Prawo wyznaniowe
Zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Religia
– forma świadomości społecznej - wpływa na akceptacje poglądów - jest związana z strukturą organów
wewnętrznych
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Do sfer działania religii należą m. in.:
- oddziaływanie na działalność człowieka we
współpracy z państwem lub w ramach prawa określonego przez państwo
- oddziaływanie na działalność człowieka poprzez stanowienie regulacji prawnych wewnątrz struktur organizacyjnych
stworzonych dla potrzeb religii
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Społeczności religijne są zorganizowane, ze względu na ujednolicenie:
- wierzeń - praktyk - obrzędu
Organizacja społeczności religijnych obejmuje:
- strukturę władz - postępowania
- zwyczaje i obyczaje
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Przyczyny ujednolicenia struktur religijnych:
A. zewnętrznie – relacje z podmiotami spoza społeczności religijnej oraz państwa
B. wewnętrzne – wewnątrz społeczności
religijnych
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Zewnętrzne przyczyny:
Ujednolicenie jest potrzebne ze względu na:
- reprezentacja wobec podmiotów zewnętrznych - obrona interesów społeczności względem
państwa
- oddziaływanie na sferę polityczną, kulturową
oraz obyczajową
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Wewnętrzne przyczyny:
Ujednolicenie jest potrzebne ze względu na:
- zapewnienie prawidłowej interpretacji dogmatów wiary
- prawidłowego wykonywania czynności kultu - rozwiązywanie konfliktów wewnątrz grupy
społecznej
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Zróżnicowanie struktur religijnych spowodowane jest m. in.
- zakres działania – przestrzeń, wielekulturowość - treść dogmatów wiary
- kultury, które wpływają na treść religii
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Różnorodność form społeczności religii:
I. Struktury demokratyczne
II. Struktura autokratyczna / hierarchiczna
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Struktura demokratyczna:
- wierny posiada prawa wpływania na strukturę społeczności religijnej
- uprawnienia te dotyczą szczególnie sfery
wewnętrznej społeczności religijnej
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Struktura autokratyczna / hierarchiczna
- wierny jest pozbawiony wpływu na wybór władz
- wierny jest pozbawiony wpływu na kierunek
działania władz społeczności religijnej
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Struktura społeczności religijnej w relacjach z państwem jest nazywana związkiem
wyznaniowym
- inne nazwy związane są z regulacjami
wewnętrznymi związków wyznaniowych
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Związek wyznaniowy:
- rodzaj zorganizowanej społeczności - posiada ustój wewnętrzny
- samostanowi własne organy
- określa prawa i obowiązki członków
społeczności religijnej
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Związek wyznaniowy jest łącznikiem pomiędzy:
- państwem
- społecznością religijną
Celem związku wyznaniowego jest zapewnienie
potrzeb religijnych członkom tej społeczności
religijnej.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Państwo może różnicować regulacje dotyczące związków wyznaniowych.
Związki wyznaniowe (poza przepisami
państwowymi) są zróżnicowane ze względu na:
- dogmaty wiary
- obrzędy i praktyki
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Regulacje państwowe – dot. związku wyznaniowego – dotyczą:
- spraw majątkowych
- praw i obowiązków członków społeczności religijnej - reprezentacji związku wyznaniowego
Struktury wewnętrzne związku wyznaniowego są
określone przez regulacje wewnętrzne związku.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Rodzaje religii - w przypadku religii powszechnej:
Kościoły chrześcijańskie – jednolity dogmatycznie system wyznaniowy, lecz struktura są w każdym kraju oddzielna Kościół Katolicki – scentralizowana struktura, struktury w
poszczególnych państwach są jednie fragmentem globalnej struktury KK.
Nowe społeczności religijne naśladują strukturę i
regulacje wewnętrzne istniejących związków
wyznaniowych.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
Prawo wyznaniowe jest związane z:
- zewnętrznym manifestowaniu poglądów członków społeczności religijnych
- ingerowanie w stosunki społeczne / polityczne
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
Prawo wyznaniowe oznacza regulacje prawne dotyczące:
A. Związku wyznaniowego
B. Członków społeczności religijnej Zakres ingerencji obejmuje:
- wolność sumienia i wyznania
- relacje państwa – związek wyznaniowy / członek
społeczności religijnej
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
Jest określane przez normy:
- Prawa krajowego;
- Prawa międzynarodowego.
(prawo wyznaniowe jest częścią państwowego porządku prawnego)
Prawem wyznaniowym nie jest prawo tworzone przez
same związki wyznaniowe.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
- Krajowe – normy prawa państwa stanowione jednostronnie, choć państwo może dookreślać część norm we współdziałaniu ze związkiem wyznaniowym – jako porozumienia
dwustronne.
- Międzynarodowe – umowy międzynarodowe
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
Normy prawa wyznaniowego są uwarunkowane:
- Ideologią;
- Czynnikami społecznymi;
- Czynnikami politycznymi.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
- Rodzaje zróżnicowania prawa wyznaniowego jest związane ze zróżnicowanymi relacjami państwa i związków wyznaniowych:
1. Państwo wyznaniowe;
2. Państwo świeckie.
Są to modele państw, służące dla systematyzacji.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe Państwo wyznaniowe:
- Prawo wewnątrz kościoła jest częścią prawa państwowego;
- W historii istniała tendencja ograniczająca rolę prawa wewnątrz kościelnego na prawo
państwowe do sfery obyczajów.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe Państwo świeckie
- Ograniczenie relacji prawa związku
wyznaniowego z prawem państwowym.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe
1. Zasada wolności sumienia;
2. Zasada równouprawnienia związków
wyznaniowych.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Prawo wyznaniowe Związek wyznaniowy:
- Korzysta z autonomii;
- Nie wykonuje zadań publicznych;
- Nie stosuje przymusu państwowego.
Prawo wyznaniowe
– zagadnienia podstawowe
Dziękuję za uwagę
(źródło: M. Pietrzak, Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010, s. 11 i n.)