• Nie Znaleziono Wyników

O N D E R S T R O M EN van T U N N E L S.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "O N D E R S T R O M EN van T U N N E L S."

Copied!
45
0
0

Pełen tekst

(1)

O N D E R S T R O M E N

v a n T U N N E L S .

(2)
(3)

BIBLIOTHEEK

Rouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht

Deel 1

BIBLIOTHEEK BOUWDIENST RIJKSWATERSTAAT

NR . C - z y ^ - i b ^ Inhoud I n l e i d i n g 1. Algemeen 2. Onderstromen Vlaketunnel 3. Onderstroren Drechttunnel 4. Onderstroren K i l t u n n e l 5. C^dersi^orren Margriettunnel

Het t o t a l e rapport bestaat u i t 3 delen Deel 1 bevat t e k s t

Deel 2 bevat b i j l a g e n b i j hoofdstuk 1 en 2 Deel 3 bevat b i j l a g e n b i j hoofdstuk 3, 4 en 5.

b i z . 1 b i z . 2 b i z . 3 b i z . 14 b i z . 28 b i z . 37 O p g e s t e l d d o o r R i j k s w a t e r s t a a t D i r e k t i e S l u i z e n en S t u w e n .

(4)

INLZIDING;

Nadat b i j het ontwerpen van de Vaste O e v e r v e r b i n d i n g Westerschelde het onderstromen van de tunnelelementen v a n u i t de t u n n e l a l s z i n v o l a l t e r n a t i e f op de bestaande methoden van onderspoelen was o n t w i k K e l d , i s deze werk-w i j z e b i j v i e r tunnels toegepast. Het a a n v a n k e l i j k

optimisme dat b i j het o n t w i k k e l e n van deze nieuwe methode van onderstromen aanwezig was, i s gebleken

t e r e c h t t e z i j n geweest. We kunnen t e r u g z i e n op het s u c c e s v o l onderstromen van achtereenvolgens

de V l a k e t u n n e l d.d. nov. 1974 de D r e c h t t u n n e l d.d. apr./mei 1976 de K i l t u n n e l d.d. dec. 1976 de M a r g r i e t t u n n e l d.d. j a n . 1977

Ket i s de b e d o e l i n g van d i t r a p p o r t om een beknopt doch zo v o l l e d i g m o g e l i j k o v e r z i c h t t e geven van

a. de bestaande t h e o r e t i s c h e kennis b. de p r a k t i s c h e r e s u l t a t e n

Vat b e t r e f t de t h e o r i e , deze i s voor de v i e r u i t g e v o e r d e p r o j e c t e n d e z e l f d e en i s ondergebracht i n het hoofdstuk "Algemeen".

Van e l k e t u n n e l i s een a p a r t o v e r z i c h t gegeven van de v o o r z i e n i n g e n i n de elementen, de i n s t a l l a t i e t.b.v. het onderstromen, de v e r r i c h t e metingen, p r o d u k t i e gegevens enz.

Door het v e r g e l i j k e n van de u i t v o e r i n g s a s p e c t e n van de v e r s c h i l l e n d e toegepaste methoden worden v e r v o l g e n s enkele c o n c l u s i e s getrokken en aanbevelingen gedaan.

(5)

2 -1. Algemeen.

De t h e o r e t i s c h e k e n n i s van het onderstromen i s i n hoofdzaak samengebracht i n het a r t i k e l " O n t w i k k e l i n g en onderzoek ten behoeve van de t u n n e l f u n d a t i e

d.m.v. onderstromen, geschreven door i r . A. G r i f f i o e n en i r . K. van der Veen, en g e p u b l i c e e r d i n het t i j d -s c h r i f t "de I n g e n i e u r " .

Een c o p i e van bovengenoemd a r t i k e l i s opgenomen i n d i t r a p p o r t ( b i j l a g e 1-A). Om de waterspanningen onder het element te berekenen i s u i t g e g a a n van onderzoekingen d i e z i j n v e r r i c h t i n " L a b o r a t o i r e H y d r a u l i q u e " te Grenoble. De r e s u l t a t e n van d i e onderzoekingen z i j n beschreven door R. G i b e r t i n een a r t i k e l genaamd: " T r a n s p o r t H y d r a u l i q u e et Refoulement d i s m i s e t u r e s en C o n d u i t e s " , het i s g e p u b l i c e e r d i n het t i j d s c h r i f t "Annales des Ponts et Chaussees No. 130/l51 ( i 9 6 0 ) .

Naast de t h e o r e t i s c h e gegevens en de proefnemingen volgens het genoemde a r t i k e l i n "de i n g e n i e u r " b e s t a a t er ook een " A n a l y s e r e s u l t a a t van het onderstromen van het l a n d h o o f d c a i s s o n van de l e i d i n g -t u n n e l Oude M a a s " . ( b i j l a g e 1-B).

Uitgaande van bovengenoemde gegevens en e r v a r i n g e n z i j n voor de V l a k e t u n n e l en v e r v o l g e n s voor de Drecht- de K i l - en de K a r g r i e t t u n n e l berekeningen o p g e s t e l d voor het bepalen van de h.o.h. a f s t a n d van de onderstroompunten, de te verwachten opwaartse druk op het te onderstromen element, de c a p a c i -t e i -t van de o n d e r s -t r o o m u n i -t de doorsnede van de t r a n s p o r t l e i d i n g e n en de te verwachten o p l e g r e a c -t i e s .

Tengevolge van de g e c o m p l i c e e r d h e i d van de s t a t i s c h e systemen van t i j d e l i j k opgelegde tunnelelementen en de opbouw van de druk i n het onderspoelde zandpakket i s het t o t nu toe n i e t m o g e l i j k gebleken om een s l u i t e n d e a n a l y s e te maken wat b e t r e f t :

a. het verband t u s s e n ^ en AH.

b. het verband t u s s e n A H en de opwaartse k r a c h t i n het zandpakket.

c. het verband t u s s e n AH en afmetingen van de "pannekoek" onder de t u n n e l v l o e r .

(6)

-5-Deze t u n n e l werd opgenomen i n het t r a c e van H i j k s w e g A 58, waar d i t het Kanaal door Zuidbeveland k r u i s t , i n de gemeenten K a p e l l e en Heimerswaal. De H i j k s w e g werd aangelegd door arrondisement Goes i n de

d i r e k t i e Z e e l a n d , de t u n n e l werd ontworpen en i n u i t v o e r i n g gebracht door de d i r e k t i e S l u i z e n en Stuwen.

De hoofdaannemer van het bestek van de V l a k e t u n n e l was de Kombinatie Vlake v . o . f . samengesteld u i t : a. Amsterdamse B a l l a s t M a a t s c h a p p i j beton en

water-bouw.

b. H o l l a n d s e Beton M a a t s c h a p p i j b.v.

Het was deze aannemerscombinatie d i e b i j de aanbe-s t e d i n g met het a l t e r n a t i e f kwam, om n i e t met een over het tunneldak r i j d e n d e onderspoel i n s t a l l a t i e , maar door het onderstormen van zand door openingen i n de v l o e r de t u n n e l te v o o r z i e n van z i j n d e f i n i -t i e f f u n d e r i n g s b e d .

D i t a l t e r n a t i e f op het o o r s p r o n k e l i j k e bestek werd aanvaard en zo werd de V l a k e t u n n e l de e e r s t e v e r -k e e r s t u n n e l t e r w e r e l d , w a a r b i j op deze w i j z e de ruimte t u s s e n de onderkant van de t u n n e l b u i s en de bodem van de z i n k s l e u f werd opgevuld. De s i t u a t i e van de t u n n e l met d a a r b i j behorende doorsneden z i j n h i e r b i j opgenomen(bijlage 2-A en 2-B). 1. V o o r b e r e i d i n ^ e n t o t onderstromen. 1.1. I n te s t o r t e n onderdelen(bi,jlage 2.1.1.-A) H i e r o n d e r v e r s t a a n we: a. De 26 onderstroom openingen i n de v l o e r e n . Z o a l s te z i e n i s op de bijgevoegde t e k e n i n g UT-323 b e s t a a t deze opening u i t een dunne p i j p met daaronder een d i k k e r e p i j p . ( z i e b i j l a g e 2.1.1.-B)

In de d i k k e r e p i j p b e v i n d t z i c h een h o l l e s t a l e n b a l met rubberen mantel met een volume gewicht van ca. 0,7»

wanneer deze b a l o p d r i j f t s l u i t h i j de dunne p i j p a f , v e r v o l g e n s o n t s t a a t er waterdruk

(7)

4

-Ra het a f z i n k e n van de elementen wordt op de boven de v l o e r u i t s t e k e n d e f l e n s van de dunne p i j p de o n d e r s t r o o m l e i d i n g aangebracht.

Door het opvoeren van de druk i n de l e i d i n g boven de b a l , komt deze l o s en kan het zand -water mengsel onder de v l o e r worden gespoten. De b a l wordt door een i n de d i k k e p i j p aan-gebracht r o o s t e r v e r h i n d e r d om u i t de p i j p te v e r d w i j n e n .

De onderstroomopening werd i n z i j n geheel i n de v l o e r k i s t g e p l a a t s t en tegen z i j d e l i n g s en opwaartse v e r p l a a t s i n g geborgd door hem v a s t te l a s s e n aan het wapeningsnet.

b. De 23 c o n t r o l e p u n t e n ( z i e t e k . VI 324 = b i j -l a g e 2.1.1. - C). Het c o n t r o -l e punt b e s t a a t u i t een duimse p i j p , van onderen en op 40cm boven de bodem v o o r z i e n van een c i r k e l v o r m i g e p l a a t , t e r v e r l e n g i n g van de lekweg l a n g s de p i j P '

Op de p i j p i s een a f s l u i t e r b e v e s t i g d .

De b e d o e l i n g i s om het c o n t r o l e punt v a s t te s t e l l e n dat de z a n d p l a a t onder de t u n n e l t.g.v. het onderstroom-proces voldoende v e r gevorderd i s . D i t moet dan b l i j k e n doordat b i j het openen van de a f s l u i t e r op de p i j p zand en water omhoog komt. De c o n t r o l e punten z i j n z o d a n i g g e s i t u e e r d dat ze j u i s t op de rand van de "pannekoek" met een s t r a a l van 12m l i g g e n .

c. 3 S o n d e e r o p e n i n g e n ( z i e t e k e n i n g VI378 = b i j -l a g e 2.1.1. - D). In z i n k - e -l e m e n t 2 z i j n deze sondeeropeningen aangebracht, om te c o n t r o l e -ren wat de sondeerwaarde van de z a n d p l a a t onder de tunnel bedraagt en of de daaronder l i g g e n d e l a g e n eveneens voldoen aan de v e r -wachtingen. J u i s t z i n k e l e m e n t 2 i s u i t g e k o z e n , omdat d i t element wat hoger l i g t dan element 1 en de d i e p e r e l a g e n hogere d r u k v a s t h e i d b e z i t -ten dan de hogere. De w e r k w i j z e met de sondeer-opening i s op t e k e n i n g d u i d e l i j k aangegeven.

