Stanisław Kołodziejski
Krzelów, gm. Sędziszów, woj.
kieleckie
Informator Archeologiczny : badania 18, 167
* l e ? -KRUOV * S ta ttt M iae t o p a t r e w cze sn e ^ ^ d n i o v l e c s « K №0tf *- S t a r e M ia sto patre w czesne ś re d n ie w ls c z e KRASNYSTAN woj* c h e łm s k ie Tamek PP P ra co w n ie K o n se rw a c ji Zabytków P racow nia A rc h e o lo g ic z n o -f Konserw* t o r ska O d d z ia ł w L u b lin ie
B a d a n ia p ro w a d z ił F i o t r B o ru ch · F in a n so w a ł WKZ w C h e ł m ie . P ie rw sz y se zo n b a d a ń · Zamek - Ś re d n io w ie c z e , ok r e s now ożytny (XIV - XVIII w . ï .
T e re n n a k tó ry m z n a jd o w a ł s i ę k r a s n o s ta w s k i ramek zajmowany j e s t o b e c n ie p r z e z a m f ite a t r z p rz y le g ły m skw erem o r a z Z esp ó ł S z k ó ł Zawodowych. B a d a n ia sk o n c en tro w a n o n a t e r e n i e skw eru w zw iązk u z p lan o w an ą rozbudow ą a m f i t e a t r u . Celem badaii b y ło ro z p o z n a n ie s ta n u zachow ania f u n damentów zam ku, o k r e ś l e n i e f a z je g o budowy o r a z poziomów u ży tk o w y ch . Z ało żo n o dwa wykopy w m ie j s c u praw dopodobnego p r z e b ie g u muru o g ro d zen io w eg o .
V w ykopie 1. na g łę b o k o ś c i o k o ło 2 ,3 0 - 1 ,0 0 n w y s tą p iła c e ra m ik a z XIV-XV w. Poziom te n można w ią z a ć z p ie r w s z ą f a z ą budowy i u ż y tk o w a n ia zamku *- praw dopodobnie z 2 p o ł . XIV w. Nad w a rstw ą z XIV-XV w iek u o d k r y to p o z o s t a ł o ś c i w ału ziem nego w z n ie s io n e g o praw dopodobnie na p o l e c e n i a A le k s a n d ra J a g i e l lo ń c z y k a (1S01-1S 061. W c z a s i e w ojny p o l s k o - r o s y j s k i e j w 1794 t . zamek u l e g ł z n i s z c z e n i u · Na m ie js c u ro z e b r a n y c h r u i n zamku wybudowano po ro k u 1916 s t a j n i e . Fundamen t y t y c h s t a j n i o d s ł o n i ę t o w z a c h o d n ie j c z ę ś c i wykopu· We w sc h o d n ie j c z ę ś c i wykopu o d s ł o n i ę t o fu n d am en ty muru o g ro d z e n io w e g o .
W w ykopie 2 , n a g ł ę b o k o ś c i 1 ,9 0 - 2 ,1 0 a , w y s tą p i ła c e ra m ik a datow ana na XIV-XV w. W ars tw ą , w k t ó r e j z n a le z io n o t ę c e ra m ik ę można u z n a ć za k o n ty n u a c ją w arstw y z XIV-XV w· z wykopu 1» W c z ę ś c i p o łu d n io w o - z a c h o d n ie j wykopu o d s ł o n i ę t o n a r o ż n ik muru o g ro d zen io w eg o i tym samym u s t a lo n o k ie r u n e k p r z e b ie g u je g o w sch o d n ieg o i p o łu d n io w eg o o d c in k a . Mur wybudowany z o a t a ł prawdo p o d o b n ie w X V III w ., p rz e d ro k ie m 1787, c z y l i p r z e d w iz y tą k r ó l a S ta n is ła w a A u g u sta P o n iato w s k ie g o w F ra sn y m etaw ie* I s t n i e n i e muru w tym o k r e s i e p o t w i e r d z a j ą Ź ró d ła i k o n o g r a f ic z n e . M a t e r i a ł zabytkow y z n a j d u j e s i ę w PP PKZ O /L u b lln . B a d a n ia b ę d ą kontynuow ane* KRZELÓW, gm. S ęd ziszó w w o j· k i e l e c k i e W ojewódzki O środek A rc h e o lo g ic z n o - K o n s e rw a to rs k i w K ie lc a c h B a d a n ie p r o w a d z ił mgr S ta n is ła w K o ł o d z i e j s k i. F in a n so w ał WOAK w K ie lc a c h . P ie r w s z y ■se zo n b a d a ń . R e lik ty zamku z o k r e s u ś r e d n io w ie c z a 1 czasów now ożytnych.
P o z o s t a ł o ś c i ą zam czyska j e s t o b e c n ie wy sa p k a {9 x 7 m) w śród staw ów na p ó łn ocny-w sćhód od w s i» Ne p o w ie r z c h n i g r u n t u w id o c z n e s ą j e d y n i e n i k ł e r e s z t k i je d n e g o m urku.
p ie rw s z a wzm ianka o zam ku, r e z y d e n c j i ił l e a d e r z y z K rz e lo w a , k a n o n ik a k a te d r y k rak o w s- X I« J 1 k u s t o s z a k o l e g i a t y Sw. F l o r i a n a n a K le p a tz u , p o c h o d z i z r . 1409, D a ls z e je g o lo s y 1 p r z e m iany o ś w i e t l a j ą w znacznym s t o p n i u Ź ró d ła p i s a n e .
P ra c e m ia ły c h a r a k t e r ro z p o z n a w c z y , a ic h ^ w y n ik i p o s łu ż ą d o s p re c y z o w a n ia program u p r z y s z ł y c h , s z e r s z y c h b a d a ń w ykopaliskow ych*
W w ykopie sondażowym o w ym iarach 2 a 4 m, zało żo n y m w z a c h o d n ie j c z ę ś c i w yspy, o d s ło n i ę t o j e d y n i e w arstw y d e s t r u k c j i m urowanej b u d o w li. N ie d o t a r t o d o c a l c a · Wśród zabytków r u chomych o d k ry ty c h w ty c h w a rstw a c h w y s tą p i ły l i c z n e u łam k i n a c z y ń g l i n i a n y c h z XIV - XVII w ·, fra g m e n ty re n e sa n so w y c h k a f l i o r a z g w o ź d z ie . W g ó r n e j w a rs tw ie d e s t r u k c j i z n a le z io n o s z e lą g J a n e K a z im ie rz a w y b ity w Kownie w 1665 lu b 1666 r . w tym t e ż c z a s i e zamek p r z e s t a ł zapewne p e ł n i ć f u n k c ję r e z y d e n c j i ·
W Ś w ie tle p rz e p ro w a d so n y c h b ad ań w y k o p alisk o w y ch 1 a n a l i z y ź r ó d e ł p is a n y c h można p r z y p u s z c z a ć , i ż f ü n d a to re m o b r o n n e j r e z y d e n c j i b y ł j u t M ściw oj z C h rzelo w a (X rżelo w ał h . L is
(1 p o t , XIV w . ł , wojew oda s a n d o m ie rs k i.
l a b y t k i o r a z d o k u m e n ta c ja z n a j d u j ą t l ą s W A Ż w ł l a l c a c b · B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w an e.
