• Nie Znaleziono Wyników

w sprawie szczeqotoweqo zakresu obowlazku zakupu energii elektrycznej i ciepta wytworzonych w odnawialnych irodtach energii

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "w sprawie szczeqotoweqo zakresu obowlazku zakupu energii elektrycznej i ciepta wytworzonych w odnawialnych irodtach energii"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

2656

ROZPORZJ\DZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACy1)

z dnia 9 grudnia 2004 r.

w sprawie szczeqotoweqo zakresu obowlazku zakupu energii elektrycznej i ciepta wytworzonych w odnawialnych irodtach energii

Na podstawie art. 9a ust. 6 ustawy z dnia 10 kwiet- nia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 r.

Nr 153, paz. 1504, z pozn. zm.2l) zarzadza sle, co na- stepu]e:

1) Minister Gospodarki i Pracy kieruje dziatem administracji rzqdowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozpo- rzqdzenia Prezesa Rady Mlnistrow z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczoqotoweqo zakresu dziatania Ministra Gospo- darki i Pracy (Dz. U. Nr 134, pOZ. 1428).

2)Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostaty ogtoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 203, paz. 1966 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 34, poz. 293, Nr 91, paz. 875, Nr 96, paz. 959 i Nr 173, poz. 1808.

(2)

Dziennik Ustaw Nr 267 - 18756- Poz. 2656

§ 1. Rozporzqdzenie okresla szczeqotowv zakres obowlazku zakupu energii elektrycznej i ciepta wytwo- rzonych w odnawialnych zrodtach energii, w tym:

1) rodzaje odnawialnych zrodet energii;

2) parametry techniczne i technologiczne wytwarza- nia energii elektrycznej lub ciepta z odnawialnych zrodelenergii;

3) wymagania dotvczace porniarow, rejestracji i spo- sobu obliczania ilosci energii elektrycznej lub cie- pta wytwarzanych w odnawialnych zrodtach ener- gii za pornoca instalacji wykorzystujqcych w pro- cesie wytwarzania energii nosniki energii, 0 kto- rych mowa wart. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwiet- nia 1997 r. - Prawo energetyczne, zwanej dalej

"ustawq", oraz inne paliwa;

4) wielkosc i sposob obliczania udziatu energii elek- trycznej wytwarzanej w odnawialnych zrodlach energii, do ktore] zakupu lub wytworzenia przed- sieblorstwo energetyczne jest obowiazane, w sprzedaiy energii elektrycznej, w okresie kolej- nych 10 lat;

5) sposob uwzqledniania w kalkulacji cen energii elektrycznej i ciepta, ustalonych w taryfach przed- siebiorstw energetycznych, 0 ktorvch mowa wart. 9a ust. 1 i 3 ustawy, kosztow zakupu lub wy- tworzenia energii elektrycznej i ciepta, do ktorvch zakupu lub wytworzenia przedsiebiorstwo to jest obowlazane,

§ 2. Przeplsow rozporzadzenia nie stosuje sle do:

1) energii elektrycznej wytworzonej w elektrowniach wodnych:

a) szczytowo-pompowych,

b) przeptywowych z cztonem szczytowo-pompo- wym

- z uiyciem wody przepompowanej;

2) energii elektrycznej i ciepta wytworzonych w wyni- ku termicznego przeksztatcania odpadow drewna mogqcych zawierac organiczne zwiazki chlorow- copochodne, metale clezkie lub zwiazki tych meta- Ii powstate w wyniku obrobki drewna z uiyciem srodkow do konserwac]i lub powlekania oraz od- padow drewna pochodzacvch z prac budowlanych lub rozbiorkowvch:

3) ciepta, jeieli planowany koszt uzasadniony jego zakupu:

a) spowoduje w przedsieblorstwie energetycz- nym, w danym roku, wzrost cen lub stawek optat za ciepto dostarczane odbiorcom,0 wiece]

nii wartosc sredniorocznego wskaznika cen to- warow i ustug konsumpcyjnych oqotern w po- przednim roku kalendarzowym, okreslonepo w komunikacie Prezesa Gtownego Urzedu Sta- tystycznego, ogtoszonym w Dzienniku Urzedo- wym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Pol- ski", tub

b) jest wyiszy 0 ponad 5 % od sredniego kosztu tej samej iloscl ciepta dostarczonego odbior- com z sieci cieptowniczej, do ktore] jest przvta- czone odnawialne zrodto energii, obliczonego na podstawie cen i stawek optat stosowanych w poprzednim roku kalendarzowym.

