• Nie Znaleziono Wyników

Memoriam Viri Nobilissimi [...] M. Johannis Georgii Spiesz, Rectoris De Schola Cniphofiana [...] Posteritati commendant Rector Et Senatus Regiæ Academiæ Regiomontanæ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Memoriam Viri Nobilissimi [...] M. Johannis Georgii Spiesz, Rectoris De Schola Cniphofiana [...] Posteritati commendant Rector Et Senatus Regiæ Academiæ Regiomontanæ"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

MEMORIAM,

V I R I,

NOB/LISS/MI, CLAR1SS1MI, atque DOCTISS

,

R E C T O R IS

DE SCHOLA CNIPHOFIANA

O P T IM E M E R IT I, Fofteritaticommendant

RECTOR ET SENATUS

REGIA, ACADEMIA

r e g i o m o n t a n a:

Q^EGWMOHTl, Typis REUSNERIANIS.

(2)

JErmagni in civitate intereft, Viros*

tum Jitteris, tum vitae morumque_»

innocentia, praeftantes ju vcntutem dextrcerudire; nec inconcinnelm- perator, omni togatae fagataeq; lau- ais genere, immortalis, Carolus V.

ad rettam civitatis cujusque ac Reipublicae admi- niftrationem, tria P. maxime neceflaria judicavit:

Faflorem, qui bono animarum & pietatis officiis;

FratorenjtC^ui legum obfervationi; qui juventutis inftitutioniinvigilet. Ethorum quidem ultimum, ita cuivis civitati perneceffarium eft, ut nifi folicite de Praeceptoribus optimis circumfpc- xerint Patres Curiae, vix reliqua duo e fuis fperare, aut Paftores Praetoresque muneribus fuis pares e civium numeropolliceri fibipoffitpofteritas.Quam enim utile eft, ftatim in tenerioribusannis,primos naturae puerilis impetus frangere, ac certos intra limites coercere,utfrenumpati difcant, necadul- tiores fafti peffimis moribus civitatem inficiant;

quam neceflarium eft, pronos ad voluptatem ani- mos retrahere, ne iilecebris ejus femei deiiniti,

' earn

/

(3)

earn peromnem vitam ducem fcquantur: tamuti­

le, tain etiam neceflarium eft, Viros do&rina ac pietate infignes adolefcentibus praeficere, qui, op- portunis ingenuarum artium atque integral vitae praeceptis,ignorantiam pellant,motusque ratiom diflbnos cohibeant,ne hi radices agant,8crem ali- quando publicam difturbent. Membra corporis ftatim abipfis natalibus funt fingenda,utreäaado;

lefcant;arborum tenellarum rami ftatim formandi, ne diftorqueantur: ita etiam inde ab initio indoles juniorum dirigenda, neexhomine horrendunu excrefcat monftrum,Reipublicae nonfolum dede-

corum, fed & noxium.

Hinc Reges, hincRespublics, & quotquot la- pientia & dignitate eminuerunt, magno in pretio habuere bonos Prsceptores, &thefaurum longe_.

pretiofiffimum fe reperifle funt arbitrati, quoties in huiusmodihominem incidiflent, qui in tractan- dis atque imbuendis adolefcentum animis excel- leret. Non ignotum illud Regis Macedo- num eft, identidem dicere foliti: Non tam ganders

f t n a t u m f i b i filiumAlexandra»),

tempore natum, at ab hoc ad v ita integritatem virtutesque Principe digmvt inftitueretur, quern ipfe mortalem ge- nuerat, Ariftoteles dtbinis Pbilofopbiapraceptionibus red­

d e st immortalem. Nec aliam ob caufam, vel

Solonem inLydiam ,vel Darius Her adytum in Perfidem,

vel Dionyfius Platonem inSiciliam litteris.ommbusque honoris teftiftcationibusinvitavere,qua quod pro­

be intelligerent, magnam felicitatis publics par­

tem inde proventuram,fi adolefcentes regnorum fuorum cives, doftrina & exemplis optimorura, Prsceptorum,genuina v e rs virtutis&eruditionis

/

principia imbiberent. Unde 8 c p o l i t i f - fima & prüden tißlma Graecorum natio, , quod complures annos in civitate Philofophico verfatus, juvenes, qui ad eum doarinae & difei- plinae caufa pervcnerant,ad virtutem &frugalita- tem exhortando, optimam Reipublicae navaflet.»

