Reprocesowanie endoskopów giętkich – aktualne zalecenia

(1)

©_{Evereth Publishing, 2018}

KATARZYNA JERMAKOW1

REPROCESOWANIE ENDOSKOPÓW GIĘTKICH  AKTUALNE ZALECENIA

REPROCESSING FLEXIBLE ENDOSCOPES  CURRENT RECOMMENDATIONS

1 Katedra i Zakład Mikrobiologii

Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 2 Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych,

Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

3 Zakład Propedeutyki Pediatrii i Chorób Rzadkich Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

} MAŁGORZATA FLEISCHER

Katedra i Zakład Mikrobiologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul Chałubińskiego 4, 50-368 Wrocław, Tel.: 717841280, e-mail: malgorzata.ﬂeischer@ umed.wroc.pl Wpłynęło: 06.02.2018 Zaakceptowano: 22.02.2018 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2018004

STRESZCZENIE: Właściwe postępowanie w zakresie reprocesowania endoskopów giętkich i akcesoriów – tj. odpowiednie czyszczenie, odkażanie i przechowywanie – ma kluczowe zna-czenie dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom, w tym ochrony przed jatrogennymi zaka-żeniami nabytymi w trakcie endoskopii. Wszystkie osoby zaangażowane w przygotowanie en-doskopu do ponownego użycia są zobowiązane do stałego kształcenia w zakresie prawidło-wego postępowania na każdym etapie reprocesowania oraz do przestrzegania zaleceń produ-centa, aktualnych rekomendacji towarzystw naukowych i wymagań prawnych.

SŁOWA KLUCZOWE: kontrola zakażeń, reprocesowanie endoskopów giętkich

ABSTRACT: Proper reprocessing (i.e. cleaning, disinfection) and storage of flexible endosco-pes and endoscopic accessories is crucial to ensuring patient safety, including protection aga-inst iatrogenic infections associated with endoscopy. All staff involved in the preparation pro-cess of this equipment is required to continuously educate themselves in the proper conduct at every stage of endoscopy reprocessing and to follow the manufacturer’s recommendations, current recommendations of scientific societies and legal requirements.

KEY WORDS: infection control, reprocessing of ﬂexible endoscopes

WSTĘP

(QGRVNRSLDMHVWMHGQą]QDMF]ĊĞFLHMVWRVRZDQ\FKSURFH-dur medycznych, obarczonych istotnym ryzykiem przeno-V]HQLDELRORJLF]Q\FKF]\QQLNyZFKRURERWZyUF]\FK>±@ 3R]LRP]DQLHF]\V]F]HĔJLĊWNLFKHQGRVNRSyZSRZ\NRQD-Q\P EDGDQLX HQGRVNRSRZ\P PRĪH ZDKDü VLĊ RG _do

1010_{&)8 DQJ FRORQ\ IRUPLQJ XQLW ] QDMZ\ĪV]ą OLF]Eą}

GUREQRXVWURMyZZNDQDáDFKVVąF\FK>@3RGVWDZą]DSRELH- JDQLD]DNDĪHQLRP]ZLą]DQ\P]Z\NRQ\ZDQLHPHQGRVNR-SLLMHVWSUDZLGáRZHUHSURFHVRZDQLHVSU]ĊWXF]\OLZáDĞFLZH SU]HSURZDG]HQLHZV]\VWNLFKHOHPHQWyZSURFHVXSU]\JRWR-ZXMąFHJRHQGRVNRSGRSRQRZQHJRXĪ\FLD

ZAKAŻENIA ZWIĄZANE Z WYKONYWANIEM

ENDOSKOPII

: SUDF\ SU]HJOąGRZHM REHMPXMąFHM DQDOL]Ċ Z\QLNyZ EDGDĔGRW\F]ąF\FK]DNDĪHĔ]ZLą]DQ\FK]SURFHGXUDPL HQGRVNRSRZ\PLZ]QLFKSU]\F]\QąLQIHNFMLE\á\XV]NR- G]RQHOXEZDGOLZHHQGRVNRS\JLĊWNLHZNROHMQ\FKZ\-ND]DQR QLHVNXWHF]QRĞü PDQXDOQHJR RF]\V]F]DQLD VSU]ĊWX ZRGQRWRZDQREáĊG\Z]DNUHVLHGH]\QIHNFMLZP\MQL GH]\QIHNWRU]HDZXGRNXPHQWRZDQRDZDULĊOXEQLHSUD-ZLGáRZH IXQNFMRQRZDQLH P\MQLGH]\QIHNWRUD >@ 8V]NR-G]RQH OXE ZDGOLZH HQGRVNRS\ JLĊWNLH JáyZQLH EURQFKR-VNRS\E\á\ĨUyGáHP]DNDĪHĔGUREQRXVWURMDPLWDNLPLMDN

Pseudomonas aeruginosa, Pseudomonas putida, Stenotro-phomonas maltophilia, Serratia marcescens, Klebsiella pneu-moniae, w tym szczepem opornym na karbapenemy (ang. Klebsiella pneumoniae carbapenemase±.3&Proteus vul-garis, Proteus mirabilis, Morganella morganii i Mycobacte-rium

tuberculosis>±@1LHSUDZLGáRZHPDQXDOQHRF]\V]- F]DQLHVSU]ĊWXGRHQGRVNRSLLVNXWNRZDáRPLĊG]\LQQ\PLLQ-IHNFMDPL Z\ZRáDQ\PL SU]H] P. aeruginosa, w tym szcze-pem opornym na wszystkie antybiotyki (ang. pandrug re-VLVWDQFH ± 3'5 Serratia marcescens, Klebsiella

pneumo-niae Z W\P V]F]HSDPL .3& L 1'0 DQJ 1HZ 'HOKL

(2)

22 © Evereth Publishing, 2018

QDHUWDSHQHP>±@1DMFLĊĪV]\PLRGQRWRZDQ\PL]DND-ĪHQLDPLE\á\VHSVDL]DSDOHQLHSáXF>±@

1LHVNXWHF]QDGHNRQWDPLQDFMDZLąĪHVLĊSU]HGHZV]\VW- NLP]QLHZLHG]ąRUD]EUDNLHPOXEQLHSU]HVWU]HJDQLHP]D-OHFHĔ::LHONLHM %U\WDQLL EUDN Z\W\F]Q\FK GRW\F]ąF\FK F]\V]F]HQLD JáRZLF\ NDPHU\ ZLGHR L UH]\JQDFMD ] ]DVWR-VRZDQLDMHGQRUD]RZHMSODVWLNRZHMRVáRQ\NDPHU\VWDá\VLĊ SU]\F]\Qą XURVHSV\ Z\ZRáDQHM SU]H] Klebsiella NDM-1 X WU]HFK SDFMHQWyZ SR HQGRVNRSLL GUyJ PRF]RZ\FK >@ :V]SLWDOXXQLZHUV\WHFNLPZ7XUFMLRSyĨQLHQLHZUR]SR-F]ĊFLX SURFHVX GHNRQWDPLQDFML VNXWNRZDáR XWZRU]HQLHP ELR¿OPX QD SRZLHU]FKQLDFK HQGRVNRSX : NRQVHNZHQFML XRVyESRGGDQ\FKEURQFKRVNRSLLUR]ZLQĊá\VLĊ]DNDĪH-QLD XNáDGX RGGHFKRZHJR Z\ZRáDQH SU]H] V]F]HS Pseudo-monas aeruginosa3'5>@:H)UDQFMLRSyĨQLRQHZVWĊS- QHRF]\V]F]DQLHLEUDNZáDĞFLZHJRRVXV]HQLDGXRGHQRVNR-SXSRGH]\QIHNFMLVWDá\VLĊSU]\F]\QąGZyFK]DNDĪHĔNUZL L SLĊFLX NRORQL]DFML SU]HZRGX SRNDUPRZHJR V]F]HSHP

