• Nie Znaleziono Wyników

Problemy stratygrafii najwyższego karbonu najniższego permu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Problemy stratygrafii najwyższego karbonu najniższego permu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym"

Copied!
9
0
0

Pełen tekst

(1)

Problemy stratygrafii

najwyższego

karbonu

najniższego

. permu w

Górnoślqskim Zagłębiu

Węglowym

Najmłedsze pokłady węgla w Zagłębiu Górnośląskim występują.

w obrębie warstw libiąskich. ZnajdoWana. w nich flor.a, a zwłaszcza flora górnydh warstw libiąskich, zawiera gatunki będące prekursorami flory

stefańskiej. Dlatego dawniej l(S. Czarnocki, 1928) górne warstwy libiąskie'

uznawane były za osady prawdopodobnie stefan'U dolnego. Według dzi-·

siejszych poglądów (St. Z. StJopa), 1957) reprtezentują Oine ooody westfalu D.

We wschodniej części zagłębia, w której warstwy te są rozwinięte, bez-·

pośrednio ponad nimi występują ska'ły osadowe i magmowe; wiek ich.

był różnię interpretowany. Tylko w nielicmydh skałac:h osadowych tej serii spotyka się skamieniałoki roślinne. Ich stratygraficzne znaczenie

było wielokrotnie przedmiotem dyskusji.

. Spośród utworów występujących powyżej karbonu produktywnego dopiero górny pstry piaskowiec (ret) zawiera w.arlościową stratygraficz-·

nie faunę morską. Skały wYstępujące pomiędzy warstwami ·libiąskimi.

wieku westfaLskiego a triasowymi osadami retu poChodzenia teryge- nicznego. Ich l'OI2lpT~e wyikazuje duże niereg.uJ..armoŚ'Ci. W' te~

renie nigdzie nie spotyka się całego zespołu osadów ułożonego w upo-

rządkowanym· i kompletnym. profilu stratygraficznym. Nięktóre ogniwa

bywały zaliczane bądź do permu, bądź do triasu. W skład tej serii wcho-

dzą następujące utwory: '

1)· arkoza kwaczalska (lokalnie wyróżnia się tu też piaskowce karnie- . wickie);

2) martwica karniowicka;

3) zlepieniec myślachowicki;

4)skałymagmpwe; poll'firy, melafiry, diabazy i ioh tufy; (tufy lub tufity porfirowe noszą ogólną nazwę tufów filipowiekich).

Utwory wymienione jako 1 i 2 'zaliczam obecnie do piętra stefań­

skiego, natomiast utwory określone jako 3 i 4 ----' do dolnego petmu.

Omawianym problemom więcej miejsca poświęcili w swoim czasie- F. Roemer (1870-), E. Tiet:re (1888), M. Raciborski (1889; 1891), St. Zatręcz­

ny (1894), R. Mic:hael (1913) i inni. Nowsze poglądy na temat straty;..

grafii i tektoniki tyclh utwor6w przedstawiłem w swych publikacjach.

wydanych po ostatniej wojnie (St. Siedlecki, 1952a, bj 1954). Nowe dane

(2)

w zakresie petrogr,afii wniosły prace M. Tumau-Morawskiej i K. Łydki

(1954); K. Łydki (1955) ocaJi; St. Sjedleckiego i W. Z~bińskiego (1953). Ba- dania nad formami geólogicmego występowania skał magmowych we wschodnd'ej części zagłębia prowadzili St. Dżułyński (1955) i S~ Kozłow':'

ski (1955).

o Frydek

" Dziewki Siewierz o

ICZawief'cie

OD/kusz

O""'--.;10 . . . . o-.M20km

@

KRAKÓW

:Fig. 1,. Schematyczna mapa zasięgu warstw ka!l'bonu w Górnośląskim ZagłębiJU Wę~

