XIII. DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA.

(1)

XI.

DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA

Zastosowanie diety:

wyniszczenie organizmu, silne oparzenia lub zranienia, choroby gorączkowe,

w chorobach przebiegających z gorączką

dla rekonwalescentów po przebytych chorobach.

Zadaniem diety bogatobiałkowej jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości białka o wysokiej wartości odżywczej, przede wszystkim dla celów anabolicznych takich jak:

budowa i odbudowa komórek i tkanek ustroju, tworzenie białka ciał odpornościowych, enzymów, hormonów. W praktyce omawiana dieta jest bogata głównie w produkty obfitujące w białko pochodzenia zwierzęcego a więc mleko, sery, jaja, mięso i jego przetwory, ryby.

Dostarczone w pożywieniu białko spełnia swoje zadanie wówczas, jeśli wartość energetyczna diety jest dostateczna. W przeciwnym bowiem razie białko zostaje wykorzystane jako materiał energetyczny i zwiększenie tego składnika w diecie jest niecelowe.

Metody sporządzania posiłków:

gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii lub pergaminie, duszenie bez obsmażania.

(2)

DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA

Nazwa produktu lub potrawy

Dozwolone Przeciwwskazane

Produkty zbożowe Pieczywo jasne i czerstwe

(czasem pieczywo typu „Graham”

w ograniczonej ilości), sucharki, drobne kasze: manna, krakowska, jęczmienna łamana – dobrze oczyszczona, ryż, drobne makarony

Pieczywo razowe żytnie i pszenne, każde pieczywo świeże, rogaliki francuskie (croissant), grube kasze: pęczak, gryczana, grube makarony

Mleko i produkty mleczne

Mleko słodkie i zsiadłe 2% tł., jogurt, kefir, biały ser (chudy lub półtłusty), serek homogenizowany

Mleko tłuste 3,2% tł., mleko w proszku tłuste, sery żółte i topione, sery pleśniowe, Feta, serki typu „Fromage”

Jaja Gotowane na miękko, w

koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych, omletów

Gotowane na twardo i smażone w zwykły sposób

Mięso, wędliny, ryby Mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki (najlepiej mięso z piersi, bez skóry), chuda

wieprzowina w ograniczonej ilości; ryby chude: dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg,

płastuga, sola, szczupak, sandacz;

ryby tłuste – w ograniczonej ilości, jeśli dobrze tolerowane, wędliny chude: szynka, polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa wieprzowa lub wołowa

Mięsa tłuste: baranina,

wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby tłuste – jeśli źle tolerowane, wędliny tłuste; pasztety, wędliny podrobowe; ryby wędzone;

mięsa peklowane; konserwy mięsne i rybne

Tłuszcze Masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka; oleje roślinne:

rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany

Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde

Ziemniaki Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree

Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy, czipsy Warzywa Marchew, kalafior, buraki, dynia,

szpinak, kabaczki, młody zielony groszek – najczęściej przetarty w formie zupy lub puree, młoda fasolka szparagowa; warzywa z wody oprószone mąką z

dodatkiem świeżego masła lub margaryny, bez zasmażek; na surowo: zielona sałata, cykoria, pomidory bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem

Wszystkie odmiany kapusty (czasem dopuszcza się niewielki dodatek kapusty włoskiej), papryka, szczypior, cebula, ogórki, rzodkiewki, kukurydza (również z puszki), warzywa z zasmażkami, konserwowane octem

(3)

Owoce Owoce dobrze dojrzałe bez skórki i pestek – jabłka, winogrona, truskawki, arbuzy, morele, brzoskwinie, pomarańcze, banany; maliny i porzeczki w formie przecieru lub soku

Wszystkie owoce niedojrzałe:

gruszki, śliwki, czereśnie, agrest: owoce suszone, orzechy

Suche strączkowe Wszystkie są zabronione: groch,

fasola, bób, soczewica, soja Cukier i słodycze Cukier (dozwolony ale nie

preferowany), miód, dżemy bez pestek, przetwory owocowe pasteryzowane: kompoty, galaretki

