22 i 23 kwietnia 2020 r.
(4 godziny) Lekcje od 1. do 4.
Temat: Fenomen ponadczasowości dzieł Szekspira.
Moi Drodzy, przed nami Makbet.
Mam nadzieję, że nie będzie strasznie, bo tekst nie jest najtrudniejszy.
Kto nie czytał, proszę, by zapoznał się z treścią https://www.youtube.com/watch?v=G9MNrrQm5DQ - to proste omówienie.
Powinniście przywołać wybrane fakty z biografii Szekspira; określić swoje emocje w związku z przeczytaną lekturą;
wskazać problematykę utworu; wyjaśnić, w jaki sposób niejasności i kontrowersje wokół postaci dramaturga wpływają na odbiór jego utworów
Poznajmy zatem Szekspira: https://www.youtube.com/watch?v=IrpUhUxxs6s
1. Proszę zapoznać się z fragmentem notki biograficznej o Szekspirze (tekst 1.).
Tekst 1.
Był synem rzemieślnika i kupca, także urzędnika władz Stratford-upon-Avon; matka pochodziła ze zubożałej szlacheckiej rodziny. Sh. uczęszczał do cieszącego się bardzo dobrą opinią miejscowego gimnazjum, gdzie poznał łacinę i grekę oraz literaturę klasyczną; jego nazwisko nie figuruje w rejestrach uniwersyteckich. W 1582 odbył się ślub Sh. z Anne Hathaway, 1583–1585 z tego związku urodziło się troje dzieci. Lata 1585–
1592 to tzw. lata nieznane. [...] Pierwsza wzmianka o Sh. jako aktorze i dramatopisarzu pochodzi z 1592 z pamfletu Roberta Greena, który sarkastycznie opisał osiągnięcia Sh., nazywając go „parweniuszowską wroną”, „strojącą się w piórka innych pisarzy”, pierwszą „trzęsisceną” kraju, co wskazuje, że zdobył już w tym czasie pewną pozycję i że zajmował się przeróbkami cudzych utworów. [...] dokument z marca 1595 jednoznacznie wiąże Sh. z teatralną Trupą Lorda Szambelana, której sukcesy przyniosły mu znaczne korzyści materialne, co potwierdza m.in. nadanie ojcu herbu (1596), zakup okazałego domu w Stratford-upon-Avon i inne inwestycje. W 1596–1597 trupa Sh. występowała w budynku The Theatre w centrum Londynu, a po wygaśnięciu dzierżawy ziemi przeniosła się 1599 do amfiteatralnego budynku The Globe na południowym wybrzeżu Tamizy. [...] W 1603 Jakub I podniósł rangę zespołu, nadając mu nazwę Trupy Królewskiej.
Prawdopodobnie Sh. angażował się w działalność teatralną głównie jako dramatopisarz, tworząc dwie sztuki rocznie. Tradycja przypisuje mu występy w roli ducha ojca Hamleta i Adama w Jak wam się podoba, a także tzw. role królów [...]. Ok. 1610 Sh. przeniósł się do Stratford-upon-Avon, zachowując związki z Londynem.
W 1616 sporządził ostateczną wersję testamentu, którego egzekutorami ustanowił córkę Zuzannę i jej męża.
Oprócz legatów dla rodziny Sh. poczynił też symboliczne zapisy dla dwóch aktorów Trupy Królewskiej, przypuszczalnie powierzając im w ten sposób los swych dzieł. [...] Nie zachował się żaden rekopis Sh., za jego życia ukazało się jedynie 18 utworów [...], z których część to wersje pirackie, powstałe na podstawie rekonstrukcji z pamięci aktorów [...], źródłem pozostałych wydań są egzemplarze suflerskie i
odzwierciedlające różne etapy kompozycji wersje autorskie [...]. Podstawę wydań dzieł Sh. stanowi edycja zbiorowa 36 sztuk z 1623 (tzw. pierwsze folio), opracowana przez wymienionych w testamencie aktorów, którzy dokonali też pierwszego podziału genealogicznego na tragedie, komedie i kroniki historyczne z dziejów Anglii. [...]