: . glowym (częściowo wg schematu P. "Kukuka, 1940) , Schematic map of the extend of Carboniferous beds in the Upper Silesian Coal Basin (partly according to a 'sche,me propósed by P. Kukuk, 19J40)!:

1 - stefan, 2 - westf&!, 3 - na.mur, 4 - brzeg naSunięcia karpackiego; 5 - odsło!­

n1ęcia dewonu i wapien1awęglowego po wschodniej stronie zagłębia. ,.. ..',' 1 - Btephanian, 2 - WeStphalla.n, 3 - Na.mur1an, 4 - margin of the, Carpathiail overthrust, 5 - outcrops, of the Devonian and of the Carbon1ferous 11mestone In tbiJ

eastern part of the. BasIn. .

i

, Vj świetle dzisiejszych poglądów stratygrafię najwyższego, karbon*

ii permu dolnego we wschodniejezęści Zagłębia Górnośląskiego możn~

;przedstawić następująco: " l

, 1. Ark o:z a kw a'cz

al

oS k

a

leży nieżgOdriie na udokumellltowanycł,l

paloontologicznie warstwa'ch karbonu górnego (westfalu D). Jest to utwór piaskowoowo-arlrozowy zawierający wkładki czer~nyclh i pstrych iłów.

Występuje tu znaczna: domieszka (do 250f0) skaleni alkalicznych orazczę­

sto otoczaki skał krystalicznych, jak gnejsy, łupki krystaliczne, granity i inne. MiąŻSZIQŚć arkoz osiąga na ogół najwyżej 100

+

150 m. Niezgod~

:ność tektoniczna zaznacza się przekraczającym ułożeniem arkozy w sto;"

.sunku do silniej 'zaburronych, starszych, ogniw karbonu' górnego.. W oko ..

licach Libiąża, Jaworzna, Siemzy i Trzebini. arkoza kwaczalska stanowi

-bezpośredni nadkład -W81'stw -libiąs.kich.,--łaziskic1h i-orzeskich. W okolicy

(3)

Tabela 1 Schemat stratygrafii utworów najwytszegokarbonu, permu oraz dolnego triasu

we wschodniejczęścł Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

~ dolomity i wapienie retu

I-<

-o tli) czerwone· iły i podrzędne wkładki piasków

CJ Gl·

'~ transgresja

>. ~

morza trias,

,.!d gj ~ o piaski, żwiry i . piaskowce, podrzędne wkładki

's.

,.!d "CI o pstrych iłów

t:

'filI-< .

+>

<Il

Il<

>.

.El o

"CI

denudacja i peneple-

I d nizacja

od CJ >.

Gl +>

U N <Il

CJ Gl

'~

o tli)

tufy filipowickie, gliny sławkowskie

ar !t główna faza wulkaniczna ,.!d <Il co

>.

-

s:I co

o co

~ <Il

.1-< co

Gl zlepieńce myślachowickie N

N co

U 'H

wstępne objawy wulkanizmu

martwica kai'niowicka

s:I co ..

....

Gl arkoza kwaczaiska z Araucarites

+>

.rJ.l

,.!d ClI

<Il

':;:

I-<

+> ::s

<Il

-

co Co

-

.co ... +> N ClI

wastwy libląskie (westfal D) 'H

<Il

jS:. Gl

. .

-

.

(4)

'Filipowie i Karniowic leży Qna . na różnych Qgniwaob. grupy brzeznej

{fig. l). . . '. . . . ' . . .

Pomiędzy okresem oSJadzaniJa się karbonu proo:uktywniego, po westfa;l

włącznie, . a . okresem sedymentacji. arkorq kwaczalskiej, zam~cZyły się

. w Zagłębiu Górnośląskim rucby tektoniczne fą'zy as1nltyjskiej.· Ruchy.te . -objęły również ob$zary;' z których pochodził :ttl.aIteriał twmzący osady kar-

bońskie. Zalrówno :rorzJWl8.:hania dotyczące"'h!is:torii geologicznej. wschodniej

·części żagłębia (St. SieeUeoki, 1951), jak też nOWS2'Je ha,dania petrogra- :ficzne (M. Turn:au-MOTawska i K. Łydka, 1954) wskazują, że osady arkozy kwaczalskiej były alimentowane zapewne z krystalicznego masywupra-

. karpackiego. . . ' .

