Wpływ Polaków na decyzje unijne. Ocena efektywnooeci i skutecznooeci oddziaływania polskich europosłów VI i VII kadencji Parlamentu Europejskiego

(1)

Wpływ Polaków na decyzje unijne.

Ocena efektywnooeci i skutecznooeci

oddziaływania polskich europosłów

VI i VII kadencji Parlamentu

Europejskiego

Rocznik Integracji Europejskiej nr 8, 333-354

2014

(2)

ROCZNIK INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

₂₀₁₄

Nr

8 MARTA

WITKOWSKA

Warszawa

DOI: 10.14746/rie.2014.8.23

Wpływ Polaków na decyzje unijne.

Ocena efektywności i skuteczności oddziaływania

polskich europosłów VI i VII kadencji

Parlamentu Europejskiego

Uwagi wstępne

Przedmiotem niniejszegoartykułu jest analiza potencjałureprezentantów Polski w Par lamencie Europejskim (PE) w okresiedziesięciu lat naszego członkostwa w Unii Europej skiej (UE),określenie skali wpływupolskicheurodeputowanychwPE, efektywności jego wykorzystania oraz skuteczności oddziaływaniana decyzje unijne. Praca europosłów w Parlamencie Europejskim zorganizowana jest wgrupach politycznychwedług przyna leżnościpartyjnej, a nie narodowej. Analizując literaturęprzedmiotuwśródnajczęściej powtarzanych argumentów na rzecz skutecznego działania na europejskiej scenie parla mentarnej, wymieniane sądwa podstawowe czynniki: przynależność do dużej grupypoli tycznej w PE oraz liczebność delegacji krajowej w ramach grupy. Sama liczebność delegacji narodowejjest określona traktatowo.Natomiast decyzję o obsadzie mandatów podejmują wyborcykrajowi. Następniewybrani eurodeputowani samodzielnierozstrzy gają oprzynależności dogrup politycznych, kierując siępreferencjami politycznymi.

Dostępna literatura oferujeliczne analizy dotyczącepracy europarlamentarzystów. Dotyczą one także aktywności i oceny koordynacji działań polskiej delegacji. Dane wtychpublikacjachanalizowanesą przeważnie wujęciuilościowym. Przyjmująone charakterrankingów np. na najbardziej pracowitych posłów czy na największą ilość wystąpień na forumPE. Opracowania temają także tę wadę,że obejmują zasięgiem analizyjedną, wybraną kadencję. Wyniki badań prowadzonych w oparciu o powyżej opisanekryteria nie odzwierciedlająwpełni złożonościzagadnienia,wszczególności związanego z działalnościąmerytoryczną iwpływemna decyzjeunijne.

Dostrzegająctęlukęw niniejszym artykuledokonuje się weryfikacji zebranych danych stosując komparatystykę obydwu kadencji wujęciumieszanym,w którym analizaja kościowa uzupełnia wyniki analizyilościowej. Komparatystykazebranych danych do tyczy VI (lata 2004-2009) i VII (lata 2009-2014) kadencji Parlamentu Europejskiego. Ponadto zastosowano analizę decyzyjną, dzięki której uzyskanewyniki zostanąuzu pełnione o problematykęjakościowąobejmującą diagnozę ośrodka decyzyjnego. Ba daniu nie podlegająmetody budowania koalicji i bloków poparcia dla danegoprojektu. Triangulacja wyników jestzaletą niniejszego artykułu.

Celem jest wyjaśnienie zasadpracy i funkcjonowaniaPE determinujących opraco wywanie strategii i realizacj ę taktyki działania. Mechanizmdziałaniatych zasad objaś

(3)

niony zostaniena przykładzie polskiej reprezentacji wPE. Na wstępie przedstawione zostanązałożenia prowadzonej analizy, metodologia oraz determinanty badaniaefek tywnościi skuteczności oddziaływania polskiejreprezentacji. Następnie w celu prowa dzeniabadania i weryfikacji hipotezy zostaną zanalizowane dane dotyczące kadencji VI oraz oddzielnie VII ParlamentuEuropejskiego.

Osiągnięciezamierzonego planubadawczego pozwolinaudzielenie odpowiedzi na następujące pytania. Na ile istotna jest liczebność delegacji narodowej w grupie poli tycznej PE? Czy zgrupowanie większej liczby eurodeputowanych w ramach jednej z grup politycznych zwiększaskuteczność delegacji narodowej na forum PE? Jak duża liczebnośćdelegacjinarodowejprzekładasię na zdolność przekonywaniapozostałych członkówtej grupy politycznej? Czy polscy reprezentanci wypracowali strategiędzia łania i czy ją realizowali?Czypolskareprezentacjaw PE potrafi skutecznie działać i wchodzić w niezbędne sojusze? Czy polskadelegacjapotrafiła pracować grupowo, czy są toraczej sukcesy indywidualne? Które mechanizmywpływu są skuteczniejsze: indywidualnekontakty czy zespołowa współpraca? Co zyskaliśmy na kompromisach zawieranych w Unii Europejskiej?

Niniejsze badanie służy weryfikowaniu następującej hipotezy. Skala wpływu procentowo dużego odsetka delegacji narodowejw grupiepolitycznej o niewielkim znaczeniu w PE jest wysoka, ale nie przekłada się na efektywność i skuteczność od działywaniana decyzje unijne. Większa efektywność i skuteczność reprezentacji naro dowej jest w przypadku udziałuprocentowo niewielkiej delegacji narodowej w dużej grupie politycznej PE o dużymznaczeniu wPE.

Metodologia i determinanty oceny skutecznościwpływu polskiej reprezentacji w Parlamencie Europejskim na decyzje podejmowanewUE

W badaniu zostanie określonaskalawpływudelegacjinarodowej w grupie poli tycznej, efektywność wykorzystania polskiego potencjału w Parlamencie Europejskim oraz skuteczność oddziaływania na decyzje unijne.

Skala wpływu zostanie określona poprzez analizęprzynależności polskich eurode putowanych do grup politycznych i ich liczebności w tychgrupach. Ważna jest liczeb nośćpolskiej reprezentacji w grupie, bowiem podstawą rozstrzygnięćo charakterze politycznym(np.dotyczących obsadykluczowych stanowisk w PE) wewnątrzgrup politycznychjestsystem d’Hondta. W grupachpolitycznych, w zależności od liczby uzyskanych mandatów, tworzy się specjalny system punktów,przy wykorzystaniu któregodokonujesię podziału konkretnych stanowisk.W całym procesie dba się o zrów noważoną reprezentację dużych delegacji krajowych we wszystkich gremiach (Skuli-mowska, 2014, s. 1). Maksimum do osiągnięcia na skali wpływu jest uzyskanie stanowiska szefa grupy politycznej PE, które umożliwia uczestnictwo wpracach Kon ferencji Przewodniczących1. Jest to bardzo istotnyorgan polityczny PE,bowiem do jego kompetencji należydecydowanie o organizacji prac PE, planowanie prac legisla 1 Jedynie Przewodniczący PE oraz szefowie grup politycznych współtworzą Konferencję Prze wodniczących.

(4)

RIE 8’14 Wpływ Polaków na decyzje unijne. Ocena efektywności i skuteczności... 335

cyjnych, określanie kompetencji komisji i delegacji oraz ich składu (Regulamin PE, 2014, art. 24, ust. 1 oraz art.25)2.

2 Ponadto regulamin przewiduje jeszcze takie uprawnienia jak, prowadzenie bezpośrednich kon taktów z innymi instytucjami Unii Europejskiej, parlamentami narodowymi i krajami trzecimi.

3 Są to polityki wymienione w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w których ustano wiono zwykłą procedurę ustawodawczą.

Efektywność polskiej delegacji w PE zostanie zbadanapoprzez obliczenie ilości obejmowanych ważnych stanowisk politycznych w PE. Prace Parlamentu Europejskie-go podzielonesą nadwa dwuipółletnie okresy.Po upływie pierwszego następuje wybór nowego przewodniczącego, wiceprzewodniczących,kwestoróworaz szefówkomisji parlamentarnych i delegacji oraz ich zastępców. Rotacja na stanowisku przewod niczącego Parlamentujestregułą, podczas gdy wkwestii pozostałych stanowisk skład personalny niezawszesię zmienia. W związku zprzystąpieniem Bułgarii i Rumunii do UE, zmianydokonane wstyczniu 2007 r. były głębsze i dotyczyły również składuoso bowego całej izby, prezydium Parlamentuoraz komisji.

Decyzja otym, ktozajmiefoteleszefów komisji oraz ich zastępców (po 4 w każdej ko misji)jest uwarunkowanawgłównej mierze podziałem sił politycznych w Parlamencie z uwzględnieniem sprawiedliwego podziału narodowościowego. Przed ukonstytuowa niem się komisji mają miejsce rozmowy przedstawicieligrup politycznych oraz delegacji narodowych, podczas których ustalasię „nominacje”na najważniejsze stanowiska. Jest to czas intensywnych negocjacji politycznych,ale podporządkowanych parlamentarnej aryt metyce, która pozwala zachować równowagę sił w Parlamencie(Polacy,2007).

Wybór członkówkomisji następuje po wyznaczeniukandydatów przez grupy poli tyczne oraz posłów niezrzeszonych. Konferencja Przewodniczących przedstawia następnie kandydatury Parlamentowi, który na swym posiedzeniu zatwierdzaje wgło sowaniu. Następnie komisje napierwszym posiedzeniu wybierająze swego grona przewodniczącego i czterech wiceprzewodniczących, którzy tworzą prezydium. Jeżeli liczba kandydatówodpowiada liczbie miejscdoobsadzenia, możnadokonać wyboru przezaklamację (Polacy, 2007). Jeżeli większośćpolskichreprezentantów skupiona będzie w dużej grupie politycznejPE,do których zalicza się chadekówlub socjalistów, tym łatwiejsze powinno być uzyskiwanie wpływu na politykę Parlamentu.