Zwykle w twórczości Sh. wyróżnia się okres początkowy, w którym pisarz eksperymentował ze wszystkimi trzema gatunkami dramatycznymi [...]; z tego okresu pochodzą komedie: Dwaj panowie z Werony, farsowe Poskromienie złośnicy, wzorowana na Plaucie Komedia omyłek i błyskotliwe, przesycone retoryką Stracone zachody miłosne, a także tetralogia Henryk VI, krwawa tragedia zemsty Tytus Andronikus i studium zbrodni
Ryszard III. Drugi okres cechuje dominacja wielkich komedii [...] powstały wówczas fantasmagoryczny Sen nocy letniej, Kupiec wenecki, Wesołe kumoszki z Windsoru, także Wiele hałasu o nic i Jak wam się podoba – oparte na konwencjach miłości dworskiej z zalążkami akcji tragicznej, ponadto kroniki: Ryszard II, Król Jan, Henryk IV (cz. 1 i 2 ze słynną postacią Falstaffa) i Henryk V oraz tragedia młodzieńczej miłości Romeo i Julia. Lata 1599–1608 to okres wielkich tragedii obrazujących stopniową dezintegrację hierarchii wartości i psychiki bohaterów w obliczu kumulujących się nieszczęść, z charakterystyczną przewagą predyspozycji charakterologicznych nad czynnikami losu: dramat polityczny Juliusz Cezar, Hamlet – oparty częściowo na konwencjach tragedii zemsty, Otello – studium manipulacji i zawiści, Tymon Ateńczyk oraz Król Lear – monumentalna historia rozpadu państwa i rodziny, Makbet, Antoniusz i Kleopatra [...]. W latach 1608–1613 [...] powstały głównie romanse, określane tak ze względu na nierealistyczny charakter fabuły i tragikomiczną wymowę: [...], Opowieść zimowa, Cymbelin i uważana za dzieło pożegnalne Burza. Sh. [...] jest też twórcą cyklu 154 sonetów (wyd. 1609), zaliczanych do arcydzieł angielskiej liryki, opisujących relacje emocjonalne domniemanego autora i obdarzonego przez niego platonicznym uczuciem młodego mężczyzny, a także zmysłowej Czarnej Damy i Poety Rywala; wśród pozostałych wątków dominuje pochwała twórczości i płodności – przeciwstawionych umieraniu.
Wielka encyklopedia PWN, pod red. Bartłomieja Kaczorowskiego, t. 25, Warszawa 2004, s. 9–10.
2. Jak myślicie, po co ludziom XXI w. twórczość Szekspira? Czy Makbet może jeszcze poruszać współczesnego młodego człowieka ery obrazkowej?”.
Proszę napisać odpowiedź na te pytania w zeszycie. Do tego może Wam pomóc Tekst 2.
Tekst 2.
Szekspir jest najwybitniejszym współczesnym dramaturgiem – ogłosił ponad 30 lat temu prof. Jan Kott. Od tego czasu nic się nie zmieniło. Potwierdzają to sztuki tłumaczone przez Stanisława Barańczaka – nieco uwspółcześniony język Szekspira pasuje do każdych czasów. [...] Szekspir miał ogromne wyczucie mowy, więc byłby pewnie
zdegustowany, że wciąż się go gra językiem XVII w. – mówi Stanisław Barańczak. Z sondażu przeprowadzonego na zlecenie londyńskiego Towarzystwa Szekspirowskiego wynika, że w ubiegłym roku przynajmniej jedną sztukę Szekspira obejrzało 28 proc. młodych Brytyjczyków, 23 proc. uczestniczyło natomiast przynajmniej w jednym koncercie muzyki pop. Jest paradoksem, że najwięcej kłopotu z dziełami mistrza ze Stratfordu mają sami Anglicy!
Angielski bardzo się zmienił od czasów elżbietańskich. Co innego – idące z duchem czasu tłumaczenia.
Jacek Melchior, Szekspir współczesny, „Wprost” 2002, nr 40.
W filmiku podane były sporne sporne informacje o dramaturgu i kwestii autorstwa jego dzieł - przeczytajcie również tekst 3., który uświadamia trudności, jakie stoją przed biografami Szekspira.
Tekst 3.
