Katedra Prawa Karnego Instytutu Wymiaru Sprawiedliwo ci Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego,
Pa stwowy Narodowy Uniwersytet Techniczny w m. Donieck 35-068 Rzeszów, Grunwaldzka 26/4a
tlumacz@litwin.rzeszow.pl , , XX . , , . , , 1920-1930 16 1920 . , . .
THE IMPACT OF THE LEGISLATION OF THE FIRST HALF OF THE 20TH CENTURY ON THE MODERN REGULATION OF THE RIGHTS AND DUTIES OF SWORN
TRANSLATORS IN POLAND
Abstract: The accession of Poland to the European Union in 2004 contributed to the development of a new, modern status of sworn translators, according to the European legal standards. The history of regulations concerning the profession of sworn translator in the Republic of Poland dates back to the first half of the 20th century. The rights and duties of translators set out in the primary legal acts, have been repeated (with relevant adjustments to the language and legal realities) over the following decades up to the present day. The authors analyze the historical legal acts enacted between 1920 and 1930 which regulated the procedures to be abided by sworn translators in Poland. The main focus of this paper is on the development of relevant regulations and their impact on both the present Ordinance on remuneration of sworn translators and the Polish Sworn Translation Act.
WPŁYW USTAWODAWSTWA PIERWSZEJ POŁOWY XX WIEKU NA WSPÓŁCZESNE UREGULOWANIE PRAW I OBOWI ZKÓW TŁUMACZA PRZYSI GŁEGO W
POLSCE
Pocz tki historii regulacji prawnych, dotycz cych zawodu tłumacza przysi głego w ustawo-dawstwie Rzeczypospolitej Polski si gaj pierwszej połowy XX wieku. Ju pocz tkowe akty prawne uregulowały prawa i obowi zki tłumaczy, które powielane były, z uwzgl dnieniem odpowiednich zmian j zykowych i ówczesnych realiów prawnych, przez kolejne dziesi ciolecia a do czasów współczesnych. Opracowanie stanowi analiz aktów prawnych, reguluj cych zasady dokonywania czynno ci przez tłumaczy przysi głych w Polsce, które weszły w ycie w latach 1920-1930, pocz wszy od Ustawy z dnia 16 lipca 1920 roku zmieniaj cej ustaw o post powaniu karnem dla byłego zaboru austriackiego, poprzez kolejno obowi zuj ce rozporz dzenia o tłumaczach przysi głych oraz rozporz dzenia w sprawie ich wynagrodzenia. Główn uwag po wi cono kształtowaniu si regulacji prawnych w kontek cie ich po redniego wpływu na obecne Rozporz dzenie w sprawie wynagrodzenia za czynno ci tłumacza przysi głego i Ustaw o zawodzie tłumacza przysi głego.
Ustawa o zawodzie tłumacza przysi głego z 25 listopada 2004 r. (
25 2004 .)1, 25 2005 ., , , . , , . , . XX , . , , , . , , . , , , , . , . , XX , , .
, 1924 ., . , , , : „ XX ”. - , , . , , , . , . „ ” 100 ,
- (Cie lik et al. 2010, 3).
, ,
,
.
(Cie lik et al. 2007, 128).
, ,
, Ustawie z dnia 23 maja 1873 roku o post powaniu karnym
( 23 1873 )2. , ,
Ustaw z dnia 16 lipca 1920 roku zmieniaj c ustaw o post powaniu karnym dla byłego zaboru austriackiego ( 16 1920 ,
)3, § 385
, „przepisy o wynagrodzeniu biegłych nale y stosowa odpowiednio do oznaczania i wypłaty nale no ci tłumaczy. Je eli do tłumacze lub przesłucha s dowych powołuje si urz dników, ustanowionych przy s dzie lub tłumaczy przysi głych, ustanowionych za wynagrodzeniem stałym, to spełniaj oni czynno ci te bezpłatnie i mog da tylko zwrotu wydatków, poniesionych w gotówce” („