Klebsiella pneumoniae .3& SRFKRG]ąF\P RG SDFMHQWD

Ä´ZF]HĞQLHMOHF]RQHJRV]SLWDOQLHZ*UHFML>@ 1LHSUDZLGáRZRĞFL]ZLą]DQH]GH]\QIHNFMąZP\MQLGH- ]\QIHNWRU]HGRW\F]\á\QDMF]ĊĞFLHMZDGOLZHMSUDF\XU]ąG]H- QLDVNXWNXMąFHMQSQLHZáDĞFLZąSRGDĪąSUHSDUDWyZGH]\Q-IHNF\MQ\FKOXEQLHGRVWDWHF]Q\PRVXV]HQLHPHQGRVNRSyZ 1RWRZDQRWDNĪHEáĊG\SROHJDMąFHQDQLHRGSRZLHGQLHMRE-VáXG]H P\MQLGH]\QIHNWRUD OXE XĪ\FLX VNDĪRQHM ZRG\ >@ 'UREQRXVWURMDPL NWyUH SU]HĪ\ZDá\ QLHSUDZLGáRZ\ SUR-FHV GHNRQWDPLQDFML OXE SRZRGRZDá\ VNDĪHQLH HQGRVNR-SyZ Z WUDNFLH WHJR SURFHVX E\á\ PLĊG]\ LQQ\PL SDáHF]-ki P. aeruginosa, K. pneumoniae (6%/ OXE &5( DQJ carbapenem-resistant Enterobacteriaceae Escherichia coli 1'0OXE&5(Burkholderia

cepaciaDWDNĪHSUąWNLMy-cobacterium tuberculosis i MycepaciaDWDNĪHSUąWNLMy-cobacterium chelonae.

Opisa- QH]ZLą]DQH]W\P]DNDĪHQLDWRJáyZQLH]DSDOHQLDSáXF]D-NDĪHQLDNUZLL]DNDĪHQLDXNáDGXPRF]RZHJR=80>@

1LHSRNRMąFHMHVWĪHHQGRVNRS\FRUD]F]ĊĞFLHMVWDQRZLą ĨUyGáR ]DNDĪHĔ ZLHOROHNRRSRUQ\PL SDWRJHQDPL D LQIHN- FMHWHZZLĊNV]RĞFLSU]\SDGNyZPDMąFKDUDNWHURJQLVNHSL-GHPLF]Q\FK 6NDĪRQH GXRGHQRVNRS\ XĪ\WH Z HQGRVNRSR- ZHMFKRODQJLRSDQNUHDWRJUD¿LZVWHF]QHMZMHGQ\P]HV]SL-WDOLZH)UDQFMLVSRZRGRZDá\]DNDĪHĔNUZL]DNDĪHQLD GUyJĪyáFLRZ\FKLSU]\SDGNLNRORQL]DFMLSU]HZRGXSRNDU-mowego Klebsiella pneumoniae (6%/ >@ 3R SRGRE-Q\P]DELHJXZLQQ\PRĞURGNXRGQRWRZDQRGZLHLQIHNFMH NUZLLNRORQL]DFMLV]F]HSHPK. pneumoniae.3&>@ ::LHONLHM%U\WDQLLQDMHGQ\P]RGG]LDáyZXURORJLF]Q\FK SR F\VWRVNRSLL Z\NRQDQHM EH] ZáDĞFLZHM GHNRQWDPLQDFML NDPHU\SRGáąF]RQHMGRF\VWRVNRSXREVHUZRZDQRRJQLVNR REHMPXMąFHRJyáHPSDFMHQWyZZW\P]=80LVNR-lonizowanych Klebsiella1'0>@:V]SLWDOXXQLZHUV\-teckim w Niemczech po endoskopowej cholangiopankre- DWRJUD¿LZVWHF]QHM]DREVHUZRZDQRNRORQL]DFMĊXNáDGXSR-karmowego karbapenemoopornymi Klebsiella pneumoniae

2;$>@:,OOLQRLV6WDQ\=MHGQRF]RQHQLHVNXWHF]- QLHGHNRQWDPLQRZDQ\GXRGHQRVNRSE\áSU]\F]\QąZ\VWą-SLHQLD RJQLVND ]DNDĪHĔNRORQL]DFML E. coli 1'0 REHM-PXMąFHJRSDFMHQWyZ>@ :áDĞFLZDGHNRQWDPLQDFMDHQGRVNRSXZW\PP\FLHLGH-]\QIHNFMDZ\VRNLHJRSR]LRPXSR]ZDODQDMHJRSRQRZQH EH]SLHF]QH XĪ\FLH 0\FLH UHGXNXMH SR]LRP VNDĪHQLD PL-NURELRORJLF]QHJRR±ORJ10 'H]\QIHNFMDZ\VRNLHJRSR- ]LRPXHOLPLQXMHZV]\VWNLHIRUP\GUREQRXVWURMyZ]Z\MąW- NLHPQLHNWyU\FKVSRUEDNWHU\MQ\FKDMHMVNXWHF]QRĞüZGX- ĪHMPLHU]HMHVW]DOHĪQDRGZáDĞFLZLHSU]HSURZDG]RQHJRHWD-SXP\FLD>@3RGVWDZą]DOHFHĔGRW\F]ąF\FKZ\ERUXPHWRG GHNRQWDPLQDFMLMHVWNODV\¿NDFMDZHGáXJ6SDXOGLQJD(QGR-VNRS\ Vą NODV\¿NRZDQH MDNR VSU]ĊW ÄSyáNU\W\F]Q\´ L SR-ZLQQ\ E\ü SRGGDQH SU]\QDMPQLHM GH]\QIHNFML Z\VRNLHJR SR]LRPX .OHV]F]H GR ELRSVML LJá\ QDU]ĊG]LD WQąFH WDNLH MDNV¿QNWHURWRP\NWyUHSU]HQLNDMąVWHU\OQąWNDQNĊVąNOD-V\¿NRZDQHMDNRVSU]ĊWÄNU\W\F]Q\´LSRZLQQ\E\üVWHU\OQH &HQWUDOL]DFMDUHSURFHVRZDQLDHQGRVNRSyZPRĪH]PQLHM- V]\üU\]\NR]DNDĪHĔ]ZLą]DQ\FK]W\PLXU]ąG]HQLDPLPH- G\F]Q\PLRSRQDG3RQDGWRZSá\ZDQDVSDGHNNRV]-WyZHOLPLQXMąFNRQLHF]QRĞüSRZLHODQLDVSU]ĊWXZDOLGDFML ZLHOXRELHNWyZZLĊNV]HJR]DWUXGQLHQLDLWS>@