Dla każdej grupy politycznej bardzo ważne jestnietylkoobsadzenie stanowisk prze wodniczących komisji, ale także to, jaką komisję obejmie danyposeł. Niektóre z nich są bowiem uważane za bardziejprestiżowe ze względu na ichmoc decyzyjną (Polacy,2007). Tam, gdzie Parlamentwspółdecyduje3,wagakomisji wzrasta. Stąd drugim miernikiem efektywności, prócz kwestiipełnieniakluczowychfunkcjiwpracachParlamentu,będzie także fakt, w których komisjach stałych pracuje najwięcej Polaków. Traktatyprzewidują ścisły podział kompetencji między państwa członkowskie i Unię. Przykładowo takie za gadnienia,jaknp. polityka zagraniczna, armia, kwestie światopoglądowe, pozostają do menąpaństw członkowskich, to one tworzą własną politykę. Działania podejmowane zpoziomu unijnegomogą mieć znaczeniesymbolicznelubpolityczne i służą zaznaczeniu opiniiPE w danejkwestii. Nie prowadzą jednak do zasadniczych zmian prawa.

Analizie podlegać będziezatem kwestia,do jakichkomisji zgłosili siępolscy euro- posłowie, czy uczestnicząone w unijnymprocesie decyzyjnym z pełnym głosem, czy

(5)

tylkoopiniują,bądź konsultują akty tworzonego prawa. W artykule zostanie dokonana komparatystykadanych z VI iz VII kadencjiParlamentu Europejskiego, przyuwzględ nieniu liczebności polskiej delegacji w poszczególnych komisjach oraz w grupach politycznych. Stąd istotne jestpodkreślanie przynależności do grupy politycznej euro- deputowanychzwłaszcza tych, którzysprawują kluczowestanowiska w PE.

Oceniając pracęeuroposła w Parlamencie Europejskim można przyjmować różne kryteria oceny, jak np. liczba wystąpień, interpelacji, a nawet zgłoszonych poprawek czyprzygotowywanych sprawozdań(reports). Jednakże, jak jużzaznaczono we wstę pie analizailościowa ograniczaćsiębędziej edyniedo stanu pełnionych ważnych funk cjipolitycznych w PE. Następniebadanie zostanie uzupełnione o analizę jakościową w oparciuo metodędecyzyjną.Pomocne w tymzakresie będzie skupienie uwagi na działalności posła sprawozdawcy. Sprawowanie funkcji posła sprawozdawcy4 jest gwarantem skutecznego kształtowania stanowiska PE, a zarazem także potencjałem sukcesu legislacyjnego i osiągnięcia zamierzonych celów5.Funkcja ta jest niezwykle istotna, zwłaszczaw materii,która podlega zwykłej procedurze ustawodawczej. Stąd istotny dlaprowadzonego wnioskowania jestzakres merytoryczny i fakt, czyprzygoto wywane sprawozdaniapodlegająprocedurze kodecyzji. Analiza ilości sprawozdań przygotowanych przezpolskich eurodeputowanychbędzie miernikiem skuteczności oddziaływania polskiejreprezentacji w PEna unijne decyzje.

4 Poseł sprawozdawca w PE jest odpowiedzialny za przygotowanie raportu wiodącej komisji oraz uczestniczy w spotkaniach tzw. trialogu, czynnie bierze udział w wypracowaniu porozumienia, szerzej patrz Regulamin PE.

5 Przykładem może być debata nad rozporządzeniem w sprawie napojów alkoholowych, za: M. Budzanowski, Podejmowanie decyzji w procedurze współdecydowania polskie dylematy, „Polski

Przegląd Dyplomatyczny” 2008, nr 1 (41), s. 67.

6 Raport posła sprawozdawcy składa się z projektu uchwały prawodawczej w sprawie aktu oraz uzasadnienia.

7 Funkcja tzw. shadowsa - roboczy skrót z ang. shadow rapporteur, kontr sprawozdawca, bądź inaczej „poseł cień”, polega na koordynowaniu stanowiska jednej grupy politycznej PE w ramach ko misji parlamentarnej.

Komisja przedmiotowo właściwa powołuje sprawozdawcę,którego głównymza daniemjest prowadzenie sprawy na poszczególnych etapachprocedury. Podstawowym jego obowiązkiem jest przygotowanieraportu na tematprzekazanego Parlamentowi projektuaktu unijnego6 7. Sprawozdawca przedstawia komisji projektraportu dodysku sji.Zwykleraport jest przedmiotem dyskusjitakżew ramach poszczególnych gruppo litycznych. Rolą sprawozdawcy jest także zbieranie opinii i uzgadnianie stanowiska w imieniu komisjiparlamentarnej w ramachtrialogu zKomisją i Radą.Następnie prezentujeefekty pracy w postaciprzygotowanego projektu do głosowania naforum Parlamentu (na etapie posiedzeń plenarnych),zawierającegopropozycję ogólnego po dejścia do wniosku Komisji. Sprawozdawca jest równieżpierwszymposłem, który proponuje poprawki do wniosku Komisji (Procedura,2012).

Przydział tej funkcjipodlega zasadzieproporcjonalności. Duże grupy uzyskują częściej sprawozdania. Członkowie z mniejszych grupczęściejkorzystają z narzędzia towarzyszącego sprawozdaniom w danej sprawie - z kontr sprawozdania, pełniąc wówczasfunkcję tzw. shadowsa1.

(6)

RIE 8 ’14 Wpływ Polaków na decyzje unijne. Ocena efektywności i skuteczności... 337

Mimotych ograniczeń formalnych praktyka weryfikuje skuteczność podejmo wanych działań, bowiem jakpotwierdzają eurodeputowani, efektywność działań sprawozdawcyzależyod jego kompetencji językowych, pozwalających mu na jaknaj wcześniejsze zaangażowanie w negocjacje nad danym stanowiskiem politycznymoraz na prowadzenie nieformalnychrozmów (Sprawozdanie, 2010, s. 164).

Potencjał wpływu PolakówwParlamencieEuropejskimVIkadencji

(2004-2009)

Po razpierwszykontakt bezpośredni pomiędzy naszymi parlamentarzystami a euro- deputowanymi miałmiejsce w2003 r., kiedy toParlamentEuropejski wystosował sto sowne zaproszeniedo Sejmu iSenatu RP. W odpowiedzizostała wydelegowana grupa posłówjako obserwatorów przy PE(Dariusz Senatu, 2004). Głównąmotywacją tego działania byłoumożliwienie zapoznania się przyszłych eurodeputowanych z pracami i proceduramiobowiązującymi w Parlamencie Europejskim. W założeniach w chwili nabycia przez Polskę pełnych praw członkowskich, do czasu przeprowadzenia wybo rów powszechnych do PE, osobyte mogłyby bez niepotrzebnego okresuprzystoso wawczego włączyć sięw pełniw pracę parlamentarną.

Polscyobserwatorzypojawili sięwBrukselidokładnie rok przed przystąpieniem Polskido UniiEuropejskiej, tj. 1 maja2003 roku. Dysponowali oni prawem udziału w debatachi obserwacją pracyw komisjachparlamentarnych. Z dniem 1 maja 2004 rokustali się oni automatycznieeurodeputowanymi. Funkcję tę pełnili do 19 lipca 2004 roku, kiedy to zebrałosię pierwsze posiedzenie nowo wybranego Parlamentu Europej skiego.

Bilans pobytu polskich delegatów nie jest jednoznaczny.Z pewnością ich działania były ograniczone zakresem przysługujących im praw. Brak czynnegoudziału, jakcho ciażby kierowaniepracąkomisji czy prawodogłosowania, najbardziej zawężał ichpo tencjalne możliwości. Z drugiejjednak strony zaangażowanie pojedynczych posłówna forum frakcji politycznych lub plenumParlamentu niemoże przesłonićwrażenia,że posłowie-obserwatorzytraktowali pobyt w Parlamencie Europejskim głównie jako miejsce ucieczki odpolityki krajowej. Również cel, jakim było wdrożenie przyszłych eurodeputowanych w system pracy Parlamentu Europejskiego, nie sprawdził się. Spośród54 obserwatorówtylko11 zostało wybranych na następną kadencję (Obserwa torzy,2004). Co świadczy o wysokim obciążeniu pracą w PE: odpowiedzialność,kwa lifikacje oraz duża absorpcja czasu i zaangażowanie. Kilkumiesięczne doświadczenie w formie obserwacji zniechęciło niektórych polityków do ubiegania się o właściwe mandaty.

Wybory do PEodbyły się13czerwca 2004 roku.W Polsce wygrali kandydaci partii centro-prawicowych8. Pierwszemiejsceuzyskała Platforma Obywatelska (24,1% gło sów,codaje15mandatów). Na drugim miejscubyłaLigaPolskich Rodzin (15,92%, co

8 W przeciwieństwie partie lewicowe odniosły zwycięstwo w Estonii, w Danii, we Francji, na Malcie, w Austrii i w Portugalii. Dokładne wyniki na stronach internetowych: http://www.elec- tions2004.eu.int/ep-election/sites/pl/, 28.04.2014.

(7)

daje 10 mandatów), ana trzecim Prawo i Sprawiedliwość (12,67%, zdobywając 7 man datów). Mandaty w PE uzyskałytakże: Samoobrona - 6, SLD-UP - 5, Unia Wolności i PSL -po 4 orazSocjaldemokracjaPolska - 3 (PAP, 2004).

Należy podkreślić, że poraz kolejny nastąpił spadek frekwencji -20,87%. Niską frekwencję odnotowanonie tylkowPolsce- w skali europejskiej spadła ona z 63% w 1979r„ do 45,6% w 2004r. (PAP, 2004).