Chałwa, czekolada, słodycze zawierające tłuszcz, kakao, orzechy

Przyprawy Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, cukier, sok z cytryny, koper zielony, kminek, tymianek, majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia, goździki, ew. cynamon

Ostre przyprawy: ocet, pieprz, musztarda, papryka, wszelkiego rodzaju pikle

Zupy Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy mleczne; przetarte zupy owocowe, zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana (zupy na odtłuszczonych wywarach mięsnych, o ile nie ma przeciwwskazań); zupy

zagęszczone zawiesiną mąki w wodzie, mleku lub słodkiej śmietance – bez zasmażek; zupy zaciągane żółtkiem lub z

dodatkiem świeżego masła lub odtłuszczonego mleka w proszku

Kapuśniaki, zupa ogórkowa, fasolowa, grochówka, zupy ze śmietaną, zaprawiane

zasmażkami, zupy w proszku, zupy na wywarach z mięsa – jeśli nie są tolerowane

Potrawy mięsne i ryby

Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania,

pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w

pergaminie, potrawki, pulpety, budynie

Smażone, duszone, pieczone w sposób tradycyjny

Potrawy z mąki i kasz

Kasze gotowane na sypko lub rozklejone, budynie z kasz z dodatkiem z mięsa, warzyw lub owoców, lane kluski, leniwe pierogi z małym dodatkiem mąki

Smażone: kotlety z kaszy, kluski kładzione, francuskie, zacierki

(4)

Sosy O smaku łagodnym zaprawiane masłem lub żółtkiem,

zagęszczone zawiesiną z mąki w wodzie, mleku lub słodkiej śmietance (jeśli występuje w racji pokarmowej): koperkowy,

cytrynowy, potrawkowy; sosy owocowe; majonez tylko

domowy, świeżo przygotowany z dozwolonych olejów, z dodatkiem soku z cytryny (bez musztardy)

Ostre, na zasmażkach, sosy na mocnych i tłustych wywarach mięsnych lub z kości

Desery Kompoty, kisiele, musy, galaretki, kremy, budynie z mleka; owoce w galaretce lub kremie; biszkopty, czerstwe ciasto drożdżowe

Tory i ciastka z kremem lub z bitą śmietaną, pączki, faworki, tłuste ciasta jak francuskie, piaskowe, kruche, ciasta z dodatkiem proszku do pieczenia Napoje Herbata, kawa (o ile nie ma

przeciwwskazań), mleko, soki owocowe, soki warzywne, herbatki owocowe i ziołowe, woda mineralna niegazowana

Kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe

(5)

XII.

DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW.

w cukrzycy w przypadku upośledzonej tolerancji glukozy,

może mieć zastosowanie w różnych przypadkach chorobowych, zależnie od wskazań lekarza.

Zadaniem diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów jest:

- uzyskanie jak najbardziej prawidłowego poziomu glukozy we krwi przy możliwie najmniejszych wahaniach w ciągu doby,

- zapobieganie powstawaniu kwasicy i śpiączki,

- zapewnienie pożądanego stanu zdrowia, dobrego samopoczucia i normalnej aktywności.

Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów powinna być jak najbardziej zbliżona do prawidłowego żywienia człowieka zdrowego. Zasadnicza modyfikacja polega na ograniczeniu łatwo przyswajalnych węglowodanów, a więc cukrów, w związku z tym także słodyczy i przetworów zawierających znaczny dodatek cukru. Ogranicza się również tłuszcze, szczególnie zwierzęce (ze względu na profilaktykę powikłań naczyniowych).

