ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA
VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 158 SECTIO D 2003
Katedra Higieny i Promocji Zdrowia Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Department of Hygiene and Health Protection, Academy of Physical Education in Cracow
EWA MĘDRELA-KUDER
Record-seekers and taking drugs
Młodzież intensywnie trenująca a problem narkomanii
Łatwy dostęp do narkotyków a także niski poziom wiedzy o szkodliwości tych związków prowadzi do podejmowania prób zażywania różnych środków odurzających [ 5, 6].
Największym problemem staje się fakt, że wiek sięgających po narkotyki coraz bardziej się obniża. Nawet w szkołach podstawowych są grupy młodzieży, którym środki odurzające nie są obce [1, 4]. Natomiast wśród młodzieży studenckiej zażywanie narkotyków staje się modne i coraz bardziej rozpowszechnione.
Celem prezentowanych badań jest przedstawienie problemu narkomanii w środowisku młodzieży intensywnie trenującej, w tym uprawiającej sport wyczynowo, określenie deklarowanych przez nich przyczyn, którymi kieruje się badana młodzież akademicka nie stosując środków odurzających, skali zjawiska a także czynników sprzyjających sięganiu po narkotyki.
MATERIAŁ
Badaniami objęto studentów studiów dziennych, IV roku wychowania fizycznego w Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Grupę badawczą stanowiło 121 studentów w wieku 22 do 24 lat w tym: 55 kobiet i 66 mężczyzn.
Anonimowe ankiety przeprowadzono na przełomie lat 1999/2000 i 2000/2001. Ankietowani deklarują, że zarówno 56% kobiet jak i mężczyzn przeprowadza intensywne treningi.
Natomiast wyczynowo uprawia sport 40% studentek i 32% studentów.
METODA
297
Zastosowano anonimowe kwestionariusze własnego autorstwa. Pytania dotyczyły przyczyn nie stosowania narkotyków, czynników sprzyjających sięganiu po te środki , skali zjawiska oraz środowiska, z którego wywodzą się narkomanii.
WYNIKI
Młodzież mająca zainteresowania sportowe z reguły promuje zdrowy styl życia, dlatego nie powinna zażywać narkotyków . Ankietowane studentki deklarują, że nie przyjmują narkotyków a niewielki odsetek 5,4% próbowało tych środków. Natomiast 4,5% studentów twierdzi, że zażywa narkotyki a 19,7% czyniło próby w tym kierunku (ryc.1).
Badana młodzież akademicka twierdzi, że przyczyną nie stosowania środków odurzających jest brak takiej potrzeby 43,6% kobiet i 44,1% mężczyzn oraz znajomość negatywnych skutków działania tych związków 33,1% studentek i 39,4% studentów (ryc.2).
Ponad 20% respondentów deklaruje, że zajęcia sportowe pochłaniają wolny czas, dlatego nie sięgają po narkotyki.
Prawie połowa ankietowanych mężczyzn do najważniejszych czynników, które sprzyjają sięganiu po narkotyki zalicza imprezy towarzyskie. Również stresy dla 31% studentek i 27,4% studentów są przyczyną podejmowania prób zażywania owych środków. Wszystkie kobiety i 98,5% mężczyzn są zdania, że zgrupowania sportowe nie sprzyjają temu zjawisku (ryc.3).
Narkomani mogą pochodzić z bardzo różnych środowisk. Studentki uważają, że wywodzą się oni z patologicznych rodzin 31,1% oraz z zaniedbanych środowisk 29,6%.
Natomiast studenci na pierwszym miejscu wymieniają normalne rodziny z wyższym wykształceniem 27,4% oraz zaniedbane środowiska 25,6% (ryc.4).
OMÓWIENIE
Prawie połowa badanej młodzieży akademickiej nie odczuwa potrzeby stosowania środków odurzających a także zna skutki ich działania. Studenci aktywnie uprawiający sport twierdzą, że zgrupowania sportowe nie sprzyjają sięganiu po narkotyki. Jednakże 4,5%
badanej młodzieży męskiej przyznaje się do zażywania narkotyków, natomiast żadna z kobiet nie bierze środków odurzających. W badanej zbiorowości 5,4% kobiet i 19,7%
mężczyzn deklaruje, że próbowało te środki .
W wcześniejszych moich badaniach 9,1% studentów z Akademii Wychowania Fizycznego przyznało się do zażywania narkotyków [4].