Na początku VIkadencjiParlamentu Europejskiego, tj. od 19 lipca 2004roku w Se kretariacie PE pracę znalazło około 90 Polaków (nie liczącposłów iich asystentów). Większość z nich stanowią tłumacze, bez których nie mogłoby sięodbyćżadne oficjalne posiedzenie. Jednak większość zadańzwiązanych z kreacją i utrzymaniempozytywne go wizerunku Polski oraz opinii efektywnego europolityka spoczywało na 54 euro- posłach z Polski, zasiadających w ławach różnych grup politycznych Parlamentu Europejskiego.

WI połowie VI kadencji PE najliczniejszą grupąbyła delegacja polska w EPL-ED - 19 posłów, następniewe frakcji Niepodległość/Demokracja - 10 posłów, w PES - 8 posłów,UEN - 7, ALDE - 4. Kilku posłów nie zdecydowałosię przystąpić do żad nej zgrup politycznych (Polacy, 2007).

W połowie kadencjirozkład ilościowypolskichdeputowanych wramach gruppoli tycznych uległ pewnym zmianom. Z najliczniejszej polskiejdelegacji zgrupy chrześci-jańsko-demokratycznejodeszły4osobyi przeszły do grupUEN orazALDE.

Do eurosceptycznej grupy Unii na Rzecz Europy Narodów (UEN) napoczątku 2006 roku dołączyło 3 eurodeputowanych PSL,którzywcześniej zasiadali w ławach EPL-ED. Do grupy tejprzystąpiło także kilkuposłów zgrupy IND/DEM oraz kilku nie-zrzeszonych. Stąd polskadelegacja w UEN zaczęłaliczyć20 eurodeputowanych istała się najliczniejsządelegacją narodową wtejgrupie. Wśród jej członków dominowali re prezentanci wybrani z ramieniaPiS (7 członków), Samoobrony (5 członków) orazPSL (3 osoby). Dodatkowo grupa UEN stała się czwartą najliczniejsząsiłą polityczną wPE (Polacy,2007). WI połowie kadencji grupa polska stanowiła wUEN drugąpod wzglę dem wielkości, zaraz poWłochach,delegacjęnarodową.Ta zmiana układu siłoraz samo wzmocnienie grupy spowodowało, że wywalczono stanowisko przewodniczącego Ko misji Petycjidla Marcina Libickiego. Należyskonstatować, iżpotencjalnasiłapolskiej delegacjiograniczona zostałarelatywnie małymznaczeniem samej grupy politycznej.

W najliczniejszej frakcjiParlamentu Europejskiego - EPL-ED, zasiadało w I połowie 19 polskich europosłów, a w II - 15. Ztego 14 było członkiem Platformy Obywatel skiejajeden - Polskiego Stronnictwa Ludowego. Nie była to liczącasię reprezentacja, tym niemniej wśródtych osób aż cztery piastowaływażne funkcje z wyboru.

Pierwsząz nich był szefpołączonej polskiej delegacjiwgrupie EPL-ED - Jacek Saryusz-Wolski. Napierwszą połowę kadencji został onrównocześnie wiceprzewodni czącym Parlamentu Europejskiego i członkiem biura EPL-ED. Następnie zrezygnował z pełnienia tych funkcji na rzeczobjęcia przewodnictwa wKomisji SprawZagranicz nych(AFET).

Drugim wpływowym politykiem był Janusz Lewandowski. W VI kadencji PE pełnił funkcję przewodniczącego znaczącej dla Polski -Komisji Budżetowej. Jednak po wyborze Polaka na przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych(AFET) ze względów parytetowych i równowagi geograficznej przejąłfunkcję wiceszefa tej

(8)

korni-RIE 8’14 Wpływ Polaków na decyzje unijne. Ocena efektywności i skuteczności... 339

sji. Pozostałe dwa stanowiskawiceprzewodniczących pełnili:JanOlbrycht- Komisja Rozwoju Regionalnego oraz Janusz Wojciechowski - Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jednak ten ostatni przeszedłw 2006 r.do frakcjiUniana RzeczEuropy Narodów. Wówczaswdrugiej połowie kadencji tagrupa polityczna wystawiła jego kandydaturę na tosamo stanowisko, więc nie przestał wówczas pełnić powierzonej funkcji.

Kolejnąpod względem ilościowym polską siłą w Parlamencie Europejskim VI ka dencji byli eurodeputowani z Grupy Socjalistycznej w Parlamencie Europejskim (PES)9. Czynnikiem niesprzyjającym powstaniu silnej i zwartej grupy działającej wspólnie wpolskim interesie był fakt, że nie pochodzili oni zjednego środowiskapoli tycznego. Byli wśród nich przedstawiciele Samoobrony, SLD, SdPL, UPoraz osoby niepartyjne.Dodatkowo każdy znich był w odmienny sposóbzwiązany ze swoją partią macierzystą. Relatywna słabość grupypolskich reprezentantów w PES wiązała się głównie z rozbiciemwewnątrz delegacjioraz często występującym brakiemkonsolida cji wysiłków na rzecz stworzeniai realizacji wspólnegoplanu. Mimo to fakt, iż polska grupa była we frakcji PES jedną z liczniejszych, odwzorowanyzostał w kwestiipiasto wanychfunkcji w strukturach Parlamentu Europejskiego.Z grupy9 polskich eurode-putowanych znaczące stanowiska zajmowało pięć osób. Przewodniczącego polskiej grupy w PES Marka Siwca wybrano w drugiej połowie kadencji na wiceprzewod niczącego Parlamentu Europejskiego. Ponadto stanowiskawiceprzewodniczących zajmowali: Lidia Geringer de Oedenberg - Komisja Prawna, Bogusław Liberadzki - KomisjaKontroli Budżetowej oraz Józef Pinior - Podkomisja Praw Człowieka. Na tomiast w pierwszejpołowie kadencji Genowefa Grabowska piastowała funkcjęKwe stora PE, a Andrzej Szejnabył wiceprzewodniczącym KomisjiPrawnej.

9 Szerzej http://www.pespolska.pl, 28.04.2014.

Na początku VI kadencji PE w grupie politycznej współtworzonej przez LigęPol skich Rodzin występował najwyższy odsetek polskicheurodeputowanych.Dziesięciu europosłów zasiadło wraz z UKIndépendance Party, która również wprowadziła doPE 10posłów,wławachgrupypolitycznej Niepodległość/Demokracja (IND/DEM). Jed naksiłapolityczna posłów LPR ograniczała sięgłównie do głośnych medialnie akcji, które w żaden sposób nie przekładały się na skuteczność oddziaływania politycznego w Unii Europejskiej.Jedynie Sylwester Chruszcz z LPR był wpierwszejpołowie ka dencji PE wiceprzewodniczącym KomisjiTransportui Turystyki. Parlament Europej ski w sposób „naturalny”starasię ograniczać wpływypartii otwarcieantyeuropejskich, ale równieżprzyczynia siędo tego wewnętrznerozbicie oraz świadomamarginalizacja posłów LPR (Giertych, 2005). Potwierdzeniem tego jestfakt, że frakcja ID nie wybrała naswojego reprezentanta jednego z członkówLPR, choćstanowilioni najliczniejszą grupęwe frakcji ID. Siła politycznatej grupy polskich europosłów uległadalszemu osłabieniu po przejściutrzech z nich do grupy „niezrzeszonych”.

W wyraźnymkontraście do wyżej opisanejgrupy stalireprezentanciz ramienia Par tii Demokratycznej -demokraci.pl. Zasiadali oniwławach trzeciej co do wielkości grupy w Parlamencie - Grupa PorozumieniaLiberałówi Demokratówna rzeczEuropy (ALDE). Chociażbyło to zaledwie pięciureprezentantów w liczącej 90 osób frakcji, to były to osoby znane icenione wśród europejskich elitpolitycznych: Bronisław

(9)

Gere-mek, Jan Kułakowski, Paweł Piskorski, Janusz Onyszkiewicz i Grażyna Staniszewska. I osobowość i profesjonalizm pozwolił obsadzić stanowisko wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego, które w pierwszej połowie kadencji piastował Janusz Onyszkiewicz. Warto dodać, iżz tej grupy BronisławGeremek był kandydatem na sta nowisko Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, lecz w głosowaniu zebrał drugą co do ilościliczbę głosów.

Najmniej widoczni i mało wpływowi w Parlamencie EuropejskimVI kadencji byli eurodeputowani Samoobrony. Spośród 6 mandatów w I połowie kadencji dwa wzmacniały Grupę Socjalistyczną w PE(PES). Pozostali czterej europosłowiedzia łali jako niezrzeszeni. Jednakże w drugiej połowiekadencji pięciu posłów Samoobrony współtworzyło grupę polityczną UEN.

Tabela 1

Polscyeurodeputowani wgrupach politycznychParlamentu Europejskiego

Nazwa grupy politycznej PE

i ilość mandatów Ilość polskich eurode- putowa-nych Przynależność partyjna

wkraju Nazwa grupy politycznej PE

i ilość mandatów Ilość polskich eurode- putowa-nych Przyna leżność partyjna wkraju VI (20 cadencji 04-2009) VII ka (2009-dencji -2014)

EPL-ED: Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijań scy Demokraci) i Europejskich Demokratów - 289

15 PO i PSL EPL: Grupa Europejskiej Par tii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) - 274

29 PO i PSL

PES: Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Europejskim -214

9 SLD-UP, SdRP, Samo obrona

S&D:Grupa Postępowego So juszu Socjalistów i Demokra tów w Parlamencie Europej skim - 196

7 SLD-UP

ALDE: Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy - 100

5 UW/Demokra- ci i PO

ALDE: Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy - 83

UEN:Grupa Unii na rzecz Eu ropy Narodów - 44

20 PiS, Samoobro na, PSL, LPR, Forum Polskie i bezpartyjni

EKR: Europejscy Konserwa tyści i Reformatorzy - 57

11 PiS i PO

GREENS/EFA: Grupa Zielo- nych/Wolne Przymierze Euro pejskie - 43

GREENS/EFA: Grupa Zielo- nych/Wolne Przymierze Euro pejskie - 57

GUE/NGL: Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej-Nordycka Zielo na Lewica - 41

GUE/NGL: Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej-Nordycka Zielo na Lewica - 35

IND/DEM: Grupa Niepodle- głość/Demokracja - 22

2 LPR EFD:Grupa Europy Wolności i Demokracji Bezpośredniej - 31

4 PiS

NI: Niezrzeszeni - 28 3 LPR NI: Niezrzeszeni - 33

-Źródło: Zestawienie własne na podstawie danych podawanych na oficjalnych stronach internetowych Parlamentu Europejskiego m.in. http://www.europarl.europa.eu/meps/pl/crosstable.html oraz http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/pl/004a50d310/Sk%C5%82ad-Parlamentu-Europejskiego.html, 27.03.2014.

