni chcąc porozmawiać telefonicznie, udawali się do wyznaczonych budek i zamawiali z kilkudniowym wyprzedzeniem rozmowę – my wyciągamy z kieszeni telefon komórkowy. Oni spotykali się ze znajomymi na podwórkach – my kontaktujemy się w sieci. Aby zapoznać się z rozkładem jazdy, py-. analizy i opinie. Tekst MAREK SIECZKOWSKI. 41. 42. W Warszawie pierwsze bilety pojawiły się już w 1866 roku, kiedy zaczęły działać tramwaje konne. Wówczas płaciło się za przejazd u konduktora. Przez kolejne lata zarówno wygląd biletów, jak i taryfy przewozowe ulegały wielokrotnym modyfikacjom. Bilet na przejazd można było kupić w kiosku, a nawet w sklepie. Prawdziwą rewolucję wywołała jednak dopiero karta miejska, zainicjowana w 2001 roku. Wprowadzony nowy system pobierania opłat oparto na karcie magnetycznej i bilecie z paskiem magnetycznym. System wymagał zainstalowania we wszystkich pojazdach stołecznej komunikacji miejskiej nowych, elektronicznych kasowników, a na stacjach metra – bramek wejściowych. Oprócz wielu zalet (na przykład związanych z możliwością kodowania wielu rodzajów biletów na jednej karcie czy personalizacją biletu) system dawał jeszcze jeden bonus – mianowicie wprowadzono biletomaty. Każdy pasażer może teraz kupować bilety w automatach biletowych, które znajdują się nie tylko w większości autobusów, tramwajów czy pociągów, ale również na węzłach przesiadkowych i w miejscach najczęściej odwiedzanych. Oznacza to, że z procesu sprzedaży biletu został wyeliminowany człowiek. Czy to jedyny taki przypadek?. komunikacja publiczna nr 1/2016. Czy wsiadłbyś do autobusu bez kierowcy? Czy miałbyś odwagę oddać swoje bezpieczeństwo w ręce nowoczesnych technologii? Choć odruchowo odpowiadamy „nie”, to jednak coraz częściej spotykamy się z rozwiązaniami, w których mamy do czynienia z automatami. Czy człowieka w pełni zastąpi maszyna?. komunikacja publiczna nr 1/2016. Maszyny nie muszą zarabiać. analizy i opinie. Człowiek wyeliminowany ze sprzedaży biletów. Koń to przeżytek Kolejnym przykładem niech będzie napęd pojazdów komunikacji miejskiej. Pierwsze tramwaje były ciągnięte przez konie. Do obsługi sieci transportowej potrzebnych było wiele zwierząt, nie mówiąc o koniecznej infrastrukturze związanej z ich obsługą. Odszkodowanie za utracone zyski. 27. System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej w KZK GOP. – na przykład wodopojach. Czy dziś konie pracują w pasażerskim transporcie publicznym? Nie! Co więcej, dziś już nie mówi się o silnikach wykorzystujących olej napędowy, ale coraz częściej wprowadza się rozwiązania ekologiczne, takie jak pojazdy hybrydowe. Konie odeszły do przeszłości – dla nich zakończył się okres pracy w komunikacji miejskiej.. Metro bez maszynisty Okazuje się, że postęp i związany z nim proces automatyzacji skutecznie wypiera człowieka z coraz większej liczby zadań. Jeszcze nie tak dawno nie wyobrażaliśmy sobie, aby wsiąść do wagonika metra bez maszynisty. Dziś takie rozwiązania funkcjonują z powodzeniem w Londynie, Monachium, Marsylii, Lyonie, Stambule czy San Francisco. Tam, wsiadając do wagonika, nie uświadczymy maszynisty czy kogoś z obsługi pociągu. Możemy sami poczuć się jak osoba prowadząca pojazd – zajmując miejsce tuż za przednią szybą. Należy zgodzić się, że wprowadzenie automatycznego ruchu pociągów w metrze jest stosunkowo „łatwym” przedsięwzięciem. Pociągi poruszają się przecież po torach, są pod całkowitym nadzorem, nie ma skrzyżowań czy możliwości kolizji z innymi niż metro pojazdami. Nikt postronny nie powinien również wtargnąć przed nadjeżdżający wagonik. Co więcej, między innymi z wyżej wymienionych powodów praca maszynisty jest monotonnym zajęciem, co może wpłynąć na osłabienie reakcji w sytuacji zagrożenia. A maszyna się przecież nie męczy i nie nudzi. A co z innymi środkami komunikacji miejskiej?. Anna Mercik. Zwiększona liczba tramwajów i autobusów, dodatkowe buspasy, częstsze kursy oraz specjalne linie korytarzowe dowożące pielgrzymów na spotkania – to najważniejsze rozwiązania komunikacyjne przygotowane na okres Światowych Dni Młodzieży w Krakowie.. o ruchu każdego dnia kierowanych będzie 250 pociągów tramwajowych i 580 autobusów. Tramwajów będzie o około 50 procent więcej w stosunku do wakacyjnego dnia roboczego i około 90 procent więcej w stosunku do wakacyjnego dnia świątecznego. W przypadku autobusów będzie to więcej o około 42 procent w stosunku do wakacyjnego dnia roboczego i około 235 procent w stosunku do wakacyjnego dnia świątecznego.. 46. 52. Aleksander Kierecki. Jak poruszać się po Krakowie podczas Światowych Dni Młodzieży? Światowe Dni Młodzieży w aglomeracji katowickiej. DOBRE STRONY 56. Kraków praktycznie o ŚDM Jarosław Jędrysik. NASZE SPRAWY. Oprócz dodatkowego taboru podczas Światowych Dni Młodzieży na kilku ważnych trasach pojawią się udogodnienia dla komunikacji miejskiej. W tym celu zostaną wytyczone dodatkowe buspasy, które ułatwią pasażerom przemieszczanie się w Krakowie. Buspasy pojawią się między innymi na ulicach Opolskiej, Nowohuckiej oraz Konopnickiej. Na części ulic w centrum miasta także torowiska zostaną oddzielone od ruchu samochodowego.. 58. W czasie trwania Światowych Dni Młodzieży miasto zostanie podzielone na kilka stref, w których będą obowiązywały ograniczenia w poruszaniu się pojazdów. Strefy te będą się dzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa to strefy zamknięte: „Błonia” i „Łagiewniki”. Zaliczone do nich ulice będą zdominowane przez pieszych i tylko nieliczne pojazdy będą miały prawo do wjazdu. Z uwagi na bardzo duży ruch pieszych, obszar ten będzie wyłączony również z ruchu rowerowego. Druga grupa to trzy strefy o ograniczonym ruchu. Są to obszary, w które również nie każdy pojazd będzie mógł wjechać, jednak restrykcje są w ich przypadku mniejsze. Planując podróż warto sprawdzić, czy odbędzie się ona w ramach jednej strefy, czy też konieczne będzie przekroczenie granicy stref. Jeśli tak, koniecznie należy sprawdzić, czy pojazd będzie dopuszczony do wjazdu w kolejną strefę. Przykładowo jadąc z Ruczaju do Bronowic kierowca będzie poruszał się w obrębie jednej strefy, o ile nie wybierze trasy przez centrum. Również jadąc na przykład z Placu. Era autobusów gazowych Jerzy Gościński, Patryk Tuziger. JAK ONI TO ROBIĄ? 