(8)

-5-d. De doorvoeringen t.b.v. het onderstromen i n de k o p s c h o t t e n ( b i j l a g e 2.1.1.-E).

In e l k kopschot, dus ook b i j de a f r i t t e n , z i j n twee doorvoeringen t.b.v. het onderstromen aan-g e b r a c h t , t o t a a l dus 6 x 2 = 12 s t u k s . Deze doorvoeringen worden a f g e s l o t e n met een b l i n d -f l e n s , vana-f het onderwater z e t t e n van het bouwdok t o t het moment dat de voeg, waarvan de k o p s c h o t t e n d e e l uitmaken, i s drooggezet. Het v e r v o e r van p e r s o n e e l en m a t e r i a l e n v i n d t dan p l a a t s v i a de deuren i n de k o p s c h o t t e n . Deze deuren moeten b i j c a l a m i t e i t e n g e s l o t e n kunnen worden, ze maken dan d e e l u i t van de waterke-r i n g van het gebied w a a waterke-r i n de t u n n e l wowaterke-rdt aangelegd. Het i s daarom n o o d z a k e l i j k dat voor de o n d e r s t r o o m l e i d i n g een a p a r t e doorvoe-r i n g i n de k o p s c h o t t e n wodoorvoe-rdt gemaakt, waadoorvoe-rop d i r e k t de o n d e r s t r o o m l e i d i n g kan worden aange-s l o t e n .

2.1.2. Berekeningen.

Tot de v o o r b e r e i d i n g e n voor het onderstromen behoren v o o r a l ook de berekeningen, d i e voor e l k e t u n n e l a p a r t gemaakt dienen t e worden. E l k e t u n n e l h e e f t z i j n e i g e n randvoorwaarden. De b e r e k e n i n g voor de V l a k e t u n n e l bevat de v o l -gende o n d e r d e l e n ( b i j l a g e 2.1.2.-A)

1. Algemeen.

H i e r i n worden de t h e o r e t i s c h e gegevens v e r -werkt i n formules voor p r a k t i s c h g e b r u i k . 2. B e r e k e n i n g V l a k e t u n n e l .

H i e r worden de randvoorwaarden d i e gelden voor de V l a k e t u n n e l i n g e v o e r d , w a a r u i t de t e verwachten opwaartse drukken onder de v l o e r per onderstroompunt z i j n t e berekenen.

Om v a s t te s t e l l e n wat de i n v l o e d i s van een onderstroomkracht van 100 t o n t.p.v. een w i l -l e k e u r i g onderstroompunt op de o p -l e g r e a k t i e s van h e t element z i j n v e r s c h i l l e n d e b e r e k e n i n

-gen u i t g e v o e r d , uitgaande van de vol-gende aannamen:

(9)

a. - de wiggen i n de s l u i t v o e g fungeren a l s s c h a r n i e r dus v e r t i k a l e r e a k t i e m o g e l i j k . de t i j d e l i j k e opleggingen op de g r i n d

-bedden fungeren a l s een verende onder-s t e u n i n g b i j een o n t l a onder-s t i n g van 100 ton komt het f u n d a t i e b e d 10mm omhoog(slappe v e e r ) .

de t a a t s o p l e g g i n g e n fungeren a l s s c h a r -n i e r .

b. - a l s a, maar nu met t e r p l a a t s e van de t i j d e l i j k e opleggingen b i j een o n t l a s -t i n g van 100 -ton een v e r p l a a -t s i n g van 1mm(stijve v e e r ) .

c. - de wiggen i n de s l u i t v o e g vormen een inklemming, nemen dus ook moment op. - de t i j d e l i j k e opleggingen vormen een

s t i j v e v e e r , z o a l s onder 6. - de t a a t s o p l e g g i n g e n fungeren a l s

s c h a r n i e r .

Er werd gerekend met het gemiddelde van de u i t k o m s t e n volgens aanname b en c. Het b l e e f erg m o e i l i j k om de teruggang van de o p l e g r e a k t i e s te v o o r s p e l l e n . A l s v e r s t o r e n d e e l e -menten i n het s t a t i s c h e systeem z i j n aan te w i j z e n :

a. De i n de zinkvoegen aanwezige " g i n a p r o -f i e l e n .

b. De reeds onder de t u n n e l aangebrachte z a n d p l a a t .

c. De s l e c h t s langzaam wegebbende overdruk i n het onder de t u n n e l aangebrachte zand. d. Het h y d r a u l i s c h systeem van de v i j z e l s

(er t r a d na v e r l o o p van t i j d spannings-v e r l i e s op).

2.1.3. I n s t a l l a t i e .

De voor het onderstromen van de V l a k e t u n n e l ontworpen i n s t a l l a t i e wordt h i e r n a omschreven ( b i j l a g e 2.1.J.-A). Een b i j z o n d e r h e i d i s wel de z u i g l a n s , waarmee een gewenste c o n c e n t r a t i e kan worden i n g e s t e l d .

(10)

-7-Een b e l a n g r i j k i n s t r u m e n t b i j het b e s t u r e n van het onderstroomproces i s v o o r a l ook de nood-s t o p , l o o p t op een bepaald moment de druk onder de v l o e r steeds hoger op, dan moet het onder-stromen d i r e k t g e s t o p t kunnen worden om te voorkomen dat het element o p g e t i l d wordt van z i j n o p l e g g i n g e n . B i j de V l a k e t u n n e l i s h i e r i n v o o r z i e n door het aanbrengen van een schake-l a a r waarmee de zandpomp werd u i t g e s c h a k e schake-l d . Om te voorkomen dat de p e r s l e i d i n g gaat h e v e l e n i s op het hoogste punt een s n u i v e r aangebracht. Zodra er onderdruk i n de l e i d i n g o n t s t a a t gaat de s n u i v e r werken en b r e e k t de v l o e i s t o f s t r o o m . 2.2. U i t v o e r i n g .

2.2.1. Werkmethode.

De gevolgde werkmethode i s opgenomen i n een d r a a i b o e k , waarvan we de b e h a n d e l i n g van de e e r s t e onderstroompunten overnemen.(zie b i j l a -ge 2.2.1—A). Daarna v e r l o o p t het proces voor e l k volgend punt op analoge w i j z e , d.w.z. na het onderstromen van punt 1 en 2 wordt e e r s t punt 1 nageperst en v e r v o l g e n s punt 3

onder-stroomd, daarna wordt e e r s t punt 2 nageperst en v e r v o l g e n s punt 4 onderstroomd, dan weer i n de andere koker e e r s t 3 napersen en v e r -v o l g e n s 5 onderstromen enz.

Op het e i n d van het element i s het t.b.v.

het napersen n o d i g enige t i j d te wachten, zodat de druk onder het element kan wegebben en de v i j z e l d r u k k e n z i c h kunnen h e r s t e l l e n .

2.2.2. K r a c h t e n s p e l t.g.v. het onderstromen.

T i j d e n s het onderstromen z i j n t a l van metingen gedaan. Zo z i j n de volgende grootheden gere-g i s t r e e r d . Z i e b i j gere-g e v o e gere-g d gere-g e d e e l t e van de waarnemingen van een 8-punts r e c o i d e r ( b i j l a g e 2.2.2.-A)

1 . Druk t.p.v. het onderstroompunt.

2. Toename van de druk t.p.v. het onderstroom-punt t i j d e n s het proces van onderstromen

(*H)

3. V i j z e l d r u k element 2 z u i d z i j d e 4- V i j z e l d r u k element 2 n o o r d z i j d e

(11)

-8-5- V i j z e l d r u k element 1 n o o r d z i j d e 6. V i j z e l d r u k element 1 z u i d z i j d e 1. C o n c e n t r a t i e van het mengsel ) 8. P r o d u k t i e

B e g i s t r a t i e 2 i s a f g e l e i d van r e g i s t r a t i e 1 , door aan h e t begin van h e t onderstroomproces de waarde van 1 op n u l a f te r e g e l e n .

B e g i s t r a t i e 8 i s a f g e l e i d van r e g i s t r a t i e 1. Het produkt van de c o n c e n t r a t i e en de s n e l h e i d van h e t mengsel g e e f t de p r o d u k t i e , d.w.z. de h o e v e e l h e i d zand i n m / s e c . Dezelfde gegevens d i e door de r e c o r d e r werden g e r e g i s t r e e r d werden ook v a s t g e l e g d op ponsband en op magneetband. Het was de b e d o e l i n g om aan de hand van de v e r z a melde gegevens een a n a l y s e te maken van h e t v e r -band t u s s e n A*-»$ e n <-e v i j z e l k r a c h t e n . Zowel van

de kant van H i j k s w a t e r s t a a t a l s van de kant van de aannemer z i j n daartoe pogingen gedaan, zonder e c h t e r t o t een bevredigend r e s u l t a a t te komen. Na h e t gereedkomen van het onderstromen i s een o v e r z i c h t gemaakt van h e t v e r l o o p van de o p l e g -r e a c t i e s z o a l s d i e we-rden gemeten m.b.v. de v i j z e l d r u k k e n . Bijgaande g r a f i e k g e e f t h i e r v a n het r e s u l t a a t . ( b i j l a g e 2.2.2.-B)

2.2.3. P r o d u k t i e h o e v e e l h e d e n en - t i j d .

Voor de aanvang van h e t onderstromen werd een b e r e k e n i n g o p g e s t e l d van de benodigde h o e v e e l h e i d zand. Daartoe werd de gebaggerde z i n k -s l e u f g e p e i l d i n een a a n t a l r a a i e n . Ter p l a a t -s e van de r a a i e n werd de p r a k t i s c h e hoogte van de onderkant van het element berekend. De ruimte t u s s e n de onderkant van h e t element en de bodem van de z i n k s l e u f werd genomen voor het t h e o r e

-tisch--benodigde h o e v e e l h e i d zand. Aangenomen werd dat het zand naast de t u n n e l h o r i z o n t a a l de z i n k s l e u f zou o p v u l l e n , z i e onderstaande s c h e t s .

(12)

-9-B i j g a a n d s t a a t j e l a a t z i e n dat er een k l e i n e 11.000 m3 n o d i g w a s ( b i j l a g e 2.2.3-A).

Het volgende s t a a t j e l a a t z i e n h o e v e e l er i n w e r k e l i j k h e i d g e b r u i k t i s n . l . 13216 m3( b i j l a

-ge 2.2.3-B).