operam, non publicam tan turn laudationem de- creverunt, fed&iepulcrum eimagnificentiflimum, in Ceramico, loco urbisfrequentiflimo, exftruxe- runt, aureamque coronam exquifiteelaboratam, pretiofum quad laborum,etiam poftl-ata,praemium5 fuperimpofuere. Qiiin & ereGis duabus columnis Zenonislaudes inferipfere, ut viveretapud ipfos mortui memoria,teftatumquerelinquerent,quanti meritaPraeceptoris optimifacerent,8c,hocexem- plo, alios ad tantundem praeftandum incitarent, qui tam laboriofae, tamque utiliReipublicae muneri ferio feaddixiffent.

Nos, cum ante hebdomades aliquot, TSlobHUfi- tmm,Clarbfimum, atqueDo&isfiwuw , IO -

HANNEM GEORGIIJM Redorem

Scbolce Cnipbofian#meritisfimum amiferimus, merito ejus quoque memoriae tabulam fufpendimus. Equi- dem non obtinet ille, ut Zeno, poft obitum, coro­

nam auream, autMaufoleum fplendidum, aut in- cifas columnis laudes; nec jam defiderathumana ejusmodi, perenni in coelis fibiimpofita corona^, eaqueinfinitis modisaurea ilia praeftantiore.plene contentus: nobis tarnen nunquam non, Viri illius ob infignem operam juventuti erudiendae ac re- gendae, per annos ferme X X IV , fumma indu- itria, fide, atque zelo impenfam, grata effedebet recordatio. Quae ipfa tanto nobis gratior eft,

ß quan-

(4)

quanto ille juventutem fidei fuse comituffam, in- Latinse lingvae fundamentis, quae firma omnino in

fcholis jacienda funt, accuratius mftruxit, dilci- puJosque, non nifi debita praeparationc maturos, eludo dimifit, quos nonnullorum PraeceptorunL., vel fupina ignorantia, vel intolerabilis negligen­

tia, femicrudos & a barbariei faecibus nondunu fatis purgatos in Academiam transmittit.

N a t U s N o f t e r K attenbobenftatiin M DC LX.Non.April.ignotum nobis antea patriae

vocabulum fuis virtutibus illuftravit. Pater ci Dr

Flurimum Reverends atque Dodufirma, MlCrl/\nI-i

fidelis [mmibidem Eccl per feptem gf quadra- uinta annas Paflor,& Reverend, MiniflernSenior: Mater

Praßantiffima Femina, M AR IA W O L F F A N - G E R E R iA: Prima litterarum rudimenta donn, paternis praeceptis, didicit, donee A. N. C.

M DC L a X. decennis puer HailsLronnam mitte- retur, quae jam inde ablmperatoris Lotharii tem- poribus Ccenobio nobilis, repurgata deinde a Pa- palibus fordibus religione,&, hoc Monachal« pi- gritiae receptaculo, aufpiciis Ge o r g ii Fride-

r ic i, Marchionis Brandenburgia, A. IN. V-.

M D LXXX1I. in bonarum artium habitaculum converfo, multo illuftrior fuit. Hie, mumficentia Sereniifimi Marchionis Johannis Friderici, in numerum Alumnorum receptus, ftudia lua, I rm- cipali liberalitate adjutus, continuavit. injntc- riore claffe M.Goldneru*Latinamt urn lingvam&roe-

fint in lecunda Brecbtius,Graca; in pnmaKettores Gymnafii M. Cater M. Krebfiiafyhtm, Log,cam

ej Rbetoricam: ad extremum D.Handelius, qm.po- ftea Sereniflimo Duci Onoldino alacris

Supcrintendens Generalis fuit, Rebraas littem SS.Tbeolog'ue principia docuit. Tranfegit in hoc Gymnafio annos novem, diligentiffimus Praece-

Etorum auditor, variaque in publicis folennitati- us Panegyricis bene collocate induftriac fpeci- mina, cum perorando, turn difTerendo,dedit,qui- bus non tantum amorem omnium, &princi-*

palem fibigratiam, ita conciliavit, ut, cum Aca­

demic maturus eflet, ćontinuo decern annorum, ftipendio, äSereniff Marchione donaretur.