62. wydarzenia. Zapewnienie pielgrzymom dojazdu na spotkania z Ojcem Świętym, a także transport mieszkańców do pracy, będą głównymi zadaniami Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie przez cały okres trwania Światowych Dni Młodzieży. Do ruchu zostanie wysłany cały dostępny tabor, w tym ponad 20 dodatkowych tramwajów, złożonych z wagonów typu 105N, czyli tak zwanych „akwariów”. Mimo dostaw nowych tramwajów w 2015 roku nie zostały one wycofane z ruchu, właśnie z myślą o Światowych Dniach Młodzieży. MPK SA postarało się także odpowiednio wcześniej o dostawę 60 nowych autobusów, które dotarły do Krakowa w czerwcu, a więc przed przyjazdem pielgrzymów.. Koniec e-palenia w komunikacji miejskiej. Anna Koteras, Grzegorz Rutkowski. Miasto podzielone na strefy Dodatkowy tabor i specjalne buspasy. Marek Sieczkowski. Marek Gancarczyk. komunikacja publiczna nr 1/2016. komunikacja publiczna nr 1/2016. Maszyny nie muszą zarabiać. Andrzej Fellner, Adam Mańka, Radosław Fellner. WYDARZENIA. Podobną charakterystyką jak metro cechują się inne pojazdy szynowe – tramwaje czy kolej. Choć narażone są one bardziej na wtargnięcie osób czy pojazdów postronnych na tory, to również tu wprowadzono proces automatyzacji prowadzenia poszczególnych wagonów, eliminując po kolei obowiązki motorniczego. Najczęstszym przykładem jest tak zwana mała kolej automatyczna, z jaką mamy do czynienia przy atrakcjach turystycznych, jak również na lotniskach. Pasażerowie przewożeni z jednego terminala do dru-. 47. Światowe Dni Młodzieży to spotkanie, które zostało zaplanowane na kilkanaście dni. W tym roku główne wydarzenia odbędą się w Krakowie, jednak w okresie je poprzedzającym trwać będą „Dni w Diecezjach”, podczas których młodzież z całego świata będzie przebywać na terenie miast naszego kraju, będącego gospodarzem spotkania. Zdjęcie na okładce: Dominik Gajda. 41. Automatyczne tramwaje i kolej. Na razie w Japonii. 46. 46. Drony – bezpieczeństwo i zagrożenia. UNIIJNE ABC. wydarzenia. Tekst i zdjęcia MAREK GANCARCZYK. D. Samochód czy autobus? Demografia rodziny a popyt na komunikację publiczną. 35. 45. 41. podczas Światowych Dni Młodzieży?. Anna Knapik. Wojciech Bąkowski. Czy wsiadłbyś do autobusu bez kierowcy? Czy miałbyś odwagę oddać swoje bezpieczeństwo w ręce nowoczesnych technologii? Choć odruchowo odpowiadamy „nie”, to jednak coraz częściej spotykamy się z rozwiązaniami, w których mamy do czynienia z automatami. Czy miejsce człowieka w pełni zajmie maszyna? Jak poruszać się po Krakowie. Waldemar Rokicki. ANALIZY I OPINIE. Fot. https://pl.wikipedia.org. Fot. Wikipedia.org. Jeszcze nie tak dawno nie wyobrażaliśmy sobie, aby wsiąść do wagonika metra bez maszynisty. Dziś takie rozwiązania funkcjonują z powodzeniem w Londynie, Monachium, Marsylii, Lyonie, Stambule czy San Francisco. Tam, wsiadając do wagonika, nie uświadczymy maszynisty czy kogoś z obsługi pociągu. Możemy sami poczuć się jak osoba prowadząca pojazd – zajmując miejsce tuż za przednią szybą.. Anna Koteras. 22. 32 Funikular automatyczny: Zurych – Rigiblick-Bahn. Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego. Tory stają się trendy Dominika Wojniak. spis treści. Celem projektu było utworzenie na poziomie ponadlokalnym systemu informatycznego, który zwiększy zakres oraz dostępność usług świadczonych przez instytucje publiczne drogą elektroniczną. Dzięki Śląskiej Karcie Usług Publicznych powstał system elektronicznych mikropłatności w administracji publicznej. Docelowo system będzie umożliwiał bieżący wgląd w dane o liczbie i rodzaju transakcji dla poszczególnych podmiotów, które biorą udział w projekcie (mają one dostęp do danych ilościowych), relacjach zachodzących pomiędzy różnymi zadaniami publicznymi oraz o uwarunkowaniach wpływających na liczbę osób z nich korzystających. Rozwiązania te w znaczący sposób mają ułatwić zarządzanie w administracji.. 6. LIDERZY RYNKU 64. Brzmi jak bajka? Robimy wszystko, aby stała się rzeczywistością z Tadeuszem Freislerem i Bolesławem Knapikiem rozmawia Dominika Wojniak. KĄTEM OKA 4. Czy (jak) ŚKUP działa?. 16. Martwi mnie brak biletu wspólnego, nie papierowego. Mateusz Babak. Michał Wroński. 57. Tramwajowy problem Katowic. Jak przekonać protestujących? Przemysław Jedlecki. 5 komunikacja publiczna nr 1/2016. gorący temat. Cel. AKTUALNOŚCI. dziestu jeden urzędach miast i gmin, które biorą udział w projekcie. Za jej pomocą można opłacać różnego rodzaju podatki i opłaty, między innymi: podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, opłaty targowe czy od posiadania psa. Dzięki temu rozwiązaniu w urzędach można posługiwać się płatnościami bezgotówkowymi. Karty można używać także w ponad stu instytucjach kultury, sportu, rekreacji oraz w bibliotekach miejskich. Kolejną funkcjonalnością systemu, z której mogą korzystać użytkownicy, jest możliwość zapłacenia kartą ŚKUP za parkowanie. Z tej opcji korzysta obecnie pięć miast aglomeracji (Katowice, Chorzów, Bytom, Tychy i Zabrze). Na ich terenie stanęły 223 parkomaty, w których można płacić zarówno gotówką, jak i dokonywać transakcji bezgotówkowych (za pomocą karty ŚKUP). Jako ostatnią funkcjonalność wymieńmy najczęściej kojarzoną z całym systemem funkcję komunikacyjną. Karta jest nośnikiem biletu elektronicznego w komunikacji miejskiej KZK GOP. Umożliwia również wniesienie opłaty za przejazd bezpośrednio – w czytniku w pojeździe. Można nią płacić na terenie wszystkich 29 gmin należących do Związku oraz gmin należących do Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach, a także we wszystkich pojazdach jeżdżących na zlecenie KZK GOP, które obsługują miasta ościenne. W sumie karta użyteczna jest w pojazdach komunikacji miejskiej na terenie ponad 50 różnych miast.. gorący temat. d podpisania umowy o realizacji projektu Śląska Karta Usług Publicznych, sygnowanej przez prezydentów i burmistrzów dwudziestu jeden miast, do uruchomienia systemu minęło 6 lat. Umowa intencyjna podpisana została 13 października 2009 roku. Niemal równo sześć lat później – od 1 października 2015 roku, rozpoczęło się uruchamianie systemu. Już w sierpniu 2016 roku z sieci dystrybucji KZK GOP wycofane zostaną wszystkie papierowe bilety okresowe.. komunikacja publiczna nr 1/2016. O.

