• Nie Znaleziono Wyników

„Finding New Ways” – BOBCATSSS 2011 (Szombathely, 31 stycznia–2 lutego 2011 r.)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "„Finding New Ways” – BOBCATSSS 2011 (Szombathely, 31 stycznia–2 lutego 2011 r.)"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

D

ziewiętnasta edycja sympozjum BOBCATSSS odbyła się na przeło-mie stycznia i lutego 2011 r. Na przeło-miejsce obrad wybrano jedno z miast założy-cielskich − Szombathely na Węgrzech. Organizatorami tegorocznej konferen-cji były trzy uczelnie: z Węgier (Uni-versity of Western Hungary), Norwe-gii (Oslo University College) oraz Au-strii (University of Applied Sciences Burgenland). Tematem przewodnim spotkania tym razem było poszukiwa-nie nowych rozwiązań dla bibliotek, bibliotekarzy oraz specjalistów infor-macji. Na potrzeby wystąpień i dysku-sji przygotowano cztery panele tema-tyczne: “New user groups” (pol. „Nowe grupy użytkowników”), “New working methods” (pol. „Nowe metody pracy”), “Library and informational Profes-sional” (pol. „Bibliotekarze i specjali-ści informacji”), “Library as social me-eting place/third place” (pol. „Biblio-teka jako miejsce społeczne/miejsce trzecie”).

Pierwszego dnia konferencji uczestnicy zostali przywitani przez organizatorów na oficjalnej ceremo-nii otwarcia. Wystąpienia inauguracyj-ne wygłosili Anna T. Szabó − węgierska poetka, i jej mąż György Dragomán − węgierski pisarz i tłumacz. Następnie głos zabrał Ragnar Audunson − profe-sor Oslo University College i przewod-niczący EUCLID.

Kolejnym punktem programu były trzy równoległe sesje. Dwie zo-stały poświęcone nowym metodom

„Finding New Ways” –

BOBCATSSS 2011 (Szombathely,

31 stycznia–2 lutego 2011 r.)

pracy, a trzecia nowym kategoriom użytkowników. Podczas dwóch pierw-szych sesji przedstawiono pięć refe-ratów, w tym dwa z Polski. Uczestni-cy zainteresowani nowymi metodami pracy mogli wysłuchać wystąpienia Eli Ramirez z University of Barcelo-na Barcelo-na temat “A new role for librarians and information professionals: com-munity manager” (pol. „Nowa rola bi-bliotekarzy i specjalistów informacji: menadżer ds. społeczności”) i Moniki Katarzyny Halasz-Cysarz z Uniwersy-tetu Warszawskiego “Moral conflicts (means) librarians and information professionals facing new technol-ogies” (pol. „Moralne dylematy bi-bliotekarzy i specjalistów informa-cji w obliczu rozwoju technologicz-nego”). W czasie drugiej sesji dwóch prelegentów poruszyło zagadnienia związane z serwisem Facebook. Se-manur Caliskan z Hacettepe Univer-sity w Turcji przedstawił zależność między użytkowaniem tego serwi-su a poziomem czytelnictwa uczniów jednej ze szkół średnich w Ankarze, Dominik Mirosław Piotrowski zaś z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu poruszył kwestie optyma-lizacji mediów społecznych i zagad-nienie skutecznej strategii

promo-© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

(2)

cji za pomocą serwisów społeczno-ściowych na przykładzie strony dla fanów (tzw. fanpage) Biblioteki Uni-wersyteckiej w Toruniu. Trzecie wy-stąpienie pt. “Giving Patrons What They Want” (pol. „Dając użytkowni-kom to, czego potrzebują”) zapre-zentował z kolei Amerykanin − James John Thull. Podczas trzech wymienio-nych sesji odbywało się również spo-tkanie członków EUCLID.