Ergo A.N. C. M DC LXXIX. III. Cal. JuL, propitioNumine,ad vicinam primum Academiam

Morfinam fe contulit, indeque ulterius iter fuum.

prolequens, luftratis Noriberga, Jenas Lipfia,W itte -

bergatSaxonum, ftudiorum continuandorum gratia, fubftitit, nomenque fuum interCives Academicos III. Cal. Decembr. apud MagnificumRedoremy Con- radum Vi&orem Schneiderum, Rbilo fop bt Medic. D .

profefTus eft* Duces laborum fuorum in Acade­

mia hac, publicos fibi praecipue Profeflores, lauda-

bilj inftituto,e!egit: in Grati

b raids M* W illemerum, in Matbematici*, prater M, Ru­

de Hum, M . Straucbium M. W alt her urn, turn Mutbem.

fu p er, poft SS. Tbeolog. D. Ö* PrqfeJJ!, in Logicis -

pbyficis M . Donatum, in Etbitir & Foliticis M.9t6^CCltf^/

inOratoriis celeberrimum M.K, tfinH ißo*

9 ids, illud Germania lumen, Folybifiorem -

fcbium9omnes Viros in iis,quas profitebantur,feien- tiis verfatiffimos. In Tbeologids praeterea, magna W ittebergae nomina, Calovium9 ,

fiedtium diligenter audiit, Curfu Philofophico fell- citer abfoluto igradtuMagißerii Noftro ä Facultate Philofophica oblatus eft;quem ille honorem,accu­

ra te

(5)

ratis in privato publicoq;examine refponfionibus, defenfaq;, erudite pariteracdiferte.Difputatione, de Transplantation morborum,

EK^cenfte A. N. C. M DC LXXXI. non ihdignus meruit. Diutius quidem ibidem commorari con- ftituerat, nifi eum metus fevientis turn per Saxo- niam peftis mutare confilium, & cedendo faluti fa x confulere coegiffet. In hac neceffitate,'cunL pecuniariis domo fubfidiis jufto diutius caruiftet, infignem ergafebenevolentiam quam memori grataque mente per omnern vitam reco- luit,expertus eft,quinon tantum commendatione fua , optimam ei in Pomerania ftationem concilia- vit,fed & , ut iter eo prid.Cal. Novembr. ejusdem anni ingredi poffet, sere mutuó, adjuvit.

WItteberga, Rerolinum tranfiens, III.Id.Nov.

Sedinum venit.lkpoftpaucos dies in familiam Gene- rofisfimi ViriAlexandri ab Ekhftedt, olim in exercituSve- eico Centurioms E queftris, po(l P edagogii Sedinenfis Cara­

to m alleftus eft, ut adolefcentes ejus filios ftudiis formaret. His operam fuam & induftriam per triennium fere commendavit, exercitatione do- cendi, ftylum Latinum magis magisque perficiens.

Inde Academiam noftram ipfis Cal. Jul. A. N. C.

jVI DC LX X X IV . primum falutavit, in qua cum fedem fuam figere decreviffet,albo civiumnoftro- rum, nomen fuum poftr. Non. Septembr. R ectors turn temporitM agnifico,Tit., M.Hedione,Log.(z> Pbilofi.

prim a Prof. Ordinario dedit. Sequente anno III. Id.

April. in A m p l i j ] . E a c u l t a t e m eceptus,r privilegia docendi habita differtatione, d e f a n o g

vefano Academico, VI. Id. Septembr. rite obtinuit.

Mox varia collegiaPhilofophica aperuit, & infor- mando

* * # I

- r , 4

mandopraecipueprofae vorfeq; orationis ftilonon inutilem juventuti Academicae navavit operam.

Nequeetiam publice diflerere volentibus fuum de- negavit praefidium.fcd A.N.C. M DC LX X X VI.

de Men fa Poetka, A M D C L X X X IX. delbeocra- tia, A. M DC XC. de Amicorum dignitate elaboratas äfethefespublicaseruditorumdifquifitionifubiecit

Ita agendobrevi muitis iingulares ejus f f i t nitate yera profeaus,&nonubivisobvia docendi innotuit fclicitas- Linde Sc primum Recfoe L^yccenß Scbola ä Patronis deftinatus, mox A. N. C. M DC