Bet v e r s c h i l l a a t z i c h v e r k l a r e n u i t het f e i t dat het zand naast de t u n n e l n i e t h o r i z o n t a a l l i g t , maar d i r e k t langs de z i j k a n t van de t u n n e l v e r

t i k a a l omhoog gaat en daar vandaan onder een h e l -l i n g weg -l o o p t , z o a -l s g e s t i p p e -l d i s aangegeven. De t o t a l e h o e v e e l h e i d zand werd i n 222 uur v e r -werkt. D i t komt neer op 59*53 ~ zand per uur. B i j een c a p a c i t e i t van 300m mengsel per..uur g e e f t d i t een gemiddelde volume gewicht van 1,20 t/m3. Het zand werd g e l e v e r d door "de Hoop

B.V." u i t Terneuzen. Het werd gewonnen u i t een z a n d w i n p l a a t s op de V e s t e r s c h e l d e en aangevoerd met duwbakken, Deze duwbakken hadden een beun met v e r t i k a l e wanden, zodat de b r e e d t e van de beun o n d e r i n net zo g r o o t was a l s boven. D i t was de oorzaak dat steeds een a a n z i e n l i j k d e e l van de l a d i n g a c h t e r b l e e f , n . l . een d i k t e van _+ 80 cm op de bodem van de beun. De z u i g b u i s

van de o n d e r s p o e l i n s t a l l a t i e was n . l . ontworpen op een e l e v a t o r b a k , waarvan de bodembreedte a a n z i e n l i j k minder was. De hoeveelheden

g e b r u i k t zand werden gemeten door het inmeten van het i j k m e r k van de duwbak t . o . v . de water-s p i e g e l .

2.2.4. C o n t r o l e .

V e r s c h i l l e n d e f a c e t t e n van het onderstroomproces werden t i j d e n s het onderstromen gemeten en r e g i s t r e e r d . Andere dingen werden a c h t e r a f ge-c o n t r o l e e r d .

H i e r t o e behoorden:

a. De f i j n h e i d van het zand.

E r werden per s c h i p aangevoerd zand een aan-t a l monsaan-ters genomen, d i e werden u i aan-t g e z e e f d i n het l a b o r a t o r i u m van de "Ballast-Kedam Groep N.V." te U t r e c h t .

Een r e s u l t a a t van zo'n a n a l y s e i s h i e r b i j opgenomen. ( b i j l a g e 2.2.4.-A)

(13)

10

-De f i j n h e i d van het zand v a r i e e r d e van d.50 = 160 u m

t o t d.50 = 270 u m

b. Door middel van p e i l i n g e n met een echolood en met de hand werd nagegaan hoe hoog het zand v l a k naast de t u n n e l na het onderstromen was komen te l i g g e n ( b i j l a g e 2.2.4-B en 2.2.4-C). Aan de hand van deze p e i l i n g e n werd

beocr-d e e l beocr-d of op een bepaalbeocr-d punt volbeocr-doenbeocr-de zanbeocr-d was aangebracht. D i t was het g e v a l wanneer het zand nergens l a g e r l a g dan•de onderkant van de t u n n e l . U i t de hoogte van de top naast de t u n n e l kon de s t r a a l van de pannekoek worden bepaald. Vervolgens werden p, r max,

A H en ^ , z o a l s d i e t i j d e n s het onderstromen van de d i v e r s e punten optraden i n een t a b e l v e r z a m e l d ( b i j l a g e 2.2.4-D).

c. -Na het gereed komen van het onderstromen en na het a f z e t t e n van de elementen op het aan-gebrachte zandbed werden r e g e l m a t i g hoogte-metingen gedaan aan een a a n t a l i n de t u n n e l aangebrachte bouten. De r e s u l t a t e n daarvan z i j n opgenomen i n b i j g a a n d e g r a f i e k ( b i j l a g e 2.2.4-E).

d. Na het a f z e t t e n van de t u n n e l op het zand-bed werden i n element 2 t.p.v. de aangeb r a c h t e sondeeropeningen s o n d e r i n g e n v e r -r i c h t . Het -r a p p o -r t h i e -r o v e -r van het L.G.M. i s h i e r b i j i n z i j n t o t a l i t e i t opgenomen.

( b i j l a g e 2.2.4-F). 2.2.5- Afwerken onderstroompunt.

Na het gereedkomen van het onderstromen werd de onderstroomopening a f g e d i c h t met een b l i n d f l e n s , d i e rondom w a t e r d i c h t werd v a s t -g e l a s t op de boven de v l o e r u i t s t e k e n d e f l e n s ; v e r v o l g e n s werd boven de onderstroom-opening b a l l a s t beton aangebracht.

( b i j l a g e 2.2.5-A) 2.2.6. Opmerkingren.

B i j het onderstromen van de V l a k e t u n n e l deden z i c h de volgende p r a k t i s c h e problemen voor:

(14)

1. Het volpompen van de p e r s l e i d i n g .

Om onderdruk i n de l e i d i n g t e voorkomen was op het hoogste punt, op de k n i k van een v e r -t i k a a l g e d e e l -t e , een " s n u i v e r " g e p l a a -t s -t . B i j h e t v u l l e n van de l e i d i n g moest de zand-pomp z o v e e l druk geven dat de " s n u i v e r " n i e t g i n g f u n c t i o n e r e n ; h i e r d o o r l i e p de

druk b i j het onderstroompunt onder i n de t u n n e l s n e l op en de l e i d i n g i s h i e r d o o r v e r s c h i l l e n d e keren g e b a r s t e n .

2. I n e e r s t e i n s t a n t i e b l e k e n de c a p a c i t e i t e n van de r i n g - en de spuitpomp n i e t voldoende,

zodat de z u i g b u i s n i e t diep genoeg i n het zand kon d r i n g e n .

J . E r b l e e f steeds + 80 cm zand a c h t e r op de bodem van de beun, omdat de z u i g b u i s was gemaakt voor een s m a l l e r e bak.

4. Het bepalen van de c o n c e n t r a t i e , van de mengselsnelheid en dus van de p r o d u c t i e b l e e f steeds dubieus.

5. Het v a s t s t e l l e n van de druk onder de t u n -n e l v l o e r t.p.v. h e t o-nderstroompu-nt.

De g e r e g i s t r e e r d e waarde was e r g aan schommelingen o n d e r h e v i g , omdat de mano-meter boven de rubberen a f s l u i t b a l was gemonteerd. Door de w e r v e l i n g e n g i n g de b a l dansen. De s c h a a l v e r d e l i n g van de manometer was n i e t g e d e t a i l l e e r d genoeg,

er moest worden geschat t u s s e n h e l e waar-den dus b.v. t u s s e n 2 en J atm., t e r w i j l de k r i t i e k e orde van g r o o t t e l i g t i n de druktoename van 0,1 a 0,2 atm.

Het i s trouwens v e e l a a n t r e k k e l i j k e r om de druktoename ( A H ) t e r e g i s t r e r e n , dan de a b s o l u t e druk.

6. Het i s m o e i l i j k gebleven om de n u l s t a n d van de druk te bepalen, j u i s t omdat de manometer was gemonteerd boven de b a l -a f s l u i t e r : er moest dus reeds w-ater ge-pompt worden v o o r d a t de n u l s t a n d kon worden bepaald.

(15)

I d e a a l l i j k t om de manometer naast de o n d e i -stroomopening te p l a a t s e n , zodat ook wanneer n i e t onderstroomd wordt, toch een waarneming kan worden gedaan. Het i s gewenst om de k a -n a a l w a t e r s t a -n d t.o.v. N.A.P. a u t c m a t i s c h te verwerken i n de drukmeting.

7. De pompen r a a k t e n v e r s t o p t door p l a s t i c zakken d i e met het water werden opgezogen u i t het k a n a a l .

6. De m o g e l i j k h e d e n om de o p l e g r e a c t i e s te meten waren n i e t voldoende om een v o l l e d i g b e e l d te l e v e r e n van de opwaartse k r a c h t e n t.g.v. het onderstromen. M i n i m a a l zou de o p l e g r e a c t i e v a l e l k oplegpunt bekend moeten z i j n . Storende e f f e c t e n worden v e r o o r z a a k t door de w r i j v i n g van de g r i n d p r o f i e -l e n en/of wiggen, en door de reeds onder het element gespoten z a n d l a a g .

9. Een s t e l v i j z e l s b l e e f n i e t op spanning,

zodat een a b s o l u t e w r i j v i n g van de o p l e g -k r a c h t n i e t was te geven.

10. Het v a s t s t e l l e n dat een punt v o l l e d i g onderstroomd was werd g e v o e l s m a t i g ge-daan aan de hand van het v e r l o o p van de o p l e g r e a c t i e s en de toename van de druk onder de v l o e r . Het s t e l l e n van algemeen geldende c r i t e r i a was n i e t m o g e l i j k . 11. Nadat een punt was nageperst moest even

water worden gepompt omdat:

a. De l e i d i n g schoongepompt moest worden. b. De b a l a f s l u i t e r anders n i e t a f s l o o t . Van verzanden van het onderstroompunt was dus geen sprake.

Vermeldenswaardig i s v e r d e r dat de c o n t r o l e -punten i n de V l a k e t u n n e l n i e t voldeden aan de v e r w a c h t i n g e n . De b e d o e l i n g was om h i e r -mee t e c o n t r o l e r e n hoever de "pannekoek" onder de v l o e r was gevorderd.

Alhoewel steeds opnieuw gepoogd werd e n i g r e s u l t a a t te v e r k r i j g e n door het opendraaien van de a f s l u i t e r van het c o n t r o l e punt i s er n o o i t zand mee omhoog gekomen.

(16)

A c h t e r a f z i j n h i e r v o o r de volgende redenen aan te w i j z e n .

a. Be p i j p van het c o n t r o l e p u n t was e r g dun. b. Onder de tunnelbodem bevond z i c h de a l s

v e r l o r e n b e k i s t i n g g e b r u i k t e v e z e l p l a a t ; deze was v i a het c o n t r o l e p i j p j e doorge-p r i k t met een e i n d w a doorge-p e n i n g s s t a a l . c. Be op het c o n t r o l e p i j p j e gemonteerde a f

-s l u i t e r wa-s v o o r z i e n van een zwanehal-s. d. Het c o n t r o l e p i j p j e was i n w e n d i g n i e t

ge-c o n s e r v e e r d .

U i t de punten a t/m d v o l g t dat i n het con-t r o l e p u n con-t een v r i j g r o o con-t w r i j v i n g s v e r l i e s o p t r e e d t , waardoor de s n e l h e i d van het e r -door stromende water te l a a g i s om het z a n d t r a n s p o r t m o g e l i j k t e maken.