Ponieważ tradycją BOBCATSSS są sesje posterowe, pierwszego dnia konferencji wyznaczono czas i miej-sce również na tego typu prezentacje. Wkład w tę część spotkania mieli tak-że studenci z Torunia. Kolejno wystę-powali: Rafał Jerzy Jurkowski i Paweł Wróblewski z plakatem “«Ask a librar-ian» as a form of communication with the user in the library – an example of Polish university libraries” (pol. „«Za-pytaj bibliotekarza» jako forma ko-munikacji biblioteki z użytkownikiem – przykład polskich bibliotek uniwer-syteckich”); Rafał Jerzy Jurkowski, Ir-mina Obermüller, Paweł Wróblewski z prezentacją “Multimedia in online library trainings as a new way to at-tract users attention” (pol. „Wykorzy-stanie multimediów w szkoleniach bi-bliotecznych jako metoda zwiększe-nia zainteresowazwiększe-nia użytkowników”) oraz doktorantka Karolina Żernicka z posterem “Neither fish nor foul? PhD students as a specific group of library users” (pol. „Ni pies, ni wydra? Dokto-ranci jako specyficzna grupa użytkow-ników biblioteki”).

Na drugi dzień obrad zaplano-wano dziewięć paneli, dwa warsztaty

oraz sesję posterową. Ponadto zorga-nizowano trzy wycieczki. Dwie miały na celu prezentację uczestnikom mia-sta Szombathely, jego zabytków i hi-storii, natomiast trzecia − założonej w 1791 r. biblioteki diecezjalnej.

Temat przewodni pierwszej se-sji to “The library and information professional: Information literacy amongst librarians” (pol. „Bibliote-ka i specjalista informacji: umiejęt-ności informacyjne wśród biblioteka-rzy”). Susan Elizabeth Myburgh z Uni-versity of South Australia i Anna Ma-ria Tammaro z University of Parma starały się odpowiedzieć na pytanie, czy dzisiejsi bibliotekarze są w stanie podołać coraz to nowszym wyzwa-niom, jakie czekają na nich w bibliote-kach. Następni prelegenci, Terry We-ech i Chinyere Erondu z University of Illinois, temat swojego referatu skon-struowali także w formie pytania: “The iSchool Movement − what does it mean for the New Information Pro-fessional?” (pol. „Koncepcja iSzkoły − co oznacza dla nowego specjalisty in-formacji?”). Kolejne referaty w tej czę-ści zostały zaprezentowane przez An-siura Rahmana z University of Parma Md − “Human Resources in the Uni-versity Libraries in Bangladesh: Are they Missing the Boat?” (pol. „Zaso-by ludzkie bibliotek uniwersyteckich w Bangladeszu − czy przegapili swoją szansę?”) oraz Boba Glassa z Manche-ster Metropolitan University − “Are emerging «New Professional» Infor-mation Literate?” (pol. „Czy nowi spe-cjaliści posiadają umiejętności infor-macyjne?”). © Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

(3)

Odbywający się równolegle drugi panel poruszał zagadnienia związane z elektronicznymi usługami jako wy-zwaniami dla bibliotek. Uczestnicy za-interesowani tym tematem mogli wy-słuchać dwóch referatów przedstawio-nych przez studentów z Czech. Były to: “Virtual worlds in higher education − case of a project VIAKISK” (pol. „Cy-frowe światy wyższej edukacji − pro-jekt VIAKISK”) oraz “e-LKA − e-learn-ing Course of Librarian English” (pol. „e-LKA − internetowy kurs bibliote-karskiego języka angielskiego”). Wy-stąpienie zamykające tę sesję, autor-stwa Węgra Tibora Koltaya, dotyczyło z kolei silnych i słabych stron mediów drugiej generacji.

Na koniec tej części konferencji zaprezentowano cztery referaty na te-mat “The Hungarian Library” (pol. „Bi-blioteka węgierska”), które wygłosi-li prelegenci z Węgier, reprezentujący różne uniwersytety. Anikó Dudás oraz Péter Szóllás przybliżyli słuchaczom temat “Metadata in Circulation: Pro-viding Contents of the Scholarly Jour-nal Bulletin for Literary History” (pol. „Metadane w obiegu − Udostępnia-nie zawartości Scholarly Journal Bul-letin for Literary History”). Kolejny referat, który przedstawili Gábor Mi-kulás i Lilla Habók, nosił tytuł “Mea-suring predictive competitiveness of library managers from their narra-tives − a new approach” (pol. „Mierze-nie przewidywanej konkurencyjności menadżerów bibliotek na podstawie ich relacji − podejście nowatorskie”). Pozostałe dwa wystąpienia należa-ły do Petry Budai (“Library’s image:

what does it mean?”, pol. „Czym jest wizerunek biblioteki?”) oraz Lász-la Asbótha (“Environmentally friend-ly librarianship − The relation of the knowledge and energy transfer”, pol. „Bibliotekarstwo przyjazne środowi-sku − relacja między transferem wie-dzy i energii”).