XCII. Prid. Id. April.concordibus voä Senatu Cn ip hofia no ConredorCatbedralU Scbola eleöu S.cum

certa ipfi infüper ulterioris fucceflionis fpes fafta effet, hujus yoluntatiparuit, &: fufcepta hac pro- vincia5proximo 3.titio,Oecononuis &huwnorumCnipbo- fianorum conftitutus eft. Interim.debita fubmiilione, collatum fibi in ßoruflia munus, Sereniflimo Duci Onoldino indicarat, fupplex rogans, ut ejus reti- nendi venia concederetur;quam quidem benignif- lime confecutus eft, fed ea conditione reftrićFam, ut, ü patriaeumrepofceret, ftipendiorum largifli- morum memor,ad mandata praeftoeffet. Fuk ta­

rnen datum in ßoruflia noftra manere, quam ille_, alteram expertuseftpa triam,Senatu Cniphofiano

Prore3 oriscum loco A.N.C. M DC XCV.ornante’

indeque anno Seculi huius primo, menfeOdłobr!

defun ćlo Redori, Tit. M .job. Deutfcbio, füccedere vo- lente: in quod tarnen munus, non nifi medio Ja- nuario fubiequentis anni, privatis odiis publicam Schote utilitatem remorantibus, ä (T it.) D. Pefa- rovio, Paßore Cniphofiano, eoque ipfo ScbolaInlbedore,

lntroduäus eft.

C Qua

(6)

*

Qua vero dexteritate & diligentia, velScholas praefueritNofter, vel difcipulosetiam inftituerit, tacentifous nobis ipfa loquitur experien tia, totque Virorum jam variopublicorum officiorum genei e decoratorum teftimonia,quihumaniorum iittera- rum fundamenta, ipfoduce, pofita, nonnifigrati hodieq; recordantur. Erat praefertim antiquae pu- raeq;Latinitatistenaciffimus, quam fcholafticocoe- tui fuo, quotidianis monitis 6c exemplis, fedulus inculcabat. Neq;enim ferre poteratabfonamillam recens fićłas phrafes vocesve,6cLatinisnunquain vernaculas,in principem lingvamintrudere volen- tium pruriginem, aut profundam illam Latinae lin- gvae genium ä maternae fuse indole difcernere ne­

iden tiumftupiditatem.SciebatLa tine Icriberevo- lentes oportere,utita dicam,Latine quoque cogi- tare, ut, fine ullius alius lingvaddiomatibus,folius Latins vimatque ingenium fcribendo exprimant.

Unde 8c antiquorum auftorum affiduam leflionem ferio fin’s commendabat,ad quos recen tiorum fcri- pta,tanquamadregulam,examinarent;ftultumra- tus,non optima quaeque ad imitandum proponere.

Ridebat praefertim aepravatum eorum judicium, quibus fucati8cmeretricii ornatus 6ccalamiftri,&

inane tinnientes vocumlufus,praemafculo ac virili eloquentiae habitu,plusq; placet Jefuitica redimi-

tus mitra Avancinus, quam ipfe inter Romani im­

perii fafces&fimulacraTullius. In quo quidetanto illefentiebatreäius}quantomagisdifficiieefthario- lari,quo bonarum litterarum fatofiat,ut,cum non- nullisfcholafticisPraßceptoribusomnesnoviinPhi- lofophicisfcientiisaliisauflusfordeantjnunaLati- na Lingva inepti novatores efle cupiant,in qua ta­

rnen praecipue an tiquitatis gloria quaerenda eft.

V

Caeterum Nofter, inter con tinuas gravesquc_, fcholaiticorum laborum moleftias, feffiis quidem, quotidie, nunquam tarnen penitns defatigatus, unicum, divinagratia, domiinveniebat folatium, Conjugem fc ilic e t optimam, CONST ANTI AM SOPHIAM, (T it.) T^acharia Dresleri,SS. T beologia D.& Prof.Extraord.fi/iam,quam,felice matrimomo, TiliaeX. Cal.Febr. A.N.C. M DCC IX tibi jun- xerat. H3ec,amorefincero,omnes ei curaslcvare intenta, iuoin maritum Audio,familisequegendae prudentia, vere fui fe femper nominis Feminani..

praeftabat. Atque ha;c domeftica Noftri felicitas multum augebatur,cumA.N.C.M DCC Xl.Non.

Decembr. ex ea f/iam Mariam Elifabetbam, conju- galis amoris pignus, ä DEO fibi donatam, novsq;

etiam foeeundiratis fpem cerneret, cujus tarnen^

gaudii complementum acerbillima reliftis, & in- vidaNoltro mors, prfenpuit.cognofcendsque So­

boli s alterius occafionem coelo demum refervavit.