. ,
, ,
”), § 386 : „do oznaczania kosztów podró y
2 Ustawa z dnia 23 maja 1873 roku o post powaniu karnym (austr. Dz. p. p. Nr 119).
3 Ustawa z dnia 16 lipca 1920 roku zmieniaj ca ustaw o post powaniu karnym dla byłego zaboru
i pobytu biegłych i tłumaczy, pozostaj cych w słu bie publicznej, stosuje si ogólne przepisy istniej ce dla osób, b d cych w słu bie publicznej” („
, , , , ”). , , , , . . 1920 § 383 § 384 Ustawy z dnia 23 maja 1873 roku o post powaniu karnem ( 23
1873 )4. , , , , . , , , . , 8 . . , , . . , , , ( 8 ).
– Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu Pa stwa dniu 7 sierpnia 1920 roku w sprawie wynagrodzenia wiadków, biegłych i tłumaczy w post powaniu karnym
( , , 7 1920 , )5, -. , , , . , .11, , . , . ,
4 Ustawa z dnia 23 maja 1873 roku o post powaniu karnem (austr. Dz. p. p. Nr 119 ze zmianami). 5 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu Pa stwa dniu 7
sierpnia 1920 roku w sprawie wynagrodzenia wiadków, biegłych i tłumaczy w post powaniu karnym (Dz. U. Nr 75, poz. 515).
. , ,
, Ustaw z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach s dowych w sprawach cywilnych ( 28 2005 )6, , , . , , , . , . , , ,
Ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych ( 23
1973 )7, , , . 618 -8. , . . 1 , , , . , , , , , , , . III , , . , , ( ), , 9. . 19 ,
6 Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach s dowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz.
1398, ze zmianami).
7 Ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz.
223).
8 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks post powania karnego (Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555).
9 , - , , . . , , 22 1924 , 7 1920 , , 8 , 80 – 10 . , 22 1924 , , 1873 . , ( , ,
, ; , , , . . 16 . 1 2 , , . , , , , , , , . , . 1920 – : , . , .12, . , , 1 , 32 (§ 328 ). , „ ”
. Rozporz dzeniu Ministra
Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie wynagrodzenia za czynno ci
tłumacza przysi głego ( 24 2005
)10 § 8 .1: „Przy
obliczaniu wynagrodzenia za stron uwa a si 25 wierszy (…). Stron rozpocz t liczy
si jako cał ”. („ 25 (…).
”).
, ,
– Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu Pa stwa z dnia 22 pa dziernika 1924 r. zmieniaj ce rozporz dzenie z dnia 7 sierpnia 1920 r. o wynagrodzeniu wiadków, biegłych i tłumaczy w post powaniu
karnym (Dz. U. R. P. Nr 75, poz. 515) ( , , 22 1924 , 7 1920 , , , , ) 50 1,50 . , . , .
10 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie
)11. ,
, .
– Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 grudnia 1928 roku o tłumaczach przysi głych (
24 1928 )12, , , , . , , , . § 1 , , , , , . , , , . . 2 . 1 , : „posiada obywatelstwo polskie (…), zna j zyk polski, ma pełna zdolno do czynno ci prawnych, nie była karana za przest pstwo umy lne, przest pstwo skarbowe lub za umy lne przest pstwo przeciwko bezpiecze stwu obrotu gospodarczego, uko czyła magisterskie studia wy sze (…), zło yła z wynikiem pozytywnym egzamin (…)” („
(…), , , , , (…), ”). § 2 , , , , , . , . 2005 . :
, § 6 : „O ka dej zmianie adresu
swego biura w obr bie wyznaczonej mu siedziby tłumacz przysi gły winien zawiadamia
Ministerstwo Sprawiedliwo ci (…)” („
,
”). , .8 .2
,
11 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu Pa stwa z dnia
22 pa dziernika 1924 r. zmieniaj ce rozporz dzenie z dnia 7 sierpnia 1920 r. o wynagrodzeniu wiadków, biegłych i tłumaczy w post powaniu karnym (Dz. U. R. P. Nr 75, poz. 515) (Dz.U. 1924 nr 106 poz. 962).
