• Nie Znaleziono Wyników

Posiedzenie Rady Naukowej IBL PAN z 12 października 1957

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Posiedzenie Rady Naukowej IBL PAN z 12 października 1957"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

Jadwiga Rużyło-Pawłowska

Posiedzenie Rady Naukowej IBL PAN

z 12 października 1957

Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce

literatury polskiej 49/1, 331-336

(2)

K R O N IK A 3 3 1

Taborski i Zbigniew Żabicki w ypełn ili w szystkie w arunki niezbędne do prze­ prowadzenia publicznej obrony ich prac kandydackich; szczegóły będą przed­ staw ione przez D yrekcję na najbliższym posiedzeniu Rady Naukowej.

W końcowej części posiedzenia Rada N aukowa — na podstawie w nio­ sków referow anych przez prof. Wykę — uchwaliła szereg aw ansów perso­ nalnych pracow ników IBL na stopień adiunkta i starszego asystenta. Przy tej okazji w ynikła obszerniejsza dyskusja na tem at warunków, jakie musi spełniać pomocniczy pracownik nauki aw ansujący do stopnia adiunkta. Zda­ niem w iększości członków Rady Naukowej — niezależnie od ogólnych k w ali­ fikacji, które w arunkują w szelkie aw anse służbowe — ubiegający się o sto­ pień adiunkta pow inien m ieć przynajmniej rozpoczętą rozprawę kandydacką; uznano jednak zarazem, że Rada N aukowa może dopuszczać w yjątki od tej zasady.

Na podstawie stenogram u opracował E. J.

POSIEDZENIE RADY NAUKOWEJ IBL PAN z 12 października 19.57

Porządek dzienny posiedzenia Rady Naukowej IBL w dniu 12 paździer­ nika 1957 obejm ował następujące sprawy:

1. Przygotow anie do obchodu czterdziestolecia Rewolucji Październi­ kowej,

2. Uczczenie pięćdziesięciolecia śm ierci Stanisław a W yspiańskiego, 3. Polonistyczny B i u l e t y n I n f o r m a c y j n y ,

4. Zatwierdzenie planu badań Instytutu na r. 1958, 5. Spraw y w ydawnicze,

6. Sprawy bieżące, 7. Wolne wnioski.

Na w stępie prof. Stefan Ż ó ł k i e w s k i odczytał komunikat w sprawie w ejścia w skład Rady doc. Ewy Korzeniewskiej — na zasadzie § 21 р. С Statutu IBL.

Przystępując do p i e r w s z e g o punktu porządku obrad przewodniczą­ cy udzielił głosu prof. K azim ierzowi W y c e , który zreferow ał w ytyczne P re­ zydium Rady .Głównej Szkolnictw a Wyższego, Kolegium M inisterstwa Szkol­ nictwa W yższego oraz Prezydium PAN w sprawie sposobu uczczenia przez placówki naukowe 40 rocznicy Rew olucji Październikowej. Przewiduje się odbycie na terenie instytutów Akadem ii konferencji naukowych związa­ nych z ich w łasną dyscypliną, niezależnie od centralnej sesji naukowej PAN. W im ieniu D yrekcji IBL prof. W yka zgłosił w niosek, aby w pierwszych dniach listopada odbyć otwarte posiedzenie Rady Naukowej, na którym prof. Henryk M arkiewicz w ygłosiłby referat pt. Radziecka nauka o literatu­ rze w św ietle ostatnich d y sku sji teoretycznych *.

Wniosek został przyjęty. Term in otwartego posiedzenia Rady ustalono na 4 listopada 1957.

1 Od Redakcji: referat ten drukujemy w bieżącym zeszycie PL, s. 237— 252.

(3)

W d r u g i m punkcie porządku obrad prof. Wyka zreferował stan w y­ konania uchwały podjętej na poprzednim posiedzeniu Rady N aukowej IBL w sprawie uczczenia 50 rocznicy śm ierci Stanisław a W yspiańskiego.