Po wygłoszeniu referatów od-były się dwa warsztaty. Pierwszy zo-stał przygotowany przez Ivana Ča-dovska, Igora Ignjačič, Sanita Maleja i Tihomira Vranješ, natomiast drugi przez przedstawicieli z Amsterdamu w składzie: Kim Witting, Patty Tdloh-reg, Mariëlle Nuij. Uczestnicy sympo-zjum mogli wybierać między warsz-tatem dotyczącym wprowadzania nowych technologii do bibliotek pu-blicznych na przykładzie Chorwa-cji i Łotwy (“Implementation of new technologies in public libraries: users vs. librarians: on Croatian and Latvi-an example”) a poświęconym rekla-mie i public relations bibliotek (“Buy my candy”).

Kolejna sesja konferencji dotyczy-ła nowych metod pracy w kontekście ery cyfrowej i wymogów przyjazno-ści systemów informacyjnych wobec użytkowników. W jej ramach zapre-zentowano trzy prelekcje omawiające takie zagadnienia, jak: narzędzia roz-powszechniania i dostępu do infor-macji przez Europa Gateway (“Euro-pean institutions at your fingertips: tools for dissemination and access to information in Europa Gateway” – Ana Lúcia Silva Terra), rozwój metodolo-gii i pierwsze rezultaty poszukiwa-nia tożsamości narodowej w

środowi-© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

(4)

sku cyfrowym (“The Research Nation-al Identity in the DigitNation-al Environment Planning, methodology development process and the first results” – Daina Pokalana) oraz elektroniczna biblio-teka muzyczna (“New application for Music Libraries: Electronic Music Li-brary” – György Barna Iszály). Następ-nie głos zabrali Katalin Bognár Lo-vász oraz Erzsébet Tóth i Peter Szász, przedstawiając referaty dedykowane roli bibliotek naukowych w realizacji strategii zarządzania wiedzą w insty-tucjach szkolnictwa wyższego (“Role of academic libraries in accomplish-ing knowledge management strate-gies in higher education institutions”) oraz zarządzaniu wiedzą w informacji naukowej i bibliotekoznawstwie (“Di-mensions of knowledge management in LIS field”).

Następne wystąpienia doty-czyły nowych grup użytkowników i usług specjalistycznych dla młodzie-ży. Uczestnicy, którzy wybrali tę część konferencji, mogli wysłuchać kole-gów z Litwy, Stanów Zjednoczonych oraz Szwecji, omawiających m.in. mo-del swobodnej biblioteki, czyli usłu-gi bibliotek publicznych dla młodzie-ży (“Public Library Service for Youth: A «Freestyle» Library Model” – Dace Üdre, Silvija Tretjakowa), oraz temat: biblioteki publiczne jako sprzymie-rzeńcy środowisk LGBTQ (“Homeless LGBTQ Teens: Public Libraries as Al-lies” – Julie Ann Winkelstein, Jim Ma-lone, Edwin Michael Cortez).

Kolejną propozycją organizato-rów była sesja posterowa. Swój plakat zatytułowany “Friendly Space of Small

Public Libraries in Poland. The Most Interesting Spaces and Their Evalu-ation” (pol. „Przyjazne wnętrza ma-łych polskich bibliotek publicznych − najbardziej interesujące wnętrza i ich ocena”) zademonstrowała tu m.in. stu-dentka z Instytutu Informacji Nauko-wej i Bibliologii Uniwersytetu Mikoła-ja Kopernika w Toruniu Agnieszka Ma-jewska.