WYMAGANIA DOTYCZĄCE POMIESZCZEŃ

PRZEZNACZONYCH DO DEKONTAMINACJI

ENDOSKOPÓW

3RPLHV]F]HQLDZNWyU\FKSU]HSURZDG]DQDMHVWGHNRQWD-PLQDFMD HQGRVNRSyZ SRZLQQ\ ]DSHZQLDü MHGQRNLHUXQNR-Zą GURJĊ HQGRVNRSyZ ] REV]DUX EUXGQHJR SU]\MĊFLH ]D-QLHF]\V]F]RQ\FK VSU]ĊWyZ GR F]\VWHJR VXV]HQLH L SU]H- FKRZ\ZDQLDSRGHNRQWDPLQDFMLDSU]HPLHV]F]DQLHVLĊSHU-VRQHOXPLĊG]\W\PLGZRPDVWUHIDPLQLHPRĪHE\üPRĪOLZH EH]SU]HFKRG]HQLDSU]H]VWUHIĊ]PLDQ\RG]LHĪ\LP\FLDUąN 3RPLHV]F]HQLDWHPXV]ąE\ü¿]\F]QLHRGG]LHORQHRGPLHM- VFDZ\NRQ\ZDQLDHQGRVNRSLLXSDFMHQWyZ]ZHMĞFLHPRJUD- QLF]RQ\PZ\áąF]QLHGRXSRZDĪQLRQHJRSHUVRQHOX:V]\VW- NLHVDOHPXV]ąE\üRGSRZLHGQLRZHQW\ORZDQH]WHPSHUD-WXUą±&LZLOJRWQRĞFLąZ]DNUHVLH±=DOHFDQD MHVWNURWQDZ\PLDQDSRZLHWU]DQDJRG]LQĊ]QDGFLĞQLH-QLHP Z SRPLHV]F]HQLDFK F]\VW\FK L SRGFLĞQLHMHVWNURWQDZ\PLDQDSRZLHWU]DQDJRG]LQĊ]QDGFLĞQLH-QLHP Z SR-PLHV]F]HQLDFK]U\]\NLHPVNDĪHQLDSRZLHWU]D>@ -HGQą]SRGVWDZRZ\FKNZHVWLLGRW\F]ąF\FKUHSURFHVR- ZDQLDVSU]ĊWXGRHQGRVNRSLLMHVWZáDĞFLZDRUJDQL]DFMDSUD-F\ L ]DSHZQLHQLH RGSRZLHGQLHM OLF]E\ HQGRVNRSyZ 2FH-QLDMąF]DSRWU]HERZDQLHZW\P]DNUHVLHQDOHĪ\SDPLĊWDüĪH minimalny czas przygotowania endoskopu do ponownego XĪ\FLDRFHQLDQ\MHVWQDPLQXWDZVSyáF]\QQLNZ\NRU]\-VWDQLD P\MQLGH]\QIHNWRUyZ VWDQGDUGRZR V]DFRZDQ\ MHVW QD8Z]JOĊGQLDRQNRQVHUZDFMĊRNUHVRZHWHVWRZD-QLHF]DVSU]HVWRMXLDZDULH>@

(3)

WYTYCZNE DOTYCZĄCE REPROCESOWANIA

ENDOSKOPÓW

=DOHFHQLD Z ]DNUHVLH UHSURFHVRZDQLD HQGRVNRSyZ ]R- VWDá\RSUDFRZDQHPLĊG]\LQQ\PLSU]H](6*(DQJ(XUR-SHDQ6RFLHW\RI*DVWURLQWHVWLQDO(QGRVFRS\$6*(DQJ $PHULFDQ 6RFLHW\ IRU *DVWURLQWHVWLQDO (QGRVFRS\ L +,&-3$&DQJ+HDOWKFDUH,QIHFWLRQ&RQWURO3UDFWLFHV$GYLVRU\ &RPPLWWHH%6*DQJ%ULWLVK6RFLHW\RI*DVWURHQWHUROR-J\RUD]:*2DQJ:RUOG*DVWURHQWHURORJ\2UJDQLVDWLRQ >@(XURSHMVNLHZ\W\F]QHRSLHUDMąVLĊQDSX-EOLNDFMDFK0LĊG]\QDURGRZHM2UJDQL]DFML1RUPDOL]DF\MQHM ,62:HZV]\VWNLFK]DOHFHQLDFKZVND]XMHVLĊQDNR-QLHF]QRĞüSRVWĊSRZDQLD]HQGRVNRSHPZVSRVyE]DOHFDQ\ SU]H]SURGXFHQWD3RQDGWRQDNDĪG\PHWDSLHUHSURFHVRZD-QLDNRQLHF]QDMHVWLGHQW\¿NDFMDHQGRVNRSX>@

WYTYCZNE OGÓLNE

5HSURFHVRZDQLHHQGRVNRSyZVNáDGDVLĊ]SLĊFLXSRGVWD-ZRZ\FKHWDSyZZVWĊSQHF]\V]F]HQLHP\FLHGH]\QIHNFMD wysokiego poziomu, suszenie i przechowywanie. Zalece-QLDGRW\F]ąFHSRVWĊSRZDQLDZWUDNFLHSRV]F]HJyOQ\FKID] VąSRGREQHZSRV]F]HJyOQ\FKZ\W\F]Q\FK>±@

&]\V]F]HQLHZVWĊSQH±MHVWSLHUZV]\PHWDSHPUHSUR-FHVRZDQLD L SRZLQQR E\ü SU]HSURZDG]DQH SU]\ SD- FMHQFLHQDW\FKPLDVWSR]DNRĔF]HQLXSURFHGXU\HQGR-skopowej. Czyszczenie polega na usuwaniu widocz-Q\FK ]DQLHF]\V]F]HĔ ] ]HZQĊWU]QHM F]ĊĞFL HQGRVNR- SXLSU]HSáXNLZDQLXZV]\VWNLFKNDQDáyZ3RRF]\V]- F]HQLXZVWĊSQ\PVSU]ĊW\PHG\F]QHPXV]ąE\üSU]H-transportowane do miejsca ich dalszego przetwarza- QLDP\FLDLGH]\QIHNFML7UDQVSRUWSRZLQLHQRGE\-ZDüVLĊZ]DPNQLĊW\FKSRMHPQLNDFK

