Klasa 8b
Termin wykonania zadania: do 2 czerwca 2020r.
Temat lekcji: Materia i energia w ekosystemie. (temat i cele lekcji zapisujesz w zeszycie) Cele lekcji:
- wyjaśnisz, jaką funkcję pełnią organizmy w obiegu materii w ekosystemie - dowiesz się, w jaki sposób energia przepływa przez ekosystem
- określisz rolę producentów, konsumentów i destruentów w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem
- wyjaśnisz, dlaczego przy przechodzeniu materii wzdłuż łańcucha pokarmowego następują straty energii.
Przebieg lekcji:
1. Ziemia jest układem zamkniętym. Z zewnątrz dociera do niej jedynie energia słoneczna, która podtrzymuje życie. Wszystkie potrzeby organizmów mogą zostać zaspokojone dzięki stabilnym procesom umożliwiającym przepływ substancji i energii w łańcuchu pokarmowym.
To już wiesz...
w ekosystemie organizmy zjadane i zjadające tworzą łańcuchy pokarmowe
producenci, konsumenci i destruenci stanowią kolejne poziomy troficzne.
2. Co to znaczy, że materia krąży w ekosystemie?
Rośliny (i inni producenci) wiążą świat materii nieożywionej ze światem materii żywej. Z prostych substancji nieorganicznych tworzą materię organiczną, która buduje ich ciała. W postaci pokarmu wędruje ona wzdłuż łańcucha pokarmowego i dociera ostatecznie do destruentów.
Tu następuje kolejny ważny etap krążenia materii: bakterie i grzyby przeprowadzają rozkład substancji organicznych do prostych związków mineralnych, które ponownie mogą zostać przyswojone przez producentów.
Materia w ekosystemie nie ginie i nie rozprasza się, zmienia jedynie postać.
W ekosystemach sztucznych, np. na polach uprawnych, krążenie materii jest zaburzone. Człowiek zbiera i wywozi niemal cały plon. W przypadku pszenicy są to zarówno owoce (zboże), jak i łodygi (słoma). Taki ekosystem nie może funkcjonować bez dostarczania do gleby nawozów mineralnych.
Ogrodnicy sami produkują naturalny nawóz przyspieszając procesy zachodzące w przyrodzie. Gromadzą oni szczątki roślin w kompostownikach, gdzie układają je warstwami, dbając, by były dobrze przewietrzone i wilgotne. Obsypują je bardzo żyzną glebą, zawierającą duże ilości bakterii glebowych, albo zaszczepiają specjalnymi preparatami zawierającymi takie bakterie. Wytworzony nawóz może zostać rozsypany na glebę już w następnym roku.
3.Uzupełnij ćwiczenie.
4.Co to znaczy, że energia przepływa przez ekosystem?
Podstawą funkcjonowania przyrody jest energia światła słonecznego. Rośliny przekształcają w energię chemiczną zaledwie 1% energii światła, które dociera do ich powierzchni. Ten ułamek pobranej energii magazynowany jest w związkach organicznych .
Większość energii zmagazynowanej w związkach organicznych rośliny zużywają na swoje potrzeby życiowe, głównie oddychanie, syntezę potrzebnych związków organicznych, transport substancji. Żaden z procesów zachodzących w komórce nie przebiega ze 100% wydajnością, dlatego duża część tej energii rozprasza się w otoczeniu. W efekcie tylko ułamek energii świetlnej, którą rośliny zaabsorbowały
podczas fotosyntezy pozostaje zmagazynowany w wiązaniach chemicznych związków organicznych budujących ciało roślin.
Zwierzęta roślinożerne nie zjadają roślin w całości, ponadto większość z nich nie potrafi strawić celulozy. Z tego powodu trafia do nich jedynie część energii zmagazynowanej w masie roślinnej. Zużywają tę energię do podtrzymania własnych czynności życiowych, czemu, podobnie jak w przypadku roślin, towarzyszy rozpraszanie energii.
Zwierzęta roślinożerne rosną i rozmnażają się, stając się dla konsumentów II rzędu magazynem materii i energii. Konsumenci II rzędu wykorzystują około 10-20%
energii zgromadzonej przez roślinożerców. Na każdym poziomie troficznym energii jest coraz mniej, więc tworzące dany poziom organizmy mogą wyżywić coraz mniejszą liczbę konsumentów. To wyjaśnia, dlaczego większość łańcuchów w ekosystemach składa się zaledwie z 4 lub 5 ogniw.