(10)

W przedmiotowej analizie ważnym czynnikiem jestrozkład ilościowypolskich europosłówwkomisjachparlamentarnych. Liczną reprezentacjęmieliśmyw komi sjach znaczących dlaunijnego procesu decyzyjnego: po pięciuw KomisjiRozwoju Regionalnego (REGI) oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI), czterech w Komisji Transportu i Turystyki (TRAN), trzechw Komisji RynkuWewnętrznego i Ochrony Konsumentów.

Najliczniejszą reprezentację mieliśmy w Komisji Spraw Zagranicznych (AFET) - aż 10eurodeputowanych.Jest to komisja,w której PE nie procedujena równychpra wach z Radąwtzw. procedurze kodecyzji. Podobnie jest w przypadku KomisjiPraw nej,w której mieliśmy czterech reprezentantów (Nowi członkowie, 2007).

Tabela 2 Zestawienie imienne wybranych polskich eurodeputowanychpełniących ważne funkcje organizacyjne

w Parlamencie EuropejskimVI kadencji (2004-2009)

Pełniona funkcjaw I poł. lubIIpoi.

kadencji Imię i nazwisko Grupa politycznawPE

1 2 3

Wiceprzewodniczący Parlamentu Europej skiego

Jacek Saryusz-Wolski Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci) i Europejskich Demo kratów

Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicz nych

Janusz Onyszkiewicz Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

Wiceprzewodniczący Komisji Spraw Za granicznych

Adam Bielan Unia na rzecz Europy Narodów

Marek Siwiec Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Euro- pej skim

Wiceprzewodnicząca Komisji Prawnej Lidia Geringer de Oedenberg

Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Euro- pej skim

Przewodniczący Komisji Budżetowej Janusz Lewandowski Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrze ścijańscy Demokraci) i Europejskich De mokratów

Wiceprzewodniczący Komisji Budżetowej

Przewodniczący Komisji Petycji Marcin Libicki Unia na rzecz Europy Narodów Wiceprzewodniczący Komisji Transportu

i Turystyki

Sylwester Chruszcz Niezrzeszeni

Kwestor PE Genowefa Grabow ska

Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Euro- pej skim

Wiceprzewodniczący Komisji Kontroli Bu dżetowej

Bogusław Liberadzki Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Euro- pej skim

Wiceprzewodniczący Komisji Rozwoju Regionalnego

Jan Olbrycht Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrze ścijańscy Demokraci) i Europejskich De mokratów

Wiceprzewodniczący Podkomisji Praw Człowieka

Józef Pinior Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Euro- pej skim

Wiceprzewodniczący Delegacji ds. stosunków ze Zgromadzeniem Parlamentarnym NATO

Piskorski Paweł Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

(11)

Źródło: Zestawienie własne na podstawie danych podanych w Komunikacie prasowym, Polacy na stanowiskach w Parlamencie Europejskim, Dział Prasowy, Dyrekcja ds. Kontaktów z Mediami, Instytucje - Polska - 1.02.2007, na oficjalnych stronach internetowych Parlamentu Europejskiego, http://www.europarl.europa.eu/sides/get- Doc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+IM-PRESS+20070109IPR01815+PL+DOC+PDF+VO//PL&language=PL, 24.04.2014.

1 2 3

Wiceprzewodniczący Komisji Prawnej Andrzej Szejna Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Euro- pej skim

Wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Janusz Wojciechow ski

Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci) i Europejskich Demo kratów

Sumującnależy podkreślić, że w ramach struktury organizacyjnej VI kadencji PE aż 15 polskicheurodeputowanych wypełniało najwyższe funkcje.Na początku tej kadencji w 2004 roku dwóm Polakom przypadły stanowiska wiceprzewod niczących Parlamentu. Także dwóch deputowanych z Polski pełniło stanowiska szefówkomisji, a czworo zostało wybranychna wiceprzewodniczących.Ponadto dwóch polskich deputowanych kierowało pracami delegacji jako ich przewod niczący,a czterech jako wiceprzewodniczący. Polska posłankabyłatakżejednym z pięciorga kwestorów.

W IIpołowie VI kadencji PE również dwóchPolakówpełniłofunkcję wiceprze wodniczących PE oraz dwóch przewodniczyło pracom komisjiparlamentarnych.Ponad to sześciu reprezentantów Polski objęłostanowiska wiceprzewodniczących. Straciliśmy stanowisko kwestoraPE.

W ciągu całej VI kadencjiParlamentu Europejskiego niemieliśmy reprezentanta w Konferencji Przewodniczących,co mogłoby być ułatwieniem dla obejmowania klu czowych stanowisk politycznych. Wszelkie osiągnięcia polskich europarlamentarzys-tów są efektem ichpracy zespołowej. Już na początku kadencji polscy eurodeputowani z inicjatywy posłów PiS powołali do życia tzw. Klub Polski. Zaletyjego funkcjonowa nia doceniają przedstawicielewszystkich polskich partii reprezentowanych w PE, którzybezwyjątku aktywnie działają w jego ramach. Comiesięczna konsultacja pro-jektów legislacyjnychpozwalana wychwytywanie ważnych dla Polski kwestiiiustala nie wspólnej strategii działania. Wzmacnia to z pewnością siłę polskiego głosu wPE (Libicki, 2008).

Weryfikacji hipotezysłuży także analiza ilości sprawozdań, przygotowanych przez polskich reprezentantów wPE. Uzyskaniefunkcji posła sprawozdawcy nie jest zada niem łatwym i wymagającym spełnieniadwóch warunków. Popierwsze duże grupy polityczne otrzymują większą liczbę sprawozdań dopodziału, a po drugie w ramach gruppolitycznychliczy się liczebność delegacji narodowej. W VI kadencji PE na 24 polskich eurodeputowanych, którzy sprawowali funkcjęsprawozdawcy, 19 przynale żałodogrupEPL-ED oraz PES(Szczepanik, Kaca,Łada, 2009, s. 45). Wśródsprawoz dawców nie znajdują się polscy eurosceptycy, wybrani z list LPR, którzy swoje działania koncentrowali na krytyce i kontestacji sposobu funkcjonowaniaUE. Można domniemywać, żebyli świadomi, że propozycje zawartew przygotowanychprzez nich sprawozdaniach nie znalazłyby najprawdopodobniej poparcia większości PE (Szcze panik, Kaca, Łada, 2009, s. 46).

(12)

Najwięcej istotnych sprawozdań przygotował Janusz Lewandowski (EPL-ED) w procedurze budżetowej. Następnie w procedurze kodecyzji sprawozdania przygoto wali m.in.:Bogusław Liberadzki(PES) w Komisji Transportu iTurystyki, DariuszRo- sati (PES) w Komisji Gospodarczeji Monetarnej, JerzyBuzek (EPL-ED) w Komisji Przemysłu, Badań Naukowych iEnergii, Barbara Kudrycka (EPL-ED) w Komisji Wol ności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (Szczepanik, Kaca, Łada, 2009, s. 48 i nast.).

Pod względem ilościowym rekordzistami w VIkadencji PE byli posłanka Lidia Jo anna Geringer de Oedenberg (PES) w Komisji Prawnej (JURI)10 11 oraz Jacek Sary- usz-Wolski (EPL-ED)w Komisji Spraw Zagranicznych(AFET)11, którzyzłożylipo

17 sprawozdań (Szczepanik, Kaca, Łada, 2009, s. 46). Przygotowanie sprawozdań wtychkomisjachniewiąże się ze zwiększoną pracązwiązanąz prowadzeniem nego cjacji pomiędzy grupami politycznymi, bowiem ParlamentEuropejski niedysponuje w tych dziedzinach prawemwprowadzania poprawekdo opiniowanych aktówprawnych.

10 Do zakresu merytorycznego tej komisji należy m. in. europejskie prawo cywilne, europejskie prawo spółek, prawo administracyjne, prywatne prawo międzynarodowe, które nie należy do kompe tencji Unii Europejskiej. Posłanka przygotowała 15 sprawozdań w ramach procedury kodyfikacji (art. 80 Regulaminu PE), w ramach której PE nie wprowadza do aktów prawnych żadnych poprawek merytorycznych.

11 Przygotował 8 sprawozdań w procedurze konsultacji oraz 5 procedurze zgody.

Zestawiającpowyższe dane zinformacjami dotyczącymi obsady komisji przez pol skich eurodeputowanych można wnioskować,że zbieżność istnieje główniewprzy padku Komisji Spraw Zagranicznych (AFET) oraz ewentualnie Komisji Transportu i Turystyki (TRAN). Wtychkomisjach byłodużo Polaków i przygotowanodużo spra wozdań. W pozostałych przypadkach sprawozdaniaprzygotowano w komisjach, w któ rychzasiadało po troje lub dwoje polskich przedstawicieli, i co istotne, byli zrzeszeni wdużych grupach politycznych: EPL-ED, PES lub UEN.

Poparcie Parlamentu Europejskiego udzielone PomarańczowejRewolucji na Ukra inie, zgodnie z dążeniem Polski, świadczyło o polskim potencjale wtworzeniui pro wadzeniu stosunków UE z państwami trzecimi i innymi organizacjami. Polscy reprezentanci odgrywali kluczową rolę w kształtowaniu stosunków Parlamentu Euro pejskiego z bliskimi sąsiadami UE. W VI kadencji PE Polacy obsadzali stanowisko przewodniczącego Delegacji Parlamentarnej UE-Ukrainaoraz DelegacjiParlamentar nej ds. Stosunkówz Białorusią.

