Krzysztof Cyrek
Mosty, gm. Chęciny, woj. kieleckie.
Stanowisko 13
Informator Archeologiczny : badania 13, 17-18
17
O d s ło n ię to c a łk o w ic ie w s z y s tk ie o b ie k ty o d k r y te c z ę ś c io w o w u b ie g ły m r o k u , n a tr a f io n o r ó w n ie ż n a dw a now e p a le n is k a .
M a t e r i a ł z a b y tk o w y z n a le z io n y p o d c z a s te g o r o c z n y c h b a d a ń j e s t n ie lic z n y . Z f o r m .c h a r a k t e r y s t y c z n y c h n a le ż y w y m ie n ić k ilk a r d z e n i w ió ro w o -o d łu p k o w y c h o z m ie n io n e j o r i e n t a c j i 'p i ę t , k ilk a s k r o b a c z y i p o - je d y ń c z e ip n e f o r m y n a r z ę d z i . W ydobyto r ó w n ie ż 2 m i k r o r y l c e . Z a b y tk i te p o z w a la ją d a to w a ó s ta n o w is k o n a s c h y łe k s t a r s z e j fa z y m e z o litu i w ią z a ć je z k u ltu r ą k o m o r n ic k ą ,
P o n a d to w yko n an o s z e r e g w i e r c e ń ś w id r e m g e o lo g ic z n y m , k tó r e w y k a z a ły , ż e t o r f z n a jd u ją c y s i ę n a łą k a c h w s ą s ie d z tw ie s ta n o w is k a j e s t b a r d z o m ło d y i n ie z a z ę b ia s i ę z w a r s tw a m i n a s ta n o w is k u . W ie r c e n ia te r o z w ia ły n a d z ie je n a m o ż liw o ś ć p a lin o lo g ic z n e g o d a to w a n ia s ta n o w is k a .
M O ST Y , g m . C h ę c in y P . P . P r a c o w n ie K o n s e r w a c ji w o j. k ie le c k ie Z ab y tk ó w S ta n o w is k o 13 P r a c o w n ia A r c h e o lo g ic z n o -K o n s e r w a to r s k a O d d z ia ł w L o d z i B a d a n ia p ro w a d z ił m g r K r z y s z to f C y r e k . F i n a n s o w a ła O k rę g o w a P y r e k c j a G o s p o d a r k i W odnej w K r a k o w ie . D ru g i s e z o n b a d a ń . S t a r s z a c z ę ś ć p a le o litu sc h y łk o w e g o . t S ta n o w isk o p o ło ż o n e j e s t o k . 1 km n a p ó łn o c n y w sc h ó d od c e n tr u m w s i Ź e r n i k i , n a p o łu d n io w y z a c h ó d s to k u r o z le g łe g o w z n ie s ie n ia z w a n e g o W z g ó rz e m Se ta c ów , w w id ła c h B i a łe j i C z a r n e j N id y , S tok j e s t f r a g m e n te m le w e g o o b r z e ż e n i a b a r d z o s z e r o k i e j w t e j o k o lic y d o lin y B i a łe j N id y . W c e n tr u m s ta n o w is k a z n a jd u je s i ę p ł a s z c z y z n a b ę d ą c a p ra w d o p o d o b n ie p i a s z c z y s t y m , r z e c z n y m p o z io m e m te r a s o w y m .
P e n e t r a c j a p o w ie r z c h n io w a i d o łk o w a n ie u ja w n iły o b e c n o d ć k ilk u d z i e s i ę c i u zab y tk ó w w w a r s tw ie k u ltu r o w e j z lic z n y m i w ę g ie lk a m i d r z e w n y m i o r a z s u g e r o w a ły c z ę ś c io w e z n i s z c z e n i e s ta n o w is k a p r z e z p r o c e s y skokow e, 1 2 M e to d ą w y k o p a lis k o w ą p r z e b a d a n o d o ty c h c z a s 72, 5 m , u z y s k u ją c 357 z a b y tk ó w , w ty m 31 n a r z ę d z i o r a z 1 r d z e ń / n i e lic z o n o tu ta j w y ro b ó w z e b r a n y c h z- p o w i e r z c h n i / .