U chorych z cukrzycą leczonych insuliną często zachodzi potrzeba indywidualizacji diety. Bardzo ważna jest kontrola ilości i jakości spożywanych posiłków i potraw, oraz ich rozłożenie w czasie na posiłki w ciągu całego dnia. Uwaga ta dotyczy szczególnie

produktów, które są źródłem węglowodanów. Chorzy na cukrzycę nie mogą jednorazowo spożywać zbyt dużych ilości pożywienia, ani zbyt długo przebywać na czczo. Każdego dnia spożycie powinno być wyrównane, czyli zgodne z całodzienną racją pokarmową.

Ilość posiłków w ciągu dnia powinna być jednakowa, a także powinny one być spożywane o stałych godzinach.

gotowanie,

duszenie bez tłuszczu.

(6)

DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW Nazwa produktu lub

potrawy

Produkty zbożowe Pieczywo najlepiej razowe, typu Graham, chrupkie, kasze

dozwolone wszystkie, ale preferowane grube: gryczana, jęczmienna, ryż- preferowany nieczyszczony, płatki: owsiane, jęczmienne, pszenne, musli bez dodatku cukru, owoców

suszonych lub orzechów, makarony bez żółtek jaj

Rogaliki francuskie (Croissant), bułki słodkie, musli z dodatkiem cukru,

Mleko, jogurt (naturalny, a owocowy słodzony aspartamem), kefir: 0%tł. lub 0,5% tł., biały ser (chudy), serek homogenizowany chudy, ser żółty półtłusty,

Camembert, Brie- w ograniczonej ilości

Mleko, jogurt, kefir tłuste;

śmietana, śmietanka, mleko skondensowane, zabielacze do kawy, jogurt owocowy, serek homogenizowany słodzone cukrem, ser biały tłusty, ser żółte pełnotłuste i topione, feta, serki typu ,,Fromage’’

Jaja Białko całe jaja 2-3 na tydzień, Całe jaja częściej niż 2-3 razy w tygodniu

Mięso, wędliny, ryby Mięsa chude: wołowina, cielęcina; kurczaki, indyki, bez skóry (najlepiej mięso z piersi), chuda wieprzowina; ryby wszystkie- preferowane tłuste ryby morskie, wędliny chude:

szynka, polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa

szynkowa wieprzowa lub wołowa

Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi, kaczki;

wędliny tłuste; kiełbasa cienka, metka, salami, serdelki, pasztety, wędliny podrobowe; wątroba- ograniczona do 2 razy w miesiącu, podroby- mózg, nerki

Tłuszcze Margaryny miękkie, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, majonez domowy z białka jaja lub o obniżonej

zawartości tłuszczu

Śmietana, śmietanka, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcz spod pieczeni, majonez tradycyjny

Ziemniaki Gotowane, pieczone, kopytka;

smażone na oleju rzepakowym lub oliwkowym- czasami

Frytki, ziemniaki smażone na innym tłuszczu niż rzepakowy lub oliwkowy, czipsy

Warzywa Wszystkie warzywa świeże i mrożone: na surowo lub

gotowane, bez dodatku zasmażki, majonezu (można go zastąpić jogurtem 0% tł.)

Warzywa z zasmażkami, smażone, duszone na innym tłuszczu niż rzepakowy lub oliwkowy

(7)

Owoce Świeże i mrożone (bez dodatku cukru lub bitej śmietany) – w kontrolowanej ilości, winogrona i banany w niewielkiej ilości, konserwowe- niesłodzone

Owoce konserwowe słodzone, owoce suszone, kandyzowane, owoce z cukrem lub bitą śmietaną

Suche strączkowe żadne Wszystkie: fasola, groch, soja, bób, soczewica

Cukier i słodycze Cukier, miód- w bardzo małej ilości, jako przyprawa, zamiast cukru słodzik, dżem

niskosłodzony- w niewielkiej ilości

Wszystkie słodycze, kakao

Przyprawy Wszystkie przyprawy, sól- w ograniczonej ilości

Przyprawy zawierające sól

Zupy Zupy mleczne (na mleku 0%tł.