ArkO'za kwaczaiska, podobnie ja'k inne limniczne osady karbonu pro- duktywnego, moż,e być uwazana za osad piedmontowy jakQ utwór stoż­

ków napływowych powstałych w klimacie . ciepłym z charakterystycz- nymi okresami suchymi i moresami lub tylko sporadycznymi fazami opadów nawałnicowych. Wietrzenie niechanicme i szybki transport de- trytu skalnego dominowały wówczas nad procesami. wietrzenia c!hemicz- nego. Stąd alfkoza kwaczalISka zawiera dQmieązkę stosunkO'Wo słabo zwie-

trzałych skaleni alkalicznyt:h oraz małO" odpornych na wietrzenie skał

krystalicznych. . . ,

Jedynymi szczątkami organicznymi znanymi Z arkozy kwaczalskiej skr2Jemieniałe pnie drzew z ,rodzaju Araucarites, 'Araucarioxylon lub .Da- doxylon, określone przez M .. RaciborskiegO' (1889) j,ako · A. schro1ianus

G

o

p p. i A. rollei U n g. PnIe wykazują ślady transportu 'l gnicia .. Zo-

'St.ały one przyniesione n:a obszar sedymentacji arkozy z obszaru, skąd

-osad czerpał swój materiał. Ostatnie określenie pozycji stratygraficznej arkozy kwaczalskiej (St. Siedlecki, 1951) oparto na analogii pomiędzy

tym osadem a' osadami ,arko'2'XJIW'yini znanymi ' z niektórych limnicznych

,zagłębi czeskich, które tam zalicUlne . do stefanu środkowego· (ar-ko>za

żaltmańskia, HexeD.iSteinlBJrkose).Moma. istotnie 'Wylka:mc; że wiCllritnki, w których tworzyła się arkoza kw:aczalska (jej 'zwią'~i z rozwojem tek- tonicznym'wschodriiej częlŚci Zagłębia GÓl'nośląskiego-; jak też· warunki klimatyczne, jej cechy litologiczne i szczątki roślin - skrrerilieniałe larau:"

1t:ade) tak dą.lece· wspólne dla .,wk;ozy kwaczalSkiej i dla stef·ańskich

arkoz czeskich, ~zaliczęnieinteresującego nas osadu dO' stefartuśrodko­

wego (lZ pewnym przyblliżeni€m)wyda'je się obecnie najbaa:dziej uzasad- nione; . Ponadto .badania, mo~ e potwierdzają· spostrzeżenia' niektórych auto- :rów, że martwica karniowicka' zawierająca dość bogatą florę, leży beż . . :wątpienia n:a.arkózie kwaczalskiej. Już. badania, paleobotaniczne M. Ra- dborsikiJego (1891)wykaiziały, że f'lora martwicy ilmirnidwi.cikiej zaIW'iera ra- czej elementy g6.rookalfbońskie .. Nie ma w niej .natomiast wcale skład;.

,ników typo.wo permskich, jak np. powszechne w permie dołnyIrigatunkj

:z . rodżaju Callipteris, zwłas2JCza C.conferta. Zdaniem M. Raciborskiego Jlora mar.twicyka,rniowickiejodpowiaq,a dolnemu pe:rmokarbonowi i war- stW9mzOttweUer. W obecnym ujęciu musi ona być uznana za florę stefańską. Arkoza ,kwacza1sk.a stanowiąca podłoże martwicy .Jtarniowic.,.