Do ostatniego poziomu troficznego, czyli poziomu destruentów, trafia energia obecna w szczątkach martwych organizmów i odchodach, zwłaszcza w niestrawnych częściach ciała, takich jak pióra, kości, rogi.
Zapamiętaj.
Na każdym poziomie pokarmowym większość przyswojonej energii zostaje rozproszona i stracona. Szacuje się, że każdy kolejny poziom troficzny ma do dyspozycji o ok. 90%
mniej energii niż poziom poprzedni. Oznacza to, że energia przepływa przez ekosystem, w którym zostaje wykorzystana i rozproszona.
5.Uzupełnij ćwiczenie.
6. Podsumowanie.
Podstawą funkcjonowania przyrody jest energia światła słonecznego.
Energia przepływa przez wszystkie poziomy pokarmowe ekosystemu i stopniowo jest rozpraszana w środowisku; jej straty uzupełniane są przez stały dopływ energii
pochodzącej od Słońca.
W ekosystemach materia krąży pomiędzy żywą i nieożywioną częścią ekosystemu.
Temat lekcji: Powtórzenie i utrwalenie wiadomości z ekologii. (temat i cele lekcji zapisujesz w zeszycie)
Cele lekcji:
- utrwalenie podstawowych pojęć ekologicznych
- uzupełnienie wiadomości o zależnościach antagonistycznych i nieantagonistycznych między gatunkami
- powtórzenie wiadomości o zależnościach pokarmowych w ekosystemach (łańcuchy i sieci pokarmowe)
- utrwalenie obiegu materii i przepływu energii przez ekosystem Przebieg lekcji:
1. Schemat poniżej obrazuje zależności występujące pomiędzy poszczególnymi elementami układu ekologicznego. Każdy układ ekologiczny zajmuje określoną przestrzeń, a każdy
proces i zjawisko charakterystyczne dla organizmu, populacji czy też biocenozy przebiega w określonym środowisku.
2.Przypomnijmy podstawowe pojęcia ekologiczne.
3.Sprawdź, czy pamiętasz. „Ekologia – pojęcia”:
https://wordwall.net/pl/resource/516765/biologia/ekologia-poj%c4%99cia https://wordwall.net/pl/resource/824897/biologia/ekologia
4. Przypomnijmy zależności między organizmami.
5. Sprawdź swoją wiedzę o zależnościach między organizmami.
A . W s p ó ł z a l e ż n o ś c i m i ę d z y p o p u l a c j a m i : https://learningapps.org/1131526 B . P a s o ż yt n i c t w o – p r z ys t o s o w a n i a: https://learningapps.org/9594322
C . N i e a n t a go n i s t yc z n e z a l e ż n o ś c i o r g a n i z m ó w - m u t u a l i z m : s ym b i o z a i p r o t o k o o p e r a c j a o r a z k o m e n s a l i z m - d e f i n i c j e i p r z yk ł a d y :
https://learningapps.org/9609003
D . D r a p i e ż n i c t w o i r o ś l i n o ż e r n o ś ć : https://learningapps.org/9547220
6. Przypomnijmy zależności pokarmowe w ekosystemie.
7.Sprawdź swoją wiedzę.
A. Poziomy troficzne: https://learningapps.org/9855960 B . S i e ć z a l e ż n o ś c i p o k a r m o w yc h - k t o k o g o z j a d a?
https://learningapps.org/9619431
8. Przypomnijmy.
A. Jak materia krąży w ekosystemie?
B. Jak energia przepływa przez ekosystem?
9. Podsumowanie. E k ol o g i a - p o w t ó r z e n i e w i a d o mo ś c i : https://learningapps.org/5968732
10. Praca domowa.
Zaloguj się na piotrkowską platformę e-learning.
Znajdziesz tam lekcje:
1. „Obieg materii w przyrodzie”.
2. „Energia płynie przez przyrodę”
Rozwiąż zadania – termin do 2 czerwca. Odpowiedzi nie przesyłasz. Informację odnośnie poprawności wykonanych zadań otrzymasz wkrótce.