(17)

3. Onderstromen D r e c h t t u n n e l .

Deze t u n n e l i s opgenomen i n het t r a c e van r i j k s w e g A16, waar deze de Oude Maas k r u i s t tussen Dordrecht en

Z w i j n d r e c h t .

De r e c o n s t r u c t i e van deze r i j k s w e g werd u i t g e v o e r d door de d i r e c t i e Z u i d - H o l l a n d , de t u n n e l werd ont-worpen en i n u i t v o e r i n g gebracht door de d i r e c t i e S l u i z e n & Stuwen.

De hoofdaannemer van het bestek van de D r e c h t t u n n e l was de Kombinatie Tunnelbouw, samengesteld u i t : a. D i r k V e r s t o e p S.V.

b. K o n i n k l i j k e Nederhorst Bouw B.V. c. van Hattum & B l a n k e v o o r t B.V.

Het onderstromen van de t u n n e l werd u i t g e v o e r d door de Baggermaatschappij Bos & K a l i s B.V.

De s i t u a t i e van de t u n n e l met de d a a r b i j behorende doorsneden z i j n h i e r b i j opgenomen(bijlagen 3-A en 3-B). 3.1. V o o r b e r e i d i n g e n t o t onderstromen. 3.1.1. I n te s t o r t e n o n d e r d e l e n ( b i j l a g e J.1.1.-A.) H i e r o n d e r v e r s t a a n we: a. De 48 onderstroomopeningen i n de v l o e r e n ( b i j l a g e 3.1.1,-B). b. De 12 sondeeropeningen(bi j l a g e 3.}«1.-C). Deze sondeeropeningen z i j n aangebracht i n het m i d d e l s t e z i n k e l e m e n t , om te c o n t r o l e r e n wat de

sondeerwaarde van de z a n d p l a a t onder de t u n n e l bedraagt en of de daaronder l i g g e n d e l a g e n eveneens v o l d o e n aan de v e r w a c h t i n g e n .

c. 48 s p a r i n g e n i n de tussenwanden t.b.v. de aan-s l u i t i n g van de p e r aan-s l e i d i n g op'de onderaan-stroom- onderstroom-punten. Z o a l s op b i j l a g e 3.1.1.-A te z i e n i s , z i j n de onderstroompunten i n de s e r v i c e k o k e r s g e p l a a t s t , t e r w i j l de p e r s l e i d i n g e n door de middenkokers l a g e n . d. De d o o r v o e r i n g e n i n de k o p s c h o t t e n t.b.v. het o n d e r s t r o m e n ( z i e b i j l a g e 2.1.1.-E van de V l a k e t u n n e l ) .

(18)

-15-3.1.2. Berekening-en.

Voor de b e r e k e n i n g i s u i t g e g a a n van de i n hoofd-stuk 1 genoemde l i t e r a t u u r .

B i j l a g e 3.1.2.A bevat een g e d e t a i l l e e r d e b e r e -k e n i n g van de D r e c h t t u n n e l .

Op b i j l a g e J.1.2-B i s een b e r e k e n i n g gemaakt van de t e verwachten o p l e g r e a c t i e s t i j d e n s het onder-s tromen.

Op b i j l a g e 3.1.2-C i s een t a b e l gemaakt van de benodigde w a t e r b a l l a s t t i j d e n s h e t onderstromen. 3.1.3- I n s t a l l a t i e .

De voor het onderstromen van de D r e c h t t u n n e l en K i l t u n n e l ontworpen i n s t a l l a t i e b e s t a a t u i t : a. een bakkenzuiger met een p e r s l e i d i n g 0 0,3m,

vermogen van de perspomp + 200 pk en een v e r e i s t e drukhoogte van 25 a 30m wk b i j een d e b i e t van 0,23 a 0,24 m3/sec.

b. een p e r s l e i d i n g

- 10 - 50m 0 0,2m t u s s e n de z u i g e r en h e t v e n t i l a t i e g e b o u w .

- h e t o v e r i g e l e i d i n g s y s t e e m 0 0,3m.

- 1 handbediende a f s l u i t e r o n d e r i n het vent i l a vent i e g e b o u w b i j de i n g a n g van de vent u n n e l -elementen.

1 pneumatische a f s l u i t e r voor h e t v e n t i l a -tiegebouw a c h t e r de l e i d i n g 0 0,2m.

c. een vacuumpomjp op h e t hoogste punt van de w a l l e i d i n g .

d. een d r u k v a t ( b i j l a g e 3-13--0

D i t wordt o p g e s t e l d d i r e k t voor h e t kop-schot o n d e r i n het v e n t i l a t i e g e b o u w . Het drukvat b e s t a a t u i t : - een s t a n d p i j p 0 0,3m op de p e r s l e i d i n g . - een h o r i z o n t a a l gelegen p i j p 0 0,9m en 6m l a n g - een p e i l g l a s - een l u c h t i n l a a t ( m e t compressor) - een r e g e l v e n t i e l

(19)

16

-een l u c h t c o m p r e s s o r met -een c a p a c i t e i t van 4 m3/min. b i j 1 atm. voor de l u c h t i n v o e r van

het drukvat en de pneumatische a f s l u i t e r . Om t i j d e n s het onderstromen het proces te kunnen b e g e l e i d e n en een a a n t a l metingen te doen moeten de volgende gegevens worden g e r e g i s t r e e r d .

- c o n c e n t r a t i e m e t e r - s n e l h e i d s m e t e r - drukmeter op Co. - v i j z e l d r u k k e n

A l l e handelingen voor het onderspoelen wor-den v a n u i t een c e n t r a l e cabine g e c o o r d i n e e r d H i e r v o o r i s een p l a a t s i n het v e n t i l a t i e g e -bouw b i j de ingang van het tunnelelement b i j z o n d e r g e s c h i k t . G e r e g i s t r e e r d e grootheden moeten h i e r d i r e k t a f l e e s b a a r z i j n . V a n u i t de c e n t r a l e cabine moeten d i r e k t e v e r b i n d i n g e n aanwezig z i j n met de bemanning op de z u i g e r en de p l o e g i n de tunnelelementen. Om bovengenoemde r e g i s -t r a -t i e -te kunnen u i -t v o e r e n moe-t de volgende i n s t r u m e n t a t i e worden aangebracht: Benodigde i n s t r u m e n t a t i e op z u i g e r : - 1 c o n c e n t r a t i e m e t e r 0 0,3m - 1 s n e l h e i d s m e t e r 0 0,3m - 1 vacuummeter - 1 drukmeter a c h t e r de pomp(meetbereik 0-35 mwk) - 1 t o e r e n t e l l e r motor(meetbereik 0-1500 t o e r e n ) Benodigde i n s t r u m e n t a t i e onderspoelpunten: - 1 drukmeter op c o n t r o l e l e i d i n g Co van

punt, dat onderspoeld w o r d t ( e l e k t r o n i s c h meetbereik 0-25 mwk)

- 1 drukmeter op c o n t r o l e l e i d i n g Co van het onderspoelpunt dat onderspoeld gaat worden(mechanisch meetbereik 0-25 ~wk) - 1 drukmeter op c o n t r o l e l e i d i n g Cb van

punt, dat onderspoeld wordt(mechanisch meetbereik 0-25 mwk)

(20)

- 1 drukmeter op c o n t r o l e l e i d i n g Cb van punt, dat o n d e r s p o e l d gaat worden(mecha-n i s c h meetbereik 0-25 mwk). Benodigde i n s t r u m e n t a t i e d r u k v a t : - 1 p e i l g l a s aan b u i t e n z i j d e d r u k v a t - 1 drukmeter op d r u k v a t ( m e e t b e r e i k 0-35 mwk) Benodigde i n s t r u m e n t a t i e t u n n e l o p l e g r e a c -t i e s : - 12 drukmeters voor de v i j z e l d r u k k e n Een b e l a n g r i j k i n s t r u m e n t b i j het b e s t u r e n van het onderstroomproces i s de noodstop l o o p t op een bepaald moment de druk onder de v l o e r steeds hoger op, dan moet het on-derstromen d i r e k t g e s t o p t kunnen worden, om te voorkomen dat het element o p g e t i l d wordt van z i j n o p l e g g i n g e n . H i e r i n i s v o o r z i e n door de pneumatische a f s l u i t e r die v a n u i t de c e n t r a l e cabine wordt be-d i e n be-d . A l s be-deze a f s l u i t e r worbe-dt geopenbe-d gaat de v l o e i s t o f s t r o o m t e r u g de r i v i e r i n . Het e e r s t e g e d e e l t e van de p e r s l e i -d i n g -dee-d -d i e n s t a l s w e e r s t a n -d s l e i -d i n g . Om t i j d e n s het onderstromen d e z e l f d e k a -r a k t e -r i s t i e k te houden we-rd een wee-r- weer-s t a n d weer-s l e i d i n g van 0 0,2m met e n k e l e

bochten g e b r u i k t . Naarmate het onderstroom-punt v e r d e r van het l a n d h o o f d Dordrecht weg l a g werd de w e e r s t a n d s l e i d i n g i n g e k o r t . 3•2. U i t v o e r i n g .

3.2.1. Werkmethode.. a. Benamingen.

I n de b e s c h r i j v i n g worden de volgende aan-d u i aan-d i n g e n gehanteeraan-d: a.1 Elementen. ZV.'UNDRECHT DORDRECHT \ Eitri Eeio :% ^ « ; .2 : i i i s 3: I 32 30 29 3= 2; 22 20 '9 Ii 15 2 • - e t : - i' i 1 ' ' !!

! !

| j !l p J i' 3 9 37 35 33 j 3T 29 27 25 23 2' '9 17 || -5 '3 1 1 9 - 5 3

(21)

18

-£ mi

Er z i j n d r i e elementen EZW r E t i i , EDo.

E l k element h e e f t kopschot noord(Kjj). en een kopschot z u i d (^_)* a.2 L e i d i n g e n .

Door e l k element l o p e n twee hoofdaan-v o e r l e i d i n g e n een langs de w e s t e l i j k e v e n t i l a t i e k o k e r (w) BLAUV een l a n g s de o o s t e l i j k e v e n t i l a t i e k o k e r (0) ROOD tussen_.deze l o p e n d w a r s v e r b i n d i n g e n (D) GROEH ' .. . . I I ... E Co n a T -20 18 T o it i o '2 10 21 19 17 15 13 9 W£ST a.3 Ondersnoelpunten. E l k e element h e e f t p e r h o o f d l e i d i n g 8 on-d e r s p o e l p u n t e n genummeron-d van z u i on-d naar noord. De onderspoelpunten i n de w e s t e l i j k e h o o f d l e i d i n g z i j n oneven genummerd van

1 t/m 47«

De onderspoelpunten i n de o o s t e l i j k e hoofd-l e i d i n g z i j n even genummerd van 2 t/m 48. a.4 A f s l u i t e r s .