~-ęj, ~ l>꯹ca powyżej warstw libiąskic'h (westfal D), musi być tak samo.

:zaliczona dostefanu., . ."

Część osadów podścielających . martwicę' karniowicką' ókreślana bywa

iN. piśmiennictwie geologicznym . jako piaskowce ką.rniowickie. Naj,nowsze

Kwartalnik' Geologiczny - 6

(5)

badania -wskazują, te' ,część piaskowCów ,karniowickich stanowi utwór

'te~ samego wieku, 00 arkoza kwaczaiska, część zaś (np. piaskowce fili- powicltie) reprezentuje osady westfalu gór:p.ego. ..

. 2. M ą ir t w i ca ka r n i o w i ć ~astanowi siJmie zdiagenezowany ,osad wapienny spotykany jedynie w okolicaclh wsi Ka!I"niowice i Fili-

,powice. lVIarlwica twor,zy tu. praWie porciomo leżącą płytę o miąższo'ści

2+ 6 m na przest:rzeni opo,wierzchni około 6 km"'. . FlOra martwicy karniowick:iej zawiera wg M.Raciborskiego (1891) na-

stępujące gatunki:

Annularia steHata S c hl o t h.

Annularia polonica R a c i b.

Annularia sp. (an. brevifolia B r o n g n.?) . Calamites sp. (an. major B r <> n g n.?)

Cal'amites cisti B r on g n.

Rami calamitorum .

Taeniopteris multinervis We i 5 s

-Taeniopteris sp. (an. multinervis We' i 5 s. fertilis?) Taeniopteris multinervis (va'r.?) undulata

Odontopteris obtusa B 'r.o n .g n.

Pecopteris beyrichi W e i ss.

Pecopteris n. sp. aff. Sphenopteris (Hymenopteris)decheni We i s s~

Pecopteris bredovi G erm. var. parvifolia . Pecopteris bredovi G e.rm. var.vera

W.

e i ss. .

Pecopteris sp. (an. Solecopteris arborescens S c h lot Ib..) SphenophyUum emarginatum B r o n g n.

Sphenophyllum longifolium G erm.

Lepidostrobus' sp. ..

Sigillaria (Claihraria) wiśniowski R a c i b . . ' Cordaites principalis G erm .. sp.

Cyclocarpus karniowicensis R a c i b.

Ten zespół flory skłonił M. Raciborskiego (1891) do uznania martwicy karniowickiej za Osad dólnego. permokarhoriu. W poprzednich swych pra- .,cach (St. Siedlecki, 1951; 1952) zaliczyłem 'do. wyższej części stefanu

prżytpuszczając, że flora martwicy może śWiadczyć o pewnym wahnięciu

klimatycznym na pograniczunajwyŻ8Zego karhon!u. i najniższego permu.

Wahnięcie to mogło polegać na: wytworzeniu się

w

tym czasie klimatu bardziej wilgotnego w porównaniu z tym, jaki panował w czasie twa- ,rzenia. się głównejrnasy osadów - nieco starszej a,rkozy kwaczałskiej.

Na tej podstawie, jak i na podstawie składu ,gatlllIlkowego flory z mar~

twicy, skłon!nJy jestem paralelizować .martwioęk:amiowiClką z górno-

stefańSkimi Osadami znanymi z zagłębi czeskich, np. 'z tzw.' warstwami k9unowskimi albo. lińskimi, ,gdz.i.ę najwyższy stefan· zawiera pokładywę­

,gla,. W .Zagłębiu Górnośląskim .granica między najwyższym karbonem

;,a do.lnym permem. przebiegałaby W tym. ujęciu w· Stropie martwicy kar- ,niowi:ck:i.ej .

... 3. Z l ep ien.iec myś lacnow i cki, uważany już przez R. ROe~

mera (1870) i niektórych inn~ch autorów za osad dolh<>permski, był roz:"

pątrywa-llly PITlleZ E. Tietze~' (1888) i st.Zarędmegti (1894) jiailro osad mor-

~i . tr~: dolhego, a przezJ; Cżarnockiego, jako osad . permu górnego.