Po prezentacji posterów po-nownie odbyły się sesje z referatami. Pierwsza z nich stanowiła kontynu-ację panelu z dnia poprzedniego i do-tyczyła etnograficznego ujęcia w na-uce o informacji. Swoje referaty wy-głosili Amerykanie − Edwin Michael Cortez i Rebecca Anderson (“In the Field: A Critical Analysis of Ethno-graphic Approaches to Information Systems Design, Development and Im-plementation”, pol. „Krytyczna anali-za etnograficznych podejść do projek-tu, rozwoju oraz wprowadzenia sys-temów informacyjnych”) oraz Damon Augustus McGhee − członek American Library Association (“Community En-gagement and the Library Profession-al: Cases in São Tomé and Príncipe, and East St. Louis (USA)”, pol. „Zaanga-żowanie społeczności a specjaliści in-formacji na przykładzie przypadków z São Tomé, Príncipe i East St. Louis (USA)”).

Druga sesja, odbywająca się rów-nolegle, zebrała wystąpienia pod ha-słem „Nowe metody pracy: społeczne media i biblioteki”. Otworzyli ją swoim referatem Máé Tóth i Rangar Audun-son, którzy podjęli próbę odpowie-dzi na pytanie, czy strony internetowe

© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

(5)

dla pasjonatów książek są wyzwaniem dla bibliotekarstwa (“Websites for booklovers: a challenge to librarian-ship?”). Następnymi prelegentami byli Jason P. Riegezer i Suzie Allard, któ-rzy przedstawili motywy koktó-rzystania z serwisów społecznościowych (“Mo-tivations for Use of Online Social Net-working Sites”). Panel drugi zamknął referat dedykowany integracji biblio-tek i społeczeństwa (“Integrating li-braries − Integrating the community” – Etelka Anna Alpek, Piroska Herkó, Alíz Horváth).

Ostatnia sesja tego dnia wiązała się z tematyką kompetencji cyfrowych specjalistów informacji i bibliotekarzy oraz obejmowała trzy przemówienia. Pierwsze z nich należało do Leva Sud-mantaité i Zinaida Manžucha z Vilnius University i było zatytułowane “Hiring digital curators: an inquiry into com-petency demands on the library labour market” (pol. „Zatrudnianie kustoszy cyfrowych: badania dotyczące kompe-tencji wymaganych na bibliotekarskim rynku pracy”). Kolejnym mówcą był Esin Sultan Oğuz, który wypowiadał się na temat nowych technologii, moż-liwości i wyzwań stojących przed tra-dycyjnymi bibliotekami publicznymi w dobie Web 2.0 (“New Technologies, Challenges and Opportunities for Tra-ditional Public Libraries in the Age of Web 2.0”). Ostatnie wystąpienie − au-torstwa Györga Sebestyéna − dotyczy-ło zmian paradygmatu wyszukiwania informacji (“Change of Paradigm in In-formation Retrieval”). Wszyscy chętni uczestnicy mogli zakończyć ten dzień konferencji wizytą w galerii sztuki

Szombathely, w której była prezento-wana m.in. wystawa zdjęć węgierskie-go fotoreportera Roberta Capa.

Trzeci, a zarazem ostatni dzień sympozjum miał napięty program. Za-planowano dwie sesje po trzy panele oraz warsztaty. Odbywające się rów-nocześnie panele dotyczyły różnej te-matyki. W ramach części dedykowa-nej nowym metodom pracy w kontek-ście zarządzania kolekcjami cyfrowy-mi (“New working methods: Digital content management”) zaprezentowa-no dwa interesujące referaty: “QRef: an example of rapid development for mobile library tools” (Raoul Boers, pol. „QRef jako przykład szybkiego rozwo-ju mobilnych narzędzi bibliotekar-skich”) oraz “Technology consulting in libraries today” (Andriá Piqué Ser-ra, pol. „Konsultowanie nowoczesnych technologii w dzisiejszych bibliote-kach”).