12 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 grudnia 1928 roku o tłumaczach
(…) . , , , , 13. , , . 18 .1 . – , „ ( ) ( )”. ,
20- : „nowe piecz cie mo na zamawia tylko w mennicy pa stwowej przez Ministerstwo Sprawiedliwo ci (…). Koszta wykonania piecz ci ponosz tłumacze” („
(…). ”),
. 18 .1 : „Piecz zamawia, na
koszt tłumacza przysi głego, Minister Sprawiedliwo ci w Mennicy Pa stwowej”
(„ , ,
”). ,
, .19 : „Tłumacz przysi gły (…) składa wzór podpisu (…) Ministrowi Sprawiedliwo ci (…)”
(„ (…) (…) ”). . , : . , , . , . § 11 , , , , , . : , . .18 ,
2 , „(…) na sporz dzonych tłumaczeniach i odpisach pism nale y stwierdzi , czy sporz dzono je z oryginału, czy te z tłumaczenia lub odpisu, oraz czy tłumaczenie lub odpis jest po wiadczony i przez kogo” („
, ,
, ”).
.
( , ). , „ ”14 – , 2004 . , ,
§ 16 , „rozporz dzenie niniejsze nie ma zastosowania do tłumaczy powołanych w celu porozumiewania si z głuchymi i niemymi, składaj cymi swe
o wiadczenie na pomoc znaków” („
, ,
”).
. . 1 .2: „Przepisów ustawy nie stosuje si do tłumaczy j zyka migowego oraz innych systemów komunikacji
nieb d cych j zykami naturalnymi”. („
, ,
”).
,
. :
„Przysi gam Panu Bogu Wszechmog cemu i Wszechwiedz cemu, e powierzone mi obowi zki tłumacza spełnia b d z cał sumienno ci . Tak mi, Panie Bo e, dopomó ”
(„ , . , ”). , , , , , , – (II XX VII ). – , , .
Rozporz dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 czerwca 1929 r. w sprawie formy zapewnienia w post powaniu karnym wiadków, biegłych, tłumaczy i przysi głych zgodnego z prawem spełnienia ich obowi zku (
25 1929
, ,
, )15,
,
. ,
§ 2 , : „Przysi gam Panu Bogu
14 . „Ruch Słu bowy”.
15 Rozporz dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 czerwca 1929 r. w sprawie formy
zapewnienia w post powaniu karnym wiadków, biegłych, tłumaczy i przysi głych zgodnego z prawem spełnienia ich obowi zku (Dz. U. Nr 47 poz. 383).
Wszechmog cemu i Wszechwiedz cemu przed wi tym Jego Koranem, e powierzone mi obowi zki tłumacza wykonam z cał sumienno ci i bezstronno ci . Tak mi Panie
Bo e dopomó . Wałłahi, Billahi, Tałłahi” („
, . , . , , ”). , , . , , , , . , . „ ”. , .
. 133 § 1 Rozporz dzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
19 marca 1928 r. Kodeks post powania karnego (
19 1928 ): „Przysi gam Panu Bogu
Wszechmog cemu i Wszechwiedz cemu, e powierzone mi obowi zki tłumacza wykonam z cał sumienno ci i bezstronno ci . Tak mi, Pani Bo e, dopomó ”
(„ ,
. , ”).
„Ant etem adyndan
Tenreni Amen”, „ ”,
, „ ”.
§ 4 , ,
, , , ,
,
: „Zgodnie z nauk Chrystusa Pana, która nakazuje, aby mowa wasza była: tak – tak, nie – nie, pytam si Pana (Pani ), czy powierzone ci obowi zki tłumacza wykonasz z cał sumienno ci i bezstronno ci ? – odpowiedz
szczerym „tak”!” („ , , : - , - , ( ), ? – „ ”! ”) , : „ ”. , , , , , :
„Przyrzekam uroczy cie, e powierzone mi obowi zki tłumacza wykonam z cał
sumienno ci i bezstronno ci ” („ ,
”).
, , .