(6)

· Zlepieniec złożony jest. z otoczaków wapienia węglowego .. lub otoczaków

· woapieni dewońskich o:r<Sźnychwymiaracll (sięgających n8iwet p<mad jeden metr średnicy). Materiał gruby rozrnieszCZlOniy jest bezładnie i występuje

,razem z drobniejszym. Przeważniej,est bardm słabo lub,woale nieprze~

. segregowany. W osadzie widoczne miejscami ślady przekątriego W8T-

stwowania. Otoczaki wykazują różny stopieńob:toczenia, które na ogół j,est słabe. TylkO' w rzadkich przypadkach spo,tyka się elementy dobrze obtoczone. WieHrość otoczaków maleje na' ogół w kierunku od Wschodu

· ku zachodowi. Pomiędzy otoczakami . występuje ilasto-piaszczyste spoiwo

zawierające materiał tufitowy i drobny detTyt ;w:apienny. Niekiedy wy-

stępują otOC'zaki porfirowe. Stop,ień scementowalJlia zlepieńca jest różn~,

przewaźnie niski. W olrolicach Filipowie' i Młosmwejmiąższość jego nie

,:ptzekracza na; ogół 30

+

50 m, w Bolesławiu dochOdzi. do 210 m. Miąż-

szość zlepieńca malej e stopniowo od _ wschodu ku zachodowi, zgodnie z ki:erunltiem transportu i mechanizmem sedymentacji. Obszarem ali- mentacji • 'zlepieńca mY'śladh~wickiegp były antyklinalne wypiętl"Zenia

'zbud()iWane' 'z dewonu likar'bo!nJu dolnego, ZI1iaJl1Je dziś z okolic Dębnika, 'Kluczy, Zawiercia i Siewierza,. Wypiętrzenia te ograniczają od wschodu

waryscyjskie synklinorium Zagłębia Górnośląskiego.' Całość ~ech sedy-

,mentologicznyC!h zlepieńca myślachowickiego wska2JUje, że jest to utwór

osadzony w stoZka~h napływowych roiwiniętych głównie PO. zachodniej stronie a:i:ttyklina1ny:Ch, wypiętrzeń Dębnika!, .. Kluczy, . Zawierda .. i . Sie- wierza. W swydb. popr~nich opracowaniach (St. Siedlecki, 1951; 1952;

1953) określiłem je- mianem fanglomeratu (wg definicji A. C. Lawsona,

· 1913 i E. K:ałsera, 1927). Th-anspor;t materiału odby;wał się tu na krótkiej

· przestrzeni i był zapewne :zJWiązany z. działalnością wódto:ooncjalnych

W klimaci.e suchym z periodycznymi gw~ałtownymi opadami. Początek

. sedymentacji zlepieńca myślachowickiego przypada na czas tworzenia się ma,rtwicy karniowickiej. Bard7lo cienkie. wkładki tych z1epieńcówspo­

tyka się nawet w bezpośrednim: podłożu martwicy. Główn.a masa zle-

pieńca tworzyła się w czasie, gdy martwica była już QSadem całkowicie

zdiagene2JOwanym i podLegającym erozji. W zlepieńcu bowiem spotyka

się liczne otoczaki martwicykarniowickiej. W normalnym położ'eniu stra-

tygraficznymzlepieńce leżą zawsze .na martwicy. Początek ich sedymen- tacjiprzypada zatem na pograni:czenajwyższego karbonu i perm .