Dyrekcja IBL przeprowadziła korespondencję ze w skazanym i przez Radę osobami i uzyskała zgłoszenie dziesięciu referatów, które mogą w ypełnić program dwudniowej konferencji. Pierw otne projekty, aby kon­ ferencję tę zorganizować w spólnie z P aństw ow ym Instytutem Sztuki, nie dały się dotąd zrealizować i Dyrekcja jest zdania, że należy dążyć do zor­ ganizowania jej w yłącznie w łasnym i siłami. K onferencja m ogłaby się odbyć w Krakowie, w auli U niw ersytetu Jagiellońskiego, w terminie bliskim otwarcia w ystaw y w Muzeum Narodowym w Krakowie i prem iery W y z w o ­ lenia. Konferencja byłaby włączona w centralny program uroczystości ku czci W yspiańskiego; term in jej będzie uzgodniony z kalendarzem imprez ogólnokrajowych.

Rada Naukowa zaakceptowała program konferencji, z tym uzupełnieniem , że specjalne spotkanie autorów ustali kolejność referatów i wybierze prze­ wodniczącego obrad.

Sprawę P o l o n i s t y c z n e g o B i u l e t y n u I n f o r m a c y j n e g o obejmował t r z e c i punkt porządku obrad. Prof. Henryk W o 1 p e przedsta­ w ił genezę tego projektu, datującego się od zebrania przedstaw icieli katedr uniwersyteckich i Instytutu w marcu 1957 w M inisterstw ie Szkolnictwa Wyż­ szego, gdzie w toku dyskusji okazało się, że polonistyczne ośrodki naukowe działają w kompletnej niew iedzy o sobie. Na zlecenie dyrekcji IBL prof. Wolpe opracował projekt B i u l e t y n u , który zawierałby inform acje o pra­ cy naukowej placówek polonistycznych w kraju, tj. katedr, Instytutu Badań Literackich, towarzystw naukowych itp., a także — w miarę m ożności — zagranicy. Redakcja B i u l e t y n u m ieściłaby się w Instytucie, zaś m ate­ riał inform acyjny nadsyłałyby odpowiednie placówki polonistyczne. B yłaby to publikacja powielana, nie drukowana. Nakład w ynosiłby kilkaset egzem ­ plarzy, zainteresowane placówki otrzym yw ałyby B i u l e t y n bezpłatnie. Zakłada się w ydaw anie czterech numerów rocznie, objętość numeru — oko­ ło 24 stron maszynopisu.

Dyskusja, jaka w yw iązała się na ten temat, potwierdziła celowość w yda­ wania B i u l e t y n u . Zgłoszone też zostały postulaty zmierzające do po­ szerzenia zakresu informacji objętych przez B i u l e t y n . I tak np. prof Konrad G ó r s k i zaproponował, aby wprowadzić artykuły inform ujące o typach prowadzonych ćwiczeń w poszczególnych ośrodkach lub — inne, om awiające zagadnienia dydaktyczne.

W szyscy dyskutanci zgadzali się, że pożyteczne będzie ogłaszanie tema< tów prac m agisterskich, zwłaszcza bardziej zaawansowanych. Prof. Roman P o 11 а к zaproponował nawet, aby ciekawsze prace m agisterskie były krót­ ko referowane. Propozycję tę poparła prof. Zofia S z m y d t o w a , podkre­ ślając znaczenie takich inform acji także dla pracow ników pokrewnych dzie­ dzin naukowych, np. neofilologii. Prof. Szm ydtow a oferowała także w spół­ pracę R o c z n i k a L i t e r a c k i e g o w dziale inform acji zagranicznych. Prof. W acław K u b a c k i , wypow iadając się pozytyw nie zarówno w spra­ wie wprowadzenia działu doświadczeń dydaktycznych, jak i inform acji za­ granicznych, zwrócił uwagę na dotychczasowy stały brak recenzji bieżących

(4)

K R O N IK A

333

z publikacji naukowych w naszej prasie naukowej. Prof. Kubacki zapropono­ w ał też wprowadzenie w B i u l e t y n i e krótkich w yw iadów z profesorami czy wspom nień o w ybitnych badaczach.