Władze Stratfordu, rodzinnego miasta dramaturga wszech czasów, postanowiły na jeden dzień wymazać swojego wielkiego patrona z lokalnej tradycji. To bunt przeciwko filmowi Anonim, który we wtorek miał swoją premierę na Londyńskim Festiwalu Filmowym, a 30 października wejdzie na ekrany brytyjskich kin. Nazwisko Szekspira zaklejono czarną taśmą na nazwach miejscowości i pamiątkowych tablicach, zakryto szyld pubu The Shakespeare w Welford. W Stratfordzie zawieszono zasłonę na pomniku barda. A wszystko przez film, który sugeruje, że Szekspir był niemal niepiśmienny, a autorem jego dzieł był Edward de Vere, hrabia Oxford. W tym obrazoburczym filmie pierwszą salwę przeciwko bardowi oddaje wielki aktor Derek Jacobi, mówiąc: „Wszyscy znamy Williama Szekspira, najsłynniejszego pisarza wszech czasów, autora 37 sztuk i 154 sonetów. Ale co gdybym wam powiedział: Szekspir
nie napisał nigdy ani słowa?...”. W filmie występują też inni sławni brytyjscy aktorzy – Vanessa Redgrave jako Elżbieta I i Rhys Ifans jako hrabia Oxford. [...]
Hipoteza mówiąca o tym, że de Vere był autorem dzieł Szekspira, powstała około 1920 r. Przemawiać za tym miały: jego znajomość dworu, dobra edukacja, zainteresowanie teatrem oraz różnorodne powiązania między jego życiorysem a sztukami, które napisał poeta ze Stratfordu. Zgodnie z tym twierdzeniem, nie miał innego wyboru niż publikowanie pod pseudonimem, gdyż pisanie dla teatru publicznego było odbierane jako hańbiące dla arystokraty.
Do zwolenników tej teorii zaliczają się: Sigmund Freud, Paul Nitze, Harry Blackmun, a także aktorzy i reżyserzy, tacy jak Orson Welles, Kenneth Branagh czy Jeremy Irons. Innymi, którym przypisuje się autorstwo dzieł Szekspira, są Francis Bacon, Christopher Marlowe, a nawet sama królowa Elżbieta I. Teorie te są jednak odrzucane przez większość historyków literatury.
Grzegorz Drymer, Dzieł Szekspira nie napisał Szekspir?, korespondencja z Londynu dla Polskiego Radia z 25 października 2011
Zastanówcie się, czy znajomość biografii bądź problem autorstwa utworów pisarza mają wpływ na recepcję dzieła, czy też powinno się raczej, w ślad za Rolandem Barthes’em, ogłosić „śmierć autora” i rozpatrywać twórczość literacką, pomijając zupełnie biografię.
Temat (2.): Makbet pod lupą psychologów
1. Zaczniemy od konstrukcji utworu. Akcja całego dramatu zawiązuje się od przepowiedni obiecującej Makbetowi tron Szkocji.
2. Proszę uzupełnić schemat drzewka decyzyjnego, które ukazuje bohatera w sytuacji kluczowej – wymagającej od niego podjęcia decyzji (karta pracy, zad. 1). Później proszę określić, o który moment w życiu bohatera chodzi.
Wymieńcie pozytywne i negatywne konsekwencje każdej z możliwych decyzji Makbeta oraz wskażcie cele i wartości przyświecające jego działaniom (co chce osiągnąć? co jest dla niego ważne?).
Portret psychologiczny Makbeta
Badając odpowiednie fragmenty tekstu, zgromadźcie materiały pozwalające stworzyć portret psychologiczny Makbeta.
1. Makbet przed zabiciem Duncana – jego wartości, ideały;
2. Lęki Makbeta;
3. Makbet jako przyjaciel;
4. Makbet jako mąż i partner życiowy;
5. Makbet jako król – strategia władcy.
Krótko odpowiadacie na powyższe punkty.
3. Wnioski (do zapisania): Bohater Szekspira został pokazany w sytuacji wyboru. Makbet jest wystawiony na próbę, w jego życie ingerują zewnętrzne siły zła, którym się poddaje. Ulega metamorfozie: od postawy prawego i szlachetnego rycerza, wiernego swojemu władcy, do okrutnego tyrana, który brnie w zbrodnie, świadom, że przyniosą mu one tragiczny finał.
4. Które źródła zła doprowadziły Makbeta do klęski?
Wpisz do schematu źródła zła, które doprowadziły Makbeta do klęski. Uszereguj je według siły oddziaływania na bohatera. Na szczycie piramidy umieść najistotniejsze Twoim zdaniem zło.
5. Spróbujmy odkryć ludzkie oblicze Makbeta. Z czego wynika jego tragizm?
Wnioski (do zapisania): Tragizm Makbeta wynika ze słabości jego charakteru, z przymusu, jakiemu podlega, jeśli chce ukryć swoje kolejne zbrodnie. Szekspir pokazuje w dramacie błędne koło zbrodni zataczającej coraz szersze kręgi. Jest to problem
o wymiarze uniwersalnym, prowadzący do pytania o obecność i przyczynę zła w życiu każdego człowieka.