§ 3. Uiyte w rozporzadzeniu okreslenla oznaczaja:

1) biomasa - state lub ciekte substancje pochodze- nia roslinneqo lub zwlerzeceqo, ktore ulegajq bio- degradacji, pochodzace z produktow, odpadow i pozostatoscl z produkcji rolnej oraz lesne], a tak- ie przemystu przetwarzajqcego ich produkty, a takie czesci pozostatych odpadow, ktore uleqaja biodegradacji;

2) biogaz - gaz pozyskany z biomasy, w szczeqolno- sci z instalacji przerobki odpadow zwierzecvch lub roslinnvch, oczyszczalni sclekow oraz sktadowisk odpadow:

3) mieszane paliwo wtorne - paliwo bedace mie- szanka biomasy lub biogazu oraz innych paliw, przygotowane poza [ednostka wvtworcza zuiywa- jqCq to paliwo;

4) jednostka wvtworcza - opisany przez dane tech- niczne i handlowe wvodrebnlonv zespol urzadzen nalezacvch do przedsiebiorstwa energetycznego, stuzacv do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepta i wyprowadzenia mocy;

5) uktad hybrydowy - [ednostke wvtworcza wytwa- rzalaca enerqle elektrvczna albo enerqle elektrycz- na i ciepto, w ktore] w procesie wytwarzania ener- gii elektrycznej lub ciepta wykorzystywane sa no- snlki energii wytwarzane oddzielnie w odnawial- nych zrodtach energii i w zrodtach energii innych nii odnawialne oraz zuiywane wspolnie w tej jed- nostce wvtworcze] do wytworzenia energii elek- trycznej lub ciepta.

§ 4. Do energii wytwarzanej w odnawialnych zrod- tach energii zalicza sle, niezaleinie od mocy zrodta, enerqie elektrycznqlub ciepto pochodzace w szczeqol- nosci:

1) z elektrowni wodnych oraz wiatrowych;

2) ze zrodet wytwarzajqcych enerqle z biomasy oraz biogazu;

3) ze stonecznych ogniw fotowoltaicznych oraz kolek- torow do produkcji ciepta;

4) ze zrodet geotermalnych.

§ 5. 1. W jednostce wvtworcze], w ktore] sa spa la- ne biomasa lub biogaz wspolnie z innymi paliwami, do energii wytwarzanej w odnawialnych zrodlach energii zalicza sle czesc energii elektrycznej lub ciepta odpowiadajaca procentowemu udziatowi energii che-

(3)

micznej biomasy lub biogazu w energii chemicznej paliwa zuiywanego do wytwarzania energii,obticzana na podstawie rzeczywistych wartosci opafowych tych paliw, z zastrzeieniem § 8ust. 1, wedfug wzoru:

gdzie poszczeqolne symbole oznaczajq:

Eo - ilosc energii elektrycznej lub ciepfa wytworzo- nych w odnawialnych zrodlach energii [wMWh lub GJ];

E

n m

- ilosc energii elektrycznej lub ciepfa wytworzo- nych w jednostce wvtworcze], w ktorej jest spa lana biomasa lub biogaz wsp61nie z inny- mi paliwami [w MWh lub GJ];

- rnase biomasy lub biogazu, spalonych w jed- nostce wvtworcze] [w Mg];

- rnase paliwa innego nii biomasa lub biogaz, spalonego w jednostce wvtworcze] [w Mg];

- wartosc opafowq biomasy lub biogazu spalo- nych w jednostce wvtworcze] [w MJ/Mg];

- wartosc opatowa paliwa innego niz biomasa lub biogaz, spalonego w jednostce wvtwor- czej [w MJ/Mg];

- llczbe rodzajow biomasy lub biogazu spalo- nych w jednostce wvtworcze]:

- liczbe rodzajow paliw innych nii biomasa lub biogaz, spalonych w jednostcewvtworcze],

pomiary masy kaidego z tych paliw dostarczo- nych do procesu spalania;

2) pomiary masy biomasy w postaci ciekfej lub bio- gazu oraz paliwa ciektego lub gazowego innego nii biomasa lub biogaz powinny obejrnowac po- miary masy kaidego z tych paliw dostarczonych do procesu spalania, wykonywane metoda bez- posrednia za pornoca pomiaru masy (przepfywo- mierze masowe) lub metoda posrsdnla za porno- ca pomiaru objetosci z korekcja temperatury, a w przypadku paliw gazowych takie cisnienia tych paliw;

3) pobieranie probek do badania wiasciwosci fizyko- chemicznych poszczeqolnvch rodzajow paliw, nie- zbednvch do obliczenia ich wartosci opafowej, zwanych dalej .wtasclwosctarnl fizykochemiczny- mi", i pomiaru masy tych paliw naleiy wykony- wac w tym samym czasie i miejscu;

4) oznaczanie wtasclwosci fizykochemicznych paliw powinno sie odbywae zgodnie z wfasciwymi Pol- skimi Normami;

5) w przypadku braku norm,0 ktorvch mowa w pkt 4, dla danego rodzaju zuiywanego paliwa, oznacza- nie wtasclwosci fizykochemicznych tego paliwa powinno odbywae sie zgodnie z procedure ba- dawcza uwierzytelnionq w rozumieniu Pol skich Norm okreslajacvch wymagania dotyczqce korn- petencji laboratoriow badawczych i wzorcujqcych.

§ 6. Przedsiebiorstwo energetyczne stosujac do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepfa mieszane paliwo wtorne. powinno:

2. Pomiary, rejestracja oraz sposob obliczania i1o- sci energii elektrycznej lub ciepfa wytwarzanych w od- nawialnych zrodtach energii (Eo) powinny bye wyko- nywane zgodnie z procedure porniarow, rejestracji i obliczania ilosci energii wytworzonej w odnawial- nych zrodiach energii, opracowanq dla danej jednost- ki wvtworcze] przez przedsiebiorstwo energetyczne, zwana dalej "procedurq rozliczen".

3. Procedura rozliczer't powinna bye opracowana zgodnie z:

1) przepisam i 0 m iarach, w zakresie pom larow:

2) Polskimi Normami okreslajacvmi wymagania do- tvczace kompetencji laboratoriow badawczych lub wzorcujacvch, zgodnie z ktorvrni badania biomasy lub biogazu wykonywane beda w laboratoriach wykazujqcych sie kompetencjq technicznq i bie- qlosciaw zakresie procedur rozliczer't i badar't udo- kumentowanq w rozumieniu tych norm.

4. W przypadku spalania w jednostce wvtworcze]

biomasy lub biogazu wspolnie z innymi paliwami:

1) pomiary masy biomasy w postaci statej i paliwa stafego innego nii biomasa powinny obejrnowac

1) wvkonac pomiary masy mieszanego paliwa wtor- nego dostarczonego do procesu spalania w jed no- stce wvtworcze]:

2) oznaczvc ciepfo spalania i wvkonac obliczenia war- toscl opafowej:

a) mieszanego paliwa wtorneqo dostarczanego do procesu spalania w jednostce wvtworcze].

b) probek paliw wchodzqcych w skfad paliwa, o ktorvrn mowa w pkt 1;

3) udokumentowae udziaf energii chemicznej bioma- sy lub biogazu w energii chemicznej mieszanego paliwa wtorneqo zgodnie z§ 5.