. ZLepieniec myślachowicki może być uważany 'za oąad synorogeniczny z :faIzą .saalską H. Still1lego. Przez cały okres dolnego permu trwały 00 inte-

· resującym nas ·obsza,rze. ruChy ' tektonicżne f.a'zy 'sa:alskiej, które zazna-

czyły swą dziaWnOść' w:ypię~ antykliny Dębnika.' i jej odpowied- ników. Stworzone· zostały tym samym warunki do silnego rozwoju osa- dów synorogenicznych. Z ruchami tektonicznymi fa:zy saalskiej zwią­

zany j'est również rozwój zjawiskwul'kanicznych we wschodnięj części Zagłębia GÓrnlośląskiego. Początkowo, już na pograniczu karbonu i per- mu, wulkanłzm ten przejawia si,ę mniej intensywnymi erupcjami lawo- wymi i tufowymi. Maksimum/. jego intensywności przypada na końcowy

okres twor:renłasięZ1epieńca myślachowickiego. Zlepieniec ten jest bo- wiem 'zwylde przykTyrf;ygrubym nadkładeni tufów i tufitów, a loilm1nie

także lawami melafirowymi (Regulice, Rudno) i porfirowymi (Miękinia).

Analogie procesów tektonicznych i wtilkanicznydh, istniejące pomiędzy

obszarem wschodniego obrzeżenia Zagłębia Górnośląśkiego a innymi

(7)

· obszarami (np. siecki śl1Ód:sudook1ej) sfałdowanymi w OIOOgens€'Lie wary-

· scyjs:kiej pozwalają na stwierdzenie, że wulkanizm wschodniej części na- szego . zagłębia jest zjawiskiem związanym z tzw. piętrem eruptywnym permu dolnego. Zlepieńcom myślachowickim moż'emy więc przypisać

'. wiek doInopermski, .. obejmujący okres od pogranicza karbonu i permu

po piętro eruptywrie permu dolnego. '

. : 4. S kał y m a g m o we omawianego Obszairu występują w trzech

postaciadh. te: .

a) intrU?:je o typie żył poIldadolwyoh, czyli silów (diabaiZ z Niedźwie­

dziej Góry koło Tenczynka) lub lakolitów (porfir ·z· Z.alasu), albo wreszcie różriorodnych żył intrązyWnych porfirowych (Szklary, Dubie), lamprofiruwyc!h i wahazowyah;

b) skały' ekstrUJZyWIlle lawOlWe (porfir ri MięlQni, melafiry Regulic,

Rudna, Alwemi i innym miejscowości); .' '.

c) tufy i tufity porfiJrowe o~.az melafirowe.

Najnowsze info.rma:cj e dort;yczące fOrm geologicznego występOwania

oraz wieku tych skał magmowych podają St. Siedlecki' (1951; 1952), St. Siedlecki iW. Zabiński (1953),' St; 'Dżułyński (1955) i S. Kozłow-

ski (1955).. . . .

· Poznane 'fakty wskazują, 'że główny okres żywej działa1n1QlŚci wulka-

.nieznej

na

omawianym obszar~e ,odpowiada końcowym

etapom

osadzania

się zlepieńców, jakkolwiek zjawiska wulkaniczne przejawiały się już od

· pogranicza karbonu i permu. TutY oraz tufity porfirowe i melafirowe

· w .niektórych swych facJac:h wykazują cechy. osadów transportowanych · i Osadzonych w ,wodnym środowisku śródlądowyttl. Jest prawdop090bne,

· że silnym popiołOWym erupcjom wulkanicznym towarzyszyły gwałtowne

ul·eWy', które mogły Spowod()wać pokrywanie części terenu błotnistymi

· osadamitufoWynrl, często jeszcze wtórnie przemywanyinL Takimi:prM-

rąbionymi osadami tufowymi okazują się według . ostatnich badań'

'czer-

'wonEf'glihy tufitowe Występujące w okolicach Sławkowa i Bukowna koło

'

. Olkusza. Zawierają one cienkie wkładki gipsów,. a nawet soli kamiennej.