(6) A. K. T. U. A. L. N. O. Ś. C. I. Święto zabytków techniki GOP, oferując uczestnikom wydarzenia bezpłatne przejazdy do zwiedzanych obiektów. Industriada jest największym w tej części Europy festiwalem poświęconym dziedzictwu przemysłowemu. Rok temu, na prośbę wielu uczestników, wydłużono święto Szlaku Zabytków Techniki o wydarzenia odbywające się już w piątkowy wieczór. To tak zwany „rozruch maszyn”. Decyzja okazała się strzałem w dziesiątkę. Imprezy „rozruchowe” odbywały się w tym roku w Chorzowie, Czeladzi, Katowicach, Rybni-. aktualności. Gapowicze są winni prawie 350 milionów złotych. komunikacja publiczna nr 1/2016. 6. 300 tysięcy gapowiczów musi zwrócić miejskim przewoźnikom w całej Polsce prawie 350 milionów złotych. Zalegają oni z zapłatą za ponad 915 tysięcy mandatów, a w ciągu roku kwota tego zadłużenia wzrosła o 30 procent – wynika z raportu Krajowego Rejestru Długów. – Taki wzrost nie oznacza, że korzystający z transportu miejskiego nagle przestali płacić za przejazdy – wskazał cytowany w komunikacie KRD prezes zarządu Krajowego Rejestru Długów Adam Łącki. Tłumaczył, że powodem wzrostu kwoty zadłużenia jest położenie większego nacisku na walkę z gapowiczami, a co za tym idzie – lepsza skuteczność w ich wykrywaniu. Jak podał Krajowy Rejestr Długów, statystyczny gapowicz to mężczyzna w wieku 26-35 lat. Bez biletu został zatrzymany przez kontrolera trzy razy, a do oddania ma średnio 1167 złotych. – 60 procent dłużników dopisanych przez przewoźników miejskich to mężczyźni – podkreślił Łącki. Dodał, że ich zadłu-. żenie wynosi 210 milionów złotych. – Gapowiczem rekordzistą również jest mężczyzna. Dług mieszkańca Wielkopolski wynosi aż 92 tysięcy złotych. Na drugim miejscu tego niechlubnego podium znalazła się kobieta z województwa świętokrzyskiego, która musi oddać komunikacji miejskiej 71 tysięcy złotych. Ostatnie miejsce przypadło panu, który mieszka na Mazowszu, a jego zadłużenie wynosi 41 tysięcy złotych. KRD zauważył, że wciąż wielu dłużników liczy na to, że uda im się uniknąć zapłacenia kary, na przykład przez odwlekanie zapłaty. – Roszczenie z tytułu niezapłaconego mandatu za jazdę bez biletu ulega przedawnieniu po upływie roku – wyjaśnił cytowany w komunikacie radca prawny Konrad Siekierka z kancelarii prawnej Via Lex. – Jeśli jednak przewoźnik postara się o sądowy nakaz zapłaty, przerywa bieg przedawnienia. Wtedy ma jeszcze 10 lat na dochodzenie należności. Oprac. jj, na podstawie TransInfo.pl, za PAP. ku, Siemianowicach Śląskich i Zabrzu. Najpopularniejszym obiektem był w tym roku Park Tradycji w Siemianowicach Śląskich. Można w nim było odkrywać tajemnice lokalnych przemysłowców, tropić przemysłowe legendy podczas gry planszowej, wziąć udział w interaktywnym happeningu, posłuchać grup „Dżem” i „Miousha” oraz zobaczyć efektowne widowisko laserowe. Bardzo wielu uczestników przyciągnęło także otwarcie dziecięcego Parku 12C w Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu.. Tradycyjnie dużą popularnością cieszyła się oferta katowickich obiektów. Tłumnie odwiedzano osiedla Giszowiec i Nikiszowiec, Fabrykę Porcelany oraz Muzeum Śląskie, gdzie odbył się koncert „Rasa. Pieśni antracytu”. Ciekawą ofertę, nawiązującą do przemysłowych legend, przygotowały także mniejsze obiekty, często położone poza centrum regionu. Najlepszymi przykładami są tu: Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych („Gromowładni” zagrali tam widowiskowy koncert na cewkach Tesli) i Muzeum Prasy Ślą-. Wyrok za pobicie kontrolera biletów KZK GOP Fot. Dominik Gajda. Industriada to turystyczna wizytówka województwa śląskiego, promująca Szlak Zabytków Techniki. Tegoroczna edycja (10-11 czerwca) odbywała się w 44 postprzemysłowych obiektach o zabytkowym charakterze, zlokalizowanych w 27 miastach województwa śląskiego. Po raz pierwszy impreza była promowana w województwie małopolskim oraz na antenie ogólnopolskiej telewizji. Po raz pierwszy też w organizację Industriady włączył się Komunikacyjny Związek Komunalny. Sąd Rejonowy w Sosnowcu wydał wyrok w sprawie Artura K., który najpierw kierował groźby karalne pod adresem kontrolera biletów z KZK GOP w trakcie pełnionych przez tegoż służbowych obowiązków, a następnie brutalnie go pobił. W maju br. wyrok się uprawomocnił. Sąd uznał Artura K. za winnego zarzucanych mu czynów i wydał wyrok 5 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres próbny dwóch lat, zadośćuczynienia w wysokości 2000 złotych oraz dozoru kuratora. Do pobicia kontrolera KZK GOP doszło 4 listopada 2015 roku. W trakcie sprawdzania biletów w autobusie linii nr 808 oskarżony, który jechał na gapę, zaczął się odgrażać kontrolerom. Na przystanku Sosnowiec Wawel Kościół. pracownicy KZK GOP opuścili pojazd. Chwilę później jeden z nich został zaatakowany przez agresywnego gapowicza. Dwóch świadków zajścia ruszyło na pomoc kontrolerowi, mimo to napastnik uciekł. Poszkodowany doznał złamania kości nosa oraz krwiaka pod okiem. Sprawcę udało się szybko złapać dzięki danym z mandatu. Napaści na kontrolerów nie są problemem, który pojawia się nagminnie, jednak KZK GOP tego typu sytuacji nie bagatelizuje. Wszystkie przypadki zgłaszane są odpowiednim organom ścigania, a kontrolerzy zawsze mogą liczyć na wsparcie związku. Wyroki takie jak ten pokazują, że agresywni pasażerowie nie mogą czuć się bezkarni. ak.