Zieliński przeprowadził badania wśród studentów warszawskich uczelni. Autor zauważył, że 6,1% zbiorowości zażywało marihuanę co najmniej raz w miesiącu. Natomiast kontakt z kilkoma środkami psychoaktywnymi jednocześnie deklarowało 5,8% objętej badaniami młodzieży [8].
Według oceny Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii 30% młodzieży do lat 24 jak i po 24 latach ma kontakt ze środkami uzależniającymi [3].
Rutkowska przeprowadziła badania w grupach studentów studiów lekarskich, pedagogicznych oraz młodzieży średnich szkół medycznych. Zwróciła uwagę na fakt, że wysoki poziom wiedzy zawodowej (także medycznej) nie znalazł odzwierciedlenia w unikaniu nałogów szkodliwych dla zdrowia. Do próbowania narkotyków przyznało się 12,7% studentów studiów lekarskich, zaś stale przyjmuje te środki 0,2% respondentów.
Okazjonalnie przyjmuje narkotyki 1,4% studentów studiów pedagogicznych natomiast 1,1% deklaruje ciągłe stosowanie tych środków [7].
298
Hajduk i wsp. ocenili zjawisko używania środków psychoaktywnych w Szczecinie wśród uczniów w wieku 15 – 20 lat. Autorzy zauważyli, że wzrósł odsetek uczniów przyjmujących te środki. Również zmienił się model używania narkotyków przez młodych ludzi: wzrosło zużycie konopi indyjskich, amfetaminy a spadło użycie heroiny. Największy odsetek uczniów przyjmujących środki psychoaktywne znajdował się w przedziale wiekowym 18 do 19 lat – 87,5% [2].
WNIOSKI
1. Prawie połowa młodzieży aktywnej fizycznie wyraża opinię, że nie odczuwa potrzeby stosowania narkotyków.
2. Zgrupowania sportowe nie są miejscem, w którym zażywa się narkotyki.
3. Nieznaczny odsetek 4,5% studentów ciągle stosuje narkotyki natomiast żadna ze studentek nie przyznaje się do brania tych środków.
PIŚMIENNICTWO
1. Cekiera Cz., Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia, resocjalizacja osób uzależnionych, TN KUL, Lublin, 1992
2. Hajduk A., Samochowiec J., Porównanie modelu używania środków psychoaktywnych przez młodzież w latach 1985 – 86 w relacji do roku 2000 – 2001, Annales UMCS, Sectio D, SUPPL. VII, 14, 2000, 61-65
3. Karski J., Promocja zdrowia, IGNIS, Warszawa, 1999
4. Mędrela-Kuder, Czubowicz M., Problematyka uzależnień wśród młodzieży uprawiającej sport, Wychowanie Fizyczne i Sport, 1, 2000, 29-36
5. Mędrela-Kuder E., Śmigasiewicz A., Zagrożenia zdrowotne młodzieży wynikające z łatwego dostępu do narkotyków, Annales UMCS, Lublin, Suppl. VII, 2000, 156-159 6. Mędrela-Kuder, Poziom wiedzy o narkotykach młodzieży szkół o profilu sportowym,
Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, 6/7, 2001, 17-20
7. Rutkowska E., Uzależnienia w grupie liderów zdrowego stylu życia, Zeszyty Naukowe AWF, 74, Kraków, 1998, 107-110
8. Zieliński A., Nadużywanie środków psychoaktywnych przez studentów warszawskich uczelni, Alkoholizm i Narkomania, 11/12, 1992, 211-223
STRESZCZENIE
Badaniami objęto młodzież akademicką, która uprawia sport w tym także wyczynowo.
Anonimową ankietę przeprowadzono na przełomie lat 1999/2000 i 2000/2001. Prawie połowa badanej zbiorowości wyraża opinię, że nie odczuwa potrzeby stosowania środków odurzających. Do czynników, które sprzyjają zażywaniu narkotyków ankietowani zaliczają imprezy towarzyskie. Natomiast zgrupowania sportowe nie są miejscem, które sprzyjają
299
sięganiu po narkotyki. Do brania narkotyków przyznaje się 4,5% studentów, natomiast żadna ze studentek nie bierze tych środków.
SUMMARY
The research was conducted among university students including record-seekers.
Anonymous questionnaires were done on the turn of 1999 and 2000. Nearly half of the questioned students claim they have no need to use stupefacients or drugs. One of the fac- tors which are conductive to taking drugs is going to parties, whereas sports events and meetings are unpropitious. The research also revealed 4.5 percent of male students admitted they had used drugs but none of female students did.
300