Kolejny panel, zatytułowany „Bi-blioteka jako miejsce pracy społecz-nej”, zgromadził referaty przybliżające znaczenie biblioteki jako miejsca trze-ciego. Znalazły się tu następujące wy-stąpienia: “Models of the past − models for the future: comparative analysis of the traditions of the Bulgarian chital-ishte and the American public library” Rumynana Yordanowva Hristova (pol. „Modele przeszłości − modele przy-szłości: porównawcza analiza tradycji bułgarskiej chitalishte i amerykańskiej biblioteki publicznej”), “Deploying De-liberately Disruptive Programming in a Academic Library: Investigating the Role of Sound in Fostering Third Place” (pol. „Celowe stosowanie

opro-© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

(6)

gramowania zakłócającego w bibliote-ce akademickiej − rola dźwięku w two-rzeniu trzeciego miejsca”), którego au-torami byli Dave Judson Ellenwood i Rudy Leon, oraz “«Kindly Welcome» as a welcome password of the 3rd place library” (pol. „«Serdecznie wita-my» jako powitalne hasło w bibliote-ce trzeciego miejsca”) Moniki Katarzy-ny Halasz-Cysarz z Uniwersytetu War-szawskiego.

Ostatnia część sesji pierwszej ze-brała referaty poświęcone proble-matyce umiejętności informacyjnych użytkowników. Uczestnicy mieli przy-jemność wysłuchać dwóch referatów: “Developing library towards faculty staff in higher education” (pol. „Roz-wój bibliotek w kierunku kadry zawo-dowej wyższej edukacji”) autorstwa Heidi Kristin Olsen oraz “Information Literacy and Accreditation Standards: A Comparison of US, European, and In-ternational Standards” (pol. „Umiejęt-ności informacyjne a standardy akre-dytacji: porównanie standardów ame-rykańskich, europejskich i między-narodowych”), którego autorami byli Crystal Pleake Sherline oraz Rachel Fleming-May.

Po zakończeniu sesji pierwszej odbywały się półtoragodzinne warsz-taty. Uczestnicy konferencji mieli do wyboru cztery propozycje: nowe ro-dzaje sieci społecznościowych, inno-wacje i kompetencje (“This is how we do it: New ways of social network-ing, innovative skill sets and compe-tencies − The 2011 New Profession-al”), nowe argumenty na rzecz biblio-tek (“Advocating for libraries with

new advocates”), jak poprawić ja-kość usług bibliotecznych z wyko-rzystaniem technologii (“How to im-prove library services with mobile technologies” oraz czerpanie wiedzy, pomysłów i inspiracji „z tłumu” (“Crowdsoursing + specific commu-nity = great idea”).

Ostatnia sesja konferencji zo-stała podzielona na trzy posiedze-nia. Pierwsze z nich poruszało tema-ty związane z usługami dla najmłod-szych użytkowników, drugie obejmo-wało kwestie dotyczące czasopism i ich ewaluacji, a trzecie próbowało zdefiniować, kim są nowi specjaliści informacji. W ramach paneli zamyka-jących zaprezentowano łącznie osiem referatów.

Po przerwie uczestnicy mogli wybrać kolejne z trzech warsztatów: “Privatizing and outsourcing library services. New ways in times of eco-nomic hardship?” (pol. „Nowe rozwią-zania w czasach trudności ekonomicz-nych”), “Augmented Reality” (pol. „Rze-czywistość rozszerzona”) oraz “Pro-fessional Branding” (pol. „Tworzenie profesjonalnej marki”).

Podczas ceremonii zamykającej konferencję organizatorzy podzię-kowali wszystkim prelegentom oraz uczestnikom za przybycie oraz zaan-gażowanie. Została także wyświetlo-na prezentacja podsumowująca trzy dni obrad. Wręczono również nagro-dy za trzy najlepsze postery. Następ-nie Ruud Bruyns, założyciel BOB-CATSSS, wygłosił krótkie przemó-wienie na temat idei sympozjum. Na koniec na sali pojawili się

organizato-© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

(7)

rzy BOBCATSSS 2011, czyli studenci z Amsterdamu (Hogeschool van Am-sterdam, University of Applied Scien-ces), Stuttgartu (Stuttgart Media versity) i Groningen (Hanze Uni-versity Groningen), którzy zaprosi-li wszystkich uczestników na kolejne, jubileuszowe spotkanie BOBCATSSS, które odbędzie się w 2012 r. w Am-sterdamie pod hasłem “Information

in E-emotion” (pol. „Informacja w ru-chu”).