§ 7.1. W przypadkach okreslonvch w § 5 i 6:

1) obliczania i rozliczania ilosci wytwarzanej ener- gii elektrycznej i ciepfa dokonuje sle na podsta- wie:

a) wskazar't urzadzeri i przvrzadow pomiarowych w rozumieniu przepisow0 miarach,

b) procedury rozliczer't;

(4)

Dziennik Ustaw Nr 267 - 18758 - Poz.2656

3. 1I0se energii elektrycznej wytworzonej w odna- wialnym zrodle energii w elektrowni wodnej, szczyto- wo-pompowej lub w elektrowni wodnej przepfywowej z czfonem szczytowo-pompowym oblicza sle wedfug wzoru:

gdzie poszczeqolne symbole oznaczala:

Eo - llosc energii elektrycznej wytworzonej w odna- wialnym zrodle energii [w MWh];

Ecw - caikowlta ilosc energii elektrycznej wytworzo- nej w elektrowni wodnej, 0 ktore] mowa w § 2 pkt 1 [w MWh];

Vp - objetosc wody odpompowanej [w m3 ];

Vc - objetosc catkowlta wody pobranej przez turbi- ny elektrowni wodnej, 0 ktore] mowa w § 2 pkt 1 [w m3 ].

2) oznaczanie ciepta spalania i obliczanie wartosci opatowej biomasy tub biogazu powinno bye doko- nywane co 24 godziny z usrednlone] probv, z pro- bek pobieranych co:

a)8godzin - dla jednostekwvtworczvch 0calko- witej zainstalowanej mocy cieplnej poniiej 50 MW,

b) 4 godziny - dla jednostek wvtworczvch 0 cat- kowitej zainstalowanej mocy cieplnej w zakre- sie od 50 MW do 250 MW,

c) 2 godziny - dla catkowitej zainstalowanej mo- cy cieplnej jednostki wvtworcze] wyiszej od 250 MW.

2. W przypadku okresowego zasilania posrednieqo zbiornika paliwa, unlemozliwiajaceqo pobranie probki w czasie okreslonvrn w ust. 1 pkt 2, probke powinno sie pobrac w trakcie ciaqte] pracy ukfadu zasilania zbiornika, nie rzadziej nii co 2 godziny.

3. W przypadku zmiany rodzaju dostarczanego pa- liwa pobranie probki powinno bye wykonane w ciaqu godziny od wvstapienia tej zmiany, nie poznie] nii przed kolejna zrnlana rodzaju dostarczanego paliwa, niezaleinie od ostatnio pobranych probek w czasie okreslonvm w ust. 1 pkt 2 lub ust. 2, przed zmlana ro- dzaju paliwa.

§ 8. 1. W ukfadach hybrydowych powinny bye wy- konywane oddzielnie pomiary ilosci energii dostarczo- nej do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepta, a wytworzonej w:

1) odnawialnych zrodtach energii, 2) zrodtach innych nii odnawialne

- 0 ile nie sa wykonywane pomiary, 0 ktorvch mo- wa w § 5 ust. 4 oraz § 6 i 7.

n

m

- ilosc enerqii elektrycznej lub ciepta wytworzo- nych w odnawialnym zrodle energii, a wyko- rzystywanych w ukfadzie hybrydowym [w MWh lub GJ];

- ilosc energii elektrycznej lub ciepfa wytworzo- nych w zrodle energii innym nii odnawialne zrodto energii, a wykorzystywanych w ukfa- dzie hybrydowym [w MWh lub GJ];

- llczbe odnawialnych zrodet energii wytwarza- [acvch nosniki energii wykorzystywane w ukfadzie hybrydowym;

- liczbe zrodet energii wvtwarzajacvch nosniki energii wykorzystywane w ukfadzie hybry- dowym, innych nii odnawialne zrodta ener- gii.

2. 1I0se energii elektrycznej lub ciepfa wytworzo- nych w odnawialnych zrodtach energii, w ukfadzie hy- brydowym, oblicza sie, przyjmujqc proporcjonalny udziaf llosclowv energii wytworzonej w odnawialnych zrodtach energii w llosci energii wytworzonej we wszystkich zrodtach zasilajacvch [ednostke wvtworcza wedfug wzoru:

gdzie poszczeqolne symbole oznaczaja:

Eo - ilosc energii elektrycznejlub ciepfa wytworzo- nych w odnawialnych zrodlach energii, w ukfadzie hybrydowym [w MWh lub GJ];

E - calkowlta ilosc energii elektrycznej lub ciepfa wytworzonych w ukfadzie hybrydowym [w MWh lub GJ];

§ 9. 1. Parametry techniczne i technologiczne wy- twarzania energii elektrycznej w odnawialnych zrod- fach energii, 0 ktorvch mowa wart. 9a ust. 1 ustawy, powinny umozliwiac wspolprace z siecia, zgodnie z parametrami technicznymi energii elektrycznej prze- syfanej tq siecia oraz zgodnie z odrebnvmi przepisami.