0\FLH±SU]HGP\FLHPHQGRVNRSyZQDOHĪ\Z\NRQDü WHVW V]F]HOQRĞFL D ZV]\VWNLH RGáąF]DOQH F]ĊĞFL UR]-G]LHOLü =HZQĊWU]Qą SRZLHU]FKQLĊ HQGRVNRSX QDOH- Ī\P\üGHWHUJHQWHPQDWRPLDVWZV]\VWNLHNDQDá\Z\- V]F]RWNRZDüZFHOXXVXQLĊFLD]DQLHF]\V]F]HĔ7UXG- QHGRF]\V]F]HQLDREV]DU\OXEDNFHVRULDQDOHĪ\RF]\- ĞFLü]DSRPRFąP\MNLXOWUDGĨZLĊNRZHM3RP\FLXNR-QLHF]QHMHVWGRNáDGQHVSáXNDQLHGHWHUJHQWXZRGą 'H]\QIHNFMD ± ]DOHFDQD MHVW GH]\QIHNFMD

Z\VRNLH-go poziomu. Endoskop w czasie procedury powinien E\ü FDáNRZLFLH ]DQXU]RQ\ Z ĞURGNX GH]\QIHNXMą- F\P:PHFKDQLF]Q\PSURFHVLHGH]\QIHNFMLZV]\VW-NLH NDQDá\ Z HQGRVNRSLH QDOHĪ\ SRáąF]\ü ] P\MQLą GH]\QIHNWRUHP SU]\ XĪ\FLX SUDZLGáRZ\FK ]áąF]HN :\EyU SUHSDUDWyZ GH]\QIHNF\MQ\FK SRZLQLHQ E\ü ]JRGQ\]]DOHFHQLHPSURGXFHQWD3RGH]\QIHNFMLHQ- GRVNRSZW\PZV]\VWNLHNDQDá\SRGGDZDQHVąNRĔ-FRZHPXSáXNDQLXVWHU\OQąZRGą

6XV]HQLH±NDQDá\HQGRVNRSRZHVXV]\VLĊ]DSRPRFą VSUĊĪRQHJR SRZLHWU]D L DONRKROX HW\ORZHJR OXE L]R-SURS\ORZHJR±

3U]HFKRZ\ZDQLH±HQGRVNRS\QDOHĪ\SU]HFKRZ\ZDü Z F]\VW\P ĞURGRZLVNX ]DZLHV]RQH SLRQRZR EH] NRQWDNWX]SRGáRĪHP

&]\V]F]HQLH ZVWĊSQH Z\NRQDQH ZH ZáDĞFLZ\P F]D-VLH ]DSRELHJD WZRU]HQLX ELR¿OPX QD SRZLHU]FKQLDFK HQ-GRVNRSX 3RZVWDá\ ELR¿OP MHVW QLH]Z\NOH WUXGQ\ GR XVX- QLĊFLDPDáDĞUHGQLFDNDQDáyZHQGRVNRSRZ\FKRJUDQLF]R-Q\ GRVWĊS D REHFQH Z QLP GUREQRXVWURMH FKDUDNWHU\]XMH QLĪV]DZUDĪOLZRĞüQDĞURGNLFKHPLF]QHFRZNRQVHNZHQ- FMLSU]\F]\QLDVLĊGRQLHSRZRG]HQLDSURFHVXGHNRQWDPLQD-FMLLU\]\ND]DNDĪHĔXSDFMHQWyZSRGGDZDQ\FK]DELHJRP HQGRVNRSLL>@3UHIHURZDQąPHWRGąGHNRQWDPLQD-FML MHVW WD ] Z\NRU]\VWDQLHP P\MQLGH]\QIHNWRUD :\PD-JDQLD L EDGDQLD GRW\F]ąFH P\MQLGH]\QIHNWRUyZ SU]H]QD- F]RQ\FKGRGH]\QIHNFMLFKHPLF]QHMHQGRVNRSyZWHUPROD-ELOQ\FK]DZDUWRZQRUPLH31(1,62>@ 3UHIHURZDQąPHWRGąSU]HFKRZ\ZDQLDVSU]ĊWXGRHQGRVNR- SLLVąNDELQ\]NRQWURORZDQ\PĞURGRZLVNLHP]IXQNFMąVX- V]HQLDRNUHĞORQąZQRUPLH(1RSDUWąQDSU]HSá\- ZLHF]\VWHJRSRZLHWU]D>@&]DVSU]HFKRZ\ZDQLDHQGR- VNRSXRNUHĞODSURGXFHQWNDELQ\:NDELQDFK]NRQWURORZD- Q\PĞURGRZLVNLHPPRĪOLZHVąUyĪQHRSFMHWDNLHMDN]ZLĊN-V]RQHFLĞQLHQLHZRGQLHVLHQLXGRĞURGRZLVNDSR]DNDELQą i monitorowanie czasu przechowywania endoskopu. Nowe PRĪOLZRĞFL GáXJRWHUPLQRZHJR SU]HFKRZ\ZDQLD VSU]ĊWX HQGRVNRSRZHJRVąRSDUWHQDV\VWHPDFKSUyĪQLRZ\FK.D- ELQ\SRZLQQ\E\ü]DLQVWDORZDQHZVWUH¿HF]\VWHMRNUHVR-ZRNRQWURORZDQHM>@

WODA DO PŁUKANIA ENDOSKOPÓW

1DMLVWRWQLHMV]H ZVNDĨQLNL ZSá\ZDMąFH QD MDNRĞü ZRG\ VWRVRZDQHMZUHSURFHVRZDQLXHQGRVNRSyZWRMHMWZDUGRĞü WHPSHUDWXUD]DQLHF]\V]F]HQLDMRQRZHQSPHWDOHFLĊĪNLH KDORJHQNL IRVIRUDQ\ L NU]HPLDQ\ RUD] ]DQLHF]\V]F]HQLD mikrobiologiczne (endotoksyny bakteryjne, Pseudomonas

aeruginosaSUąWNL>@:RGDWZDUGDSRZ\ĪHMPJ/ CaCO PRĪHXV]NDG]DüXNáDGRSW\F]Q\HQGRVNRSXDSR- QDGWRQHJDW\ZQLHZSá\ZDQDDNW\ZQRĞüGHWHUJHQWyZLĞURG-NyZGH]\QIHNF\MQ\FK3UHIHURZDQDZDUWRĞü&D&2 wyno- VLPQLHMQLĪPJ/GODZRG\VWRVRZDQHMZSáXNDQLXNRĔ- FRZ\PLZRG\XĪ\ZDQHMGRSU]\JRWRZDQLDUR]WZRUyZGHWHU- JHQWyZRUD]GH]\QIHNWDQWyZ>@7HPSHUDWXUDPDNV\PDO-QD+₂ 2SáXF]ąFHMSRZLQQDE\ü]JRGQD]]DOHFHQLDPLSURGX- FHQWDVSU]ĊWXHQGRVNRS\JLĊWNLHVąWHUPRZUDĪOLZHLQLHSR- ZLQQ\E\üHNVSRQRZDQHQDWHPSHUDWXUĊSRZ\ĪHM&=D- QLHF]\V]F]HQLDMRQRZHSRGREQLHMDNFKORUPRJąSRZRGR-ZDü XV]NRG]HQLD RPDZLDQHJR VSU]ĊWX PHG\F]QHJR:RGD ]ZáDV]F]DVWRVRZDQDGRSáXNDQLDNRĔFRZHJRSRZLQQDE\ü