Proszę przeczytać wypowiedź Krzysztofa Globisza, odtwórcy roli Makbeta w inscenizacji Andrzeja Wajdy na deskach Teatru Starego w Krakowie z 2004 r. (To ta sztuka, którą proponowałam do obejrzenia w marcu).
Tekst
To sztuka o przemienianiu się człowieka w zło. Jak w Portrecie Doriana Graya. Zło wchodzi w nas i nagle tracimy nad nim kontrolę.
Dla mnie najważniejsze w Makbecie są wiedźmy – w pewnym momencie człowiek zostaje potrącony przez los jak w antycznej tragedii. Coś rozbija go od wewnątrz. Gdyby przepatrzeć życie codzienne, wielu Makbetów jest wokół nas, każdy z nas ma Makbeta w sobie. Najgorsze jest, gdy ingeruje się w działania losu, pomaga mu się.
Owo zło jest metafizyczne, bo związane z losem, z Opatrznością. Jestem przekonany, że rodzimy się z pewnym kodem przyszłości. Myślę, że Makbet ma piętno ofiary, o jakim mówi współczesna psychologia, a oprawcą jest los – i bezbłędnie go wybiera. To złowiona i przetrawiona ofiara.
Olga Katafiasz, Krzysztof Globisz. Notatki o skubaniu roli, Warszawa 2010, s. 182.
Teza aktora, że zło w Makbecie jest metafizyczne – niczym w antycznej tragedii dotyka człowieka z zewnątrz i przenika do jego duszy, początkowo jednak działa jako ingerencja losu, „pewien kod przyszłości”, z którym każdy z nas przychodzi na świat.
Proszę odpowiedzieć na pytanie: Jaka jest odpowiedzialność za czyny bohatera wobec takiej koncepcji pochodzenia zła?
Temat (3.): Demoniczna Lady M.
Na początku proszę przeanalizować wyznania bohaterki z różnych momentów jej życia.
Moment akcji
utworu Znaczące słowa Lady Makbet Interpretacja zachowania bohaterki Lady Makbet
czyta list od męża.
Boję się jednak, czy z twoją naturą, / Którą przepaja mleko łagodności, / Będziesz osiągał cel najkrótszą drogą. / Owszem, nieobce ci sny o potędze / I masz ambicję, ale ci brakuje /
Instynktu walki, drapieżności, zła.
Lady Makbet wyrzeka się swej
niewieściej natury.
Przybądźcie, duchy, które podżegacie / Myśli do zbrodni;
odbierzcie mi płeć. / Chcę być bezwzględna do ostateczności.
Żona udziela pierwszych wskazówek mężowi.
Aby przechytrzyć świat, bierz z niego przykład: / Maskuj się – zalśnij pogodą na twarzy, / Promieniuj ciepłem, brzmij przyjaznym tonem. / Bądź jak niewinny kwiat, a jednocześnie / Bądź wężem pod nim. [...] / Pozostaw wszystko mnie.
Lady Makbet widzi w mężu tchórza.
Widzę, że twoja niedawna nadzieja / Była nietrzeźwa i zmorzył ją sen. [...] / To właśnie w tej woli / Byłeś człowiekiem!
Gdzie twoje męstwo?! Daj mi te sztylety. / Śpiący i zmarli to tylko obrazy. / Bać się malowanego diabła!... / Dzieckiem / Jesteś?
[...] / Popatrz, mam teraz już ręce jak ty. / Lecz blednąć na taki widok to wstyd.
Wspólniczka w zbrodni omdlewa na wieść o zabójstwie Duncana.
Niech mi pomoże kto stąd odejść... Słabnę...
Makbet wyprawia ucztę na królewskim dworze.
Zjawia mu się duch Banqua.
Panuj nad sobą! Bądź
mężczyzną! [...] / O, te niewidy, które przyprawiają / o dygot serca i ciarki na plecach / (Te puste strachy) – to dobre u dzieci, / Wsłuchanych w bajdy snute przy kominku / Zimową porą. / Lecz u ciebie? Wstydź się
! / Czemu wytrzeszczasz tak wzrok? Masz przed sobą / Jedynie krzesło.
Choroba Lady Makbet.