Działaniapolskich prawicowycheurodeputowanychVIkadencji w mediach - a po średnio w „europejskiej” opiniipublicznej- łączone byłygłówniez kilkomagłośnymi akcjami protestacyjno-ostentacyjnymi.Kształtowały one opinię o Polsce, jakokraju zjednej stronykonserwatywnego iagresywnegowswych postawach, z drugiej strony zaśniebojącego się w jasny i bezpośredni sposób bronićswoich racji. Niestetytrudno ocenić skalę skuteczności takich działań, poza PR-em, ze strony polskich parla mentarzystów. Faktem natomiast jest, żedo Parlamentu VII kadencji niezostali wybra ni przedstawiciele partii eurosceptycznych,którzywpoprzedniej kadencji wyróżniali się przede wszystkim demonstracyjną niechęcią wobec integracji europejskiej.

(13)

PotencjałPolakóww Parlamencie EuropejskimVII kadencji (2009-2014)

W wyniku wyborów 7czerwca 2009 r. z Polski wybrano50 europosłów12. Najwyż sze poparcie uzyskała PlatformaObywatelska z wynikiem44,43%, coprzyniosłojej 25mandatów. Na drugimmiejscu Prawo i Sprawiedliwość osiągnęło 27,4%poparcia -15 mandatów. Sojusz Lewicy Demokratycznej-UniaPracy zdobyły 12,34%głosów, zdobywając7 mandatów. Ostatnie trzy mandaty zdobyło PolskieStronnictwo Ludowe z wynikiem 7% (Wyniki, 2009). W2011 PSL otrzymało czwarty mandat wzwiązku z wejściemwżycieTraktatu lizbońskiego.

12 Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Polska otrzymała dodatkowy mandat, stąd w drugiej połowie kadencji Polskę reprezentowało 51 europosłów.

13 Przewodniczącym grupy konserwatystów został Brytyjczyk Martin Callanan.

Oczekiwania wobec wybranych europosłów VII kadencji były większe,bowiem były to przeważnie osoby posiadające doświadczenie i ważne osiągnięciaz poprzed nich lat. Dwudziestu polskichprzedstawicieli zostałowybranych ponownie, co stanowi ok. 40%. Jest to wynik porównywalnyzosiąganymi w innych państwach członkow skich (Scarrow, 1997). Najwięcej eurodeputowanych ponownie sprawujących swój mandat zostało wybranych z list Platformy Obywatelskiej (9 posłów) oraz Prawa i Sprawiedliwości (6 posłów). Natomiast 4 europosłów zostało ponownie wybranych zlist koalicji Sojuszu Lewicy Demokratycznej-UniiPracy orazjeden reprezentujący Polskie StronnictwoLudowe. W trakcie kadencji liczbataulegałaniewielkimzmia nom. Doświadczenia wynikające ze sprawowania mandatu w przeszłości powinny skutkowaćprofesjonalizacją działań,aco z tymzwiązane wyższympoziomem aktyw nościparlamentarnej (Marmola,2014, s. 8).

Zestawienie składu Parlamentu Europejskiego i przynależności europosłów do grup politycznych z tabeli 1 wskazuje, że znacznie wzrosła liczba polskiej reprezentacji w grupie EPL.Ta silna koncentracja w największej, wpływowejgrupie politycznej PE, dała podstawędo skutecznego wspierania kandydatury Polaka na stanowisko przewod niczącegoPE.Jerzy Buzekjako pierwszy reprezentant nowych państwczłonkowskich, któreprzystąpiły do UEw 2004 r., został wybrany na przewodniczącego Parlamentu Europejskiego na I połowę kadencji PE. O sile pozycji polskiej delegacji wtej grupie świadczy fakt, że objęliśmy także stanowisko jednego z dziewięciu wiceprzewod niczących grupy, które pełniłJacek Saryusz-Wolski. Tasilnareprezentacja pozwoliła polskiej delegacji na wywalczenie w II połowie kadencji stanowiska wiceprzewod niczącego PE dlaJackaProtasiewicza (patrz tabela3).

Natomiasteuroposłowie wybrani z listPiS stworzyli nową grupę polityczną wraz z konserwatystami brytyjskimi i czeskimi podnazwą Europejscy Konserwatyści i Re formatorzy (EKR). Michał Kamiński objął funkcję przewodniczącego tej grupy na I połowę kadencji PE. Podkoniec2011 czterech polskichdeputowanych przeszło do nowej grupy, co przyczyniło siędo znacznego osłabienia polskiej delegacjiwtejgru pie. W wyniku automatyzmuarytmetyki parlamentarnej Polakom przypadło stanowis ko wiceprzewodniczącegogrupy, które objął Ryszard Legutko13.

(14)

Tabela 3

Zestawienieimienne wybranych polskich eurodeputowanych pełniących ważne funkcje organizacyjne

w Parlamencie Europejskim VII kadencji (2009-2014)

Pełniona funkcjaw IlubIIpoi.kadencji Imię i nazwisko Grupa politycznawPE Przewodniczący Parlamentu Europej skiego Jerzy Buzek Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ

cijańscy Demokraci) Wiceprzewodniczący Parlamentu Europej

skiego

Jacek Protasiewicz Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Przewodniczący grupy politycznej EKR Michał Kamiński Europej scy Konserwatyści i Reformatorzy Wiceprzewodniczący Komisji Kontroli Bu

dżetowej

Bogusław Liberadzki Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów

Przewodniczący Komisji Rozwoju Regio nalnego

Danuta Hübner Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Czesław Siekierski Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Janusz Wojciechow ski

Europej scy Konserwatyści i Reformatorzy

Wiceprzewodniczący Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicz nego i Bezpieczeństwa Żywności

Bogusław Sonik Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Wiceprzewodniczący Komisji Kontroli Bu dżetowej

Wiceprzewodniczący Komisji Handlu Mię dzynarodowego

Paweł Zalewski Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Wiceprzewodniczący Komisji Spraw Kon stytucyjnych

Rafał Trzaskowski Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Wiceprzewodniczący specjalnej Komisji ds. Wyzwań Politycznych

Jan Olbrycht Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześ cijańscy Demokraci)

Kwestor PE Lidia Geringer de Oedenberg

Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów

Kwestor PE Bogusław Liberadzki Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych podanych w Komunikacie prasowym, Polacy na stanowiskach w Parlamencie Europejskim, Dział Prasowy, Dyrekcja ds. Kontaktów z Mediami, Instytucje - Polska - 1.02.2007, na oficjalnych stronach internetowych Parlamentu Europejskiego, http://www.europarl.europa.eu/sides/get- Doc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+IM-PRESS+20070109IPR01815+PL+DOC+PDF+VO//PL&language=PL, 24.04.2014.

Jak wyżej wspomniano, odstycznia 2012r. czterej polscy europosłowie, będący wcześniejczłonkami grupy (EKR), utworzyli nowągrupę pod nazwą Europa Wolności i DemokracjiBezpośredniej (EFD). Jacek Kurski został jej wiceprzewodniczącym.

Z dziewięciu dosiedmiu mandatów zmniejszyłasiędelegacja polska w grupie Po stępowego Sojuszu Socjalistów iDemokratów (S&D).

Powyżej opisany sposób zorganizowania pracypolskich europosłówVIIkadencji PE wskazuje na zdecydowane zgrupowanie sił początkowo w trzech, a następnie w czterechgrupach politycznych, co ilustruje tabela 1.

O ile stanowiska lideragrupypolitycznej czyPrzewodniczącego PE, które Polacy sprawowaliw Ipołowie kadencji, pozwalają na uczestnictwowKonferencji Przewod niczących, to w II połowiekadencji polska delegacja tracącprzewodnictwo w Parła-

(15)

mencie pozwoliła nautratę pozycji lideraw grupie politycznej i niezdobyłaszefostwa w żadnej innej. Wten sposób Polacy nie brali bezpośredniego udziałuw rozmowach dotyczących polityki i legislacji.

Z pewnością brak polskiej reprezentacji w KonferencjiPrzewodniczących był de cydującym czynnikiem przy obsadzie komisji parlamentarnych. Na 20stałych komisji Polacy otrzymali ważne jedno stanowisko przewodniczącegoKomisji Rozwoju Regio nalnego. Została nim Danuta Hübner z ramienia grupy EPL. Jak wcześniej wskazano, silna pozycja polskiej delegacji w tejgrupie politycznejpotwierdza wstępne założenie, że przynależność do dużej grupy w PE sprzyja obsadzie stanowisk politycznych. Posłanka pełniła tęfunkcję przez całą kadencję. Ponadtokomisja ta byłaistotna z pol skiego punktuwidzenia, bowiem współuczestniczy w legislacjidotyczącej podziału unijnych funduszy.

Ponadto w I połowie kadencji pięciu Polaków pełniło funkcję wiceprzewodni czącychkomisji parlamentarnych: BogusławLiberadzki - wKomisjiKontroliBudże towej(CONT), Janusz Wojciechowski- w Komisji Rolnictwa i RozwojuWsi (AGRI), Bogusław Sonik - wKomisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publiczne go iBezpieczeństwa Żywności (ENVI),Paweł Zalewski-wKomisji HandluMię dzynarodowego (INTA) oraz Rafał Trzaskowski- wKomisji Spraw Konstytucyjnych (AFCO).

Podobniew II połowie kadencji pięciu Polaków pełniło stanowiska wiceprzewod niczących. Byli nimi: Bogusław Liberadzki - wKomisjiKontroli Budżetowej(CONT), Bogusław Sonik -w Komisji Kontroli Budżetowej (CONT),Janusz Wojciechowski -wKomisji Rolnictwa iRozwoju Wsi(AGRI), Czesław Siekierski -wKomisjiRol nictwa i Rozwoju Wsi (AGRI) oraz Paweł Zalewski - wKomisji Handlu Międzynaro dowego (INTA).