Sprawa braku bieżących recenzji w prasie naukowej zajęła w dyskusji w ięcej m iejsca i skierow ała uwagę na zagadnienie w znow ienia R u c h u L i ­ t e r a c k i e g o . W szyscy zgodnie w ypow iadali się za koniecznością reakty­ w ow ania tego pisma.

Prof. Zdzisław L i b e r a zwrócił uwagę na potrzebę inform owania o ży­ ciu naukowym katedr języka polskiego, a także o pracy zagranicznych ośrodków slaw istycznych. W tej drugiej sprawie można by korzystać ze współpracy z Biurem Kursów W akacyjnych U niw ersytetu W arszawskiego

Ustalono, że redakcja B i u l e t y n u będzie podawała informacje o życiu katedr na odpowiedzialność kierow ników katedr lub osób przez nich w ska­ zanych i że nadsyłane teksty będą przez redakcję traktowane jako d efini­ tywne i obowiązujące.

Prof. Żółkiew ski podsumowując dyskusję stwierdził, że B i u l e t y n jest potrzebny jako rzeczowy informator o życiu naukowym środowisk polo­ nistycznych, natom iast sprawa ukazywania w recenzjach prac naukowych rzeczywistego przebiegu życia naukowego w Polsce powinna stać się przed­ miotem szczególnej troski ze strony Dyrekcji IBL.

N astępny, c z w a r t y punkt porządku obrad — plan badań Instytutu na rok 1958 — zreferow ał prof. Wyka. Plan ten, oparty na ankiecie przeprowa­ dzonej wśród pracow ników IBL, po sumarycznym opracowaniu został prze­ dyskutow any na Kolegium Instytutu. Charakteryzując go prof. Wyka stw ier­ dził, że składa się on w w iększości z prac będących kontynuacją podjętych wcześniej robót oraz niew ielkiej liczby prac nowych. Całość planu wykazuje jednak luki, które, zdaniem prof. Wyki, powinny pobudzać do większej m o­ bilizacji środków dla ich w ypełnienia. N ajw ażniejsze z nich — to brak stu­ diów nad literaturą XVII w. oraz nikła liczba prac z zakresu badań litera­ tury przełomu X IX i X X w. i okresu dwudziestolecia międzywojennego.

Referując poszczególne punkty działu studiów historyczno- i teoretycz- noliterackich prof. Wyka w skazyw ał na nowe tem aty oraz w yjaśniał ogólną zasadę odpowiedzialności za w ykonanie planu. M ianowicie przewiduje się, że każda praca w Instytucie jest kierowana przez samodzielnego pracownika naukowego, i plan — obok w łaściw ych w ykonaw ców — wskazuje także osobę kierującego pracą.

Omawiając plan działu dokum entacji naukowej i prac materiałowych {bibliografia, leksykografia itd.) prof. Wyka zwrócił uwagę na podjęte ostat­ nio zadanie opracowania pod kierunkiem prof. Stanisław a Pigonia K a len ­ dariu m Mickiewicza.

Przy om awianiu działu prac edytorskich mówca szczegółowiej zrefe­ rował projekt reedycji dawnego w ydaw nictw a Sto lat m y śli polskiej w opar­ ciu o zupełnie now e zasady. Zwięzłe sylw etki pisarzy, uzupełnione krótką bibliografią i w ypisam i, objęłyby okres od poł. X V III do poł. X X w., tj. dwieście lat. Publikacja ta m ogłaby zastąpić przez jakiś czas uniw ersy­ tecki podręcznik historii literatury polskiej.

(5)

Prof. Wyka prosił Radę N aukową o zatwierdzenie tego projektu i o w y ­ rażenie zgody na opracowanie tomu próbnego, który stałby się podstaw ą dyskusji na temat celowości przedsięwzięcia.

D yskusja nad planem potoczyła się trzema zasadniczymi torami: zadań Instytutu jako ogólnokrajowej placówki badawczej, stosunku planu IBL na r. 1958 do aktualnych potrzeb polonistyki oraz krytyki poszczególnych punktów planu.