Z a b y tk i z a le g a ły w d o b r z e w y k s z ta łc o n y m ilu w iu m g le b y b ie lic o w e j. I n te r e s u ją c y m o b ie k te m b y ła z b liż o n a k s z ta łte m do o w a lu ja m a p r ó c h n ic y p ie r w o tn e j o w y m ia r a c h / 150 c m x 250 c m / do 1 m g łę b o k o ś c i, W jej g łę b s z e j c z ę ś c i z n a jd o w a ło s i ę s k u p ie n ie p r z e p a lo n e g o p la s k u z w ę g ie lk a m i d r z e w n y m i, b ę d ą c e p ra w d o p o d o b n ie p o z o s t a ł o ś c i ą p a le n is k a . W e w n ą trz o r a z w n a jb liż s z y m s ą s ie d z tw ie ja m y s tw ie r d z o n o o b e c n o ś ć c ie m n y c h , k o l is t y c h p la m . N ie m o ż n a w y k lu c z y ć , ż e p r z y n a jm n ie j c z ę ś ć z n ic h to ś la d y ż e r d z i k o n s tr u k c y jn y c h fu n k c jo n a ln ie z w ią z a n y c h z j a m ą , k tó r ą m o ż n a h ip o te ty c z n ie i n t e r p r e t o w a ć ja k o o b ie k t m ie s z k a ln y ty p u s z a ła s o w e g o . O d k r y to r ó w n ie ż z a r y s y in n y c h ja m k u ltu ro w y c h w w y p e łn ia ku k tó r y c h obok
18
z a b y tk ó w , w y s tą p iły l ic z n e w ę g ie lk i d r z e w n e ,
W y ro b y k r z e m ie n n e / p o z a o b ie k te m m i e s z k a l n y m / k o n c e n tr o w a ły s i ę w d w ó ch k rz e m ie ric & c h / k a ż d a o ś r e d n i c y o k , 3 m / . W ś ró d n a r z ę d z i z n a le z io n o : 6 w ió ro w y c h d r a p a c z y łu k o w y c h lu b p r o s ty c h , s m u k ły c h
i k r ę p y c h / m . i r i . z łu s k a n y m i b o k a m i / , 1 r y l e c w ę g lo w y , s m u k ły , 1 p r z e - k łu w a c z z a g ię ty / t y p u Z i n k e n / , 1 p ó łty lc z a k ty p u K o s tio n k i, 3 z w y k łe p ó ł ty lc z a k i p o p r z e c z n e , f r a g m e n ty w ió ro w c ó w , & odpadków m ik r o r y lc o w - c z y c h o r a z i n t e r e s u j ą c y z e s ta w m i k r o li ty c z n y c h o s t r z y . W ś ró d ty c h o s t a t n ic h s ą f o r m y g e o m e tr y c z n e : p ó łk s ię ż y c o r a z dw a ty le ż a k i o ty lc a c h p r o s ty c h /w ty m w ió r e k t y lc o w y /, je d e n ty lc z a k o f a lis ty m ty lc u z r e t u s z e m p o d s ta w y , d w a ty lc z a k i łu k o w e z w ie r z c h o łk ie m w p r z y s ę c z k o w e j c z ę ś c i w ió r / m i k r o g r a w e t y / . N a s z c z e g ó ln ą u w a g ę z a s łu g u je d u ż e , d o ś ć m a s y w n e o s t r z e liś c io w a te z b o g a ty m p ła s k im z a łu s k a n ie m d o ln e j s t r o n y n a s a d y o r a z p o s ia d a ją c e w c z ę ś c i w ie r z c h o łk o w e j s ła b o w y d z ie lo n y m a s y w n y k o le c p r z e k łu w a c z a , r ó w n ie ż z a łu s k a n y p ła s k o na s t r o n i e d o ln e j, Do w y ro b u n a r z ę d z i s łu ż y ł n ie m a l w y łą c z n ie p ó łs u r o w ie c w ió ro w y i w ió rk o w y , k tó r y u z y s k iw a n o z a ró w n o z je d n o p ię to w y c h ja k i d w u p ię to w y c h r d z e n i . P ó ź n i e j s z ą d o m ie s z k ą s ą b a r d z o d r o b n e f r a g m e n ty c e r a m i k i " s z n u r o w e j " z e p o k i b r ą z u z a le g a ją c e w p r ó c h n ic y .
T r u d n o w t e j c h w ili je d n o z n a c z n ie o k r e ś l i ć c h r o n o lo g ię i c h a r a k t e r k u ltu ro w y z e s p o łu . M o ż n a je d y n ie s t w i e r d z i ć , że z a w i e r a on e le m e n ty c h a r a k t e r y s t y c z n e d la e z e r o k o p o ję te g o " m a g d a le n ie n u " . N O W O D W O R C E, g m . W a silk ó w K o n s e r w a to r Z a b y tk ó w A r c h e o -w o j, b ia ło s to c k ie lo g ic z n y c h w B ia ły m s to k u S ta n o w isk o 1 B a d a n ia p ro w a d z ił m g r K r y s tia n N ow a. F i n a n s o w ał WKZ w B ia ły m s to k u . T r z e c i s e z o n b a d a ń . S ta n o w isk o w yd m o w e w ie lo k u ltu r o w e , o b o z o w is k a m e z o lity c z n e 1 z e p o k i b r ą z u . B a d a n ia m i o b ję to Je d y n ie w y k o p IV b ę d ą c y w ykopem to rfo w y m i z a r a z e m p r z e d łu ż e n ie m w ykopu I w k ie r u n k u p ó łn o c n y m o r a z z a ło ż o n y 10 m na W od w ykopu IV w s tę p n y w ykop w c e n tr u m k r z e m ie n ic y , 2 W ykop IV . P r z e b a d a n o 19 m do g łę b o k o ś c i 1 , 7 0 - 1 , 9 0 m od p o w ie r z c h n i , B a d a n ia te g o r o c z n e p o tw ie r d z iły i s t o t ę w ią z a n ia / s t r a t y g r a f i a 1 z a b y t k i / d o ln e j g le b y z w ykopu IV z d o ln ą g le b ą w w yk o p ie I / p o r , 1A - 1 9 7 8 /. P o z io m y k u ltu ro w e p r z e d s t a w i a j ą s i ę w w y k o p ie IV n a s tę p u ją c o : / s c h e m a t y c z n y o p is p o d a ję d la c z ę ś c i p o łu d n io w e j w y k o p u / 1 - p ia s e k n a w ia n y , d r o b n o z i a r n i s t y , / d o 20 cm od pow , / , Z a b y tk i: f r . s z k ł a , f r , c e r a m i k i t r z c i n i e c k i e j i c e r a m i k i tÿ p u l e ś n e g o , r d z e ń d w u p ię to w y , r y l e c w ęgłow y; 2 - p ia s e k ś r e d n i o z i a r n i s t y , r e s z t k i to r f u p ia s z c z y s te g o /2 0 - 2 2 c m / p o d g le b ie / 2 2 - 4 0 c m / . Z a b y tk i: 4 m a łę ty lc z a k i i f r . , t r a p e z z r e tu s z e m p o d sta w y i ) f r . tr a p e z u , w k ła d k a r e tu s z o w a n a , s k r o b a e z .