(7) Rozruch maszyn w Czeladzi – inauguracja Industriady 2016. K Z K G O P. P L I T R A N S I N F O . P L. skiej w Pszczynie, które zanotowało ponaddwuipółkrotny wzrost frekwencji. Największy skok frekwencji odnotował jednak Browar Obywatelski w Tychach – odwiedziło go ponad pięć razy więcej uczestników niż rok wcześniej. Odbył się tam między innymi pokaz mappingu 3D i koncert grupy „Cree”. W tegorocznej industriadzie wzięło udział blisko 90 000 osób. To aż o 10 000 więcej niż rok temu. – Najwięcej pracy wymagał od nas system bezpłatnego transportu. Rozmowy z Kolejami Śląskimi, KZK GOP, Metropolią. Silesia i innymi partnerami trwały kilka miesięcy, ale przyniosły świetny skutek – powiedział Henryk Mercik, członek zarządu województwa śląskiego. W tym roku system transportu Industriady opierał się na trzech filarach: sieci transportu kolejowego, obsługiwanego przez Koleje Śląskie, darmowych INDUbusach, zapewnianych przez Górnośląski Związek Metropolitalny oraz wybranych liniach autobusowych i tramwajo wych KZK GOP. Oprac. jj, na podstawie www.industriada.pl. Autobusy na metan z kopalń?. W tym roku Międzygminny Związek Komunikacyjny w Jastrzębiu-Zdroju obchodzi jubileusz 25-lecia. Uroczystość rocznicowa odbyła się 20 maja w sali Domu Zdrojowego w Jastrzębiu-Zdroju. Wśród gości znalazł się między innymi ksiądz Marcin Wierzbicki, główny koordynator Światowych Dni Młodzieży w Archidiecezji Katowickiej. Odebrał on symboliczny, bezpłatny bilet MZK dla uczestników ŚDM, którzy odwiedzą gminy wchodzące w skład związku. Rozdano także nagrody pasażerom uczestniczącym w konkursie jubileuszowym na hasło promocyjne, a trzynastu pracowników MZK odebrało odznaczenia za wieloletnią pracę. W części artystycznej wystąpił zespół Carrantuohill, któremu towarzyszyły tancerki z gliwickiej grupy Salake. Jak powstał MZK Jastrzębie-Zdrój? Do końca lat 80. jedynym organizatorem komunikacji miejskiej oraz przewoźnikiem na terenie całego kraju były wojewódzkie przedsiębiorstwa komunikacyjne (WPK). Na ich gruncie w 1991 utworzono przedsię-. W dniach 9-10 czerwca w Tychach odbyła się konferencja pt. „Metan jako paliwowe multi-źródło w transporcie i gospodarce komunalnej. Energetyczne wykorzystanie osadów ściekowych”. Naukowcy i praktycy rozmawiali o wykorzystaniu biogazu jako źródła zasilania i energii. W konferencji wzięli udział między innymi przedstawiciele firm z branży transportu publicznego, w tym PKM Tychy i Transgór Mysłowice, obsługujący linie KZK GOP. Andrzej Kowol, prezes Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Tychach, w którym co trzeci autobus napędzany jest gazem CNG, przypomniał, że pierwsze autobusy gazowe PKM Tychy kupił w 2006 roku. Dziś tyski PKM jest liderem w kraju, jeśli chodzi liczbę autobusów napędzanych gazem CNG. Ma ich 75. Drugie miejsce ma MPK w Rzeszowie (70 sztuk), a trzecie Częstochowa (40). W tym zestawieniu Warszawa jest szósta (35), a Kraków osiemnasty (5 sztuk). W województwie śląskim poważnym graczem w branży autobusów napędzanych gazem staje się mysłowicki Transgór, który posiada już 22 pojazdy na CNG. Podczas konferencji Andrzej Kowol mówił, że w kontekście ekologicznego rozwoju komunikacji publicznej duże rezerwy tkwią w metanie uwalnianym z pokładów kopalnianych. – Dziś to odpad, który szkodzi środowisku. Dziennie z kopalń wydostaje się od 100 tysięcy metrów sześciennych do nawet 1 000 000 metrów sześciennych metanu. Ten gaz chętnie byśmy wykorzystali w naszych autobusach, oczywiście po oczyszczeniu i sprężeniu – mówił prezes tyskiego PKM-u. Podczas konferencji, w czwartek, 9 czerwca odbywały się równocześnie dwa panele dyskusyjne: „PKM Tychy – metan jako paliwowe multi-źródło w transporcie” oraz „Energetyczne wykorzystanie osadów ściekowych”. 10 czerwca uczestnicy konferencji zwiedzili między innymi stację sprężania gazu CNG dla autobusów w bazie PKM Tychy. Korzysta z niej również Transgór. Takich stacji w Polsce jest zaledwie 26. Jarosław Jędrysik. Fot. MZK Jastrzębie-Zdrój. 25 lat MZK Jastrzębie-Zdrój. biorstwa komunikacji miejskiej. Tak powstało PKM w Jastrzębiu-Zdroju, które pełniło jednocześnie rolę organizatora i przewoźnika komunikacji miejskiej. W 1991 roku weszła w życie Ustawa o samorządzie terytorialnym, która nałożyła na gminy obowiązek organizacji lokalnego transportu zbiorowego. Na tej podstawie 4 kwietnia 1991 roku powstał Międzygminny Związek Komunikacyjny z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju. Obecnie MZK zrzesza dziesięć gmin. Są to: Czerwionka-Leszczyny, Jastrzębie-Zdrój, Marklowice, Mszana, Pawłowice, Pszów, Radlin, Rydułtowy, Suszec oraz Żory. MZK Jastrzębie-Zdrój obsługuje 64 linie autobusowe, wykonuje ponad 6,6 miliona wozokilometrów rocznie, a w ciągu roku przewozi około 9,5 miliona pasażerów. Oprac. jj, na podstawie TransInfo.pl. aktualności. N A P O D S T A W I E. 7 komunikacja publiczna nr 1/2016. P R Z Y G O T O W A N O. Fot. Radosław Kaźmierczak. S E R W I S.