lub 0,5%tł.), zupy owocowe (bez cukru lub z niewielkim dodatkiem cukru), zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe, zupa ziemniaczana, (zupy na odtłuszczonych wywarach mięsnych), zupy zabielane mlekiem

odtłuszczonym- bez zasmażek, bez dodatku masła lub śmietany

Zupy zaprawiane zasmażkami, ze śmietaną, zupy tłuste, rosoły, zupy w proszku

pergaminie, potrawki, pulpety, budynie

Smażone w sposób tradycyjny

Kasze gotowane na sypko, kasze z dodatkiem mięsa, warzyw lub owoców (bez dodatku cukru), leniwe pierogi z chudego białego sera, naleśniki smażone bez dodatku tłuszczu

Potrawy z dodatkiem cukru lub smażone na innym tłuszczu niż zalecany

Sosy Sosy sałatkowe niskotłuszczowe np.: na bazie mleka lub jogurtu 0% tł.

na zasmażkach, sosy na tłustych wywarach mięsnych lub z kości, na śmietanie, tłustym mleku, sosy i kremy sałatkowe, sosy do mięsa i ryb zawierające tłuszcz, słone sosy gotowe (z torebki, z kostki), majonez, sosy słodkie

(8)

Desery Kompoty, kisiele, musy, galaretki- z niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem; galaretki, budyń z mleka chudego- z niewielkim dodatkiem cukru lub ze

słodzikiem; sałatki owocowe bez dodatku cukru, orzechy, migdały (nie solone)- w umiarkowanej ilości

Wszystkie słodycze jak

najbardziej ograniczyć, orzechy i wiórki kokosowe, orzechy solone

Napoje Herbata czarna i zielona, kawa parzona w ekspresie lub instant, kawa ziarnista pozbawiona

składników podnoszących poziom cholesterolu, mleko chude, kawa zbożowa na chudym mleku, soki owocowe ,,light’’ lub słodzone słodzikiem- w umiarkowanej ilości, soki warzywne, napoje bezkaloryczne, herbatki owocowe i ziołowe, woda mineralna

Tłuste mleko, płynna czekolada, soki i inne napoje słodzone cukrem, napoje alkoholowe, kawa ze śmietanką, kawa parzona w szklance

(9)

XIII. DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA.

w chorobach nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością tych narządów.

Zadaniem diety niskobiałkowej jest utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywienia chorego, przez dostarczenie potrzebnej ilości energii, składników mineralnych i witamin, przy

zmniejszonej ilości białka w stosunku do zapotrzebowania człowieka zdrowego. Stosowanie diety niskobiałkowej pociąga za sobą konieczność stałej kontroli ilości i jakości spożywanego białka, kontroli elektrolitów głównie takich jak sód, potas, wapń, fosfor, oraz kontroli

pobieranych płynów.

Dieta niskobiałkowa ustalana jest indywidualnie, gdyż ilość białka musi być ograniczana w stopniu zależnym od tolerancji tego składnika przez organizm chorego.

Ilość białka w diecie może być zmieniana w czasie trwania choroby. Chodzi bowiem o utrzymanie dodatniego bilansu azotowego we wszystkich fazach choroby.

Przy dużych ograniczeniach białka, jego zawartość w diecie powinna być niższa aniżeli 0,5 g na kilogram należnej masy ciała na dzień. Diety dostarczają wówczas tylko 20 – 30 g białka. Mniej drastyczne ograniczenie omawianego składnika umożliwia ułożenie diety dostarczającej 40 – 50 g białka.

Produkty będące w omawianej diecie źródłem białka (mleko, sery, jaja, mięso, ryby) powinny być spożywane równocześnie z produktami bogatymi w węglowodany, aby organizm mógł wykorzystać białko do syntezy tkankowej, a nie jako materiał energetyczny.

W każdym przypadku stosowania diety niskobiałkowej należy dążyć do tego, aby ok.

75% ogólnej ilości białka stanowiło białko pełnowartościowe – pochodzenia zwierzęcego.