(4)

aeruginosaLSUąWNyZMyco-bacterium spp., w tym MycoaeruginosaLSUąWNyZMyco-bacterium kansasii i Mycobacte-rium

chelonaeEUDNW\FKGUREQRXVWURMyZZSREUDQ\FKSUyE- NDFKRREMĊWRĞFLPO'RSXV]F]DOQD]DZDUWRĞüHQGRWRN-V\QZZRG]LHVWRVRZDQHMZP\MQLGH]\QIHNWRU]HWRSRQLĪHM MHGQRVWHNHQGRWRNV\Q\PO>@

PREPARATY DEZYNFEKCYJNE STOSOWANE DO

DEKONTAMINACJI ENDOSKOPÓW

: Z\W\F]Q\FK $6*(6+($ GR GHNRQWDPLQDFML HQ-GRVNRSyZ ]DOHFD VLĊ SU]HGH ZV]\VWNLP DOGHK\G JOX-WDURZ\ : SU]HFLZLHĔVWZLH GR LQQ\FK UHNRPHQGDFML Z\-PLHQLRQH WRZDU]\VWZD NáDGą QDFLVN QD RFKURQĊ SU]HG ]D-JURĪHQLDPL L FKHPLNDOLDPL RVyE ELRUąF\FK XG]LDá Z UH-SURFHVRZDQLX HQGRVNRSyZ VWRVRZDQLH ZáDĞFLZ\FK ĞURG-NyZRFKURQ\RVRELVWHMHGXNDFMDZ]DNUHVLH]DJURĪHĔ>@ :Z\W\F]Q\FK(6*((6*(1$]JRGQLH]HXURSHMVNąQRU- Pą(1UHNRPHQGXMHVLĊVWRVRZDQLHDOGHK\GyZDO-GHK\G JOXWDURZ\ IRUPDOPą(1UHNRPHQGXMHVLĊVWRVRZDQLHDOGHK\GyZDO-GHK\G L DOPą(1UHNRPHQGXMHVLĊVWRVRZDQLHDOGHK\GyZDO-GHK\G RUWRIWDORZ\ OXE VXEVWDQFMLXWOHQLDMąF\FKGZXWOHQHNFKORUXNZDVSRGFKOR- UDZ\LNZDVQDGRFWRZ\OXEMHJRVROH>@:]DNWXDOL]RZD-Q\FK Z URNX ]DOHFHQLDFK %ULWLVK 6RFLHW\ RI *DVWUR- HQWHURORJ\QLH]DOHFDVLĊĞURGNyZGH]\QIHNXMąF\FKQDED-]LHDOGHK\GXJOXWDURZHJR]GZyFKSRZRGyZPRĪOLZRĞFL Z\VWąSLHQLDDVWP\XSHUVRQHOX]DDQJDĪRZDQHJRZSURFHV GH]\QIHNFML L U\]\ND XWUZDOHQLD QD SRZLHU]FKQL HQGRVNR-SyZ UHV]WHN ELDáNRZ\FK Z W\P SULRQyZ =DOHFDQH SU]H] %6*SUHSDUDW\WRDOGHK\GRUWRIWDORZ\NZDVQD- GRFWRZ\GRGZXWOHQHNFKORUXLNZDVSRG- FKORUDZ\>@3RQDGWRZRPDZLDQ\FKZ\W\F]Q\FKQLH]D-OHFDVLĊHQ]\PDW\F]Q\FKGHWHUJHQWyZVWRVRZDQ\FKZFHOX XVXZDQLDĞOX]XLLQQHJRPDWHULDáXELRORJLF]QHJR]NDQDáyZ HQGRVNRSRZ\FK3RZRGHPUH]\JQDFML]WDNLFKSUHSDUDWyZ E\á\OLF]QHSU]\SDGNLDVWP\LUHDNFMLVNyUQ\FKXRVyENWyUH

PDQXDOQLH RF]\V]F]Dá\ HQGRVNRS\ SU]HG LFK GH]\QIHNFMą >@:Z\W\F]Q\FK:*2RSUDFRZDQ\FKSU]H]SU]HGVWD-ZLFLHOL NUDMyZ (XURS\$PHU\NL RUD] -DSRQLL Z ]DNWXDOL- ]RZDQHMZURNXZHUVMLGRGH]\QIHNFMLZ\VRNLHJRSR-]LRPX]DOHFDVLĊDOGHK\GJOXWDURZ\DOGHK\GRUWRIWDORZ\ NZDV QDGRFWRZ\ OXE NZDV SRGFKORUDZ\ >@ 3UHIHURZD- QHVąUR]WZRU\GH]\QIHNF\MQHMHGQRUD]RZHJRXĪ\WNX5R]-WZRU\VWRVRZDQHZLHORNURWQLHSRZLQQ\E\üNRQWURORZDQH SRGNąWHPLFKZáDĞFLZHJRVWĊĪHQLD>@