Co jest z tymi rękami? Czemu nie można ich domyć? [...] / I wciąż ten zapach krwi... Nic go nie zabije, żadne / wonności Arabii, a przecież ręka tak mała... O-o-och!
Śmierć Lady Makbet.
–
Wniosek: Lady Makbet została naznaczona złem, nie ukrywa swoich zamiarów, nie przeraża jej mąż-zbrodniarz.
Widoczna jest jej odmienność na tle innych kobiecych postaci literackich.
3. Zwróćcie uwagę na podobieństwo wypowiedzi Makbeta i Lady Makbet.
Np.: MAKBET: „Ile trzeba wody, / By zmyć to wszystko? Chyba oceanu. / Nawet i tego byłoby za mało”.
LADY MAKBET: „Co jest z tymi rękami? Czemu nie można ich domyć?”
LADY MAKBET: „Karmiłam piersią i wiem, czym jest miłość / Do niemowlęcia, a jednak bezwzględnie / Bym oderwała je od piersi i – / Nawet uśmiechniętemu do mnie ufnie / Owym bezzębnym, niewinnym uśmiechem – / Stłukła mu czaszkę, gdybym tylko wcześniej / Zobowiązała się była do tego [...]”.
4. Czy dostrzegacie związek kondycji psychicznej postaci szekspirowskich z trapiącymi ich dolegliwościami fizycznymi. Proszę przeczytać artykuł Szekspir pomoże zrozumieć pacjenta i poszukać podobnych analogii w Makbecie.
Tekst 2.
Najnowsze badania sugerują, aby lekarze sięgnęli po dzieła Szekspira i dokładnie zgłębili ich treści. To, jak donoszą naukowcy, może pomóc lekarzom zrozumieć ich pacjentów i związek między emocjami a chorobą.
Doktor Kenneth Heaton, emerytowany gastroenterolog, podkreśla, że wielu lekarzy nie zdaje sobie sprawy, jak duży wpływ na dolegliwości fizyczne ma kondycja psychiczna pacjenta. Naukowiec zauważył, że związek między tym, co fizyczne, a tym, co emocjonalne, idealnie ilustrują prace Szekspira. Doktor Heaton, specjalizujący się
również w XVI-wiecznej literaturze, przestudiował dokładnie 42 największe dzieła brytyjskiego dramaturga pod kątem opisów zjawisk psychologicznych. Znalazł tam dziesiątki przykładów, jakie fizyczne objawy towarzyszą cierpieniu emocjonalnemu.
Dla przykładu Hamlet z żalu po zmarłym ojcu odczuwa ogromne zmęczenie; na skutek szoku Julia odczuwa dreszcze. Naukowiec zwraca również uwagę, jak cierpienie psychiczne wpływa chociażby na przytępienie zmysłów.
– Wielu lekarzy niechętnie łączy fizyczne dolegliwości z ludzkimi emocjami i stanem psychicznym pacjentów, a to powoduje opóźnienia w diagnozie, a nawet niewłaściwe leczenie schorzenia – dr Heaton wyjaśnił na łamach gazety
„Medical Humanities”, która opublikowała badania. – Dzięki studiowaniu dzieł Szekspira lekarze będą mogli być lepsi i bardziej skuteczni w swojej pracy – dodał.
Szekspir pomoże zrozumieć pacjenta, „Newsweek” 2011, nr 48.
6. Czy Lady Makbet jest bohaterką tragiczną?
Proszę odpowiedzieć na powyższe pytanie i uzasadnić swoje stanowisko.
Temat (4.): Szekspir o naturze człowieka.
Moi Drodzy,
ta lekcja przygotuje Was do pisania własnego tekstu w związku z tekstem literackim, co stanowi zadanie typu maturalnego. Temat pracy: „Analizując podany fragment Makbeta Williama Szekspira oraz odwołując się do znajomości całego utworu, określ, co o naturze głównego bohatera mówią jego słowa i czyny”.
2. Waszym zadaniem jest uważne przyjrzenie się tematowi i podkreślenie w nim słów, które narzucają określony tor działań interpretacyjnych.
Analizując podany fragment Makbeta Williama Szekspira oraz odwołując się do znajomości całego utworu, określ, co o naturze głównego bohatera mówią jego słowa i czyny.