Produkty zbożowe stanowią główne źródło węglowodanów i obok tłuszczów dostarczają najwięcej energii, są także źródłem białka roślinnego. W dietach o dużym ograniczeniu białka (20 g, 30 g), muszą one być pozbawione tego składnika, aby można było w zamian dostarczyć choć niewielkie ilości produktów zwierzęcych zawierających białko pełnowartościowe.

Skrobia – pszenna i ziemniaczana, prawie pozbawiona białka, muszą wówczas zastąpić mąkę pszenną, a specjalne „bezbiałkowe” pieczywo – pieczywo zwykłe. Bez takiej zamiany same produkty roślinne (zbożowe, ziemniaki, warzywa, owoce) dostarczają takiej ilości białka, która może przekroczyć ustalony dzienny limit białkowy.

(10)

W chorobach wymagających zastosowania diety niskobiałkowej zachodzi często potrzeba dokładnej kontroli gospodarki elektrolitowej. W takich przypadkach konieczna jest

indywidualizacja diety.

gotowanie,

duszenie i pieczenie bez dodatku tłuszczu.

(11)

DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA

Produkty zbożowe Czerstwe pieczywo specjalne

„bezbiałkowe” (zwykłe, tylko jeśli występuje w racji

pokarmowej), skrobia pszenna, skrobia (mąka) ziemniaczana, kasze – tylko, jeśli występuje w racji pokarmowej

Zwykłe pieczywo, wszystkie kasze i mąki z wyjątkiem mąki ziemniaczanej

Mleko słodkie i zsiadłe 2%, jogurt, kefir, biały ser, serek homogenizowany – według racji pokarmowej lub jako zamiennik

Sery żółte i topione, sery pleśniowe, Feta, serki typu

„Fromage”

Jaja Gotowane na miękko, w

koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych, żółtko do zaprawiania zup – ilość wg racji pokarmowej

Gotowane na twardo i smażone w tradycyjny sposób

Mięso, wędliny, ryby Mięso, wędliny chude, ryby chude, ryby tłuste morskie – jeśli dobrze tolerowane, rodzaj i ilość tych produktów – ściśle wg dziennej racji pokarmowej

Mięsa tłuste: baranina,

wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby tłuste – jeśli źle tolerowane;

wędliny tłuste; pasztety, wędliny podrobowe, ryby wędzone;

mięsa peklowane; konserwy mięsne i rybne wszystkie, mięsa, ryby i wędliny poza ilościami i rodzajami wymienionymi w dziennej racji pokarmowej Tłuszcze Masło, margaryny miękkie, oleje

roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany

Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde

Ziemniaki Gotowane, gotowane tłuczone, w postacie puree

Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy, czipsy Warzywa Warzywa wymienione w racjach

pokarmowych – gotowane, w formie puree, z dodatkiem świeżego masła, na surowo:

zielona sałata, cykoria, pomidory bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem

Warzywa nie wymienione w racjach pokarmowych, potrawy z warzyw z zasmażkami, konserwowane octem

Owoce Owoce wymienione w racjach pokarmowych

Owoce nie wymienione w racjach pokarmowych, owoce niedojrzałe, owoce suszone, orzechy

Suche strączkowe Żadne Wszystkie są zabronione: groch, fasola, bób, soczewica, soja

(12)

Cukier i słodycze Cukier, miód, dżemy bez pestek Chałwa, czekolada, słodycze zawierające tłuszcz, kakao, orzechy

Przyprawy Łagodne: sól, cukier, sok z cytryny, koper zielony, kminek, tymianek, majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia, goździki, ew. cynamon, sól wg zaleceń lekarza

Ostre przyprawy: ocet, pieprz, musztarda, papryka, chrzan, wszelkiego rodzaju pikle, maggi, kostki rosołowe

Zupy Przetarte zupy owocowe z

dozwolonych owoców, zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupy zagęszczone skrobią pszenną lub ziemniaczaną; zupy zaciągane żółtkiem lub z dodatkiem świeżego masła lub margaryny miękkiej