B i j een onderspoelpunt (n) kunnen aanwezig z i j n : B a l n a. B a l a f s l u i t e r i n de v l o e r b. A f s l u i t e r i n de a f t a k l e i d i n g c. A f s l u i t e r i n l e i d i n g g e d e e l t e na onderspoelpunt d. A f s l u i t e r i n de d w a r s l e i d i n g , genoemd naar het d i c h t s t b i j g e -l e g e n onderspoe-lpunt A f s l , A f s l , n n A f s l . n

(22)

A F 5 L . 1 9b BAL 19 fil A F S L . 1 90 BAL 17 A = S L 1 7b u AF St_17c A r S L J 7v a.5 C o n t r o l e l e i d i n g e n . B i j a l l e onderspoelpunten z i t t e n 2 c o n t r o l e -l e i d i n g e n waarop een kraan o f drukmeter t e monteren i s . Een mondt u i t onder de b a l a f -s l u i t e r en een boven de b a l .

A a n d u i d i n g Co = c o n t r o l e onder en Cb = con-t r o l e boven.

Be druk gemeten v i a c o n t r o l e l e i d i n g Co b i j het s t a r t e n van h e t onderspoelen, wordt Po genoemd. afsluiter 0,30 m. b Onderspoelvolgorde z::v.drzzh~ \ O O R O R E ' H Er.v J L * 9 _ • : rt a : . . ' i s : 33 :s

(23)

20

-1 S t a r t EDo, onderspoelen punt -1 en verzanden v i a punt 3

2 " " " » 2 " " 4 J « n H j I I ti c 4 »• " » " 4 " " 6 ^ I I I I I I I t C^ 11 I l y 6 " " M " 6 " " 8 y I I i l I I I I y n " O, 8 " " " " 8 " " 1 0 9 M t t I I I I Q I I I I -] -| 10 " " " " 1 0 " " 1 2 1 -j i t n I I i t -j .j n i t -j ^ -] 2 " " " " 1 2 " " 1 4 -| ^ I I I I I t I I -| J I I l l .J C 14 " " " " 1 4 " " 1 6 -| rj n " ti I I -j rj n H ^ y 16 " " " " 1 6 " " 1 8 l o s k o p p e l e n o o s t l e i d i n g van EDo en monteren i n de o o s t l e i

-d i n g van E2W.

17 S t a r t EMi , onderspoelen punt 17 en verzanden v i a punt 19 18 1! i t n I I 18 i t i t 20 19 II i t t i n 19 n i t 21 20 I I •t n n 20 i t i t 22 21 11 i t i t I I 21 t i n 23 22 II t i I I I I 22 i i I I 24 23 It I I n i t 23 i i i t 25 24 It i t i t I I 24 t i i t 26 25 II I I i i i t 25 i t n 27 26 II n I I i t 26 i t H 28 27 I I n t i n 27 I I t i 29 28 II M i i i t 28 I I i t 30

l o s k o p p e l e n o o s t l e i d i n g van EMi t u s s e n punt 16 sn punt 28 en monteren i n de w e s t l e i d i n g E2W.

l o s k o p p e l e n d w a r s l e i d i n g tussen punten 17 en 18 en monteren tussen punten 31 en 32.

29 S t a r t EZw, onderspoelen punt 48 en verzanden v i a punt 46

30 ii ii it it 47 t! n 45 31 I I it ii n 46 11 it 44 32 H ii I I n 45 11 ii 43 33 I I I I ii I I 44 11 it 42 34 I I it ti n 43 11 ii 41 35 it ii I I ti 42 I I it 40 36 it I I I I it 41 I I ti 39 37 it it n ii 40 I I ii 38

(24)

38 S t a r t EZw, onderspoelen punt 39 en verzanden v i a punt 37 39 " " » " 38 " " 36 40 " " » 37 » " 35 41 " " " " 36 " " 34 42 " » » " 35 - » 33 43 " " H 34 n n 32 44 » •< » *• 33 *• " 31 45 S t a r t E M i , onderspoelen punt 31 en verzanden v i a punt 29 46 " " " " 29

47 " " " " 32 en verzanden v i a punt 30 48 " " " " 30 " " 29

AQ 11 11 11 11 o n 11 n 0 0

Demontage en a f v o e r

c. V u l l e n van de l e i d i n g i n EMI en EDo.

c.1 A l l e a f s l u i t e r s i n EDo en EMi worden geopend, a f s l u i t e r s 27b en 28b s l u i t e n . c.2 K o r t s l u i t e n c o n t r o l e l e i d i n g e n Co en Cb van onder-s p o e l p u n t 25 en 26, d.m.v. een 1" onder-s l a n g . c.3 O n t l u c h t i n g s k r a a n drukvat s l u i t e n , r e g e l v e n t i e l op 30 mwk. c.4 V u l l e n p e r s l e i d i n g v i a k o r t s l u i t i n g l e i d i n g Co, Cb van punt 25 en 26, t o t b u i t e n w a t e r n i v e a u . c.5 c.6 S l u i t e n a f s l u i t e r s i n p e r s l e i d i n g v o o r b i j het te onderspoelen punt a f s l u i t e r s b en c. De a f s l u i t e r s a b l i j v e n geopend. c.7 S l u i t e n a f s l u i t e r s w i s s e l . c.8 S t a r t e n waterpomp. c.9 S t a r t e n zandpomp, l a a g t o e r e n t a l . c. 10 Gereed voor o n d e r s p o e l p r o c e d u r e . d. Onderspoelen punt N. d. 1 Waterpomp a a n s l u i t e n op z u i g z i j d e zandpomp. d.2 Openen a f s l . w i s s e l . Voor oneven nummers w i s s e l

west, voor even nummers w i s s e l o o s t . d.3 S l u i t e n a f s l . n*5

d.4 M e t i n g en n o t a t i e i n punt n.

d.5 I n s t e l l e n r e g e l v e n t i e l drukvat 25 mwk. d.6 Omzetten v l i n d e r k l e p voor zandpomp, waardoor

(25)

22

d.7 Door v a r i e r i n g t o e r e n t a l zandpomp, s n e l h e i d i n -s t e l l e n tu-s-sen 3,2 en 3>4 m / -s e c , verwacht b i j 400 a 500 toeren/min. op de zandpomp.

d.6 T o e r e n t a l waterpomp z o d a n i g r e g e l e n dat er v o l -doende trompwater aanwezig i s .

d.9 ^'"m 1,4 t/m3 gedurende de t i j d , dat de druk i n

het ondexspoelpunt n i e t boven Po + 1,2 mwk komt en geen der v i j z e l d r u k k e n onder de 150t komt.

d.10 I n d i e n de druk i n het onderspoelpunt of de v i j z e l d r u k k e n de grens u i t punt 9 gaan over-s c h r i j d e n , ^ m t e r u g nemen t o t max. 1,2 t/m3.

De druk i n het onderspoelpunt mag dan n i e t meer bedragen dan Po + 1,25 mwk, t e r w i j l geen der v i j z e l d r u k k e n minder mag z i j n dan 100 t .

I n d i e n deze grenzen worden overschreden z i e j en k.

d.11 Gedurende het gehele proces t o e r e n t a l dusda-n i g r e g e l e dusda-n , dat 3>2>£v^3,4 m/sec.

d. 12 I n d i e n zand c o n t r o l e l e i d i n g Co van onderspoel punt n + 2 h e e f t b e r e i k t ( z i e c o n t r o l e meting op p e r s s t r a a l , moet punt n v o l g e n s procedure e verzand worden.

e. Verzanden punt n v i a -punt n + 2. e. 1 $ m + 1,1 t/m3.

e.2 Openen a f s l . n + 2a.

e«3 A f s l . n^ i n 2 min. 20 s l a g e n opendraaien. e.4 Na 10 min. a f s l . n i n 2 min. s l u i t e n ,

a f s l . n^3 v o l l e d i g openen.

e.5 Gedurende gehele proces t o e r e n t a l dusdanig r e g e l e n , dat 3 » 2 ^ v ^ 3 , 4 m/sec.

e.6 A f t a p p e n water v i a Cb, punt n, drukmeting Co en Cb punt n. I n d i e n na a f t a p p e n water v i a k r a a n op Cb, druk Cb en Co g e l i j k i s , s l u i t de b a l a f s l u i t e r n i e t , z i e q. e. 7 W a t e r d r a a i e n gedurende 5 - i n . op punt n + 2. f. Opnieuw s t a r t e n p r o c e s , na s t o p . f. 1 I n d i e n l e i d i n g o n d e r w a t e r s p i e g e l n i e t g e v u l d i s , s t a r t e n punt c.2. f.2 I n d i e n l e i d i n g g e d e e l t e onder de w a t e r s p i e g e l nog g e v u l d i s , s t a r t e n punt c»5«

(26)

-23-1*5 I n d i e n gehele l e i d i n g gevuld i s , s t a r t e n pun t c.7•

e. C o n t r c l e m e t i n g op p e r s s t r a a l .

C o n t r o l e g e s c h i e d t v i a de i n d.12 genoemde oontro-l e oontro-l e i d i n g e n Co.

De c o n t r o l e op m o g e l i j k e aanwezigheid van zand onder c o n t r o l e p u n t b e g i n t i n d i e n :

a. de druk i n het onderspoelpunt de waarde Po + 1.10 o v e r s c h r i j d t .

b. de h o e v e e l h e i d zand onder h e t o n d e r s p o e l -punt g r o t e r i s dan 250 m .

C o n t r o l e aanwezigheid zand door a f t a p p e n water u i t Co met d e b i e t van tenminste 1 l i t e r / s e c , gedurende tenminste 5 seconden(+ 1 emmer v o l ) . g-3 De c o n t r o l e s worden om de 5 minuten h e r h a a l d . g.4 I n d i e n een zandwatermengsel meegevoerd wordt,

i s de p e r s s t r a a l b e r e i k t .

g«5 C o n t r o l e op zand aan b u i t e n z i j d e t u n n e l door p e i l i n g met v l e t .