• czerwony – konieczność analizy podanego fragmentu
• niebieski – umieszczenie fragmentu w kontekście całego utworu
• zielony – wskazanie czynności, którą należy wykonać w pracy
• pomarańczowy – określenie głównego zagadnienia pracy – natury człowieka
• fioletowy – stworzenie portretu bohatera w perspektywie jego wypowiedzi i czynów Ze wstępnego badania tematu wynika, że powinniście pamiętać o następujących kwestiach:
• analizę fragmentu powinno się przeprowadzać ze względu na cechy osobowości bohatera, co pozwoli określić jego naturę;
• należy uwzględnić zarówno słowa, jak i czyny badanej postaci;
• w celu pogłębienia rozważań trzeba się odwołać do znajomości całego utworu, odnaleźć stosowne konteksty pomocne w rozwinięciu wizerunku postaci;
• konieczne będą wnioski częściowe, które pozwolą na sformułowanie pełnych wniosków końcowych.
Plan: • wstęp – rozpoznanie sytuacji, nazwanie omawianej sceny, umiejscowienie fragmentu w utworze i określenie jego wagi dla losów bohatera, krótkie przedstawienie postaci, wskazanie formy podawczej (np. dialog, monolog), informacja o gatunku utworu;
• rozwinięcie – część właściwa wypracowania związana z pogłębioną analizą podanego fragmentu utworu oraz zawierająca odwołania do całości dramatu, istotna część interpretacyjna badająca cechy postaci, jej słowa i czyny;
• zakończenie – zsumowanie pojawiających się wcześniej wniosków częściowych, zarysowanie kontekstów
ukazujących inne postacie literackie w podobnej sytuacji, podanie w zwartej formie najważniejszych spostrzeżeń w związku z analizowanym tematem.
Praca
Analizując podany fragment Makbeta Williama Szekspira oraz odwołując się do znajomości całego utworu, określ, co o naturze głównego bohatera mówią jego słowa i czyny.
William Szekspir Makbet akt II, scena 1 (fragment)
Co to jest?... Sztylet?... O tutaj, przede mną...
Zwrócony w moją stronę rękojeścią...
Niech się przekonam...
Próbuje chwycić to, co widzi...
Wymyka się dłoni...
Ale nie oczom, bo dalej go widzę. – Czy to możliwe zdradliwy fantomie, Byś był dostępny jedynie wzrokowi, A dotykowi już nie? Czy więc aby Nie jesteś tylko zwykłym urojeniem, Tworem gorączki mojego umysłu?
Widzę cię dalej...
wyjmuje sztylet
...i to tak wyraźnie Jak ten tu oto, który trzymam w dłoni.
Jesteś tym właśnie, czym mam się posłużyć, I pokazujesz mi kierunek, w którym
Też miałem zaraz podążyć. – Mój wzrok Przy innych jest albo głuptakiem,
Albo przeciwnie: prawdziwym geniuszem. – Dalej cię widzę... a na twoim ostrzu
I rękojeści wszędzie ślady krwi,
Których poprzednio nie było. – Nieprawda, Nie ma niczego takiego. Tę krew
Domalowują tylko moje myśli. – Po naszej stronie globu wszystko teraz Jest jakby martwe i pod całun snu
Cichcem wślizgują się złowrogie zmory;
Nieczysta Siła odprawia swój sabat, Bladej Hekacie składając ofiary;
I wyją wilki, budziciele Mordu, Który się zrywa na ten zew i głodny Rusza na żer jak upiór, i podchodzi Chyłkiem ofiarę. – Niezgłębiona ziemio, Nie bacz na moje kroki, nie nasłuchuj, Dokąd zmierzają, bo jeszcze kamienie Gotowe wydać mnie i cała ich groza
Tej chwili pryśnie, a wraz z nią i reszta. – Gadam i gadam, a on ciągle żyje.
Mową go przecież nigdy nie zabiję.
Słychać dzwonek.
Oho! Ten dzwonek to znak, że już czas Iść mi do ciebie, a tobie, Duncanie:
Do Nieba albo Piekła. – Niech się stanie.
I. Rozpoznanie sytuacji i umiejscowienie fragmentu w utworze
...
...
...
...
...
...
...
...
II. Makbet i droga zbrodni – analiza fragmentu
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
III. Sztylet – symboliczny rekwizyt
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
IV. Odwołanie do całości utworu
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
V. Konteksty
...
...
...
...
...
...
...
...
VI. Wnioski
...
...
...
...
Niczego mi nie odsyłacie. To po prostu ćwiczenia dla Was. Może się zdarzyć, że niektóre pojawią się na sprawdzianie.
Pozdrawiam Mariola Zdancewicz