Istotny dlaprzedmiotowej analizyjest udział polskich europosłów w pracach mery torycznych komisji parlamentarnych.Liczną reprezentacjęmieliśmy w następujących wybranych komisjach, które są znaczące dlaunijnegoprocesu decyzyjnego: dziesięciu przedstawicieli pracowało wKomisji Rozwoju Regionalnego(REGI); po sześciu w ko misjach Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), WolnościObywatelskich, Sprawiedliwościi Spraw Wewnętrznych (LIBE) oraz Transportu i Turystyki(TRAN); siedmiuw komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI); oraztrzechw komisji Rybołówstwa (PECH) (Warso, 2013, s. 4).

Najliczniejszą reprezentację - ażpiętnaścioro polskichreprezentantów - mieliśmy w Komisji Spraw Zagranicznych(AFET). Lecz jakna wstępie zaznaczono, zgodnie z traktatowym podziałem kompetencji, sprawy zagraniczne pozostają w wyłącznej kompetencji państw członkowskich i Parlament Europejski maw tej dziedziniebardzo ograniczone uprawnieniawysłuchania i ewentualnie udzielania zaleceń. Do komisji omniejszym znaczeniu legislacyjnym, wktórych kompetencjeParlamentu sąwęższe i mogą ograniczaćsiędo konsultacji, należy zaliczyć jeszcze: komisję Handlu Między narodowego (INTA), w której mieliśmy czterechreprezentantów oraz komisję Prze mysłu, Badań naukowych i Energii (ITRE), gdzie pracowało dziewięciu polskich europarlamentarzystów (Warso, 2013, s. 4).

Analizykolejnychdanych dotyczących obsady stanowisk i ważnych funkcji wPE potwierdzająwniosek, że ukształtował siętrend do kreowania silnej polityki zagranicz

(16)

nej Unii Europejskiej,zwłaszcza w jejkierunku wschodnim, poprzez pracę parlamen tarną.Paweł Kowal (EKR) był przewodniczącym Delegacjidowspółpracy z Ukrainą, Filip Kaczmarek (EPL) z Białorusią, a Jacek Saryusz-Wolski (EPL) oraz Ryszard Czarnecki (EKR)pełnilifunkcjewiceprzewodniczącychDelegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, powołanej wzwiązku z PartnerstwemWschodnim.

W VII kadencjiPE polscyeuroposłowie pełniliłącznie 102 razy funkcjęposłaspra wozdawcy14. Jakjużwyjaśniono na wstępnie nie wszystkie sprawozdania mają takie same znaczenie dlaprocesu decyzyjnego,stąd istotne w analizie są sprawozdania przy gotowywanew procedurze kodecyzji. Wymagająone specjalistycznej wiedzy iumie jętności negocjacyjnych, a Parlament ma rzeczywisty wpływ na tworzone prawo. W Komisji Rozwoju Regionalnego (REGI), w której pracowało najwięcejpolskich eurodeputowanych z ramienia grupy EPLprzygotowano 5sprawozdań15. Inną komisją, w którejzasiadało dużo polskichprzedstawicieli to KomisjaRolnictwai RozwojuWsi (AGRI), w której przygotowano 5 sprawozdań z ramienia grupy EKR oraz 2 z EPL (Warso, 2013, s. 8). Naturalnie jest to niewielki odsetek sprawozdań. Najwięcej przy gotowanowKomisji Prawnej (JURI) -10 z grupy EPL, 14 S&D oraz 1 EWD.Podob niedużąliczbę sprawozdań przygotowano jeszcze w Komisji Budżetu (BUDG)- 12 z grupyEPL,2 z grupy S&D oraz 10 z EKR (Warso, 2013, s. 8).

14 29 europosłów EPL przygotowało 63 sprawozdań, siedmioro europosłów S&D - 18 spra wozdań, natomiast posłowie mniejszościowych EKR i EWD - odpowiednio 20 i 1 sprawozdanie. Za: Z. Warso, Europarlament: instrukcja obsługi, op. cit., s. 5.

15 Trzy sprawozdania przygotowała Danuta Hübner, a dwa - Jan Olbrycht, za: Z. Warso, Euro-

parlament: instrukcja obsługi, op. cit., s. 8.

Wnioski

Woparciu o przyjęte w Parlamencie zasady jegofunkcjonowania autorka wyodręb niła działaniasłużącezwiększeniu skali wpływu w grupie politycznej, efektywności jego wykorzystania oraz skuteczności oddziaływania na decyzjeunijne na przykładzie reprezentacji Polskiw Parlamencie Europejskim w ciąguminionych dziesięciu lat na szego członkostwa w Unii Europejskiej.Autorka na wstępie zdefiniowała sposób uży ciamierników w badaniu. Skala wpływu zostałaokreślonapoprzez procentową ocenę udziału polskiej reprezentacji w grupie politycznej w PE. Efektywność wykorzystania wpływu delegacji narodowej w PE została zmierzona po pierwsze poprzez obliczenie ilości piastowanych ważnych funkcjipolitycznych w Parlamencie Europejskim, a po drugie poprzez ocenę, wktórych stałych komisjach Parlamentu Europejskiego praco wali polscy europosłowie. Miernikiem skuteczności oddziaływaniapolskiejreprezen tacji w PE w niniejszym artykule była liczba przygotowanych sprawozdań przez polskich europosłów z wyszczególnieniem, z której grupy politycznejpochodzili, jakie funkcje piastowali i ilu Polaków uczestniczyło w pracach danej komisji merytorycznej PE. Równie ważną determinantą oceny byłfakt, czy sprawozdania byłyprzygotowy wanewzwykłej procedurze ustawodawczej, w której PE możewpływać na tworzone

(17)

prawo UE - co jest warunkiem osiągnięcia skuteczności oddziaływania nadecyzje unijne.

Badając skalę wpływu należy stwierdzić, że zarównow VI, jak i w VII kadencji posłowie zugrupowań prawicowych, którzy przystąpilido grupy Unii na Rzecz Eu ropyNarodów (UEN) bądź EuropejskichKonserwatystów i Reformatorów (EKR) osiągnęli najwięcej. Stworzyli dominującą procentowo delegację narodową wswojej grupie politycznej, która umożliwiła im w I połowie VII kadencji PE objęcie przy wództwa w grupie. To oznaczało uczestnictwo polskichreprezentantów w pracach KonferencjiPrzewodniczących.Wtymwąskim przedziale czasowym, poprzez uczest nictwow Konferencji Przewodniczących, możnaoceniać wysoko skalę wpływu iefek tywnośćjego wykorzystania. Dało to szanse na wywieranie wpływuna kierowanie pracami PE i podejmowaniestrategicznychdecyzji politycznych. Podsumowanie oce ny efektywności zostanie dokonane poniżej.

Eurodeputowanizrzeszeniw dużych grupach politycznych, jak chadecy czy socja liści, stanowili niższy odsetek procentowy wramach grupy i piastowali najwyżej stano wiska wiceprzewodniczących grup. Uczestnictwo wdużejgrupie oznaczanarażenie na silneoddziaływanie zwiększonej rywalizacji ze strony innychdelegacji narodowych. W VI kadencjiposłowie PO i PSL - po początkowym entuzjazmie związanym z obec nością w największej frakcji-przekonywali się, jak trudno wpłynąćna przeforsowanie j akichkolwiek własnychproj ektów, a j ednocześniej ak wieloma -często dramatyczny mi - kompromisamijest okupionefunkcjonowaniewramach wielonarodowościowe go, wielonurtowego kolosa (Libicki,2008).

Mimo, iż skalawpływu licznej delegacji narodowej w małej grupie politycznej może być wysoka, to nie osiąga onaw długim okresie znacznych efektów.WIIpołowie VI kadencji PE najliczniejszą polską reprezentacją wPEbyławliczbie20 osób euro- sceptyczna delegacjawUnii na Rzecz Europy Narodów(UEN). Będąc najliczniejszą delegacją narodową w grupie uzyskała stanowisko Wiceprzewodniczącego PE oraz przewodniczącego komisji. Zestawiając efekty uzyskaneprzez porównywalne ilości polskich reprezentantówzrzeszonych w grupie EPL-EDnależy wskazać,że eurodepu towani zdużej grupy politycznej piastowaliwięcej stanowisk politycznych (patrztabe la 4).

Stąd należy stwierdzić, że w badaniu pozytywnie zweryfikowano przyj ętą hipotezę, żeprzynależność do liczącej się, dużej grupy politycznej PE zwiększa efektywność i skuteczność oddziaływania.

W VI kadencji PE początkowo 19, aw II połowie kadencjio czterech mniej, pol skich eurodeputowanychprzynależało do największej grupy politycznej EPL-ED. Spośród nich jedna osobapełniła funkcjęWiceprzewodniczącego PE, dwiebyły prze wodniczącymi komisji oraz trzy pełniły łącznie pięć razy funkcję wiceprzewodni czących komisji.Natomiast w VII kadencji eurodeputowani zrzeszeni w grupie EPL pełnili funkcje:PrzewodniczącegoPE,Wiceprzewodniczącego PE, dwa razyprzewod niczącego komisji oraz sześć razy wiceprzewodniczącego komisji. Powyższyprzykład jednocześnie ilustruje podniesienie skali wpływu reprezentantówPolski skupionych w tejgrupie politycznej, bowiem wdrugiej badanej kadencji ichliczebnośćuległanie mal podwojeniui uzyskaliśmy ważniejszepolitycznie stanowiska. Przewodniczący PE kieruje bowiem pracami Konferencji Przewodniczących.