MAATREGELEN IK BIJZONDERE OMSTANDIGHEDEN. h. Noodstop.

h.1 Pneumatische a f s l u i t e r a c h t e r l e i d i n g 0 0,20m bovenop h e t v e n t i l a t i e g e b o u w openen.

h.2 w a t e r d r a a i e n z u i g e r gedurende minimaal 1 minuut(door wegvallen druk s l a a t b a l a f s l . d i c h t ) . h.3 Stoppen z u i g e r . h.4 S l u i t e n a f s l u i t e r i n a f t a k l e i d i n g o n d e r s p o e l -punt . h.5 L a t e n leegstromen v e r t i k a a l p i j p g e d e e l t e door openen a f s l . o n d e r i n v e n t i l a t i e g e b o u w . h.6 S l u i t e n a f s l u i t e r s bovenop en o n d e r i n v e n t i -l a t i e g e b o u w , o n t -l u c h t e n -l e i d i n g ( c ) . h.7 S t a r t e n pomp, w a t e r d r a a i e n .

h.6 Openen a f s l u i t e r s voor punt waarop verzand z a l worden, z i e e.

h.9 W a t e r d r a a i e n gedurende 10 minuten met s n e l -h e i d t u s s e n de 3,2 en 3>4 m/sec.

h.10 Openen a f s l u i t e r i n a f t a k l e i d i n g o n d e r s p o e l -punt .

(27)

24

-h.12 Met water doorspoelen onderspoelpunt t o t d a t druk l a g e r i s dan Fo + 1,00 mwk.

h.13 M e n g s e l d r a a i e n volgens d.6.

h.14 I n d i e n b a l n i e t loskomt, l e i d i n g s n e l h e i d = Om/sec. V i a Cb zandwatermengsel a f t a p p e n waar-door prop v e r w i j d e r d wordt.

j . Druk i n onderspoelpunt wordt t e hoog.

I n d i e n de druk i n het onderspoelpunt de waarde Po + mwk d i e i g t te o v e r s c h r i j d e n ( z i e d.10).

- w a t e r d r a a i e n , t o t d a t druk i n onderspoelpunt l a g e r i s dan Fo + 1,00 mwk, h i e r n a weer mengseldraaien. I n d i e n de druk ondanks w a t e r d r a a i e n nog door

b l i j f t s t i j g e n t o t Po = 1,75 mwk: - Koodstop.

k. Vj.jzeidrukken worden t e l a a g .

I n d i e n een der v i j z e l d r u k k e n van de tunnelelementen minder dan 100 t o n *'ordt:

- W a t e r d r a a i e n t o t d a t de v i j z e l d r u k k e n g r o t e r z i j n dan 150 t o n p e r stuk, h i e r n a weer mengseldraaien. I n d i e n de v i j z e l d r u k k e n ondanks w a t e r d r a a i e n nog b l i j v e n d a l e n t o t 50 t o n p e r stuk: - Koodstop. 1• Pomp s l a a t a f : Koodstop. m. L e i d i n g v e r z a n d t : Koodstop.

n. Pomp kan gevraagde d e b i e t n i e t l e v e r e n . - W a t e r d r a a i e n gedurende 5 minuten. - S l u i t e n a f s l u i t e r w i s s e l . - Stoppen pomp. - V e r m i n d e r i n g ingevoegde l e n g t e 0 0,20 - S t a r t e n proces volgens f . 0 . Pomp l e v e r t te grote d e b i e t . - W a t e r d r a a i e n gedurende 5 minuten. - S l u i t e n a f s l u i t e r w i s s e l . - Stoppen pomp. - V e r g r o t i n g ingevoegde l e n g t e 0 0,20m. - S t a r t e n proces volgens f .

(28)

-25-p• Druk i n onderspoelpunt v a r i e e r t s t e r k .

B e m p i n g c a p a c i t e i t drukvat v e r g r o t e n door v e r g r o -t i n g l u c h -t v o l u m e i n drukva-t d.m.v. compressor. - Luchtvolume n i e t g r o t e r dan 3,5 m3( z i e p e i l g l a s )

q. B a l a f s l u i t e r s l u i t n i e t .

- A f t a p p e n water v i a Cb, waardoor zand, dat boven b a l z i t , meegenomen wordt.

- Schoonspoelen b a l a f s l u i t e r met water, d e b i e t van 0,1 m3/ s e c , door a f s l u i t e r a f t a k l e i d i n g

s l e c h t s g e d e e l t e i i j k te openen.

- I n d i e n beide bovenstaande methoden f a l e n , v i a c o n t r o l e l e i d i n g Cb r u i m t e boven b a l a f s l u i t e r v o l g r o u t e n .

3.2.2. K r a c h t e n s p e l t.g.v. het onderstromen.

T i j d e n s het onderstromen z i j n t a l van m e t i n -gen u i t g e v o e r d . Be vol-gende gegevens z i j n g e r e g i s t r e e r d . ( z i e b i j g e v o e g d e b i j l a g e 3.2.2.A(gedeelte van de r a p p o r t e n ) en b i j l a g e 3'2.2.B, g e d e e l t e van een 3 punts r e -c o r d e r ).

1. w a t e r s t a n d t.o.v. NAF.

2. de v i j z e l d r u k van de pennen (N en Z) 3. de " " " tanden (N en Z)

4. de druk t.p.v. het onderstroompunt i n mwk(B) 5. de s n e l h e i d van het mengsel(V)

6. de c o n c e n t r a t i e van het m e n g s e l ( j )

Aan de hand van de r e g i s t r a t i e s 1 en 4 kan de druktoename (AH) i n het punt t.g.v. het onder-stromen worden berekend. E e i n d -(H b e g i n + w.s. b e g i n - w.s. e i n d ) =AH.

Aan de hand van de r e g i s t r a t i e s 5 en 6 kan de p r o d u k t i e worden berekend.

Be g r o o t t e van de p e r s s t r a a l werd g e c o n t r o l e e r d door, b i j het c o n t r o l e p u n t van de e e r s t v o l g e n d e onderstroomopening zand a f te tap-pen. Het

b l e e k , dat wanneer de pannekoek voldoende g r o o t was, genoemd c o n t r o l e p u n t zand g a f .

(29)

26

-3.2.3* P r o d u k t i e h o e v e e l h e d e n en t i . j d .

Be v r i j e r u i m t e onder het tunnelelement bedroeg +_ 0,60m, de breedte van de z i n k s l e u f was 60m met t a l u d 1:4 en de l e n g t e 345m• ^a het

onder-stromen b l e e k naast de t u n n e l het zand _+ 1m v e r t i k a a l omhoog te z i j n gekomen z i e

onder-De v e r w e r k t e h o e v e e l h e i d zand bedroeg 23-400 m , u i t bovenstaande gegevens was t h e o r e t i s c h bere-kend dat + 19.000 m3 n o d i g zou z i j n .

Deze h o e v e e l h e i d zand werd verwerkt i n 238 uur. D i t komt neer op 98,32 m zand per uur.

B i j een c a p a c i t e i t van 800 m mengsel per uur g e e f t d i t een gemiddeld volume gewicht van 1,12 t/m3. D i t gemiddelde volumegewicht kan per

g e v a l s t e r k v a r i e r e n , en i s i n g r o t e mate a f -h a n k e l i j k van de g r o o t t e van de p e r s s t r a a l en de t o e l a a t b a r e opwaartse k r a c h t . B i j de D r e c h t -t u n n e l werd begonnen me-t een c o n c e n -t r a -t i e van 1,4 t o t een bepaalde p e r s s t r a a l - g r o o t t e , waarna langzaam de c o n c e n t r a t i e werd teruggenomen, naarmate de p e r s s t r a a l g r o t e r werd.

Het zand .verd g e l e v e r d door Bos & K a l i s West-m i n s t e r en was a f k o West-m s t i g u i t het "gat van de V i s s c h e n " i n de Dordtse B i e s b o s c h .

3.2.4- C o n t r o l e .

V e r s c h i l l e n d e f a c e t t e n van het onderstroompro-ces werden t i j d e n s het onderstromen gemeten en g e r e g i s t r e e r d . Andere dingen werden a c h t e r a f g e c o n t r o l e e r d .

Onder 3-2.2. i s een opsomming gegeven van de dingen d i e werden g e r e g i s t r e e r d t i j d e n s het onderstromen.

(30)

27-De volgende zaken werden a c h t e r a f g e c o n t r o l e e r d . a. De f i j n h e i d van het zand.

Van i e d e r aangevoerd s c h i p zand werden mon-s t e r mon-s genomen, d i e werden u i t g e z e e f d i n h e t l a b o r a t o r i u m van "Bos K a l i s Westminster" te Papendrecht.

Een r e s u l t a a t van zo'n a n a l y s e i s h i e r b i j opgenomen(bijlage 3-2.4«A).

De f i j n h e i d van h e t zand v a r i e e r d e van d50 = 160 - 270 u m

b. Boor middel van echolood p e i l i n g e n en d u i -k e r c o n t r o l e werd nagegaan hoe hoog h e t zand v l a k naast de t u n n e l na het onderstromen was komen te l i g g e n .

c. Na h e t gereed komen van h e t onderstromen en na h e t a f z e t t e n van de elementen op h e t

aangebrachte zandbed werden r e g e l m a t i g hoogtemetingen gedaan aan een a a n t a l i n de t u n n e l aangebrachte bouten. De r e s u l t a t e n daarvan z i j n opgenomen i n b i j g a a n d e g r a f i e -k e n ( b i j l a g e n 3-2.4« B, C en B ) . d. Na h e t a f z e t t e n van de t u n n e l op h e t zand-bed werden i n z i n k e l e m e n t 3 s o n d e r i n g e n u i t g e v o e r d . Het door h e t L.G.M. u i t g e b r a c h -te r a p p o r t ervan i s h i e r b i j i n t o t a l i t e i t opgenomen ( b i j l a g e 3.2.4.E). 3.2.5. Afwerken onderstroompunten. De onderstroompunten z i j n na h e t onderstromen boven de b a l dichtgemaakt. De b a l a f s l u i t i n g i s g e c o n t r o l e e r d op l e k k a g e , waarna de r u i m -te boven de b a l werd g e v u l d met beton met een a n t i k r i m p m i d d e l . Na v e r h a r d i n g werd het beton a f g e g o t e n met bitumen. Op h e t punt i s toen een b l i n d f l e n s met p a k k i n g g e p l a a t s t . De c o n t r o l e p i j p j e s z i j n g e v u l d met een k r i m p v r i j e m o r t e l .

3.2.6. Opmerkingen.

Het i s n u t t i g om v o o r a l op een g e t i j d e r i v i e r de &H d i r e k t a f t e l e z e n .

(31)

28 -4. Onderstromen K i l t u n n e l .

Deze t u n n e l vormt een v e r b i n d i n g t u s s e n het e i l a n d van Dordrecht en de Hoeksche Waard en d i e n t a l s v e r v a n g i n g van het pontveer b i j 's Gravendeel. De t u n n e l k r i j g t b i j Dordrecht een a a n s l u i t i n g op de A16 en i s i n de Hoeksche Waard a a n g e s l o t e n op het p r o v i n c i a l e wegennet. De t u n n e l werd gebouwd i n opdracht van de " S t i c h t i n g Tunnel Dordtse K i l " , en werd ontworpen en i n u i t v o e r i n g gebracht door de d i r e k t i e S l u i z e n en Stuwen.

Genoemde s t i c h t i n g , w a a r i n een a a n t a l belangheb-bende gemeenten en de p r o v i n c i e z i t t i n g hebben, gaat de t u n n e l e x p l o i t e r e n a l s t o l t u n n e l . De hoofdaannemer van het bestek was de Kombinatie Tunnelbouw, samengesteld u i t :

a. D i r k V e r s t o e p B.V.

b. K o n i n k l i j k e Nederhorst Bouw B.V. c. van Eattum & B l a n k e v o o r t B.V.

Het onderstromen werd u i t g e v o e r d door de Bagger-m _ a t s c h a p p i j Bos &aBagger-mp; K a l i s B.V. Be s i t u a t i e van de

t u n n e l met de d a a r b i j behorende doorsneden z i j n h i e r b i j opgenomen(bijlage 3A van de B r e c h t t u n n e l en 4 B ) . 4.1. V o o r b e r e i d i n g e n t o t onderstromen. . 4.1.1. I n t e s t o r t e n o n d e r d e l e n ( b i j l a g e 4-1.1.-A) H i e r o n d e r v e r s t a a n we: a. Be 36 onderstroomopeningen i n de v l o e r e n ( b i j l a g e 3.1.1.-B van de D r e c h t t u n n e l ) . b. De 3 s o n d e e r o p e n i n g e n ( b i j l a g e 3*1.1-C van de D r e c h t t u n n e l ) . c. De 30 c o n t r o l e p u n t e n ( b i j l a g e 2.1.1.-C van de V l a k e t u n n e l ) . d. De doorvoeringen i n de k o p s c h o t t e n t.b.v. het o n d e r s t r o m e n ( z i e b i j l a g e 2.1.1.-E van de V l a k e t u n n e l ) . 4.1.2. Berekeningen. E v e n a l s b i j de V l a k e t u n n e l en de B r e c h t t u n n e l i s men b i j de b e r e k e n i n g u i t g e g a a n van de i n h o o f d s t u k 1, genoemde l i t e r a t u u r . 2 9

(32)

-Voor een d e t a i l b e r e l c e n i n g i s men op d e z e l f d e manier t e werk gegaan a l s i n b i j l a g e

3.1.2-A van de D r e c h t t u n n e l .

Op b i j l a g e 4.1.2.-A i s een b e r e k e n i n g gemaakt van de benodigde o p l e g r e a c t i e s t i j d e n s het onderstromen t.g.v. de opwaartse k r a c h t door: - de p e r s s t r a a l

- s c h e e p v a a r t k r a c h t e n - s t r o m i n g

B i j l a g e 4»1»2.-B i s het d r a a i b o e k van de be-nodigde w a t e r b a l l a s t t i j d e n s h e t onderstromen. 4.1.3- I n s t a l l a t i e . De voor de K i l t u n n e l g e b r u i k t e i n s t a l l a t i e i s p r e c i e s d e z e l f d e a l s d i e voor de B r e c h t t u n n e l i s g e b r u i k t . ( z i e h o o f d s t u k 3-1-3- onderstromen B r e c h t t u n n e l ) . 4-2. U i t v o e r i n g . 4.2.1. Verkmethode. a. Benamingen. I n de b e s c h r i j v i n g e n worden de volgende a a n d u i d i n g e n gehanteerd. *'-a.1 Elementen.

% ^ Element 2 Element 3

4 "

Element 1

West 36 34 32 30 28 26 • • • • • • 24 22 20 18 16 14 • • • • e • • - 23 21 19 17 15 13 • •• . • . • • • * 12 10 8 6 4 2 • • • • • • 35. 33 31 29 27 25 * * • • • • 24 22 20 18 16 14 • • • • e • • - 23 21 19 17 15 13 • •• . • . • • • * . 1 1 9 7 5 3 1 • ' • • • • ' • Oost

Er z i j n 3 elementen E2, E3 en E1. a.2 L e i d i n g e n .

Door e l k element l o p e n twee hoofdaanvoer-l e i d i n g e n : een l a n g s de z u i d e l i j k e onderspoelpunten (Z) blauw een l a n g s de n o o r d e l i j k e onderspoelpunten (N) rood t u s s e n de l o p e n d w a r s v e r b i n d i n g e n ( L ) groen a.3 Ondersuoelen. E l k element h e e f t p e r h o o f d l e i d i n g 6 onder-spoelpunten genummerd van oost naar west. De onderspoelpunten i n de z u i d e l i j k e hoofd-l e i d i n g z i j n oneven genummerd van 1 t/m 35•

(33)

30

-De onderspoelpunten i n de n o o r d e l i j k e hoofd' l e i d i n g z i j n even genummerd van 2 t/m 36. a.4 A f s l u i t e r s .

B i j een o n d e r s p o e l p u n t ( n ) kunnen aanwezig z i j n : a. B a l a f s l u i t e r i n de v l o e r B a l n b. A f s l u i t e r i n de a f t a k l e i d i n g A f s l . n c. A f s l u i t e r i n l e i d i n g g e d e e l t e na onderspoelpunt A f s l . n d. A f s l u i t e r i n de d w a r s l e i d i n g , genoemd naar h e t d i c h t s t b i j gelegen onderspoelpunt A f s l . n a.5 C o n t r o l e l e i d i n g e n . B i j a l l e onderspoelpunten z i t t e n 2 c o n t r o l e l e i d i n g e n waarop een k i a a n of drukmeter te monteren i s .

Een mondt u i t onder de b a l a f s l u i t e r en een boven de b a l a f s l u i t e r .

A a n d u i d i n g Co = C o n t r o l e onder en Cb = cont r o l e boven. Be druk gemeconten v i a c o n cont r o l e

-l e i d i n g Co b i j het s t a r t e n van het onder-s p o e l e n , wordt Po genoemd.

De druk gemeten v i a c o n t r o l e l e i d i n g Cb kan na onderspoelen i n d i c a t i e z i j n voor het

s l u i t e n van de b a l a f s l u i t e r . O n d e r s p o e l v o l g o r d e .

S t a r t moot 1 punt 1 en verzanden v i a punt

i t i t 2 3 4 5 6 7 8

S t a r t moot 1 punt 9 en verzanden v i a punt 11

S t a r t moot 3 10 11 12 13 14 15 16 17 3 4 5 6 7 6 9 10 12 13 14 15 16 17 18 19

(34)

S t a r t moot 3 punt I I n I I I I 11 I I S t a r t moot 2 punt i t n i t I I t i i t i i i t I I n i t n I I I I I I i t I I i t i t i t i t i i S t a r t moot 3 punt i i t i H I I V u l l e n van de l e i d i n g . c.1 Openen a l l e a f s l u i t e r s i n de o n d e r s p o e l l e i d i n g c.2 K o r t s l u i t e n c o n t r o l e l e i d i n g e n Co en Cb van het d i e p s t gelegen onderspoelpunt d.m.v. 1" s l a n -gen(2 s t u k s ) c.3 O n t l u c h t i n g s k r a a n drukvat s l u i t e n , r e g e l ven-t i e l op 30 mwk

c.4 L e i d i n g i n tunnel o n t l u c h t e n op hoogste punten C»5 V u l l e n p e r s l e i d i n g t o t b u i t e n water n i v e a u c.6 S l u i t e n a l l e a f s l u i t e r s b en c van punt 1 t/m

24 en a l l e a f s l u i t e r s a van punt 36 t/m 24 c.7 S l u i t e n a f s l u i t e r b e g i n t u n n e l en s t a r t e n

waterpomp z u i g e r , o n t l u c h t i n g g e d e e l t e boven water doer 1" a f s l u i t e r op hoogste punt w a l -l e i d i n g e n .

c. 8 Na o n t l u c h t i n g openen a f s l u i t e r aan h e t b e g i n van de t u n n e l en s t a r t e n met het onderspoelen Procedure onderspoelpunt i n K i l t u n n e l . d. 1 w a t e r d r a a i e n op onderspoelpunt n d.2 M e t i n g en n o t a t i e Po i n onderspoelpunt n en n o t a t i e van de w a t e r s t a n d . 19 " 11 t i 11 21 20 " 11 11 i t 22 21 " 11 11 11 23 36 en verzanden v i a punt 34 35 " 11 11 11 33 34 " n 11 11 32 33 " n 11 11 31 32 " 11 M t i 30 31 " 11 I I 11 29 30 " n I I 11 28 29 - i 11 11 11 27 28 " 11 It t i 26 27 " 11 f t 11 25 26 « 11 I I 11 24 25 " 11 I I n 23 24 " 11 I I 11 22 23 22 en verzanden v i a punt 23

(35)

32

-d.3 B e g i n mengseldraaien, m e n g s e l s n e l h e i d t u s s e n 3,0 en 3,4 m/sec b i j 400 a 500 omw/min op de zandpomp. d.4 I n d i e n de v i j z e l d r u k afname t . o . v . de n u l s t a n d

gesommeerd van a l l e v i j z e l s of voor e l k e v i j z e l a p a r t > 50 ton ft m max ^ 1,2 t f / m3 .

d.5 I n d i e n de v i j z e l d r u k afname t.o.v. de n u l s t a n d gesommeerd van a l l e v i j z e l s of voor e l k e v i j z e l a p a r t > 50 ton en < 120 ton ^m< 1,2 t f / m3 .

d.6 I n d i e n de v i j z e l d r u k afname n e u s v i j z e l t.o.v. de n u l s t a n d >120 ton e n < 1 7 0 t o n ^ m < 1 , 1 tf/m3 I n d i e n de v i j z e l d r u k afname t.o.v. de n u l s t a n d gesommeerd van a l l e v i j z e l s of voor de p e n v i j z e l s a p a r t >120 en<190 t o n ^ m <1,1 t f / m3.

d.7 I n d i e n de i n d6 genoemde eindwaarden b i j een r u s t i g l o p e n d proces worden b e r e i k t , langzaam a f n e -mende v i j z e l d r u k k e n en g e l i j k m a t i g e c o n c e n t r a t i e zand-watermengsel, kan het punt verzand worden. d.8 I n d i e n het proces te s n e l v e r l o p e n i s , s n e l a f

-nemende v i j z e l d r u k k e n en o n r e g e l m a t i g e concen-t r a concen-t i e zand-waconcen-termengsel, moeconcen-t b i j heconcen-t b e r e i k e n van de i n d6 genoemde eindwaarden water g e d r a a i d worden, waarna de v i j z e l d r u k k e n t e r u g moeten naar de i n d.5 genoemde eindwaarden, a l v o r e n s weer zand-watermengsel te gaan d r a a i e n v o l g e n s punt d.6.