.7 .1 : „Maj c
uroczy cie, e powierzone mi zadania tłumacza przysi głego b d wykonywa sumiennie i bezstronnie, dochowuj c tajemnicy pa stwowej i innej tajemnicy prawnie chronionej oraz kieruj c si w swoim post powaniu uczciwo ci i etyk zawodow ” („
, , , , ”). , ( , ) , , , , . , , ( .107, 141 - ). , -
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia 25 czerwca 1929 r. o nale no ciach wiadków, biegłych, tłumaczów w sprawach karnych
( , 25 1929 , , )16. , , . ( , , ), , , ; . . 2-10 , – 3-20 . , 1-3 ( ), . , , , 1-3 . , , , , , , , 5-60 . , 10 %.
16 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia 25
czerwca 1929 r. o nale no ciach wiadków, biegłych, tłumaczów w sprawach karnych (Dz. U. Nr 47 poz. 389).
, , , – , . , . 1929 , : Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia 10 listopada 1929 r. o nale no ciach wiadków, biegłych i tłumaczy w sprawach karnych
( ,
10 1929 ,
)17.
, , ,
.
: Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 31 stycznia 1930 r. o tłumaczach przysi głych (
31 1930 )18, – , , . . , , , , , . ,
– Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 16 maja 1930 roku wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu o nale no ciach wiadków, biegłych i tłumaczy w sprawach karnych (
16 1930 , , )19. , , . . , . , , .
17 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia
10 listopada 1929 r. o nale no ciach wiadków, biegłych i tłumaczy w sprawach karnych (Dz. U. Nr 77 poz. 580).
18 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 31 stycznia 1930 r. o tłumaczach przysi głych
(Dz. U. Nr 5 poz. 46).
19 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 16 maja 1930 roku wydane w porozumieniu z
Ministrem Skarbu o nale no ciach wiadków, biegłych i tłumaczy w sprawach karnych (Dz. U. Nr 39 poz. 349).
§ 6 .2, , . 1920-1930 10 , . , . , , . 1998-2004 , , 24 , 27 2005 . 35 , 13 , , , XX . , , .
-: Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie Pa stwowej Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania egzaminu na
tłumacza przysi głego ( 24 2005
)20, Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia
24 stycznia 2005 roku w sprawie wysoko ci opłaty egzaminacyjnej ponoszonej przez
kandydata na tłumacza przysi głego ( 24 2005
,
)21, Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku
w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysi głego
( 24 2005
)22, Rozporz dzenie Ministra
Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie wzoru wiadectwa potwierdzaj cego uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysi głego oraz
sposobu prowadzenia listy tłumaczy przysi głych (
24 2005 ,
,
20 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie Pa stwowej
Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15, poz. 127).
21 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie wysoko ci opłaty
egzaminacyjnej ponoszonej przez kandydata na tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15, poz. 128).
22 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie szczegółowego
)23, Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia
2005 roku w sprawie wynagrodzenia za czynno ci tłumacza przysi głego (
24 2005 )24,
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie Komisji
Odpowiedzialno ci Zawodowej ( 24 2005 )25. , . , „ , – „TEPIS”26, , . ,
(Cie lik et al. 2007, 131). , – . , . , XX . , , . , , , XX . , , , , . , , . , , , . , , 100-. , , .
23 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie wzoru
wiadectwa potwierdzaj cego uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysi głego oraz sposobu prowadzenia listy tłumaczy przysi głych (Dz. U. Nr 15, poz. 130).
24 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie
wynagrodzenia za czynno ci tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15 poz. 131).
25 Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie Komisji
Odpowiedzialno ci Zawodowej (Dz. U. Nr 15, poz. 132).
Cie lik, Bolesław, Liwiusz Laska i Michał Rojewski. 2010. Egzamin na tłumacza przysi głego. Komentarz, teksty egzaminacyjne, dokumenty. Warszawa: C.H. Beck.
Dostatni, Grzegorz. 2005. Komentarz do Ustawy o zawodzie tłumacza przysi głego. Warszawa: Wydawnictwo TEPIS.