(8) Innowacyjny system usług publicznych. ŚKUP działa pełną parą Od października 2015 roku trwa uruchamianie systemu Śląskiej Karty Usług Publicznych. W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy (do czerwca br.) wydano ponad 100 tysięcy kart. W trakcie wakacji ma zakończyć się proces wycofywania z dystrybucji papierowych biletów okresowych. Tekst ANNA KOTERAS, zdjęcia DOMINIK GAJDA. O. d podpisania umowy o realizacji projektu Śląska Karta Usług Publicznych, sygnowanej przez prezydentów i burmistrzów dwudziestu jeden miast, do uruchomienia systemu minęło 6 lat. Umowa intencyjna podpisana została 13 października 2009 roku. Niemal równo sześć lat później – od 1 października 2015 roku, rozpoczęło się uruchamianie systemu. Już w sierpniu 2016 roku z sieci dystrybucji KZK GOP wycofane zostaną wszystkie papierowe bilety okresowe.. gorący temat. Cel. komunikacja publiczna nr 1/2016. 8. Celem projektu było utworzenie na poziomie ponadlokalnym systemu informatycznego, który zwiększy zakres oraz dostępność usług świadczonych przez instytucje publiczne drogą elektroniczną. Dzięki Śląskiej Karcie Usług Publicznych powstał system elektronicznych mikropłatności w administracji publicznej. Docelowo system będzie umożliwiał bieżący wgląd w dane o liczbie i rodzaju transakcji dla poszczególnych podmiotów, które biorą udział w projekcie (mają one dostęp do danych ilościowych), relacjach zachodzących pomiędzy różnymi zadaniami publicznymi oraz o uwarunkowaniach wpływających na liczbę osób z nich korzystających. Rozwiązania te w znaczący sposób mają ułatwić zarządzanie w administracji.. Koszty Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Całkowity koszt wdrożenia systemu to 135 milionów złotych, natomiast dofinansowanie wyniosło 78,4 miliona złotych. Wykonawcą systemu jest wyłonione w drodze postępowania przetargowego konsorcjum Asseco Poland SA oraz mBank SA.. Multifunkcjonalność Wyjątkowość systemu ŚKUP polega na jego wielofunkcyjności. Karty można używać w różnych dziedzinach życia publicznego. Jest ona użyteczna w dwu-. dziestu jeden urzędach miast i gmin, które biorą udział w projekcie. Za jej pomocą można opłacać różnego rodzaju podatki i opłaty, między innymi: podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, opłaty targowe czy od posiadania psa. Dzięki temu rozwiązaniu w urzędach można posługiwać się płatnościami bezgotówkowymi. Karty można używać także w ponad stu instytucjach kultury, sportu, rekreacji oraz w bibliotekach miejskich. Kolejną funkcjonalnością systemu, z której mogą korzystać użytkownicy, jest możliwość zapłacenia kartą ŚKUP za parkowanie. Z tej opcji korzysta obecnie pięć miast aglomeracji (Katowice, Chorzów, Bytom, Tychy i Zabrze). Na ich terenie stanęły 223 parkomaty, w których można płacić zarówno gotówką, jak i dokonywać transakcji bezgotówkowych (za pomocą karty ŚKUP). Jako ostatnią funkcjonalność wymieńmy najczęściej kojarzoną z całym systemem funkcję komunikacyjną. Karta jest nośnikiem biletu elektronicznego w komunikacji miejskiej KZK GOP. Umożliwia również wniesienie opłaty za przejazd bezpośrednio – w czytniku w pojeździe. Można nią płacić na terenie wszystkich 29 gmin należących do Związku oraz gmin należących do Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach, a także we wszystkich pojazdach jeżdżących na zlecenie KZK GOP, które obsługują miasta ościenne. W sumie karta użyteczna jest w pojazdach komunikacji miejskiej na terenie ponad 50 różnych miast.. Elektroniczna portmonetka Śląska Karta Usług Publicznych może służyć jako nośnik biletów abonamentowych (komunikacji miejskiej oraz innych instytucji), ale jest również nośnikiem instrumentu płatniczego, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny w rozumieniu Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych. Dla użytkownika oznacza to, że we wszystkich elementach systemu płacić można bezpośrednio pieniędzmi wpłaconymi na kartę poprzez konto techniczne. Nie ma potrzeby wcześniejszego kupowania biletów czy zamieniania gotówki na przykład na punkty..

(9) komunikacja publiczna nr 1/2016. 9. gorący temat.

(10) Co istotne, wszystkie bilety elektroniczne są tańsze od ich papierowych odpowiedników. Dodatkowo zamiast biletów obowiązujących na dany miesiąc kalendarzowy (jak dotychczasowe papierowe) wprowadzono bilety 30- i 90-dniowe. Pasażerowie mają również do dyspozycji bilety z limitami przejazdów, które są jeszcze tańsze. Ze względu na tę funkcjonalność wydawcą i właścicielem karty jest mBank, który odpowiada również za sieć 40 punktów obsługi klienta (których głównym zadaniem jest wydawanie zamówionych przez użytkowników kart spersonalizowanych).. gorący temat. Mikropłatności. komunikacja publiczna nr 1/2016. 10. Stworzony dzięki ŚKUP system mikropłatności dotyczy transakcji o niewielkich wartościach (do kilkunastu złotych). Przykładami mikropłatności są właśnie opłaty za przejazd jednorazowy czy wniesienie opłaty parkingowej. W takich przypadkach koszt zapłaty standardową kartą może przekroczyć wartość transakcji i takie działanie jest nieopłacalne. Mikropłatności natomiast z założenia realizowane są na masową skalę i z tego względu pojedyncza transakcja powinna być wykonana w bardzo krótkim czasie. Jest to praktycznie niemożliwe do zrealizowania przy wykorzystaniu standardowych kart płatniczych, które dla większości transakcji wymagają połączenia z systemem i autoryzacji. Obecnie spotyka się system mikropłatności, w których transakcje realizowane są za pośrednictwem telefonów komórkowych, kart przedpłaconych i zbliżeniowych oraz różnego rodzaju breloczków czy naklejek. Do wykonania transakcji wystarczy przyłożyć nośnik do odpowiedniego czytnika – niepotrzebna jest dodatko-. wa autoryzacja transakcji. Taką funkcję pełni karta ŚKUP, która jest kartą zbliżeniową, a czas pojedynczej transakcji to 1-2 sekundy. Warto jednak zaznaczyć, że karta będąca obecnie nośnikiem wszystkich uprawnień jest wyborem wynikającym z rachunku ekonomicznego. Taki nośnik jest powszechny, tani i łatwy do dystrybucji wśród dotychczasowych użytkowników biletów papierowych. KZK GOP jako lider projektu ma plany stworzenia możliwości korzystania również z innego rodzaju nośników systemu, na przykład smartfonów.. Uruchamianie Ze względu na stopień skomplikowania całego systemu, jego uruchomienie podzielone zostało na etapy. Dzięki temu rozwiązaniu na bieżąco śledzone i usuwane były ewentualne błędy dotyczące poszczególnych jego części. W pierwszym etapie (od 1 października 2015 roku) umożliwiono pobieranie kart – zarówno spersonalizowanych, jak i niespersonalizowanych. Już kilka dni później (od 5 października) można było kupować i kodować na karcie elektroniczne bilety okresowe. W nowej taryfie znalazły się odpowiedniki wszystkich dotychczas używanych okresowych biletów papierowych. Co istotne, wszystkie bilety elektroniczne są tańsze od ich papierowych odpowiedników. Dodatkowo zamiast.