(18)

Zatem hipoteza o efektywności wpływuna decyzjeunijne,wynikającej z przyna leżnoścido dużej grupy politycznej wPE,zostaław badaniu potwierdzona. Wiążesię ona z możliwością obejmowania stanowiskitymsamymprzyczynianiasiędo zwięk szania skuteczności oddziaływania polskiej reprezentacji w PE. Powiększenie skali wpływu, czyli zwiększenie liczebności polskiej delegacji w ramach grupy, istotnie wpłynęło napozyskanie kluczowychstanowiskwParlamencie.Dopiero dziękizasto sowaniu triangulacjiwidocznejest, że uczestnictwow dużejgrupie politycznej liczącą się delegacją narodową daje pożądany efekt, którym jest możliwość ubiegania się o najważniejszestanowiska polityczne w Parlamencie.

Badanie wykazało, że efektywność prowadzonej polityki zależywdużejmierze od tego,której grupy politycznej w PE jestsię członkiem. Wobydwu analizowanych kadencjach Parlamentu największe wpływy uzyskali cieurodeputowani,którzyprzy stąpilidonajliczniejszychgrupw PE (patrz tab. 4).Mogli ubiegać się o ważnestano wiskapolityczne w PE, o funkcję posła sprawozdawcyi koncentrować na udziale w procesielegislacyjnym (Miecznikowska, 2010, s. 71).

Zestawienie stanowiskobjętychprzez Polakóww Parlamencie Europejskim VI (2004-2009)i VIIkadencji (2009-2014)

Tabela 4

Pełniona funkcja VI kadencja PE VII kadencja PE Przewodniczący PE - - 1 (EPL) -Wiceprzewodniczący PE 1 (EPL-ED) 1 (ALDE) 1 (UEN) 1 (PES) - 1 (EPL)

Przewodniczący komisji 1 (EPL-ED) 1 (UEN)

1 (EPL-ED) 1 (UEN)

1 (EPL) 1 (EPL)

Wiceprzewodniczący komisji 2 (EPL-ED) 1 (PES) 1 (NI) 1 (EPL-ED) 2 (PES) 1 (ALDE) 1 (UEN) 3 (EPL) 1 (PES) 1 (EKR) 3 (EPL) 1 (PES) 1 (EKR)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych podanych w Komunikacie prasowym, Polacy na stanowiskach w Parlamencie Europejskim, Dział Prasowy, Dyrekcja ds. Kontaktów z Mediami, Instytucje - Polska - 1.02.2007, na oficjalnych stronach internetowych Parlamentu Europejskiego, http://www.europarl.europa.eu/sides/get- Doc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+IM-PRESS+20070109IPR01815+PL+DOC+PDF+V0//PL&language=PL, 24.04.2014.

Widoczna jest różnica w sposobiezorganizowania pracy europosłów w kadencji VI, gdziewystępowało większe rozproszenie polskiej delegacji.Dopiero w IIpołowie ka dencji zorganizowanie eurodeputowanych wokół UEN w taki sposób, że stanowili pierwszą siłę wjejszeregach, wzmocniło pozycję Polaków w PE. Do zarzutu rozdrob nienia grupy narodowej w VI kadencji można dołączyćj eszcze argument, że eurodepu towani przyłączyli się do grup politycznychznajdujących się pozagłównym nurtem polityki, cobyło znaczącym utrudnieniem dla realizacji polskiego interesu itoczenia rozgrywek politycznych. Natomiastw kadencjiVII widoczna jestsilna reprezentacja delegacji polskiej w grupie EPL orazEKR (patrz tabela 1).

Badaniupodlegałtakże wybór komisji parlamentarnychdokonywanyprzez pol skicheurodeputowanych pod względemzakresu kompetencji przysługujących Parla mentowi, któryprzesądzało efektywności podejmowanychdziałań. W badaniu istotne

(19)

było,czyopiniowane przez komisjęakty przechodzą w trybie zwykłej procedury usta wodawczej , daj ącejParlamentowidecyduj ący wpływ na ich treść. Zanalizy wynika,że polska delegacja niekierowała się tymkryterium, lecz raczej tematykąnośną medial nie,czyli głównie:polityką zagraniczną, budżetem, funduszamieuropejskimi, a w na stępnej kadencji doszły jeszcze tematy energii i środowiska.

W celu podsumowania skuteczności oddziaływania polskiej delegacji skupionej w EPL analizowano pracę merytoryczną w komisjach w oparciu o sprawozdania. W VI kadencji PE podwzględem ilościowym 4/5wszystkich sprawozdańprzygotowa li eurodeputowani z grupy EPL-ED. Wśród sprawozdań przygotowanych wprocedu rach kodecyzji także przeważają przygotowane przez członków tej grupy politycznej. W zestawieniu zVIIkadencją, w której wzrosła liczba przygotowanychsprawozdań, nasuwa się jeszcze jeden wniosek.Dziękipełnieniu funkcjiposła sprawozdawcyrośnie renoma i prestiż, czego dowodemsą: JanuszLewandowski, Jerzy Buzek na forum europejskimoraz przykładowo BarbaraKudrycka i Rafał Trzaskowski na forum krajo wym. Mimo wzrostu ogólnej liczbyzłożonych sprawozdań, doświadczeniaoraz li czebności delegacji polskiej w analizowanej grupie politycznej spadła łączna ilość sprawozdań przygotowanych przez polskich eurodeputowanych z grupy EPL do 3/5.

Znacznąilość sprawozdańw VIIkadencji PE przygotowała liczna polska reprezen tacja z grupy politycznej EKR. Dokonałatego w komisjach, wktórychdominowali polscy eurodeputowani. Po pierwsze w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI), w której Polacymieli dwóchwiceprzewodniczących, wtym jednego z tegougrupowa nia - Janusza Wojciechowskiego. Po drugie stało się to także w Komisji Budżetu (BUDG), gdzie mieliśmy także dwóch wiceprzewodniczącychzEPLorazPES.

Analiza składu komisji parlamentarnych oraz ilości przygotowanych sprawozdań wybijajednakna pierwszy plan innewnioski. Widocznebyło znaczące zaangażowanie polskich posłów VIkadencjiParlamentu Europej skiego w działaniach poszczególnych grup politycznych,pracach w podkomisjach oraz uczestnictwo w delegacjach na rzecz kreowanianowej,aktywnej politykiUEwobec Europy Wschodniej ipaństw z tzw. ob szaru poradzieckiego (Sprawozdanie,2010, s. 160 i nast.). Polscyposłowie dbali m.in. o zainteresowanieUkrainą na forum PE i o zachowanie perspektywy jej członkostwa. Jednocześnie ta swoista specjalizacja Polski ograniczała skuteczność oddziaływania na politykę PE w dziedzinie rozszerzania UE. Polscy posłowie, koncentrując się na wschodnich sąsiadachUE, tracili poparcie dlaswoichinicjatyw,zwłaszcza tych depu towanych,którzy wspierali aspiracje państwbałkańskichorazTurcji(Sprawozdanie, 2010, s. 159).

Do problematyki polityki zagranicznej podejmowanej przez polskąreprezentację w VI kadencji dołączonow VII kadencji PE innedziałania, równie ważne z punktu widzenia polskich interesów, takie jak: sprawy budżetoweautorstwa Sidonii Jędrze jewskiej (EPL), politykę rybołówstwa - Jarosława Wałęsy (EPL) oraz przykładowo strategię UEna rzecz regionu Morza Bałtyckiego -WojciechaOlejniczaka(PES).

Po drugie z pogłębionej analizy dotyczącej składania sprawozdań wynika, że tylko częśćpolskich eurodeputowanychzaistniała na forum komisjii stała się ekspertami w wybranych dziedzinach, specjalizując się i otrzymując częściej funkcję posłaspra wozdawcy w konkretnym temacie. Z licznej polskiej delegacji narodowej jest to ok. jedna trzecia posłów,którzypełnilitę funkcję(Szczepanik,Kucharczyk, s. 10). Analizy

(20)

poczynione wniniejszym artykule dotyczące obydwu kadencjipotwierdzają, że dużą rolę w przydzielaniu sprawozdań odgrywa dostęp do prezydium komisji. Zarówno w VI, jak i w VII kadencji często funkcjęsprawozdawcy pełniły osoby będąceprze wodniczącymlub wiceprzewodniczącym komisji. Efektywność tycheurodeputowa- nychiskuteczność oddziaływania była wyższa w przypadkachwysokiej skaliwpływu delegacji narodowej w komisji. Potwierdzato wstępnezałożenie o istotnej roli skali wpływui efektywnościdlauzyskania skutecznościoddziaływania.

Z kolei posłowie PiS, PJN i SP - mającyniecomniejszy wpływ na parlamentarne negocjacjez uwagi naprzynależnośćgrupową, a także będący często w opozycjido de cyzji podejmowanych przez koalicję dużych grup, nadawaliswojej działalności cha rakter bardziej interwencyjny, częściej zabierając głos na posiedzeniach plenarnych i formułując pytania do Komisji Europejskiej i RadyUE (Szczepanik, Kucharczyk, s. 11).

W artykule poszukiwano także odpowiedzi na pytanie, czy osiągane sukcesy są efektemsumydziałań zespołowychczy gryindywidualnej.W licznych analizach auto rzy podkreślają, że na skuteczność oddziaływań polskicheuroposłówdo PEpozytyw nywpływ miało stworzenieforumdyskusyjnego wramach tzw.Klubu Polskiego.Silną stroną aktywnościpolskich posłów w PE była umiejętność montowania koalicji przy wyborachwładzwramachwłasnej grupypolitycznej i innych gremiów parlamentar nych. Polscy posłowie wykazalisię dużągotowościądo współpracy przy rozstrzyganiu najważniejszych dla Polski problemów pozostających w kompetencji PE (Sprawozda nie, 2010, s. 160i nast.).