· W okr:esie cechs2;tynu i ~ęściowo' dolnego' pstrego piaskowca-, na obsza- rze Zagłębia Górn()śląskiego odbywała się intensywna denudacja. Przed . osadreniem się utworów środkowego pstrego piaskowca obszar ten uległ wyraźnej peneplenizacji. W środiroWyrilpst;rym p1aslrowcu rozpoczęła sięsedymentacj,a osadów lądowyCh złożonyCh głównie z piasków iczer- w-onych oraz pstrych tłów. , Na nich rozwijały się następme morskie osady retu. Najnowsze poglądy. na . stTatygrafię wymienionych' utWOTÓW

pr~tawia~bela 1.

Polska. Ekspedycja PolBl'Ila, Spitzbel'gen Nadesłano drogą, iskrową 14 marca 1958 r •

. -'

PISMIENNIC'I'WO ,.~-

,CZARNOCKI J. (il.923)~ cechsztyn WGÓraChS~iętOkrzyskich. Spraw. Państw.Inst.

. Gęol., 2, str. ·1611~191. Warszawa;:

~ZARNOCKI R (192:8) ~ Le l3assinHouiller polonalis. Congr. Stratigr. carb. p. 205-,,- . '. 216.:.'Lie~e. " ' _ o ,. ": .... .-

(8)

DŻUŁ YŃSKISt. (11915/5J) - Q formie geologicznej występowa'pja, porfirów. zalaskich.

Bi'lJ1l. Inst. Geol., 97. W a r s z a w a . . ._

KAISER E. (1i9~7) - Uber- FangIomer·ate, besonders in Ebrobecken .. Sber. A.!tad.

Wiss. Miinchen.

KOZŁOWSKI S" ~11955) - Intl'lUZje porfirowe w grzbiecie dębnickim. .BiuI. Inst.

Geol., 97, str. 39---00. Warszawa.

LAWSON A. C. Q191:3) - The pe-trographic designation of the aUuvial-fan formation, Californ.i.a Univ., Dept. Gem., Bull. 7, nr 15, p~ 3I25---3.'Wt. .,

ŁYDKA K. (195151) - Studia petrograficzne nad permo-karbonem krakowskim. Biul.

Inst. Geol. 97, str. /11&-1& Warszawa. " ..

MICHAEL R. ~191i3) - Die Geolo.gie der Oberschlesischen Steinkohlenbezirkes~

. Abh. Preuss. Geol. L.-A. (N. F.) 71. Berlin.

RACIBORSKI M. (11889) -.: O niektórych skamieniałych drzewach okolic Krakowa.

Spraw. KOm. Fizj. Akad. Umiej. 23. Kraków .

. RACIBORS;KI M. (1891) - Permokarbońska flora karniowickiego wapienia.' Rozpr.

· 'WYdz. Mat. Przyr. Almd. Umiej. 21. KrakQw.

ROEMER F. (1870) - Geologie von Oberschlesien. Breslal1.l.

SIEDLECKI Sto ~1951) - Utwory stefańskie i permskie we wschodniej ezęSCl Pol- skiego Zagłębia Węglowego. Acta Geol. Pol. 2, str.300---'3I4e. Warszawa.

SIEDLECKI Sto ~1952) - Podłoże melafiru w Regulicach i problem genezy zle- . pieńców myślachowickich. Biul. Państw. Inst. GeoI. 80, str. lOO-l~.

Warszawa.

SIEDLECKI Sto (1954) - Utwory paleożoiczne okolic Krakowa. BiuI. Inst. Geol. 73.

Warszawa.

SIEDLECKI St. i ŻABIŃSKI W. (100-3) - Tufit melafirowy i niższy pstry piasko- wiec.w AI:werni. Acta Geol. Pol., 3, str. 441'--41618. Warszawa.

STOPA St. Z. (1957) - Podział stratygraficzny karbonu produktywnego w ZagłębilIl Górnośląskim. BiI1.lI. Inst. GeoI. 115. Warszawa.