Zagadnienie pierwsze podjął prof. Czesław Z g o r z e l s k i w ypow iada­ jąc opinię, że Instytut powinien prowadzić głów nie prace zespołowe, w ym a­ gające w ieloletniego zaangażowania w ielu osób, jak prace słow nikarskie, bibliograficzne i inne prace materiałowe. Jeśli idzie o prace interpretacyjne, historycznoliterackie, mogą one być przez Instytut planowane, ale nieko­ niecznie muszą być w ykonyw ane przez pracow ników etatowych. Prace 0 charakterze indyw idualnym powinny być realizow ane raczej jako zle­ cone.

Prof. Żółkiewski zwrócił uwagę, że zadania Instytutu należy rozpatry­ wać jako elem ent całości, w skład której w chodzi zespół w szystkich ośrod­ ków polonistycznych w kraju. Słuszne jest stanowisko, że prace m ateria­ łowe, w ym agające czasu i w iększych środków budżetowych, pow inny przede w szystkim koncentrować się w Instytucie. A le nie można z góry odcinać m ożliwości w yrastania z prac m ateriałowych prac interpretacyjnych; m ożliwość taka z pożytkiem w ystępuje np. w pracowni ośw ieceniow ej prof. Tadeusza M ikulskiego. Poza tym ustosunkow anie się do tem atów h i­ storycznoliterackich zaplanowanych na r. 1958 powinno zależeć od tego, czy są one w katedrach rzeczyw iście w ykonyw ane. Jeżeli nie — to raczej na­ leży akceptować ten stan rzeczy, który sprzyja rozw ojow i polonistyki, który pomnaża prace badawcze, gdyż idealny stan podziału zadań niepręd­ ko może być osiągnięty.

Dalszą uwagę dyskutanci skierow ali na zagadnienie stosunku planu Instytutu na na r. 1958 do aktualnych potrzeb polonistyki. Wskazane przez prof. Wykę słabe punkty planu sprowokowały do szukania sposobów na­ prawy istniejącego stanu rzeczy. Prof. Zgorzelski w ystąpił z propozycją, aby badania nad literaturą XVII w. powierzyć ośrodkowi poznańskiem u jako, jego zdaniem, najlepiej do tego przygotowanem u; natom iast prof. Jan D i i r r - D u r s k i był zdania, że zespół pracujący nad tym okresem powinien być um iejscowiony raczej w W arszawie, gdzie znajduje się najw ię­ cej ocalonych rękopisów Potockiego. Prof. Kubacki upom niał się o bada­ nia nad literaturą okresu pozytywizm u, Młodej P olski i okresu dw udziesto­ lecia m iędzywojennego, w yrażając przekonanie, że jest to postulat koniecz­ ny do rozum ienia problemów literatury współczesnej.

Prof. B ronisław N a d o l s k i zwrócił uwagę, że w planie Instytutu brak prac na temat literatury średniowiecznej oraz polsko-łacińskiej XVI wieku. N aw iązał przy tym do dyskusji z okresu przygotow yw ania Sesji Odrodzenia 1 do sform ułowanych w tedy postulatów. Prof. prof. Górski i Pollak poparli propozycje prof. Nadolskiego, aby zintensyfikow ać badania nad literaturą polsko-łacińską i zorganizować naradę w sprawie kontynuacji badań naćL Odrodzeniem.

(6)

K R O N IK A 335

Zbliżająca się rocznica Słowackiego spowodowała szczególne zaintere­ sowanie pracami zw iązanym i z twórczością tego poety. Rozważano m ożli­ wości opracowania słow nika twórcy Balladyn y i zgłoszono (prof. Zgorzel- ski, prof. Górski) dezyderat pod adresem Instytutu, aby utworzyć pracownię słownikową języka Słowackiego.

Prawie w szyscy dyskutanci (prof. prof. Kubacki, Szm ydtowa, Dürr-Dur- ski, Zgorzelski i inni) w yrażali przekonanie, że należy w szerszej mierze uwzględniać w planach Instytutu studia kom paratystyczne.