(11) W ramach akcji informacyjnej dla pasażerów uruchomiono mobilne punkty ŚKUP, w których można otrzymać szczegółową informację oraz złożyć wniosek o kartę spersonalizowaną. Na zdjęciu punkt w Urzędzie Miasta w Chorzowie. Dla użytkownika Użytkownicy mają do wyboru dwa typy kart: spersonalizowaną i niespersonalizowaną. Pierwsza zawiera dane identyfikacyjne użytkownika i może być używana tylko przez tę osobę. Można na niej kodować wszystkie rodzaje biletów okresowych imiennych. Dodatkowo karta taka pełni również rolę identyfikacyjną. Dzięki zapisanym na niej danym podczas kontroli nie trzeba posiadać przy sobie żadnych dokumentów. Osoby, którym przysługują ulgi na przejazd, również mogą te uprawnienia zapisać na swojej karcie, dzięki czemu również tego prawa nie muszą udowadniać odpowiednimi dokumentami w pojeździe. Karta niespersonalizowana takich danych nie zawiera. Może z niej korzystać każda osoba, która w danej chwili nią dysponuje, ale można na niej kodować bilety okresowe wyłącznie na okaziciela. Nie ma również możliwości zapisywania na tych kartach uprawnień do ulg. Wszystkie karty wydawane są bezpłatnie (za kartę niespersonalizowaną pobierana jest kaucja zwrotna w wysokości 20 złotych). Karty obsługiwane są w sieci, składającej się z: 40 punktów obsługi klienta, siedmiu punktów obsługi pasażera, 109 automatów biletowych oraz 800 punktów sprzedaży, a także przez internet (Portal Klienta). Z karty mogą korzystać również mło-. gorący temat. Po lewej Wśród ponad 100 tysięcy wydanych kart niecałe 10 procent stanowią karty niespersonalizowane. 11 komunikacja publiczna nr 1/2016. biletów obowiązujących na dany miesiąc kalendarzowy (jak dotychczasowe papierowe) wprowadzono bilety 30- i 90-dniowe. Pasażerowie mają również do dyspozycji bilety z limitami przejazdów, które są jeszcze tańsze. Okresowych biletów elektronicznych w pojazdach można było używać od pierwszych dni listopada. W kolejnych miesiącach (od listopada do stycznia) stopniowo uruchamiane były parkomaty (poza 35 parkomatami w Katowicach, które uruchomiono już w maju 2015 roku). Jednocześnie urządzenia te przekazywane były w zarząd poszczególnym miastom. Od 11 stycznia 2016 roku kartą ŚKUP płacić można za przejazdy jednorazowe. Od tego dnia uruchomiona została nowa taryfa. W taryfie odległościowej koszt przejazdu uzależniony jest od przejechanej trasy. Niezależnie od niej funkcjonuje również dotychczas dostępna taryfa strefowo-czasowa, w której bilety elektroniczne są tańsze od wersji papierowych. Jednocześnie od stycznia trwało sukcesywne uruchamianie systemu w urzędach miast i gmin oraz jednostkach miejskich. W kwietniu 2016 roku Zarząd KZK GOP podjął uchwałę dotyczącą zmiany taryfy. Zdecydowano o obniżce cen na wybrane bilety z taryfy odległościowej, natomiast papierowe bilety okresowe są wycofywane z sieci sprzedaży od 1 maja. Jako pierwsze zniknęły bilety średniookresowe (24- i 48-godzinne, 5-, 7- i 14-dniowe), bilety kwartalne, bilety szkolne, bilety wakacyjne oraz bilety miesięczne na okaziciela. W kolejnych miesiącach (od 1 czerwca, 1 lipca oraz 1 sierpnia) ze sprzedaży wycofane zostaną wszystkie rodzaje papierowych biletów miesięcznych. Szacowana liczba osób korzystających z papierowych biletów okresowych w sieci KZK GOP to około 120 tysięcy osób..

(12) MIASTA BIORĄCE UDZIAŁ W PROJEKCIE. Jaworzno. 21. Tychy. LĊdziny. (19 gmin członkowskich KZK GOP oraz Tychy i Jaworzno). Miasta, na terenie których można płacić kartą ŚKUP w pojazdach obsługiwanych przez KZK GOP. 50. (29 miast członkowskich KZK GOP oraz gminy ościenne). USŁUGI ŚKUP. 1300. gorący temat. KOMUNIKACYJNE. komunikacja publiczna nr 1/2016. 12. 1370 1388 3305 1344 1370 1370 1370 1370 20. autokomputerów kasowników dualnych czytników kart. pojazdów. PARKOWANIE. 223 parkomaty 5 miast OPŁATY I USŁUGI GMINNE. drukarek fiskalnych. 21 urzędów miast i gmin, 410. kompletów okablowania. modułów do pobierania opłat w urzędach. radiomodemów. miast i jednostkach gminnych,. switchów wieloportowych power injectorów punktów zbierania danych. kulturalne. 59 instytucji. INNE USŁUGI. rekreacyjno-sportowe. 52 moduły do nanoszenia. 73 instytucje. certyfikatu SEKAP na kartę. biblioteczne. 61 instytucji 21 miast inne. 3.

(13) SYSTEM ŚKUP OBSŁUGUJE. 40. punktów obsługi klienta. 1. Portal Klienta. 800 109 7 2. punktów sprzedaży. stacjonarnych automatów doładowania. punktów obsługi pasażera. centra przetwarzania danych. MODUŁY ŚKUP. Moduł analityczno-raportowy oraz rozliczeń operatorskich. Moduł reklamacji. 190. całkowity koszt projektu (wdrożenie + utrzymanie przez 65 miesięcy). Moduł mapowy Moduł monitoringu. Moduł komunikacji wewnętrznej. Moduł obsługi infolinii. 135,6 78,4 koszt wdrożenia systemu objęty dofinansowaniem unijnym. Moduły do zarządzania parkomatami, automatami biletowymi. dotacja z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Aplikacja do obsługi POP/POK oraz zarządzania dystrybucją kart. 13 Aplikacje do zarządzania rozkładami jazdy i taryfami. komunikacja publiczna nr 1/2016. KOSZTY BUDOWY I UTRZYMANIA SYSTEMU (MILIONY ZŁOTYCH). gorący temat. Moduł detekcji nadużyć.

(14) gorący temat. Model check in – check out wymaga dodatkowej aktywności od wszystkich uczestników, jednakże celem uruchamianych rozwiązań jest wprowadzenie dodatkowych funkcji systemu, które pozwolą między innymi lepiej dopasować obecną ofertę do potrzeb pasażerów. Jednocześnie dla użytkowników biletów okresowych, którzy oprócz obowiązkowej rejestracji przy wejściu do pojazdu będą również wykonywali dobrowolną rejestrację przy wyjściu, przygotowano atrakcyjne promocje przy zakupie kolejnych biletów.. komunikacja publiczna nr 1/2016. 14. dzi użytkownicy. Wszystkie osoby, które ukończyły 13. rok życia mogą osobiście złożyć wniosek o kartę i ją odebrać. W imieniu dzieci młodszych ta formalność musi być dokonana przez rodziców (na podstawie odpowiedniego dokumentu). Bez względu na wiek wszyscy użytkownicy mogą korzystać z kart niespersonalizowanych, ponieważ umowy zawierane przy jej pomocy należą do drobnych, bieżących spraw życia codziennego.. Check in – check out Niewątpliwie jedną z największych zmian dotyczących korzystania z komunikacji po uruchomieniu Śląskiej Karty Usług Publicznych jest wdrażany model check in – check out (rejestracja wejścia oraz wyjścia). W tym kontekście warto przypomnieć, że system ŚKUP nie jest przełożeniem formy biletu z papierowego na elektroniczny. Projekt jest złożonym narzędziem, które ma służyć do zarządzania usługami publicznymi, w tym komunikacją. Ułatwia między innymi kontrolę jakości wykonywanych usług (na przykład umożliwia sprawdzanie punktualności pojazdów KZK GOP), generuje dane, będące podstawą do modyfikacji rozkładów jazdy oraz innych usług publicznych w całej aglomeracji. Model. Mobilne punkty informacyjne ŚKUP działają również w centrach handlowych. Na górnym zdjęciu punkt w Silesia City Center Po lewej Wszyscy kontrolerzy wyposażeni zostali w urządzenia do sprawdzania kart. Po przyłożeniu karty do czytnika, na smartfonie wyświetlają się zakodowane na niej informacje. check in – check out wymaga dodatkowej aktywności od wszystkich uczestników, jednakże celem uruchamianych rozwiązań jest wprowadzenie nowych funkcji systemu, które pozwolą między innymi lepiej dopasować obecną ofertę do potrzeb pasażerów. Jednocześnie dla użytkowników biletów okresowych, którzy oprócz obowiązkowej rejestracji przy wejściu do pojazdu będą również wykonywali dobrowolną rejestrację przy wyjściu, przygotowano atrakcyjne promocje przy zakupie kolejnych biletów.. Dla administratorów System zapewnia dostęp do bardzo wielu danych. Z tego względu podzielony został na moduły, które ułatwiają zarządzanie jego poszczególnymi elementami. Administratorzy mają do dyspozycji między innymi moduły analityczno-raportowy oraz rozliczeń ope-.