2. Parametry techniczne i technologiczne wytwa- rzania ciepfa w odnawialnych zrodtach energii, 0 kto- rych mowa wart. 9a ust. 3 ustawy, powinny bye do- stosowane do parametrow nosnika ciepfa oraz warun- kow pracy sieci ciepfowniczej i potrzeb odbiorcow, zgodnie z odrebnvrnl przepisami.

3. Dane uzyskane w wyniku porniarow i wyniki ob- Iiczeri wtasciwosci fizykochemicznych, 0 ktorvch mo- wa w § 5 ust, 4 oraz § 6 i 7, a takie dane uzyskane w wyniku porniarow, 0 ktorvch mowa w § 8, powinny bye rejestrowane w sposob trwafy, uniernozliwiajqcv ich zmiane, oraz przechowywane przez okres co naj- mniej 5 lat.

(5)

§ 10. Obowiqzek, 0 ktorvrn mowa wart. 9a ust. 1 ustawy, uznaje sie za spetniony, jeieli udziat ilosciowv zakupionej energii elektrycznej wytworzonej w odna- wialnych zrodtach energii lub wytworzonej we wtas- nych odnawialnych zrodtach energii i sprzedanej od- biorcom dokonujqcym zakupu energii elektrycznej na wtasne potrzeby, w wykonanej catkowitej rocznej sprzedaiy energii elektrycznej przez dane przedsie- biorstwo energetyczne tym odbiorcom, wynosi nie mniej niz:

1) 3,1% - w 2005 r.;

2) 3,6% - w 2006 r.;

3) 4,3% - w 2007 r.;

4) 5,4% - w 2008 r.;

5) 7,0 % - w 2009 r.;

6) 9,0% - w 2010 r.;

7) 9,0% - w 2011 r.;

8) 9,0% - w 2012 r.;

9) 9,0% - w 2013 r.;

10) 9,0 % - w 2014 r.

§ 11. 1. Obowlazek, 0 ktorvrn mowa wart. 9a ust. 3 ustawy, uznaje sie za spetniony, jeieli oferowa- ne do sprzedaiy ciepto, wytworzone w odnawialnych zrodtach energii, zakupiono w ilosci:

1) w jakiej je oferowano lub

2) rowne] zapotrzebowaniu odbiorcow przedsiebior- stwa energetycznego realizujqcego ten obowia- zek i przytqczonych do sieci cieptowniczej, do kto- rej jest przytqczone odnawialne zrodto energii, proporcjonalnie do udziatu tego zrodta w catkowi- tej mocy zarnowione] przez odbiorcow, z uwzqlednieniern charakterystyki odbioru oraz mozliwosci przesytania ciepta wytwarzanego w tym zrodle,

2. W przypadku gdy wiece] nlz jedno przedsiebior- stwo energetyczne, 0 ktorvm mowa wart. 9a ust. 3 ustawy, zajmuje sie obrotem cieptem i sprzedaje to ciepto odbiorcom przytqczonym do potqczonych i wspotpracujacvch ze soba sieci cieptowniczych, obowiqzek zakupu dotyczy ciepta wytworzonego w przytqczonych do tych sieci odnawialnych zrodtach energii, w ilosci proporcjonalnej do udziatu kaidego z tych przedsiebiorstw w tqcznej sprzedaiy ciepta przez wszystkie przedsiebiorstwa energetyczne do- starczajqce ciepto do odbiorcow przytqczonych do tych sieci.