TIETZE E. (1008) - Die geognostische Verhaltnisse der Gegend von Krakam Alfred Holder. Wien.

TURNAU-MORAWSKA M. i ŁYDKA K. (119513) - Studia petrograficzne nad arkozą kwaczalską. Rocz. Pol. Tow. Geol. 22,. str. 4(7\'31-400. Kraków.

ZARĘCZNY St. ~HI94) ,-- A~las geologiczny Galicji. Z. 3 (tekst). Spraw. Kom. Fizj.

Akad. Umiej. Kraków.

Stanisław SIEDLECKI

rROBLEMS OF STRATIGRAPHY OF THE HIGHEST CAlRiBONIFEROUS AND LOWEST PERMIAN IN THE UPPER SILESIAN COAL BASIN

Summary

The highest part ol: the Prod.ructive Coal Meąsure in the Upper Silesian Coal Basin are the Libiąż beds, assigned to the Westphalian D.

The sediments whioh are Illnconformably deposited on top of them,consisting of the Kwaczała arcose, the Karniowice travertine, the Myślachowice conglomerates

(9)

andthe magmatie rockI!, eons,titute a series whiel,1, due to the laek ofrelevant pa- laeontologieal data, is most frequently being assigned to the Permian.

Refll:!eting upan boththe llthological. cbaraeterand the organie (floral) ręmnants

ocourring in the arkose and the travertine the author reaclhes fue eonerusion that these sediments belong to the, Stephanian, and that they eonsti1lUlte' the eorrelation to similar sedimentS oewrr.ing in Stephanian deposits ofthe Bohemian Coal Basin.

On thebasis of this inferenee the bOlUndary between the Carboniferous and the Permian in tlhe area of the Upper Silesian Coal Basin would bave, to be raised higher than hlitherto assumed; therefore, ganted the Stephanian, ineompletely developed in eomparison with other eoal basins, lles uneonfonnably, as asterile series, on the eoal-bearing Westpihallan sediments.

The aJUthor assigns the 'Myśladhowiee eohglomerates and the magmatie roeks to the Lower Permian. At the same time he points to ihe intenslty 'of orogenie

move~ents dJUring the As1Jurian phase at the boundary between the Westphalian D and the Stephanian, as well as the inereased voleanie aetivity eonneeted witlh the Saale phase (lava and tuff eruptions).

'-

' .

Cytaty

Powiązane dokumenty

Raistrickia microhorrida (Horst) Potonie et Kremp x Raistrickia saetosa (Loose), Schopf, Wilson et.. Bentall

poziomu Posidonia corrugata II przyjęto górną gmnicę illamuru dolnego (K. Taką sekwencję osadów z faUną stwierdzon:o je- dynie w otworach Parczew IG 1 i Parczew

Miąższość karbonu oraz jego ogniw jest.. równdeź

Pojawiają się natomiast 'ziarna pyłków dwuwIOrkowych (2-4'%'); są ta głównie rodzaje Pityosporites. Zastanawiający jest brak innych rodzajów Disaccites. Zespół

Zapiaszczenie osadów jest najsilniejsze w spągu opisywanego pakietu, lecz o różnej intensywności w poszczegól- nych otworach (najwięcej domieszek detrytycznego kwarcu

1. Brak jest niezgodności kątowej i erozyjnej na granicy wizenu i namuru. Istnieje tu natomiast ciągle przejście sedymentacyjne. W stropie warstw wałbrzyskich {dolny

szarze południowej części monokliny przedsudeckiej i perykliny Żar reprezentowane są przez silnie przeobrażone skały trachybazaltowe i trachyandezytowe oraz ryolity,

Tek- tonicznie · strefa ta 'była predy;sponowana dzięki migracji osiQwej części 'zagłębia na wschód pod wpływem stopniQwegQ wzrostu ruchliwości plat- fQrmowego