W w yniku dyskusji nad poszczególnym i punktam i planu wprowadzono następujące poprawki:

1) wobec wiadom ości o przygotowaniu przez prof. Stefana Kawyna obszernego w stępu do dramatów Korzeniowskiego — usunięto z planu temat Dramaturgia Józefa K orzen iow skiego;

2) zakw estionowano punkt planu pt. Studia nad za ry sem d zie jów litera­ tu ry polskiej po r. 1918, jako zbyt ogólnikowy;

3) usunięto z planu kalendaria Irzykowskiego, Broniew skiego i N ał­ kowskiej, pozostaw iając monografie bibliograficzne tych pisarzy;

4) zakwestionow ano w dziale edytorskim P ublicysty ką Prusa, zalecając uzgodnienie tego punktu z prof. Zygmuntem Szweykowskim .

Plan badań Instytutu Badań Literackich na r. 1958 został po w prow a­ dzeniu tych poprawek zatwierdzony przez Radę Naukową.

Dziękując Radzie Naukowej za pozytywne ustosunkowanie się do planu dyrektor IBL zasygnalizow ał, że m alejący budżet Instytutu nie po­ zwoli D yrekcji na realizację w szystkich zgłoszonych postulatów i że, być może, wypadnie powrócić do nich jeszcze raz na zebraniu Rady dla ustale­ nia hierarchii spraw, gdyż są one w ramach istniejących środków praktycz­ nie niewykonalne.

Punkt p i ą t y porządku obrad, sprawy w ydawnicze, w ypełn iły głównie informacje prof. W yki na tem at projektu reorganizacji finansow ania w y ­ dawnictw Polskiej A kadem ii Nauk, który przewiduje przeniesienie pokrywa­ nia deficytów z instytucji w ydaw niczych na placów ki PAN z przyznawanych na ten cel dotacji. W nowych warunkach konieczne jest ustalenie w ytycz­ nych dla D yrekcji w sprawie realizacji planu w ydaw niczego IBL; w związku z tym Dyrekcja i K olegium IBL zgłaszają następujące w nioski, z prośbą o ich uchwalenie:

1) Pierw szeństw o w realizacji planu w ydaw niczego IBL m ają przede wszystkim prace przewidziane w planie naukowym IBL (pracowników eta­ towych lub w ykonane na zlecenie).

2) W związku z ustaleniem nowego sposobu pokrywania deficytów w ydawniczych Kolegium Kierownicze IBL prosi Radę Naukową o przedysku­ towanie oraz ustalenie zasad postępow ania w k w estii pozycji zaleconych do w ykonania w ydaw niczego przez IBL, a nie spełniających warunku wymienionego w punkcie 1.

Rada N aukowa uchw aliła jednom yślnie w niosek 1 i przyjęła do w iado­ mości w niosek 2.

N astępnie prof. W yka zreferował projekt prof. Pigonia dotyczący opra­ cowania i w ydania Kalendariu m Mickiewicza. Państw ow y Instytut W ydaw­ niczy, przyszły w ydaw ca Kalendarium, zwrócił się do Instytutu z propozy­

(7)

cją współpracy; Dyrekcja Instytutu ustosunkow ała się do tej propozycji pozytywnie i w staw iła Kalendarium, do planu na rok 1958.

W związku z zatw ierdzeniem projektu prof. Pigonia przez Radę N au­ kową prof. Wyka w im ieniu D yrekcji IBL prosił o uchwalenie następującego w niosku;

„Rada Naukowa IBL zleca Dyrekcji Instytutu kontynuow anie pracy nad Kalendariu m Mickiewicza na zasadach proponowanych przez prof. Pigonia.

„Współpraca Instytutu Badań Literackich z P lW -em powinna opierać się na następującym podziale obciążeń; Instytut pokrywa koszty honorariów autorskich i koszt dew iz związanych z w yjazdam i zagranicznym i, PIW za­ bezpiecza dew izy w e w łasnym planie dew izow ym i pokrywa w szystk ie po­ zostałe koszty wydawnicze.