3RUyZQDQLH Z\W\F]Q\FK $6*(6+($ (6*((6*(-1$%6*L:*2SU]HGVWDZLRQRZ7DEHOL

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU PACJENTA

Z PODEJRZENIEM CHOROBY PRIONOWEJ

7NDQNL ] NWyU\PL PD NRQWDNW HQGRVNRS PDMą QLĪV]\ SR]LRP]DNDĨQRĞFLQLĪWNDQNLPy]JX QLHPQLHMX]QDZDQH Vą]DSRWHQFMDOQLH]DNDĨQH±GRW\F]\WRWNDQNLOLPIDW\F]-QHM QS PLJGDáNyZ ĞOHG]LRQ\ NĊSNyZ 3H\HUD 1LHSUD-ZLGáRZH ELDáNR SULRQRZH MHVW VWDELOQH WHUPLF]QLH Z\MąW- NRZRRGSRUQHQDG]LDáDQLHHQ]\PDW\F]QHDSRZ\VFKQLĊ-FLXQDSRZLHU]FKQLHQGRVNRSXEDUG]RWUXGQRMHXVXQąüOXE LQDNW\ZRZDüZWUDNFLHSURFHVXGHNRQWDPLQDFML3RZ\NR-QDQLX HQGRVNRSLL X SDFMHQWD ]DNDĪRQHJR OXE ] SRGHMU]H- QLHPFKRURE\&UHXW]IHOGWD-DNRED&-'HQGRVNRSSRZL- QLHQE\ü]DFKRZDQ\GR]DVWRVRZDQLDXWHJRVDPHJRFKRUH-JRSRNRQZHQFMRQDOQ\PSURFHVLHP\FLDLGH]\QIHNFMLOXE poddany utylizacji przez spalenie. W sytuacji, kiedy plano- ZDQHMHVWSRZWyU]HQLHEDGDQLDVSU]ĊWQDOHĪ\SRGGDüSURFH- VRZLGHNRQWDPLQDFML]]DVWRVRZDQLHPSUHSDUDWXGH]\QIHN- F\MQHJREH]]DZDUWRĞFLDOGHK\GyZ1LHQDOHĪ\WDNĪHVWRVR-ZDüSUHSDUDWyZDONRKRORZ\FK:V]\VWNLHDNFHVRULDXĪ\WH GR F]\V]F]HQLD ZVWĊSQHJR HQGRVNRSX QDOHĪ\ SU]H]QDF]\ü GRXW\OL]DFML>@

Źródło rekomendacji (rok) Endoskop Akcesoria

ASGE/SHEA (2011) Dezynfekcja wysokiego poziomu: aldehyd glutarowy, aldehyd orto-ftalowy, kwas nadoctowy, nadtle-nek wodoru, elektrolizowana kwa-śna woda, kwas nadoctowy/nad-tlenek wodoru

Penetrujące błony śluzowe: jedno-razowe lub sterylizowane Kontakt z błoną śluzową: przynaj-mniej dezynfekcja wysokiego po-ziomu

ESGE-ESGENA (2008) Dezynfekcja wysokiego poziomu: formaldehyd, aldehyd glutarowy, aldehyd ortoftalowy, kwas pod-chlorawy, dwutlenek chloru, kwas nadoctowy i jego pochodne

Jednorazowe (preferowane) lub sterylizowane

BSG (2014) Dezynfekcja wysokiego poziomu:

aldehyd ortoftalowy (0,55%), kwas nadoctowy 0,2–0,35%, dwutlenek chloru, kwas podchlorawy

Przechodzące przez kanał roboczy: jednorazowe

Inne: sterylizowane

WGO (2011) Dezynfekcja wysokiego poziomu:

aldehyd glutarowy, aldehyd orto-ftalowy, kwas nadoctowy, kwas podchlorawy

Penetrujące błony śluzowe: jedno-razowe lub sterylizowane Inne: sterylizowane

Tabela 1. Zalecenia dotyczące reprocesowania endoskopów. Opracowano na podstawie [1, 3, 17, 18].

(5)

EDUKACJA PERSONELU

:V]\VF\ SUDFRZQLF\ XF]HVWQLF]ąF\ Z UHSURFHVRZDQLX VSU]ĊWX HQGRVNRSRZHJR SRZLQQL E\ü V]NROHQL Z ]DNUHVLH GHNRQWDPLQDFML HQGRVNRSyZ RUD] ]DSRELHJDQLD LFK ZWyU- QHPXVNDĪHQLX1DOHĪ\ZGURĪ\üWHVW\NRPSHWHQF\MQHSHU- VRQHOXRGSRZLHG]LDOQHJR]DUHJHQHUDFMĊJLĊWNLFKHQGRVNR-SyZDMHG\QLHSHUVRQHORVWDWXVLHNRPSHWHQWQHJRSRZLQLHQ PLHüPRĪOLZRĞüZ\NRQDQLDWHJR]DGDQLD>@

MONITOROWANIE SKUTECZNOŚCI

DEKONTAMINACJI ENDOSKOPÓW

-HGQą]PHWRGNRQWUROLVNXWHF]QRĞFLUHSURFHVRZDQLDHQ-GRVNRSyZ MHVW QDG]yU RSDUW\ QD Z\NRU]\VW\ZDQLX PHWRG PLNURELRORJLF]Q\FK KRGRZOD GUREQRXVWURMyZ RUD] WHFK-QLN SROHJDMąF\FK QD V]\ENLFK WHVWDFK RFHQLDMąF\FK SR-WHQFMDOQH VNDĪHQLH EDGDQ\FK SRZLHU]FKQL 1DG]yU PLNUR-ELRORJLF]Q\ UHNRPHQGRZDQ\ MHVW PLĊG]\ LQQ\PL SU]H] (6*((6*(1$%6*L:*2>@

(6*((6*(1$ ]DOHFD Z\NRQ\ZDQLH EDGDĔ NRQWURO- Q\FKQLHU]DG]LHMQLĪFRPLHVLąFH'REDGDQLDQDOHĪ\SR-EUDüSUyENĊRREMĊWRĞFLPOX]\VNDQąSRSU]HSáXNDQLX NDQDáyZHQGRVNRSXMDáRZ\PUR]WZRUHPVROL¿]MRORJLF]- QHMQDSá\WNĊDJDURZąSRVLHZDQ\MHVWPOSREUDQHMSUyE-NL 3RELHUDQLH SUyEHN ] NDQDáX HQGRVNRSX PRĪQD SU]H-SURZDG]Lü ] Z\NRU]\VWDQLHP GZyFK PHWRG SRELHUDMąF ZRGĊ]RVWDWQLHJRSáXNDQLDQDG\VWDOQ\PNRĔFXHQGRVNR-SXOXEZRGĊX]\VNDQąSRSU]HSáXNDQLXRGG\VWDOQHJRGR SURNV\PDOQHJR NRĔFD HQGRVNRSX W]Z SUyENRZDQLH UH-WURJUDGRZH(6*((6*(1$]DOHFDEDGDQLDZNLHUXQNX

Enterobacteriaceae, Pseudomonas aeruginosa,

gronkow-

FyZLQLHW\SRZ\FKSUąWNyZ:]URVWSDáHF]HNEnterobac-teriaceaeZVND]XMHQDQLHZ\VWDUF]DMąFHF]\V]F]HQLHLOXE

