Przyczynek do obrazu anatomopatologicznego ichtiofoniazy ryb akwaryjnych

(1)

ZBIGNIEW JARA (Wrocław) Katedra Epiz.ootiologii WSR

PRZYCZYNEK DO OBRAZU ANATOMOPATOLOGICZNEGO ICHTIOFONIAZY RYB AKWARYJNYCH

[106]

Ichthyophonus (Ichthyosporidium) hoferi (tP Ie h n et Mu Is o w) jest to niezwykle tSzeroko rozprzestrzeniony pasożyt ryb zarówno morskich jak i słodkowodnych w klimatach gorących i umiarkowanych. Szczególnie

duże praktyczne znaczenie u nas ma on dla hodowli ryb akwaryjnych.

Jest grzybem należącym do Phycornyce,tes, przy czym jego bliższe stano- wisko systematyczne jest jesz.cze kwestią .sporną. Pasożytując wewnątrz

organizmu wytwarza w różnych narządach żywiciela charakterystyczńe

cysty. W wytworzeniu o,wych cyst biorą udział w przeważającej mierze elementy łącznotkankowe zaatakowanego narządu.

Op1sywany przypadek dotyczy ryby akwaryjnej Trichogaster tricho- pterus (długość dała 1. 1c. - 11 cm), u iktórej masowa inwa:zja pasożyta do-

prowadziła do powstaruia we wszystkich narządach wewnętrznych olbrzy- miej ilości typowych cyst (rozmiarów mikroskopowy¹ch), a ponadto dużej ilości guzków w wątrobie oraz na otrzewnej. Wielkość i-eh wahała się

w granicach 0,5-2,0 mm, trzy zaś z nich osiągnęły 2,5, 6,5, 7,4 mm śred

ni-cy. Powierzchnia ich była gładka, albo mniej lub więcej gruboziarnista (rozmiary największych ziarnistości odpowiadały wielkości ziarna prosa). Barwa jasnoszara, a konsystencja oporna na ucisk. Na rozkroju najwięk

sz.ego z owych guzków makroskopowo można było zauważyć cienką sto- sunkowo osłonkę łącznotkankową, oddzielającą się :z.upełnie od samego guzka, którego powierzchnia była wyraźnie niejednolita, a mianowicie:

pas obwodowy ;rozkroju (w najsz.erszym miejscu mierzący 2 mm) był

barwy szaro-żółtawej i konsystencji zwartej, środek (o średnicy około

4 mm) barwy białawej i konsystencji serowatej.

Na skrawkach histologicznych można było stwiel'dzić, iż mamy do czynienia z tworem o koncentrycznym utkaniu łącznotkankowym. W ze-

wnętrznej warstwie guzka, w dość zwartej masie włókien tkwiły liczne

pasożyty w typowych cystach, wykazujących własne koncentryczne utka- nie ^włókniste^. Największe zagęszczenie owych cyst u powierzchni .guzka,

tworzących miejscami mniejsze lub większe skupienia, było powodem wi- docznego przez osłonkę, wzmiankowanego poprzednio ziarnistego wyglądu całego twom. Typowa budowa tych ,cyst {o ^średnicynie przekraczającej

120 mikronów) była wyrnźna w najbardziej zewnętrznej warstwie guzka, natomiast w ^mi:aręposuwia:nia ^sięku j,ego środkowi ulegała stopniowemu zacieraniu, aż do zupełnego zaniku w warstwach głębszych (biaława część

rozkroju). Te o,statnie w porównaniu do części obwodowej (szaro-żółtawej) wykazywały również stopniowe zacieranie się koncentrycznego utkania

Wiadomośei Parazytologdcz.ne ,nr 5 - Supplementum

(2)

254 ^{Z. JARA}

'włóknistego, które nie dawało się prawie zupełnie wyróżnić w centrum guzka.

Olbrzymia ilość cyst oraz opisanych guzków w wątrobie spowodowała

daleko posunięty zanik tkanki gruczołowej oraz znaczne zmniejszenie rozmiarów całego narządu. Podobne zmiany wsteczne wykazywała rów-

nież cała nerka.

P:rzytoczony opis pozwala stwierdz.ić, iż mamy tu do czynienia ze wzmiankowanym w literaturze (Ho fe r, P 1 eh n i Mu 1 s o w, Ne-

res he im er i C 1 od i, Lehman n i Me ie r j ii r' gen) ziarninia- kiem (granuloma) szczególnie dużych rozmiarów. Jego wielkość świadczy

o dłużej trwającym intensywnym oddziaływaniu pasożyta na organizm

żywiciela, co spowodowało tak znaczny rozrost elementów łącznotkan

kowych.

K BOTIPOCY OB OBPA3E AHATOMOTIATO~OrHqECKOro Y1XTHO<I>OHHA3A AKBAPH}l!HbIX PbIB

Pe3IOMe

Y Trichogaster trichoptertis (p;mrna TeJia 11 CM) 06HapyJK11JI aBT0P Ha rre<1eHH H 6p!OIIIl1He Pfl,D; 6yropKOB, pa3MepaMl1 0,5 - 2,0 MM 11, KP0Me T0ro, TPl1 60JihIIIl1e 5yf0PKa p;11aMeTp0M: 2,5; 6,5; 7,4 MM. ByropKH 6blJil1 ceporo ~BeTa, c rJia,ll;K0lil no- BepXH0CTb!O JI1160, 6oJie MeHee, KpyIIH03epHl1CT0lil. Cpe,ll;I,rna caMoro 60JibWOro 6y- ropKa (B pa3pe3e) 6bIJia 6eJIOBaToro QBeTa c cepoBaTbIM C0,ll;epJKl1MbIM; no KpaRM OKpacKa 6bIJia cepo-JKeJITaH, a C0,ll;ep,Kl1M0e IIJI0TH0e. ByropoK 6bIJI 0KpyJKeH T0HK0VI

o60JIO'łKOi1: 113 coe,ll;l1Hl1TeJ1bHOi1: TKaHH. r11cTOJior11<1ecK11e cpe3K11 Bh!RBl1JI11, 'łTO ;,:ieJJo KacaeTCR oco6eHHO 60JihUJOro rpaHy JIOMa, B KO'.'OPOM HaXO,ll;11Jil1Cb Tl1IIl1'łHhie Q11CTbl rpH6Ka Ichthyophonus hoferi (PI eh n et Mu Is o w), MHOroq11cJieHHh1e no Kpamw H IIOCTerreHHO 11C'łe3a!OI.QHe rro Mepe rrpH6JIHJKeHHH K cepe,I(MHe 6yropKa.

A CONTRIBUTION TO THE ANATOMOPATHOLOGICAL PICTURE OF ICHTHYOPHONIASIS OF AQUARIUM FISH

Summary

A number of small processes. 0.5 to 2.0 mm in diameter and another three, 2.5, 6.5 and 7.4 mm in diameteT respectively were found by the ·author on the liver and the peritoneum in Trichogaster trichopterus (body length 11 cm). The processes were grey in colour, their surface wa,s smooth or more ar less thickly granulated.

The centre of the bigge,st process (on dissection) proved to be whitish in colour and of caseous .consistency, its circumferential portion yellowish grey and compact.

The process was placed inside a thin pouch of connective tissue. Histological sHces showed that it was a case of a particularly large granuloma containing typical cysts of the fungus Ichthyo,phonus hoferi (P 1 eh n et Mu 1 s o w), numerous in the circumferential part and gradually vanishing towards the centre of the process.