Kapuśniaki, zupa ogórkowa, grzybowa, fasolowa,

grochówka, zupy zaprawiane zasmażkami, mąką pszenną, śmietaną, zupy w proszku

pergaminie, potrawki, pulpety, budynie z dodatkiem skrobi lub specjalnego pieczywa

„bezbiałkowego”

Smażone, duszone, pieczone w sposób tradycyjny

Tylko w ramach produktów podanych w racjach

pokarmowych; kasze jeśli są wymienione w racjach pokarmowych – gotowane na sypko lub w zupie; ze skrobi – ciastka słodkie lub słone (jeśli nie ma ograniczeń soli)

Potrawy z mąki; kasze, jeśli nie są wymienione w racji

pokarmowej

Sosy O smaku łagodnym zaprawiane

masłem, margaryną miękką lub żółtkiem, zagęszczane skrobią pszenną lub ziemniaczaną:

koperkowy, cytrynowy, potrawkowy

Ostre, na zasmażkach, sosy na mocnych i tłustych wywarach mięsnych lub z kości, z mąką

Desery Kompoty, kisiele – z owoców dozwolonych; budyń mleczny ze skrobią ziemniaczaną lub

pszenną, owoce dozwolone, ciastka słodkie ze skrobi

Desery z przeciwwskazanych owoców, z czekoladą, z orzechami, ciasta wszelkiego rodzaju

Napoje Herbata, herbata z cytryną, mlekiem, mleko, napoje z dozwolonych owoców, soki z dozwolonych warzyw, herbatki owocowe i ziołowe

Kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe

(13)

XIV. DIETA W CELIAKII.

W celiakii należy wykluczyć z diety gluten, a więc pszenicę, żyto, jęczmień, owies oraz produkty, które je zawierają. Należy zachować ostrożność i dokładnie czytać etykiety, gdyż gluten może być dodawany do niektórych produktów, jako substancja dodatkowa lub wchodzić w skład dodatków do żywności będących mieszaninami. Jeśli nie ma pewności, że dany produkt nie zawiera glutenu, bezpieczniej jest z niego

zrezygnować.

Ostrożność należy zachować w podawaniu konserw, koncentratów, półproduktów, potraw wieloskładnikowych gotowych do spożycia.

Dieta bezglutenowa powinna być łatwo strawna, bogata w pełnowartościowe białko, z ograniczeniem tłuszczu, bogata w witaminy: A, D, C, kwas foliowy oraz w składniki mineralne, zwłaszcza wapń i żelazo.

W okresie zaostrzenia choroby, kiedy pojawia się biegunka, z diety należy

wyeliminować nie tylko gluten, lecz także na kilka tygodni mleko (białko mleka i cukier mleczny) i jego przetwory (twaróg, śmietanę), a czasem i cukier buraczany.

Jadłospis powinien składać się z 5 posiłków, regularnie podawanych w niewielkich porcjach. Dzieci chore na celiakię z reguły nie mają łaknienia, dlatego duże znaczenie ma urozmaicenie potraw, estetyka przyrządzania i podawania posiłków.

Potrawy powinny być gotowane w wodzie, na parze, w szybkowarach, naczyniach bez wody lub duszone bez tłuszczu, albo pieczone w folii przezroczystej, w garnkach

glinianych. Ograniczyć powinno się potrawy smażone, pieczone w dużej ilości tłuszczu, a w czasie zaostrzenia choroby należy je z diety wykluczyć.

Papki jarzynowe, zupy, sosy można zagęszczać mąką kukurydzianą, ziemniaczaną, sojową, ryżową, skrobią pszenną.