Ważne są także inne czynniki,doktórych zaliczasię m.in. umiejętności interperso nalne,jak umiejętność przekonywania, argumentacji, znajomość języków czyprofe sjonalizm, postawakonsensualno-negocjacyjna,umiejętności wyszukiwaniapartnerów i negocjowania, otwartość na rozwiązania satysfakcjonujące jak największąliczbę uczestnikóworaz jednoznaczna postawa gwarantującarealizację przyjętych ustaleń. Wymienione czynniki ułatwiają staraniadelegacji narodowej o to, aby grupa politycz na uwzględniła stanowisko i postulaty podczas opiniowania decyzji Rady UE. Jest to możliwe, gdy delegacja narodowa wypracuje opinię pewnego partnera negocjacji (Sprawozdanie, 2010, s. 160). Sprzyjato zachowaniu lojalności grupy politycznejpod czas głosowaniana posiedzeniach plenarnychParlamentu. Sposób głosowania jest bowiem ustalanywcześniej wtrakcie spotkańgrup politycznych,wtygodniu poprze dzającym posiedzenia plenarne. Podczas tychrozmów grupy polityczne wypracowują wspólnestanowisko w określonejsprawiei przygotowująstrategięwywierania wpły wu na bieg wydarzeń, często stosując system tzw. whippingu16.

16 Rodzaj dyscypliny partyjnej polegającej np. na przekazywaniu instrukcji głosowania członkom grupy politycznej czy zapewnienia obecności na głosowaniach, za: S. Hix, System polityczny Unii Eu ropejskiej, Rozdział 3 „Władza prawodawcza”, Warszawa 2010, s. 127.

Nie do przecenienia jest czynnik jest dobrych relacji z pracownikamiPE,którzy pracując przy komisjach i przy grupach politycznych dysponująrozbudowanąsiatką nieformalnychkontaktów.Dotego należy dodać jeszcze pracowników zatrudnianych przez europejskie partie polityczne i europejskie fundacje, które przygotowują nie zbędne ekspertyzy, analizyi są źródłemcennychinformacji.

(21)

W świetle powyżej poczynionychkonstatacji należy stwierdzić, że osiągnięte sukce sy sąefektem połączenia działań zespołowych i umiejętnościindywidualnych polskich reprezentantów w Parlamencie Europejskim. Połączenie dyspozycji jednostkowych igry zespołowej ze znajomościąobowiązujących, wewnątrzparlamentamych reguł po litycznych umożliwimaksymalizację skali wpływuoraz uzyskanie efektywności i sku teczności oddziaływaniana decyzje unijne w kierunku zgodnym z polską strategią członkostwaw Unii Europejskiej.

Bibliografia

Budzanowski M. (2008), Podejmowanie decyzji w procedurze współdecydowania polskie dylematy,

„Polski Przegląd Dyplomatyczny” nr 1 (41).

Diariusz Senatu RP nr 27 (2004), Kontakty międzynarodowe, Kancelaria Senatu RP, http://ww2.senat.pl/k5/dok/diar/27/2708.htm, 24.03.2014.

Giertych odwołany z funkcji przewodniczącego? (2005), „Gazeta Wyborcza” z 15 listopada 2005

roku.

Hix S. (2010), System polityczny Unii Europejskiej, Rozdział 3 „Władza prawodawcza”, Warszawa. Nowi członkowie komisji w Parlamencie Europejski (2007), Komunikat prasowy, Instytucje

- 31.01.2007, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=IM-PRESS&reference=20070130IPR02597&language=PL, 16.03.2014.

Polacy na stanowiskach w Parlamencie Europejskim (2007), Komunikat prasowy, Dział Prasowy,

Dyrekcja ds. Kontaktów z Mediami, Instytucje - Polska- 1.02.2007, oficjalne strony interne towe Parlamentu Europejskiego, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do7ty- pe=IM-PRESS&reference=20070109IPR01815&secondRef=PL&language=PL, 24.04.2014. Libicki M. (2008), Polskie głosy i głosiki w Parlamencie Europejskim, „Gazeta Wyborcza”,

23.09.2008, http://www.pis.org.pl/article.php?id=13376, 20.03.2014.

Marmola A. (2014), Aktywność plenarna a reelekcja polskich posłów do Parlamentu Europejskiego,

w: Aktywność polskich posłów do Parlamentu Europejskiego kadencji 2009-2014, Raport,

red. A. Olszanecka, M. Marmola, Katowice.

Miecznikowska J. (2010), Polscy posłowie do PE w latach 2004-2009 - ocena skuteczności i koordy nacji podejmowanych działań, w: Rola polskich posłów do Parlamentu Europejskiego w kształtowaniu wybranych polityk UE (2004-2009), red. F. Gołembski, Warszawa.

Obserwatorzy Sejmu i Senatu RP w Parlamencie Europejskim Vkadencji (5.05.2003-30.04.2004)

(2004), Ośrodek Informacji i Dokumentacji Europejskiej, http://oide.sejm.gov.pl/oide/in- dex.php?option=com_content&view=article&id=14385:obserwatorzy-sejmu-i-senatu-rp-w- -parlamencie-europejskim-v-kadencji&catid=6&Itemid=484, 28.04.2014.

PAP (2004), z dnia 16 czerwca 2004 r.

Procedura współdecyzji i procedura pojednawcza. Przewodnik po procedurach ustawodawczych, w których Parlament Europejski działa jako współustawodawca, na mocy traktatu z Lizbony

(2012), http://www.europarl.europa.eu/code/information/guide_pl.pdf, 28.03.2014.

Regulamin PE (2014), Siódma kadencja Parlamentu - luty 2014, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef==-//EP//TEXT+RULES-EP+20140203+TOC+DOC+XML+V0//PL&language=PL, 28.04.2014.

Scarrow A. (1997), Political Career Paths and the European Parliament, „Legislative Studies Quar terly”, vol. 22, s. 253-263.

(22)

SkulimowskaM. (20\Ą),Sprawozdaniem 64/2014, Sprawozdanie nt. obsady stanowisk w Parlamen cie Europejskim 2014-2019, Kancelaria Senatu RP, Przedstawiciel Kancelarii Senatu przy

Unii Europejskiej, Bruksela, 8 lipca 2014 r., http://senat.gov.pl/senat-i-ue/sprawozdania-stalego-przedstawiciela-kancelarii-senatu-przy-ue/inne-sprawozdania/, 25.04.2014. Sprawozdanie z konferencji naukowej (2010), Działalność polskich posłów do Parlamentu Euro

pejskiego - VI kadencja (2004-2009), „Przegląd Europejski”, nr 2.

Szczepanik M., Kaca E., Łada A. (2009), Bilans aktywności polskich posłów do Parlamentu Euro pejskiego. Cele, osiągnięcia, wnioski na przyszłość, Warszawa.

Szczepanik M., Kucharczyk J. (red.) (2012), Nie tylko polityka zagraniczna. Polacy w Parlamencie Europejskim na półmetku 7. kadencji, ISP, Warszawa, s. 11, http://www.isp.org.pl/uplo-

ads/pdf/1416294569.pdf.

Warso A. (2013), Europarlament: instrukcja obsługi, Polacy w Parlamencie Europejskim, Raport ser

wisu MamPrawoWiedziec.pl, s. 4, http://mamprawowiedziec.pl/file/4325, 23.04.2014.

Wyniki według państw (2009), Parlament Europejski, http://www.europarl.europa.eu/aboutparlia-

ment/pl/00082fcd21/Results-by-country-(2009).html?tab=20, 27.04.2014.

Streszczenie

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza potencjału reprezentantów Polski w Parla mencie Europejskim (PE) w okresie dziesięciu lat naszego członkostwa w Unii Europejskiej, określenie skali wpływu polskich eurodeputowanych w PE, efektywności jego wykorzystania oraz skuteczności oddziaływania na decyzje unijne. Celem jest wyjaśnienie zasad pracy i funk cjonowania PE determinujących opracowywanie strategii i realizację taktyki działania. Mecha nizm działania tych zasad objaśniony zostanie na przykładzie polskiej reprezentacji w PE. Na wstępie przedstawione zostaną założenia prowadzonej analizy, metodologia oraz determinanty badania efektywności i skuteczności oddziaływania polskiej reprezentacji. Następnie w celu prowadzenia badania i weryfikacji hipotezy zostaną zanalizowane dane dotyczące kadencji VI oraz oddzielnie VII PE. Niniejsze badanie służy weryfikowaniu następującej hipotezy. Skala wpływu procentowo dużego odsetka delegacji narodowej w grupie politycznej o niewielkim znaczeniu w PE jest wysoka, ale nie przekłada się na efektywność i skuteczność oddziaływania na decyzje unijne. Większa efektywność i skuteczność reprezentacji narodowej jest w przypad ku udziału procentowo niewielkiej delegacji narodowej w dużej grupie politycznej PE o dużym znaczeniu w PE.

Słowa kluczowe: Parlament Europej ski, europarlamentarzyści, grupy polityczne PE, proces de cyzyjny w UE

Influence of Poles on EU decisions. Assessment of the efficiency and effectiveness of Polish MEPs in the sixth and the seventh terms of the European Parliament

Summary

The paper analyses the potential of Poland’s representatives in the European Parliament over the decade of Poland’s membership of the European Union, determines the extent of Polish MEPs’ influence in the European Parliament and assesses how efficiently and effectively this in

(23)

fluence was actually exercised, as reflected in the decisions made by the Union. The goal of the paper is to explain the operating principles and work of the EP which determine how its strategy is developed and tactics implemented. The mechanism of the operation of these rules will be ex plained on the example of Polish representation in the EP. Firstly, the foundations of the analy sis, its methodology and determinants to examine the efficiency and effectiveness of the influence of Polish representation will be presented. Then, for the purpose of investigation and verification of the hypothesis, the data concerning the sixth and the seventh terms of the EP will be separately analysed. The present study is to verify the following hypothesis: the influence of a relatively large proportion of a national delegation in a political group of limited significance in the EP is high, but it does not translate into efficiency and effectiveness of the influence on Union decisions. The efficiency and effectiveness of a national representation is greater when a na tional delegation constitutes a relatively small percentage but participates in a large political group of great significance in the EP.

Key words: European Parliament, MEPs, political groups in the EP, decision-making process in the EU