„Rada N aukowa pozostawia do uznania Dyrekcji, czy prace nad K a le n ­ dariu m m ają być prowadzone w ramach specjalnej komórki, czy też na za­ sadzie prac zleconych“.

Wniosek został przyjęty jednomyślnie.

Sprawy bieżące (punkt s z ó s t y ) dotyczyły głównie spraw personal­ nych, a przede w szystkim spraw związanych z przewodem kandydackim aspirantów; Romana Taborskiego i Zbigniewa Żabickiego. Rada Naukowa przyjęła do aprobującej wiadomości dobór recenzentów (doc. Artura H utni- kiew icza i prof. Wyki) i treść recenzji pracy aspiranta Taborskiego o Apollu Korzeniowskim, a tym samym zatwierdziła jego pracę jako kan­ dydacką.

Recenzje prof. Henryka Markiewicza i doc. Janiny K ulczyckiej-Saloni z pracy aspiranta Żabickiego okazały się zbyt długie do przeczytania w ca­ łości na zebraniu. Na w niosek prof. Górskiego postanowiono recenzje po­ w ielić i rozesłać na piśm ie członkom Rady; tym sam ym spraw ę zatw ierdze­ nia pracy aspiranta Żabickiego odłożono do następnego posiedzenia Rady. Zatwierdzono zmianę promotora aspiranta W itolda Billipa, nad którym opiekę zgodził się objąć prof. Żółkiewski, oraz nadano tytu ł adiunkta Instytutu m growi Żabickiemu. W nioski prof. Juliana K r z y ż a n o w s k i e g o o nadanie tytułu adiunktów IBL mgrowi Ryszardowi W ojciechowskiem u oraz mgrowi Stanisław ow i Swirce (w Pracowni Literatury Ludowej) zostały odrzucone z przyczyn formalnych.

Uchwalono nadać tytuł asystenta ob. Lucynie Zadrożance (pracownia leksykograficzna prof. Stanisław a Bąka) od grudnia 1957, tj. od chw ili uzyskania magisterium, oraz tytuł asystenta mgr H elenie Jarodzkiej (tamże).

W związku z prośbą M inisterstw a Kultury i Sztuki o przedstawienie z ram ienia Instytutu 2 kandydatów do Rady Kultury i Sztuki uchwalono zgłosić nazwiska prof. prof. Wyki i Kubackiego.

Jadwiga R u ży ło-P aw łow ska SZTUKA RECYTACJI

(Zebranie naukowe Instytutu Badań Literackich)

Szeroko rozbudowane w Polsce współczesnej zainteresowania dla słowa mówionego idą w parze z zupełnym lekcew ażeniem sztuki recytacji jako um iejętności wym agającej znajomości pew nych reguł i zasad koniecznych

Cytaty

Powiązane dokumenty

Nowo wprowadzona instytucja pro­ cesowa oskarżyciela posiłkowego, któ­ ry działa obok prokuratora, zakłada udział dwóch oskarżycieli, co może do­ pomóc sądowi

[r]

1) czynności końcowe zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania przygotowawczego (art. Otóż jeśli chodzi o ustawodawstwo karno- -procesowe krajów

Zwłoka ze strony adwokata w regulowaniu zobowiązania pienięż­ nego, co doprowadziło do procesu cywilnego i postępowania egzeku­ cyjnego przeciwko temu adwoka­

przyjęło do wia­ domości inicjatywę Zarządu Głównego Zrzeszenia Prawników Polskich i Za­ rządu Głównego Związku Socjalistycz­ nego Studentów Polskich w

383 § 1 i 404 k.p.k., odwołując się do zasady ekonomii proceso­ wej („gospodarski stosunek do sprawy”), zasady trafnego orze­ kania i wiążącej się nią

Stała się w spółtwórczynią Muzeum Mazurskiego w Działdowie, gromadząc przy pomocy członków Koła Krajoznawczego Młodzieży Sem inarialnej zbiory sztuki ludowej,