(15) Dla organizatora System ŚKUP to skomplikowane, potężne narzędzie informatyczne. KZK GOP jako lider projektu oczekuje, że po całkowitym jego wdrożeniu zapewniony będzie nie tylko lepszy i łatwiejszy dostęp do komunikacji dla pasażerów (obsługa przez internet, bardziej rozbudowana, elastyczna taryfa, tańsze bilety), ale także, że system ułatwi działania związane z kontrolą jakości usług czy wspomoże przygotowanie oferty przewozowej. Z punktu widzenia operatora ważną zaletą ŚKUP jest dostęp do bieżących danych, umożliwiających bardzo precyzyjne rozliczenia między Związkiem, jako organizatorem komunikacji, a ponoszącymi jej koszty gminami. Umożliwią one dokładne rozliczanie gminnych dotacji na komunikację publiczną i zarządzanie pieniędzmi p ę przeznaczanymi p na jej realizację. . Anna Koteras | Rzecznik prasowy KZK GOP. gorący temat. System ŚKUP obsługiwany jest przez 109 automatów biletowych. 15 komunikacja publiczna nr 1/2016. ratorskich – służące do rozliczeń finansowych między organizatorem a gminami oraz organizatorem a operatorami, generujące dane dotyczące poszczególnych kursów, ich napełnień i tym podobnych. Moduł detekcji nadużyć wykazuje nieprawidłowości w systemie, na przykład obecność tej samej karty w dwóch różnych miejscach jednocześnie czy ulgę zakodowaną na podstawie tego samego dokumentu na różnych kartach. Moduł monitoringu kontroluje poprawność działania systemu i w razie awarii którejś z jego części powinien to zasygnalizować. Moduł reklamacji oraz moduł komunikacji wewnętrznej to aplikacje służące do obsługi składanych reklamacji oraz do kontaktu z użytkownikami kart. Również do kontaktu z użytkownikami służy moduł obsługi infolinii, który ułatwia pracę konsultantom, umożliwiając (po zalogowaniu się użytkownika) wgląd na konto danej karty. Narzędziem służącym do kontroli jakości wykonywanych usług jest moduł mapowy, który generuje informacje na temat wykonywanych kursów oraz ich punktualności. Wśród dodatkowych modułów wymienić można aplikacje: do zarządzania dystrybucją kart, do sprzedaży biletów, zarządzania rozkładami jazdy, parkomatami, automatami biletowymi i innymi urządzeniami..

(16) Martwi mnie brak biletu wspólnego, nie papierowego MICHAŁ WROŃSKI. kątem oka. S. komunikacja publiczna nr 1/2016. 16. iedem minut – tyle dokładnie tać zębami, to raczej za sprawą faktu, trwała moja przygoda z wyro- że ŚKUP – z punktu widzenia pasażera bieniem Śląskiej Karty Usług – prawie niczego nie ułatwia. Owszem, Publicznych. Dwie minuty jest nieco tańszy i mając go w kieszeni zajęło złożenie wniosku, a na odbiór, nie trzeba się w środku nocy głowić nad wpisanie i potwierdzenie hasła, tudzież tym, gdzie kupić bilet, ale to bodaj jewszelkie inne formalności poświęciłem dyne jego zalety. minut pięć. I tyle. Mimo pokładanych w niej nadziei Konsternacja była spora, zważywszy karta nie jest i chyba długo jeszcze nie skalę lamentu, jaki wcześniej podnieśli będzie wspólnym biletem dla komunimoi koledzy i koleżanki kacji publicznej w miastach aglomerapo piórze na wieść o tym, cji śląsko-zagłębiowskiej. Nie zapłacimy że papierowe bilety okresowe odejdą do historii i trzeba będzie się przesta- Mimo pokładanych w niej nadziei wić na kartę. Nastawiłem karta nie jest i chyba długo jeszcze się na niesprawny system nie będzie wspólnym biletem dla informatyczny, kolejki przypominające te z po- komunikacji publicznej w miastach czątku lat 80. i ogólny aglomeracji śląsko-zagłębiowskiej. armagedon, który spra- Nie zapłacimy nią w pociągu wi, że przeklnę ŚKUP, zanim go jeszcze dostanę Kolei Śląskich ani w autobusie do ręki, a tymczasem nic MZK Tychy czy PKM Jaworzno. z tych rzeczy się nie stało. Jasne, nie sposób na postawie moich doświadczeń bu- nią w pociągu Kolei Śląskich ani w autodować całościowego obrazu tego, jak busie MZK Tychy czy PKM Jaworzno. wygląda operacja przechodzenia z bile- Przesiadka z pojazdu KZK GOP do potów papierowych na kartę. Widziałem, jazdu któregokolwiek z tych operatorów co się działo w ostatnich dniach maja po staremu wiąże się z koniecznością zaw niektórych punktach obsługi klien- kupu osobnego biletu. I to jest kuriota. W systemie dystrybucji ewidentnie zum. Po całych dekadach snucia opobyły wąskie gardła, jednak ich pojawie- wieści o wspólnym bilecie i kilku latach nie się w tych konkretnych miejscach pracy nad ŚKUP-em jesteśmy dokładnie można było przewidzieć. Natomiast w tym samym punkcie, w którym znajjeśli chodzi o samą decyzję, to nadal dowaliśmy się na początku. nie widzę powodu do rozdzierania szat. Co gorsza, nie wygląda na to, Odchodząc od papierowych biletów by w najbliższych latach cokolwiek okresowych Związek ani nie odkrywa miało się w tej kwestii zmienić. Koleje Ameryki, ani też nie łamie cywiliza- Śląskie, których pociągi mogą i powincyjnych kanonów. Wcześniej to samo ny spełniać funkcję komunikacyjnego zrobili operatorzy transportu zbiorowe- kręgosłupa w aglomeracji, do ŚKUP-u go w Rzeszowie, Olsztynie, Tarnowie, nie przystąpią co najmniej do 2019 Elblągu czy Białymstoku. Biletu mie- roku. Powód jest prosty. Około 1/3 tasięcznego w wersji papierowej nie kupi- boru tej spółki stanowią pojazdy dziermy również w Poznaniu, a w Rybniku żawione od Przewozów Regionalnych, ze sprzedaży wycofano nawet jednora- a trudno oczekiwać, że KŚ będą montozowe bilety papierowe. wały kilometry kabli i dziesiątki czytniW dyskusji o nośniku, na jakim bilet ków w cudzych pociągach, bo po okrejest zapisany, gdzieś umknął nam wątek sie dzierżawy musiałyby albo całe tego, jakie daje on możliwości. A jeśli to oprzyrządowanie przekazać właścijuż z jakiegoś powodu miałbym zgrzy- cielowi składów, albo je zdemontować.. Pozostaje więc trzymać kciuki za szybki zakup przez Koleje Śląskie i Urząd Marszałkowski nowego taboru, choć oczywiście nawet fakt posiadania przez przewoźnika w 100 procentach własnych pociągów nie oznacza automatycznie, że będzie w nich działał ŚKUP. Pozostaje bowiem kwestia kosztów, które trzeba ponieść. Na temat relacji KZK GOP z Jaworznem i Tychami w kwestii organizacji transportu publicznego wylano już morze atramentu. Biorąc pod uwagę istniejące różnice taryfowe, szanse na porozumienie w sprawie ŚKUP-u są w gruncie rzeczy niewielkie. ŚKUP jest projektem otwartym – powtarzają w odpowiedzi na te zastrzeżenia przedstawiciele KZK GOP, dając do zrozumienia, że kiedyś być może doczekamy się biletowej integracji w miastach Śląska i Zagłębia. Kiedy? Na ten temat przezornie wolą nie spekulować. Nie dziwię się. Po doświadczeniach ostatnich kilku lat też bym wolał takich prognoz nie stawiać. Obawiam się tylko, że ów stan „gotowości na zmianę” może stać się stanem docelowym. Historia zna już takie przypadki. Nie bez przyczyny zwykło się mawiać, że naj trwalsze są prowizorki. Michał Wroński | Dziennikarz Portalu Samorządowego (www.portalsamorzadowy.pl).