GH]\QIHNFMĊDZ]URVWP. aeruginosa oznacza niewystarcza-MąFH NRĔFRZH SáXNDQLH LOXE QLHGRVWDWHF]QH VXV]HQLH HQ-GRVNRSX SU]HG SU]HFKRZ\ZDQLHP :]URVW JURQNRZFyZ ZLąĪHVLĊ]SRQRZQ\PVNDĪHQLHPHQGRVNRSX=ZLĊNV]H-QLHOLF]E\QLHW\SRZ\FKSUąWNyZOXELegionella spp. dowo- G]L]DQLHF]\V]F]HQLDP\MQLGH]\QIHNWRUDLZRG\'ODND-QDáyZHQGRVNRSXFDáNRZLWDOLF]EDMHGQRVWHNWZRU]ąF\FK NRORQLH SRZLQQD Z\QRVLü &)8NDQDá D GOD SUyEHN ZRG\ &)8 PO >@ %6* L :*2 UHNRPHQGXMą cotygodniowe mikrobiologiczne badanie wody przezna-F]RQHM GR NRĔFRZHJR SáXNDQLD Z P\MQLGH]\QIHNWRU]H > @ 3RQDGWR Z Z\W\F]Q\FK %6* ]DOHFD VLĊ GRGDW-NRZHEDGDQLHZRG\ZNLHUXQNXDW\SRZ\FKSUąWNyZUD] QD NZDUWDá >@ 3URSRQRZDQH PHWRG\ SRELHUDQLD SUy-EHNLFKPLHMVFDLF]ĊVWRWOLZRĞFLSU]HGVWDZLRQRZ7DEHOL >@

6]\ENLH WHVW\ RFHQLDMąFH SRWHQFMDOQH VNDĪHQLH EDGD-Q\FK SRZLHU]FKQL Vą RSDUWH QD Z\NU\ZDQLX SR]RVWDáRĞFL

ELDáNRZ\FKOXE$73RUD]QDEDGDQLDFKPHWRGą3&5DQJ SRO\PHUDVH FKDLQ UHDFWLRQ :\NU\ZDQLH REHFQRĞFL ELDá- NDQDSRZLHU]FKQLHQGRVNRSXSU]\XĪ\FLXGRVWĊSQ\FKNR-PHUF\MQLH ]HVWDZyZ RGF]\QQLN Z\PD]yZND OXE Sá\Q GRSU]HSáXNLZDQLDNDQDáXSR]ZDODX]\VNDüZ\QLNZF]D-VLH±VHNXQG3URSRQRZDQHNU\WHULDLQWHUSUHWDF\MQHGOD HQGRVNRSyZSRUĊF]Q\PF]\V]F]HQLXDSU]HGGH]\QIHNFMą Z\QRV]ąPJFP2_ELDáNDPFP2_{ZĊJORZRGDQyZ}

i <2,2 mg/cm2_{KHPRJORELQ\ >@$73 MHVW REHFQ\ Z}

PL-NURRUJDQL]PDFK L NRPyUNDFK OXG]NLFK D MHJR SR]LRP QD powierzchni endoskopu koreluje z poziomem biologiczne-go zanieczyszczenia. Badanie wykonywane jest z wyko- U]\VWDQLHPOXPLQRPHWUXDZ\QLNX]\VNLZDQ\ZFLąJXNLO-ku minut. Proponowany akceptowalny wynik po czyszcze- QLXUĊF]Q\PSU]HGGH]\QIHNFMąWR5/8>@:\NU\-ZDQLH$73MHVWMHGQ\P]SURSRQRZDQ\FKQDU]ĊG]LDXG\WX UHSURFHVRZDQLDHQGRVNRSX>@0HWRGD3&5SR]ZDODQD Z\NU\FLHPDWHULDáXJHQHW\F]QHJRHelicobacter pylori, a tak- ĪHZLUXVyZ+%9DQJKHSDWLWLV%YLUXV+&9DQJKHSD-WLWLV&YLUXVL+,9DQJKXPDQLPPXQRGH¿FLHQF\YLUXV 'RGDWQLZ\QLNQLHR]QDF]DREHFQRĞFLĪ\Z\FK]GROQ\FKGR ]DNDĪHQLD GUREQRXVWURMyZ =DVWRVRZDQLH PHWRG\ 3&5 GR RFHQ\VNDĪHQLDPLNURELRORJLF]QHJRHQGRVNRSyZZ\PDJD dalszej optymalizacji. Źródło rekomen-dacji (rok) Metoda pobiera-nia próbek Miejsce pobiera-nia próbek Częstotliwość badań APIC (2000) Przepłukiwanie, szczotkowanie Kanał ssanie/ biopsja, powie-trze/woda, ele-wator Nierekomen-dowane ruty-nowo ESGE-ESGENA (2008) Przepłukiwanie: kanały Wymazy: inne powierzchnie; woda Myjnia-dezyn-fektor, endosko-py, woda, butla z wodą

Nie rzadziej niż co 3 miesiące

ASGE (2011) Niezalecane

rutynowe ba-dania

WGO (2011) Woda do

końco-wego płukania w myjni-dezyn-fektorze Myjnia-dezyn-fektor Raz w tygodniu BSG (2014) Woda do końco-wego płukania w myjni-dezyn-fektorze Myjnia-dezyn-fektor Raz w tygodniu Raz na kwartał w kierunku aty-powych prąt-ków CDC (2015) Szczotkowanie: dystalny koniec duodenoskopu Przepłukiwanie: kanały Dystalny koniec i kanały duode-noskopu Nierekomen-dowane ruty-nowo

Tabela 2. Monitorowanie mikrobiologiczne reprocesowania endoskopów. Opracowano na podstawie [1, 3, 5, 17, 18, 23, 25].

(6)

26 © Evereth Publishing, 2018 (QGRVNRSLDMHVWMHGQą]QDMF]ĊĞFLHMZ\NRQ\ZDQ\FKSUR- FHGXUPHG\F]Q\FKDSRGVWDZąEH]SLHF]HĔVWZDMHMVWRVRZD- QLDMHVWZáDĞFLZLHUHSURFHVRZDQ\HQGRVNRS1DZHWZNUD-MDFK Z\VRNR UR]ZLQLĊW\FK MDNRĞü SURFHVX GHNRQWDPLQDFML HQGRVNRSyZPRĪHE\üGDOHNDRGRF]HNLZDQHM:URNX Z ZLHORRĞURGNRZ\FK EDGDQLDFK REVHUZDF\MQ\FK 6WDQ\ =MHGQRF]RQHZ\ND]DQRĪHW\ONRJDVWURVNRSyZUHSUR- FHVRZDQRSUDZLGáRZR±PLPRĪHLQVW\WXFMHZNWyU\FKSUR-ZDG]RQR REVHUZDFMH GHNODURZDá\ SU]HVWU]HJDQLH Z\W\F]-Q\FKDSHUVRQHOE\áĞZLDGRP\WHJRĪHMHVWREVHUZRZDQ\ 1LHSU]HVWU]HJDQLH ]DVDG E\áR V]F]HJyOQLH Z\VRNLH ZSU]\SDGNXPDQXDOQHMGHNRQWDPLQDFMLHQGRVNRSyZ>@ 3URZDG]RQD UyZQLHĪ Z 6WDQDFK =MHGQRF]RQ\FK Z ODWDFK ± DQDOL]D ]ZLą]DQ\FK ] HQGRVNRSLą EáĊGyZ Z\- ND]DáDOLF]QHQLHSUDZLGáRZRĞFLZUHSURFHVRZDQLXHQGRVNR-SyZ]NWyU\FKW\ONRMHGHQSUREOHP]RVWDáSRGGDQ\DQDOL]LH LRSXEOLNRZDQ\ZUHFHQ]RZDQ\PF]DVRSLĞPLH>@'RQDM-EDUG]LHM VSHNWDNXODUQ\FK QDOHĪDá\ EUDN RF]\V]F]DQLD MHG-QHJR]NDQDáyZHQGRVNRSXSU]H]PLHVLĊF\HQGRVNRS\ SR]RVWDZLDQHSREDGDQLXDĪGRZ\VFKQLĊFLDPDWHULDáXELR-ORJLF]QHJR SU]H] PLHVLĊF\ QLHZáDĞFLZD GH]\QIHNFMD Z\VRNLHJRSR]LRPXSU]H]PLHVLĊF\1DMGáXĪV]DNLONX- OHWQLDHNVSR]\FMDQDSRWHQFMDOQLHVNDĪRQHHQGRVNRS\GRW\-F]\áDSDFMHQWyZDPEXODWRU\MQ\FK]NWyU\FKXSR HQGRVNRSLLUR]SR]QDQR]DNDĪHQLH+%9OXE+&9>@ :FHOXZ\FKZ\FHQLDEáĊGyZNRQLHF]QHVąRNUHVRZHDX-G\W\SURFHGXUVWRVRZDQ\FKZUHSURFHVRZDQLXHQGRVNRSyZ RUD]XGRVNRQDOHQLHPHWRGSR]ZDODMąF\FKQDZF]HVQHZ\- NU\ZDQLH]DJURĪHĔZW\PRFHQĊZLUXVRZHJRVNDĪHQLDHQ-GRVNRSyZ

KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.

PIŚMIENNICTWO

1. Beilenhoﬀ U, Neumann CS, Rey JF et al. ESGE-ESGENA guideline: cleaning and disinfection in gastrointestinal endoscopy. Endoscopy 2008;40(11):939–957. 2. Greenwald D. Reducing infection risk in colonoscopy. Gastrointest Endosc Clin

N Am 2010;20(4):603–614.

3. ASGE Quality Assurance in Endoscopy Committee, Petersen BT, Chennat J et al. Multisociety guideline on reprocessing ﬂexible gastrointestinal endosco-pes: 2011. Gastrointest Endosc 2011;73(6):1075–1084.

4. Rutala WA, Weber DJ. Reprocessing endoscopes: United States perspective. J Hosp Infect 2004;56(Suppl. 2):S27–S39.

5. Kenters N, Huijskens EG, Meier C, Voss A. Infectious diseases linked to cross- -contamination of ﬂexible endoscopes. Endosc Int Open 2015;3(4):E259–E265. 6. DiazGranados CA, Jones MY, Kongphet-Tran T et al. Outbreak of Pseudomonas

aeruginosa infection associated with contamination of a ﬂexible

bronchosco-pe. Infect Control Hosp Epidemiol 2009;30(6):550–555.

7. Zweigner J, Gastmeier P, Kola A, Kleﬁsch FR, Schwiezer C, Hummel M. A carba-penem-resistant Klebsiella pneumoniae outbreak following bronchoscopy. Am J Infect Control 2014;42(8):936–937.

aeruginosa and Stenotrophomonas maltophilia infections related to

contamina-ted bronchoscope suction valves, Lyon, France, 2014. Euro Surveill 2016;21(28). 9. Koo VS, O’Neill P, Elves A. Multidrug-resistant NDM-1 Klebsiella outbreak and

infection control in endoscopic urology. BJU Int 2012;110(11):E922–E926. 10. Alipour N, Karagoz A, Taner A et al. Outbreak of hospital infection from

bio-ﬁlm-embedded pan drug-resistant Pseudomonas aeruginosa, due to a conta-minated bronchoscope. J Prev Med (Wilmington) 2017;2(2).

11. Carbonne A, Thiolet JM, Fournier S et al. Control of a multi-hospital outbreak of KPC-producing Klebsiella pneumoniae type 2 in France, September to Octo-ber 2009. Euro Surveill 2010;15(48).

12. Aumeran C, Poincloux L, Souweine B et al. Multidrug-resistant Klebsiella

pneu-moniae outbreak after endoscopic retrograde cholangiopancreatography.

En-doscopy 2010;42(11):895–899.

13. Kola A, Piening B, Pape UF et al. An outbreak of carbapenem-resistant OXA-48 – producing Klebsiella pneumonia associated to duodenoscopy. Antimicrob Resist Infect Control 2015;4:8.

14. Epstein L, Hunter JC, Arwady MA et al. New Delhi metallo-beta-lactamase- -producing carbapenem-resistant Escherichia coli associated with exposure to duodenoscopes. JAMA 2014;312(14):1447–1455.

15. Seoane-Vazquez E, Rodriguez-Monguio R, Visaria J, Carlson A. Endoscopy-re-lated infections and toxic reactions: an international comparison. Endoscopy 2007;39(8):742–746.

16. Health Service Executive. Health Service Executive standards and recommen-ded practices for facility design and equipping of endoscope decontamination units QPSD-D-022-1. HSE (online); https://www.hse.ie/eng/about/who/qid/na- tionalsafetyprogrammes/decontamination/hse-standards-and-recommended-practices-for-facility-design-and-equipping-of-edus-qpsdd022.pdf 17. British Society of Gastroenterology. BSG guidance for decontamination of

equip-ment for gastrointestinal endoscopy. The report of a working party of the British Society of Gastroenterology Endoscopy Committee. BSG (online) 2014; http:// www.deconidi.ie/html/conf/assets/ie_idi_conf20140906_lecture_1b_en.pdf 18. Rey JF, Bjorkman D, Nelson D et al. Endoscope disinfection:

a resource-sensi-tive approach. World Gastroenterology Organisation/ World Endoscopy Or-ganisation Global Guidelines (online) 2011; http://www.worldendo.org/wp-content/uploads/2016/03/wgo_weo_endoscope_disinfection.pdf 19. Oh HJ, Kim JS. Clinical practice guidelines for endoscope reprocessing. Clin

En-dosc 2015;48(5):364–368.

20. Kovaleva J, Peters FT, van de Mei HC, Degener JE. Transmission of infection by ﬂexible gastrointestinal endoscopy and bronchoscopy. Clin Microbiol Rev 2013;26(2):231–254.

21. Norma PN-EN ISO 15883-4:2010. Myjnie-dezynfektory. Część 4. Wymagania i badania dotyczące myjni-dezynfektorów przeznaczonych do dezynfekcji chemicznej endoskopów termolabilnych.

22. Norma PN-EN 16442:2015-04. Szafy do przechowywania poddanych proceso-wi termolabilnych endoskopów w kontrolowanym środoproceso-wisku.

23. Shin SP, