Halina Śledzik-Kamińska
Będkowice, gm. Sobótka, woj.
wrocławskie
Informator Archeologiczny : badania 12, 156-157
156
Na przedpolu osady, poza row am i obronnym i natrafiono na ko le jn e ,s z e s n a ste palenisko o w ym iarach 2 x 3 m . J a m a paleniskow a z a w ie ra ła typowy m a te ria ł osadniczy: ułam ki naczyń glinianych, k ości z w ie rz ę ce , polepę o ra z m ałe drobiny węgli drzew nych, Znaczna c z ę ść m a te r i eil u ceram iczneg o była rę c z n ie lepiona i górą obtaczana. N iektó r e fragm enty wylewów i brzuécôw pokryte były ornam en tem rytym w postaci Unii falisty c h , kropek i k re se k , m a te ria ł c h a rak tery sty czn y d la sta ry c h faz wczesnego 6 red nlo wie cza·
M a te ria ły znajdują s ię w MAI E w Ł odzi. Badania zakończono.
BĘDKOWICE, gm . Sobótka Wojewódzki O środ ek
woj. w rocław skie A rch eo lo giczno -K on ser
w ato rsk i we W rocławiu
a
Badania prow adziła m g r H alina Ś ledzik-K am ińska. Finansow ał WOAK we W rocław iu, T rz e c i sezon badań /d ru g i w 1967 r . / . G rodzisko w czesno średniow ieczne / V i n - X I I w . / ,
G rodzisko położone je s t około 0, 80 km na północny zachód od w si, po zachodniej stro n ie drogi z Sobótki do Będkowie, u wschodniego
podnóża Masywu &lę±y, na w yaokoéci 230 т . п . p .m .
Gród zo stał założony na planie owalu, wydłużonego po lin ii północ-południe, o w ym iarach 75 x 65 m . Wały zachowały s ię n a odcinku zachodnim o ra z południowym. Od stro n y wschodniej g ran ice g ro d zisk a w yznacza stro m y stok w zn iesien ia, na którym zbudowano gród, W c z ęśc i północnej w nętrze grodziska je s t w yższe, prawdopodobnie oddzielone od c z ę ś c i n iższ e j siln ie zniwelowanym w ałem . Zróżnicow ana hi р в о т е tr ia g ro d zisk a su g e ru je , że pierw otnie było ono dwuczłonowe. Od zachodu grodzisko o tacza słabo zachowany rów / f o s a ? / ,
W południow o-zachodniej c z ęśc i g ro d zisk a założono wykop o wy m ia ra c h Ю x 50 p rze c in a ł on wał w kierunku E-W , zachodnim k ra ń cem wychodził na przedpole wału, a wschodnim na m ajdan. Na całej pow ierzchni, pod w arstw ą d a rn i, w y stąpiła w arstw a próchnicy, grubości do 0,30 m . P rz e d wałem odsłonięto bezpośrednio pod w arstw ą próchnicy frag m en t d ro ^ i o.naw ierzchni z granitowego tłu czn ia i z okrzesków , s z e ro k o śc i do 2,50 m , biegnącej u podnóża wału. D roga użytkow ana była w o k re s ie nowożytnym, W fosie sz e ro k o śc i 3-4 m eksplorow ano w ierzchn ią w arstw ę gliny p rzem ieszan ej z próchnicą. Po zew nętrznej stro n ie i na w ierzchołku wału z aleg ała w arstw a gliny z pojedyńczym i kam ieniam i g r a nitow ym i, po w ew nętrznej w arstw a przepalonej gliny. Na w ierzchołku
157
-wału po wyeksplorowaniu gliny grubości 0, 80 m ukazał s ię odcinek w arstw y przepalonej gliny, w którym w ystąpiło kilka pojedyńczych sp a lonych belek, długości 0, 50 m , sz ero k o śc i 0 ,1 0 - 0 ,2 0 m , ułożonych poprzecznie do biegu wału. Nie ustalono ostatecznego zasięgu w arstw y polepy, ponieważ w arstw a gliny zalegająca na skłonie zew nętrznym wału nie zo stała wyeksplorow ana do końca. W arstw a gliny pochodzi zapewne z napraw y wału, który uległ spaleniu.
Przebadano 15 arów m ajdanu. Pokryw ała go w arstw a kulturowa m ią ż szo śc i 0,10 - 0 ,5 0 m . W pobliżu wału, na tle calca uchwycono z a ry sy 12 jam po słupowych o śred n icy 0( 20 - 0, 30 m , tw orzących n ie re g u la r ny okrąg z 3 jam am i nosłupowymi pośrodku. Stanowią one prawdopodob nie pozostałości konstrukcji naziem nej. Badane 4 obiekty usytuowane były bliżej w ew nętrznego ro zsy p iek a wału. Na uwagę zasługuje jam a n r 1 o k ształcie wydłużonego owalu, o w ym iarach: 2 ,2 0 x 5,0 m , na osi w schód-zachód. Wkopana była w calec na głębokość 0, 5 m . Na nieckow a- tym je j dnie odkryto szczątk i ro ślin n e /? / , stanow iące prawo do po dobnie po zostałości wykładziny, w c z ęśc i południowo-wschodniej znajdowało s ię palenisko wyłożone kam ieniam i. T a c z ęść jam y oddzielona była w arstw ą gliny grubości do 0, 30 m od w ierzchniej w arstw y w ypełniska, k tó rą stanow iła próchnica m ią ż sz o śc i 0 ,1 6 - 0 , 20 m , w c z ę ś c i północno- zachodniej zm ieszana ze spalenizną i pojedyńczyml przepalonym i z ia r nam i zboża, nielicznym i frag m en tam i c e ra m ik i całkow icie obtaczan ej, p rzę ślik iem glinianym , frag m en tam i noża. Obiekt ten stanow i p ra w d o ι-
ρο dobnie pozostało ść budowli typu pół ziem ianko w ego o ch ara k te rz e m ieszkalnym , W odległości 1-3 m na południe i południowy zachód od
półziem ianki odkryto jam ę / n r 2 / z gliną o ra z jam ę n r 4 gospodarczą / ? / . Z półziem ianką związane było także zapewne palenisko / n r 3 / , leżące około 1 m na wschód od niej.
W stępnie m ożna sugerow ać, że wał o konstrukcji drew niano- ziem nej / ? / został zniszczony pożarem , a następnie napraw iony p rzez nałożenie p łasz c za glinianego na zew nętrzną stro n ę . Na m ajdanie m ożna w ydzielić 2 fazy jego użytkowania: p ierw sza w iąże s ię z o kresem ple m iennym /w -w a kultu ro w a/, a druga - z wczesno państwowym /w a rstw a kulturow a i obiekty n ieru c h o m e /.
W wyeksplorowanym m a te ria le zabytkowym dominuje c e ra m ik a zróżnicow ana pod względem technologicznym , p rzç é lik i gliniane i ka m ienne, noże, frag m en t podkowy, m otyczka, kości zw ierzęce.
W czasie prowadzonej p e n e trac ji pow ierzchniow ej n a północny- zachód od grod zisk a, w odległości do 20 m , zlokalizowano 2 groble, a m iędzy nim i k rąg kamienny zbudowany z dużych głazów. C hronologia nieokreślona.
\
M ateriały i dokum entacja z badań znajdują s ię w Wojewódzkim O środku A rcheologiczno K onserw atorskim we W rocławiu.
G rodzisko zostało trw ale oznakowane płytą kam ienną. Badania będą kontynuowane.