(17) Quo vadis, Śląska Karto Usług Publicznych?. komunikacja publiczna nr 1/2016. 17. Fot. Dominik Gajda. Projekt ŚKUP pracuje już pełną parą. Największy w Polsce, nowoczesny system biletowy wystartował na dobre. I po siedmiu miesiącach można powiedzieć, że KZK GOP wyciągnął wnioski ze startu systemu PEKA w Poznaniu. Problemy poznańskie związane były na przykład z niedziałającymi w nowym systemie automatami, błędnymi poborami opłat, kolejkami i słabą edukacją pasażerów. Na Śląsku spektakularnych wpadek nie ma, choć system jest ponadtrzykrotnie większy i dużo bardziej rozbudowany funkcjonalnie.. gorący temat. Tekst WALDEMAR ROKICKI.

(18) D. oświadczenia poznańskie były zresztą dużo dłuższe, gdyż karta elektroniczna, pod nazwą KomKarta, funkcjonowała tam od 2003 roku. Mieszkańcy Poznania byli więc obeznani z tematem biletu elektronicznego – w odróżnieniu od mieszkańców Śląska. W 2006 roku w Poznaniu poziom akceptacji i zadowolenia z karty elektronicznej wzrósł z początkowych 30 procent do 95 procent. Jest bardzo prawdopodobne, że podobnie będzie w ŚKUP. Dziennie ponad 1000 osób składa wnioski o kartę. Trwa personalizacja kart elektronicznych. Pojawiły się dawno niewidziane kolejki w punktach obsługi. Coraz więcej osób używa karty nie tylko jako nośnika biletu okresowego, ale zaczyna za jej pomocą płacić za przejazdy. W Poznaniu po 2 latach, tylko na potrzeby biletu okresowego, wydano 150 tysięcy kart. Ile kart będzie za rok na Śląsku?. gorący temat. Start systemu. komunikacja publiczna nr 1/2016. 18. Zastanówmy się nad tym, jak może ewoluować system, jaki mamy na starcie. Rozważmy to tak w aspekcie pasażerskim, jak i szerszym, czyli związanym z regionem śląskim. Pasażer ma w ręku najnowocześniejszą i najbezpieczniejszą kartę elektroniczną w Polsce. I system do jej użytkowania oparty na szyfrowaniu, którego złamanie przez hakerów jest na tyle trudne, że raczej nie podejmą prędko kosztownych prób ataku. Dość łatwo kartę „załadować” pieniędzmi lub biletem okresowym, gdyż liczba miejsc, w których można to zrobić, jest już na starcie bardzo duża. Karty emituje bank, ale nie ma obowiązku zakładania w nim konta. ŚKUP to pierwszy w Polsce system oparty o pieniądz elektroniczny, ale nie w systemie Visa czy Mastercard. Na karcie są do wydania po prostu złotówki, nie punkty (!) i możemy je wydawać w ramach całego systemu. Na początku kartą będzie można płacić na basenach, w muzeach czy urzędach. Za chwilę pojawią się nowe wyzwania – na przykład, jak w system włączyć kioski, puby, kluby studenckie, kantyny. Ludzie mają pieniądze na karcie, będą więc chcieli nimi płacić. A czy można będzie „przelać” środki. z jednej karty na drugą? Przed KZK GOP stoi nie lada wyzwanie: jak w sytuacji nie do końca łatwych, w kontekście kar, relacji z wykonawcami, rozszerzać funkcjonalność karty na akceptowalnych zasadach finansowych. Na starcie projektu stawki Interchange oscylowały na poziomie 2 procent. Dzisiaj spadły poniżej 1 procenta, koszt transakcji elektronicznymi pieniędzmi ŚKUP musi być zatem jeszcze niższy. Na karcie znajduje się również podpis certyfikowany SEKAP. Pozostaje obserwować, jak fakt istnienia na karcie podpisu elektronicznego wpłynie na rozwój tej formy podpisywania się w urzędach..

(19) Fot. Dominik Gajda. Jeden z mobilnych punktów informacyjnych ŚKUP Na dole Dąbrowa Górnicza, kościół pw. Matki Boskiej Anielskiej. gorący temat. wykorzystanej okazji do totalnej rewolucji taryfowej, ale pierwsze miesiące pokazały, że było to dobre posunięcie, gdyż stosunkowo mała liczba pytań dotyczących tej funkcji systemu pozwoliła na jego łatwiejszy start. Niemniej wszystko przed nami. Aktualnie w systemie kilometrowo-czasowym pasażer wybiera, z której opcji skorzysta. Źródło pomysłu „zmieszania” taryfy tkwi w chęci poprawienia życia mieszkańców poruszających się na stykach stref cenowych. Wydaje się, że w krótkim czasie może nastąpić korekta właśnie tej taryfy. W ŚKUP istnieje opcja płacenia za przejazd w układzie CICO (check in – check out), nie jest więc konieczne wprowadzanie rozdziału pomiędzy taryfą kilometrową a czasową. Można zdefiniować opłaty za przejechane odcinki, czas wystarczający na przesiadki i pobrać kwotę uczciwą, czyli za rzeczywisty przejazd. Wydaje się, że po przyzwyczajeniu. 19 komunikacja publiczna nr 1/2016. Popatrzmy też na to, jak wygląda płacenie za przejazd. Twórcy koncepcji systemu taryfowego wybrali opcję łagodniejszą dla pasażera, „pomost” między biletem papierowym a elektronicznym. Zdecydowano się nie robić rewolucji, ale w trakcie rozwoju systemu ewoluować w nowych kierunkach, korzystnych dla pasażerów. Niektórzy mówią, że trochę szkoda nie-. Fot. Marcin Mazurkiewicz. Pomost taryfowy.