(14)

DIETA BEZGLUTENOWA

Produkty zbożowe Zboże i produkty ze zbóż naturalnych nie zawierających glutenu, czyli z ryżu, kukurydzy, gryki, prosa i szkarłatu

(amarantu), pieczywo i produkty mączne, makarony przygotowane z mąki ryżowej, kukurydzianej, ziemniaczanej lub sojowej; ryż biały i brązowy, płatki ryżowe, ryż preparowany, kaszki ryżowe błyskawiczne, otręby ryżowe;

kasza kukurydziana, płatki i chrupki kukurydziane, kukurydza prażona (popcorn); tapioka, sago.;

kasza gryczana, kaszki gryczane błyskawiczne, płatki gryczane, kasza jaglana; skrobia pszenna, produkty oznaczone symbolem

„przekreślony kłos” lub napisem

„produkt bezglutenowy”;

specjalne gotowe pieczywo bezglutenowe, makaron bezglutenowy

Wszystkie produkty zawierające pszenicę, żyto, jęczmień, owies- pieczywo (bułki, chleb zwykły, razowy, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, maca), płatki (owsiane, pszenne, jęczmienne, musli), kasze (manna, kuskus, jęczmienna, pęczak), mąki, makarony, otręby, kiełki, zarodki- z tych produktów, opłatek komunijny- 1opłatek waży 0,5g i zawiera 25mg gliadyny

Mleko świeże, w proszku,

skondensowane, śmietanka, jogurt (po sprawdzeniu składników), kefir, maślanka

Niektóre koncentraty napojów czekoladowych (po sprawdzeniu składników)

Sery Sery żółte, ser biały, inne sery (po sprawdzeniu składników)

Sery żółte, jogurty i inne produkty mleczne zawierające dodatek mąki

Jaja Gotowane, smażone oraz w

produktach

Jaja w sosach, do których dodano produkty zawierające gluten np. mąkę

(15)

Mięso, wędliny, ryby Wszystkie gatunki świeżego mięsa, ryb, drobiu, ryby w puszkach w oleju i w sosie własnym, szynka, polędwica, niektóre inne wędliny (po sprawdzeniu składników)

Produkty mięsne i wędliny, mogące zawierać dodatek produktów zawierających pszenicę, żyto, owies, jęczmień np. parówki, frankfuterki, mielonka, kaszanka, pasztety, pasztetowa, salceson, wędliny rozdrobnione, metka, potrawy mięsne i rybne z dodatkiem bułki- pulpety, klopsiki, krokiety, budynie mięsne, pieczeń rzymska, rolada z ryby, ryby w puszkach poza rybami w oleju i w sosie własnym,

produkty z dodatkiem hydrolizowanego białka roślinnego

Tłuszcze Masło, margaryna, oleje, masło orzechowe, niektóre gotowe dresingi do sałatek (po sprawdzeniu składników), niektóre majonezy (po sprawdzeniu składników)

Niektóre gotowe dresingi do sałatek, majonezy (po sprawdzeniu składników)

Ziemniaki W każdej postaci, mąka ziemniaczana

Warzywa Wszystkie warzywa świeże, mrożone i konserwowe, suchy groch, fasola, soczewica, orzechy

Warzywa w puszce w sosach (po sprawdzeniu składników), warzywa z sosami o nieznanym składzie

Owoce Wszystkie owoce świeże, mrożone, suszone i w puszkach, wszystkie soki owocowe

Niektóre gotowe dania z owocami ( po sprawdzeniu składników)

Cukier i słodycze Cukier, miód, dżem

Przyprawy Sól, pieprz, zioła, goździki, cynamon, chilli, gałka muszkatołowa, koncentrat pomidorowy, oliwki, pikle, ocet winny, drożdże

Niektóre rodzaje curry, mieszanek przyprawowych, sosów w proszku, gotowych dżipów, sosów sojowych, sosów pomidorowych, ketchupów (po sprawdzeniu składników)

Zupy Domowe zupy, buliony

przygotowane z warzyw świeżych i mrożonych i z dozwolonych produktów

Większość zup z puszek, z proszku i innych gotowych;

kostki bulionowe

Przegryzki Wafle ryżowe, chrupki kukurydziane, popcorn

Wszystkie zawierające pszenicę, żyto, jęczmień, owies