QuodfilingulasNoitri virtutesprofequivelle- mus, j ufto prolixiores eflemus, praefertim cum no- tum (it plurimis.quam illefemperantiquas fideiVir fuerit. EratinDEUMpietatenon fucataTxnceia erga quosvis integritate, perpetuus t'raudum &

omnis fuperbiae hoftis. Sortefua contentus, va- nam titulorum pompam fpernebat, non alius glo- riae.quam intemeratae confcientiae avidus, quae !u- culentum ipfi de fuo fcholae inferviendi Audio tefti- monium dabat. Mifericors,liberalis,fidus,hofpi- talis, omnia erga pauperes&amicos boniViri offi- cia implebat. Pacis amans, ii quae forte ipfi cunr, aliiscontentionesortae, uthumanifemperaliquid patimur, ad reconciliationem erat proniflimus.

(7)

Unde & in extremo vitae periculo conftitutus, hoc fe folatio mirifice erigebat, quod nulli mortalium inimicus moreretur, DEUMque precabatur, ut injuriarum fibi ab aliisillatarum, plenam omnibus

veniam concederet.

In extrema valetudine primum quidem inutus natura cuivis homini confervandae vitae amor iii—* eoapparuit. Unde cum nupera VII. Id. Januar*

dylpnoea gravius laborare inciperet, Medici confe- ftim confilium requifivit, adhibitisq;praeftantibus remediis,fiDEO ita vifum fuifTet,morbum tollere, vitamq;longius ducere cupiit. Cum veroingrave- fcere morbum, vitaeq;finem appropinquare f'enti- ret, mortem etiam intrepidus,DEOque confifus expeäavit, facrisque epulis V. Cal. Febr., fummo mane,refeaus,vafä collegit, difpolitisq; rebus fuis, ultimumConjugi tenellaeq;fiJiolae vale dixit. Grati vero&beneficiorum non immemorisanimi docu-

men turn reliquit, cum Amplisfim , re/i-

quifcpCivMM ordinibtts, figillatim infinitas pro exhi- bitis pluribusbenevolentiae & amoris argument»,

grates,fuo moribund! nomine,dici juberet. Reli- qvum vitae tempus non nifi coeleftia meditatus eft;

cum acutior morbi vis omnem ei fpiritum jam ali- quoties praeclufiflet, ferio hac corporis compage_>

folvi defiderans, calidiffimisDEUM oravit preci- bus,utfuuminaeterna gaudia maturarettranfitum.

Nec tarnen ante XII. CaLMartii, cum quaedam recon valefcendifpes fuis iterum affulfiffet, exora- vit, qua, inter pios funebresque cantus, circum- ftantibus fuis amicisque aliquot, IV. pomeridiana;

placide vitam finiit; Natus annos LV. menfes X, dies XIV. P.P. IpfisIdibusMartii, N.C.

M DCC XVI.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Rettoris de Gymnafio Elbingcnfi prseclarisfime meriti >. ANNO M

anticjuisfimas jam gentes receptum legimus, ut propinqui, amici, clientes, ___ certo ftatoque die, eorum memoriam,follemni ritu celebrarent, a quibus fingularia in fe

Non alio confilio,quam ut fata Regni Chrifti, quod cum mundi regnis, etiam aliquando exorituris nexu quodam coniun&um eft, luculentius profpicerentur.. Hoc modo

Unb fein beliebter Stnji bat bureb be$ Rimmels ©eegett, 3 n feinem #nten> 2 lmt auch iwtefaeb ^Mgefcbafft. €0 $eugen bieg nehfl uns, bie in bee £Srten Tempel, 3 m

Jamjam valcbunt gaudia, tum joci, Etomne qvicqvid dulce fuit mihi«. Adefte fłetus jam

Credo ,'Tibi placuit vehementer cara Marita*. Coelcfii placuit fed magis

Fortius in Sponfum hs dotes tor fere fagittas Qyam fua pennatus fpicula torqvec Amor H s dotes focis promitrunt plurima vits.. Gaudia, fincerus fie ubi

Sat fleftis miferi, durat dum vita , labores, Gaudia quis placida morte parata gemat 5.. Bernhard von Sanden,