§ 12. 1. Koszty uzasadnione zakupu energii elek- trycznej lub ciepta, ponoszone w zwiazku z realizacjq

obowiazkow, 0 ktorvch mowa wart. 9a ust. 1 i 3 usta- wy, uwzqlednia sie w kalkulacji cen ustalanych w tary- fach przedsiebiorstw energetycznych realizujqcych te obowlazki, przvjmujac, ze:

1) jednostka energii elektrycznej, sprzedawana przez dane przedsiebiorstwo energetyczne wszystkim odbiorcom, jest w tej samej wvsokosci obciazona tymi kosztami,

2) koszty te obciazaja w tej samej wvsokosci jednost-

k~ciepta sprzedawanego przez dane przedsiebior- stwo energetyczne wszystkim odbiorcom przvta- czonym do sieci cieptowniczej, do ktore] jest przv- taczone odnawialnezrodlo energii.

2. Kosztami, 0 ktorvch mowa w ust. 1, uwzqlednia- nymi w taryfach Sq koszty zakupu:

1) energii elektrycznej na gietdzie towarowej w rozu- mieniu przeplsow ustawy z dnia 26 pazdziernika 2000 r. 0 gietdach towarowych (Oz. U. Nr 103, poz. 1099, z pozn, zm.3»);

2) energii elektrycznej na pozagietdowym, oqolnodo- stepnvm rynku konkurencyjnym;

3) energii elektrycznej lub ciepta na podstawie ceny ustalonej odpowiednio w:

a) zatwierdzonej przez Prezesa Urzedu Regulacji Energetyki taryfie albo

b) wyniku przetargu lub negocjacji w przypadku, gdy taryfa nie podlega zatwierdzeniu przez Pre- zesa Urzedu Regulacji Energetyki.

3. Jako koszty energii elektrycznej, ponoszone w zwiazku z realizacjq obowiqzku, 0 ktorvm mowa wart. 9a ust. 1 ustawy, uznaje sie takze koszty uzasad- nione wytwarzania tej energii we wtasnych zrodtach odnawialnych.

§ 13. Rozporzqdzenie wchodzi w iycie z dniem 1 stycznia 2005 r.4)

Minister Gospodarki i Pracy: J. Hausner

3) Zmiany wymienionej ustawy zostaty ogtoszone w Dz. U.

z 2002 r, Nr 200, poz.1686, z 2003 r. Nr 50, poz. 424, Nr 84, poz. 774 i Nr 223, poz. 2216 oraz z 2004 r. Nr 64, poz. 594.

4) Niniejsze rozporzadzenie byto poprzedzone rozporzadze- niem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spotecznej z dnia 30 ma]a 2003 r. w sprawieszczeqoloweqozakresu obowiazku zakupu energii elektrycznej i ciepta z odnawial- nych zrodet energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepta (Dz, U. Nr 104, poz. 971), w czesci dotvczace] energii elektrycznejiciepta wytworzonych w odnawialnych zrodtach energii.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Wciąż  największy  udział  w  wartości  mocy  zainstalowanych  z  OZE  mają   lądowe  farmy  wiatrowe  –  12,5%  oraz  5,9GW.  Na  drugim  miejscu 

(dalej „stare instalacje”) oraz instalacje nowo projektowane, które nie wytworzyły energii elektrycznej przed wskaza- ną powyżej datą, a co do zasady wytworzą ją dopiero

centrale stad: bewaakt de relatie tussen verbindend en ontsluitend openbaar ver- voer, de interconnectiviteit van netwerken en synergie tussen openbaar vervoer,

Do budowy systemów magazynowania energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnych źródeł energii (OZE) najczęściej stosuje się dedy- kowane, głównie

c) czynniki geograficzne (naturalne) – kraje–liderzy: Szwecja, Dania oraz inne pañstwa skandynawskie to obszary o znakomitych walorach przyrodniczych warunkuj¹cych rozwój OZE.

Zastosowane rozwiązanie oparte jest na mikro- nizacji biomasy i uzyskaniu niezbędnego ciepła w warunkach procesowych optymalnych dla bio- masy w specjalistycznej komorze spalania,

Stefan G óralczyk *, Włodzimierz M archenko **, Marta K arnkowska ***, Robert  P odgórzak ***.. Technologia produkcji energii elektrycznej

Badając proces świecenia lamp łukowych przy prądzie zmiennym doszedł Tesla do wniosku, że prądy małej częstotliwości nie są ko- rzystne z uwagi na szum towarzyszący paleniu