J. R.
Prawo karne a samobójstwo :
[recenzja artykułu M. Rateau
opublikowanego w "Revue
internationale de criminalogie et de
police technique", 1962, nr 4]
Palestra 7/6(66), 72-73
72 Z a g r a n ic z n a p ra s a p r a w n ic z a N r 6 (S3) sku, że stosunki m iędzy m ałżonkam i zostały tak p ow ażnie naruszone, iż m ałżeń stw o r.ie m oże dalej p ełnić sw oich społecznych funkcji. Społeczeństw o bowiem nie m a żadnego interesu w tym, aby zw iązek ten trw ał dalej tylko form alnie. P ro jek t przew iduje jednak oddalenie powództw a o rozwód w tedy, gdy rozwiązanie m ałżeństw a byłoby sprzeczne z zasadam i m oralności socjalistycznej lub dobrem m ałoletnich dzieci.
Orzeczeniu o w in ie jednego z m ałżonków nadaje projekt nowe znaczenie, trak tując je jako m oralne zadośćuczynienie dane tem u m ałżonkowi, który w toku trw ania łączącego strony zw iązku zachow ał się należycie. Projekt nie przyw iązuje do zagadnienia w in y bezpośrednich konsekw en cji natury m ajątkow ej.
Podstaw ow ą przesłanką zasądzenia alim entów na rzecz rozwiedzionego m ałżonka jest jego niezdolność do sam odzielnego zapew nienia sobie środków utrzym ania. A lim en ty te nie podlegają jednak zasądzeniu w tedy, gdy sprzeciw iałoby się to za sadom w spółżycia społecznego (np. dom agający się ich zasądzenia ponosi w in ę rozkładu pożycia m ałżeńskiego). Czas trw ania obow iązku alim entacyjnego jest przy tym ograniczony.
Prawo karne a samobójstwo
Temat ten analizuje M. R a t e a u w artykule zam ieszczonym w nrze 4 z 1962 r. kw artalnika szw ajcarskiego „Revue in ternationale de crim inalogie et de p olice technique”.
Z przytoczonych przez autorkę danych zaczerpniętych z rocznika dem okratycz nego za rok 1961 w ydaw anego przez ONZ w ynika, że stolicą sam obójstw stał się Berlin zachodni — 34 osoby (na 100 000 ludności), a dalej idą W ęgry — 24,9, A ustria — 23, Japonia — 21, Finlandia — 20,4 Szw ajcaria — 19,4 i Szw ecja — 184. N ajw iększą liczb ę sam obójstw notuje się pośród m ałoletnich, osób pracują cych na m orzu oraz osób nie m ających określonego zawodu.
Po om ów ieniu h istorii represji karnej w spraw ach sam obójstw, autorka przystę puje do analizy tego zagadnienia na gruncie obowiązującego ustaw odaw stw a sze regu państw , spośród których w iększość n ie przyw iązuje do sam obójstwa lub jego usiłow ania żadnych skutków w zakresie prawa karnego. Warto jednakże pod kreślić, że praw o an gielskie dopiero na m ocy u staw y z 3.VIII.1961 r. (Suicide Act, 1961) u ch yliło przepisy, które u w ażały dokonanie sam obójstwa za przestęp stwo. Jednakże nie zerw ało ono całkow icie z dotychczasow ą tradycją stanow iąc, że każde usiłow anie popełnienia sam obójstwa podlega karze do 14 lat w ięzienia (art. 2 ust. 1 wspom nianej ustawy).
W chw ili obecnej można stw ierdzić, że w e w szystk ich pozostałych ustaw od aw - stw ach państw europejskich sam obójstwo przestało być przestępstw em . Jednakże szereg kodeksów karnych zaw iera jeszcze postanow ienia przew idujące ukaranie osób pom agających kom uś w popełnieniu sam obójstwa. Tak w ięc w tych w y padkach m am y do czynienia z w yjątkow ą w praw ie karnym sytuacją, w której podlega ukaraniu podżeganie i pom aganie do popełnienia sam obójstwa, tj. czynu, który nie jest już uznawany za przestępstw o.
Zgodnie z przepisam i w ielu kodeksów karnych podlegają ukaraniu: z jednej strony — nam aw ianie (podżeganie) do popełnienia sam obójstwa bądź też akt zm ierzający do w yw ołania decyzji albo do podtrzym ania danej osoby w za m iarze popełnienia sam obójstwa, z drugiej zaś — u dzielenie m aterialnej pom ocy lub dokonanie określonego aktu pozytywnego przed lub podczas popełnienia sa
N r 6 (66) N a c z e ln a R a d a A d w o k a c k a 73
m obójstwa (np. w ypożyczenie broni, udzielanie rad). C zyny w yżej wskazane podle gają ukaraniu — stosow nie do postanow ień zawartych w w ięk szości tych kodek sów — dopiero w tedy, gdy sam obójstwo zostało dokonane albo gdy dana osoba usiłow ała go dokonać.
Tak w ięc stosow nie do postanow ień cyt. w yżej angielskiej ustaw y z 3.VIII.1961 roku „Kto pomaga, zachęca (dodaje odwagi), udziela rady lub powoduje sam obój stw o innej osoby, podlega karze w ięzienia do 14 la t”.
K odeks bułgarski zrów nuje z nam aw ianiem fakt przyczynienia się do samobój stw a osoby, która znajduje się w /stosunku zależności od danej osoby, a to przez okrutne traktow anie przyszłego sam obójcy i(kara od 3 do 10 lat w ięzienia). Jeżeli jednak sam obójstwo spowodowane zostało przez osobę, od której popełnia jący je nie b y ł uzależniony, m aksym alna kara pozbawienia w olności w ynosi 3 lata.
Podobne postanow ienia zaw iera k.k. w łosk i oraz — z pew nym i odchyleniam i — kodeksy innych państw europejskich.
A utorka artykułu opowiada się w konkluzji za utrzym aniem stanu niekaralności sam obójstw a, jako że należy uznać, iż każdem u człow iekow i przysługuje prawo do dysponow ania sw oim życiem . Jednocześnie jednak uważa ona, że czyny osób am ierzających do udzielenia jak iejk olw iek pom ocy w popełnieniu sam obójstwa pow inny podlegać ukaraniu, nie m ożna bowiem przyznać innym ludziom prawa decydow ania o życiu określonego człow ieka — niezależnie od tego, jakim i m oty w am i kierow ali się oni w takich wypadkach.
J. R.
N A C Z E L N A K A P A
/IPWOIt/tCK/lA. Projekt nowej ustawy o ustroju adwokatury
W dniu 7 m aja 1963 r. na zaproszenie Ministra S praw iedliw ości odbyło się w sali konferencyjnej M inisterstw a spotkanie z przedstaw icielam i K om itetu Cen tralnego PZPR, Sądu Najw yższego, G eneralnej Prokuratury, Głównej K om isji Arbitrażowej oraz organizacji i zrzeszeń praw niczych, w tym także N aczelnej Rady Adwokackiej.
Zaproszonym doręczono przedtem projekt nowej u staw y o ustroju adwokatury. W zw iązku z podaniem do w iadom ości treści projektu W ydział W ykonaw czy NR A zw ołał na dzień 18 maja 1963 r. zjazd dziekanów, a na dzień 24 i 25 m aja 1963 r. plenarne posiedzenie Naczelnej Rady Adwokackiej.
Z przebiegu obrad, które będą poświęcone om ówieniu projektow anych zm ian w ustroju adwokatury, podam y szczegółow e sprawozdanie w jednym z następnych num erów „Palestry”.