d. 9 I n d i e n de v i j z e l d r u k a f n a m e van de n e u s v i j z e l ondanks het waterdraaienj>180 t o n , noodstop. I n d i e n de v i j z e l d r u k afname t.o.v. de n u l s t a n d gesommeerd van a l l e v i j z e l s of voor e l k e pen-v i j z e l apart^»200 t o n , noodstop.

e. Procedure verzanden punt 0 t/m 21 e. 1 A f s l u i t e r n2 20 s l a g e n opendraaien e. 2 ft m + 1,1 t/m3

e.J na +.10 min. (+ 15 m3 zand) a f s l u i t e r nb v o l l e

-d i g openen en a f s l u i t e r na i n 2 min. s l u i t e n

e.4 Gedurende 5 min. w a t e r d r a a i e n op o n d e r s p o e l -punt (n + 2)

e. 5 O v e r s c h a k e l e n naar p u n t ( n + 1) f. Procedure verzanden punt 36 t/m 24

f. 1 A f s l u i t e r ( n - 2 )a 16 s l a g e n opendraaien

(36)

-33-f . 2

Ym

- + 1,1 t/m3 f.3 Na + 10 min(+ 15 m3 zand) a f s l u i t e r ( n - 2 )a v o l -ft l e d i g openen en a f s l u i t e r n i n 2 min. s l u i t e n . f.4 Gedurende 5 min w a t e r d r a a i e n op o n d e r s p o e l -punt (n-2 ) f. 5 O v e r s c h a k e l e n naar p u n t ( n - l ) . g. Procedure s l u i t e n o n d e r s p o e l p a t r o o n .

g. 1 Onderspoelen punt 23> maar e c h t e r n i e t v e r z a n den, i n p l a a t s daarvan schoonspoelen met v e r -hoogde s n e l h e i d V = 3,4 a 3>6 m / s e c , gedu-rende tenminste 15 min.

g.2 Onderspoelen punt 22 v i a o m l o o p l e i d i n g b i j punt 23 en verzanden door d e b i e t g e d e e l t e l i j k naar punt 23 te l a t e n gaan. ( a f s l u i t e r 2 3&

+ 12 s l a g e n open). D i t verzanden b i j l a g e

c o n c e n t r a t i e ym = + 1,05 t f / m3 duurt + 20 min.,

h i e r n a pomp stoppen met k l e i n r e s t a n t zand i n de l e i d i n g .

N.B. H o e v e e l h e i d zand i n l e i d i n g verminderen door na _+ 2 min. w a t e r d r a a i e n t e stoppen. (water h e e f t onderspoelpunt nog n i e t b e r e i k t )

MAATKEGELEN IN BIJZONDEHE OMSTANDIGEEDEN.

z i e h o o f d s t u k 3.2.1. - h t/m q van de D r e c h t t u n n e l . 4.2.2. K r a c h t e n s p e l t.g.v. h e t onderstromen. T i j d e n s h e t onderstromen z i j n ook b i j de K i l t u n n e l t a l van metingen u i t g e v o e r d . De volgende gegevens z i j n g e r e g i s t r e e r d : ( b i j l a g e 4*2.2. A, d e e l van de r a p p o r t e n en b i j l a g e 4.2.2. B g e d e e l t e van een d r i e -punts r e c o r d e r , b i j l a g e 4.2.2. C, g e d e e l t e van een 2 p u n t - r e c o r d e r ) . 1. w a t e r s t a n d t.o.v. N.A.P. 2. de v i j z e l d r u k van de pennen(N en Z) 3. de v i j z e l d r u k van de tand 4. de druk t.p.v. h e t onderstroompunt i n mwk(H) 5. de s n e l h e i d van h e t mengsel(V) 6. de c o n c e n t r a t i e van h e t mengsel

(37)

34

-Aan de hand van de r e g i s t r a t i e s 1 en 4 kan de druktoename(^H) i n h e t onderstroompunt worden berekend. H einde ('H b e g i n + w.s. b e g i n -w.s. e i n d ) = A H .

Aan de hand van de r e g i s t r a t i e s 5 en 6 kan de p r o d u k t i e worden berekend.

De g r o o t t e van de p e r s s t r a a l werd g e c o n t r o l e e r d door b i j h e t c o n t r o l e p u n t zand a f t e tappen. Het b l e e k dat wanneer de p e r s s t r a a l voldoende g r o o t was, genoemd c o n t r o l e p u n t zand g a f .

4.2.3. F r o d u k t i e h o e v e e l h e d e n en t i j d .

De v r i j e r u i m t e onder h e t t u n n e l e l e m e n t bedroeg t h e o r e t i s c h 0,50m. Om v e r s c h i l l e n d e redenen was de v r i j e r u i m t e onder de t u n n e l e l e m e n t e n g r o t e r . Voor de beide elementen aan de l a n d -h o o f d z i j d e was deze r u i m t e 0,50-0,70m. Voor het m i d d e l s t e element was d i t 1,00 - 1,50m. De b r e e d t e van de s l e u f bedroeg + 36m, de l e n g t e 335m. T h e o r e t i s c h was benodigd

+ 10.000 m3. De p r a k t i s c h v e r w e r k t e h o e v e e l

-h e i d zand bedroeg 32.111 m3. Deze h o e v e e l h e i d

werd v e r w e r k t i n 297 uur. D i t komt neer op 108,12 m3 zand per u u r . B i j een c a p a c i t e i t

van 800 m3 mengsel p e r uur g e e f t d i t een

ge-m i d d e l d voluge-megewicht van 1,14 t/ge-m3. E v e n a l s

b i j de B r e c h t t u n n e l werd ook h i e r begonnen met een c o n c e n t r a t i e van 1,4» d i e werd v e r minderd naarmate de p e r s s t r a a l g r o o t t e t o e -nam.

Het zand werd g e l e v e r d door Bos K a l i s West-m i n s t e r en was a f k o West-m s t i g u i t h e t "Gat van de V i s s c h e n " i n de B o r d t s c h e B i e s b o s c h .

4.2.4. C o n t r o l e .

V e r s c h e i d e n e f a c e t t e n van h e t onderstroompro-ces werden t i j d e n s h e t onderstromen gemeten en g e r e g i s t r e e r d . Andere dingen werden a c h t e r -af g e c o n t r o l e e r d .

Onder 4.2.2. i s een opsomming gegeven van de dingen d i e werden g e r e g i s t r e e r d t i j d e n s h e t onderstromen. De volgende zaken werden a c h t e r -af g e c o n t r o l e e r d .

(38)

-35-a. De f i j n h e i d van h e t zand.

Van i e d e r aangevoerd s c h i p zand werden monsters genomen, d i e werden u i t g e z e e f d . Het v o o r de K i l t u n n e l g e b r u i k t e zand was h e t z e l f d e a l s voor de D r e c h t t u n n e l .

b. Door m i d d e l van e c h o l o o d p e i l i n g e n en d u i k e r -c o n t r o l e werd nagegaan hoe hoog het zand v l a k n a a s t de tunnel na h e t onderstromen was komen te l i g g e n . Door de hoge stroomsnelheden i n de Dordtse K i l was h e t n i e t m o g e l i j k om met echol o o d p e i echol i n g e n exact i n de r a a i t e v a r e n , z o -dat dus r e s u l t a t e n wat b e t r e f t h e t g e b i e d v l a k n a a s t de t u n n e l n i e t betrouwbaar waren.

c. Na h e t gereed komen van het onderstromen en na het a f z e t t e n van de elementen op h e t aangebrach-te zandbed werden r e g e l m a t i g hoogaangebrach-temetingen gedaan aan een a a n t a l i n de t u n n e l aangebrachte bouten. De r e s u l t a t e n daarvan z i j n opgenomen i n b i j g a a n d e g r a f i e k e n ( b i j l a g e n 4.2.4-D. C en D).

d. Om v e r s c h i l l e n d e redenen was h e t n i e t meer mo-g e l i j k om de sondeerpunten te mo-g e b r u i k e n , zodat geen sondeerwaarden bekend z i j n van h e t zand-pakket onder de t u n n e l .

4.2.5. Afwerken onderstroompunten.

De onderstroompunten z i j n op d e z e l f d e manier a f g e -werkt a l s b i j de D r e c h t t u n n e l .

4.2.6. Opmerkingen.

Het onderstromen van de K i l t u n n e l vond p l a a t s i n de p e r i o d e w a a r i n K e r s t m i s v i e l . Men h e e f t on-derstroomd t/m punt 21, waarna h e t werk ruim een week h e e f t s t i l g e l e g e n . Door de hoge stroom-snelheden i s i n deze week een g r o o t g e d e e l t e

van h e t onderstroomzand van element 3 meegevoerd. H i e r d o o r moest 416O m zand e x t r a worden onder-stroomd. U i t het bovenstaande b l i j k t dat het onder bepaalde omstandigheden b e t e r i s h e t p r o -ces zonder lange o n d e r b r e k i n g e n te b e e i n d i g e n . T i j d e n s h e t onderstromen i s b i j n a 16000 m zand e x t r a v e r b r u i k t . D i t v a l t eveneens te v e r k l a r e n u i t h e t f e i t dat de stroomsnelheden i n de K i l -t u n n e l konden oplopen -t o -t + 2 m/sec.

(39)

36

-Een g r o o t g e d e e l t e van het zand werd dan t i j d het onderstromen meegevoerd.

Cytaty

Powiązane dokumenty

opodatkowania kwoty wydatków na nabycie udziałów (akcji) w spółce posiadającej osobowość prawną, do wysokości dochodu uzyskanego w roku podatkowym przez podatnika z

(można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) analiza istniejących audiodeskrypcji.. omówienie

Copyright © 2019 Pixel Graphic™ | All Rights Reserved | Designed by Pixel Graphic™.. Liczba osiem symbolizuje siły materialne, służące człowiekowi w zrealizowaniu jego

Świadczy to o występowaniu u badanych osób z grupy pierwszej (eksperymen- talnej) zaburzeń percepcji słuchowej w aspekcie językowym i parajęzykowym, wyrażonym przez zapamiętywanie

Drugi scenariusz pracy zakłada, że głównym oprogramowaniem do monitoringu obiektu jest XProtect, które po zainstalowaniu opracowanej przez firmę Roger wtyczki

Rolę symbolu prawa ludzkiego, dobrego i słusznego, ustanowionego przez  człowieka dla realizacji wolnej myśli i sprawiedliwości pełni u Jastruna prawo 

Jeśli dodatkowo, terminal dostępu kontroluje dostęp tylko do jednego Przejścia, to można załączyć opcję Uprawnia do wykonania funkcji z dowolnym Parametrem Funkcji,

znane jest natomiast imię wdowy po innym wojewodzie sandomierskim, go- worku. z dokumentu księżnej grzymisławy, wystawionego w okresie walk o tron krakowski prowadzonych przez