Irmina Obermüller

studentka II roku uzupełniających stu-diów magisterskich z zakresu infor-macji naukowej i bibliotekoznawstwa w Instytucie Informacji Naukowej i Bi-bliologii Uniwersytetu Mikołaja Koper-nika w Toruniu

5. Konferencja Naukowa Instytutu

Informacji Naukowej i Studiów

Bibliologicznych Uniwersytetu

Warszawskiego „Nauka

o informacji (informacja naukowa)

w okresie zmian” (Warszawa,

4–5 kwietnia 2011 r.)

W

dniach 4−5 kwietnia 2011 r.

w Instytucie Informacji Nauko-wej i Studiów Bibliologicznych Uni-wersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja naukowa pod hasłem „Na-uka o informacji (informacja nauko-wa) w okresie zmian”. Było to już pią-te spotkanie środowiska bibliologicz-nego zorganizowane pod auspicjami warszawskiego ośrodka naukowego. Celem tegorocznej konferencji sta-ło się ukazanie zmian, jakie zachodzą w informatologii, w polu badawczym tej dyscypliny, a także w praktycznym jej zastosowaniu.

Konferencję rozpoczęło powitanie uczestników przez prof. dr hab. Barba-rę Sosińską-Kalatę, która była także mo-deratorem sesji plenarnej. W czasie jej trwania swoje referaty zaprezentowali: David Nicolas (University College Lon-don), Bruno Jacobfeuerborn (Deutsche Telecom), prof. dr hab. Mieczysław Mu-raszkiewicz (Uniwersytet Warszawski) oraz prof. dr hab. n. med. Waldemar Ko-szewski (Warszawski Uniwersytet Me-dyczny). Szczególne zainteresowa-nie wzbudziło pierwsze wystąpiezainteresowa-nie, w którym prelegent wykazał, że

wirtu-alna rewolucja ogarnęła każdy aspekt naszego życia. Sposoby pozyskiwania wiedzy i informacji zmieniły się diame-tralnie w przeciągu ostatnich kilku lat. Wiele czynności, takich jak czytanie czy wyszukiwanie informacji, przeniosło się z bibliotek do Internetu. Ponieważ zachowanie użytkownika sieci różni się jednak od zachowania osoby korzysta-jącej z tradycyjnych źródeł informacji, badaniu zachowań użytkowników na-leży poświęcić szczególnie dużo uwagi. Pozostałe referaty w tej sesji dotyczyły interdyscyplinarności informatologii: Bruno Jacobfeuerborn wykazał, że na-uka o informacji wspomaga przedsię-biorców w ich codziennej pracy, prof. Muraszkiewicz uwydatnił związki

in-© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika

Cytaty

Powiązane dokumenty

W stanie natury, rozumianym jako sytuacja „zupełnej równości, gdzie naturalnie nie ma żadnej zwierzchności ani jurysdykcji jednego nad drugim” 3 , nie ma osoby prawnej,

Lunning F., Mechademia 1: Emerging Worlds of Anime and Manga, Minneapolis: University of Minnesota Press 2006.. Lyotard J.-F., Kondycja ponowoczesna: raport o stanie

wicz, Alfred Tarski i Andrzej Mostowski, zupełnie odmienne stanowiska onto- logiczne przyjmują platonizujący Łukasiewicz i reista Tadeusz Kotarbiński, jed- ni rozpoczynają karierę

© Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja Kopernika... © Copyright by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Miko łaja

W tłuszczu schabu, szynki i słoniny tuczników otrzymujących sprzężony kwas linolowy stwierdzono statystycznie istotny (P ≤ 0,05) wzrost nasyconych kwasów tłuszczowych

Tabela 3 Zawartość tłuszczu surowego i skład kwasów tłuszczowych w nasionach rzepaku odmian Kana i Lirajet w zależności od temperatury suszenia — Content of crude fat and

Dyskusja Na podstawie analizy składu kwasów tłuszczowych różnych odmian nasion maku niskomorfinowego (Michałko, Agat, Mieszko, Zambo i Rubin) i wysoko- morfinowego (Lazur)

Differences observed between groups discriminated based on the menstrual status in mean values of somatic traits (BH, BM, WC, HC, BIC, TRC, SSC, SIC, ABD, CLF), percentage of