Postanowienie S du Najwy szego z dnia 27 stycznia 2006 r. III CK 369/05 (Orzecznictwo S du Najwy szego Izba Cywilna 2006/11/187), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu Pa stwa z dnia 22 pa dziernika 1924 r. zmieniaj cego rozporz dzenie z dnia 7 sierpnia 1920 r. o wynagrodzeniu wiadków, biegłych i tłumaczów w post powaniu karnem (Dz. U. R. P. Nr 75, poz. 515) (Dz.U. 1924 nr 106 poz. 962), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci w porozumieniu z Ministrem Skarbu z dnia 25
czerwca 1929 r. o nale no ciach wiadków, biegłych, tłumaczów w sprawach karnych (Dz. U. Nr 47 poz. 389), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 12 kwietnia 1991 r. w sprawie prowadzenia ksi g notarialnych oraz przekazywania na przechowanie dokumentów s dom rejonowym (Dz. U. z dnia 20 kwietnia 1991 r.), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 16 maja 1930 r. wydane w
porozumieniu z Ministrem Skarbu o nale no ciach wiadków, biegłych i tłumaczów w sprawach karnych (Dz. U. Nr 39 poz. 349), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie tłumaczy przysi głych (Dz. U. Nr 35, poz. 244), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 2 sierpnia 1982 r. w sprawie wynagrodzenia tłumaczy przysi głych (Dz.U. 1982 nr 24 poz. 174), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 grudnia 1928 r. o tłumaczach
przysi głych (Dz. U. Nr 104, poz. 943), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynno ci tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15, poz. 131), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie
Pa stwowej Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15, poz. 127), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wysoko ci opłaty egzaminacyjnej ponoszonej przez kandydata na tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15, poz. 128), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysi głego (Dz. U. nr 15, poz. 129), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wzoru wiadectwa potwierdzaj cego uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza
przysi głego oraz sposobu prowadzenia listy tłumaczy przysi głych (Dz. U. Nr 15, poz. 130), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynno ci tłumacza przysi głego (Dz. U. Nr 15 poz. 131), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie Komisji
Odpowiedzialno ci Zawodowej (Dz. U. Nr 15, poz. 132), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 25 sierpnia 1986 r. w sprawie wynagrodzenia tłumaczy przysi głych (Dz.U. 1986 nr 33 poz. 168), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 25 sierpnia 1986 r. w sprawie
wynagrodzenia tłumaczy przysi głych (Dz. U. Nr 33 poz. 168), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z dnia 29 czerwca 2004 r.), ISAP. Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 31 stycznia 1930 r. o tłumaczach
przysi głych (Dz. U. Nr 5 poz. 46), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 7 sierpnia 1920 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu Pa stwa w przedmiocie wynagrodzenia
wiadków, znawców i tłumaczów w post powaniu karnem (Dz. U. Nr 75, poz. 515), ISAP.
Rozporz dzenie Ministra Sprawiedliwo ci z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych s dowych i tłumaczy przysi głych (Dz. U. Nr 18, poz. 112), ISAP.
Rozporz dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks post powania karnego (Dz.U. Nr 33 poz. 313), ISAP.
Rozporz dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 czerwca 1929 r. w sprawie formy zapewnienia w post powaniu karnym wiadków, biegłych, tłumaczów i przysi głych zgodnego z prawem spełnienia ich obowi zku (Dz. U. Nr 47 poz. 383), ISAP.
Ustawa o zawodzie tłumacza przysi głego z 25 listopada 2004 r., (Dz. U. Nr 273 poz. 2702), ISAP.
Ustawa z dnia 16 lipca 1920 r. zmieniaj c ustaw o post powaniu karnem dla byłego zaboru austriackiego (Dz. U. Nr 67 poz. 453), ISAP.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks post powania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296), ISAP.
Ustawa z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223), ISAP.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks post powania karnego (Dz. U. z dnia 4 sierpnia 1997 r.), ISAP.
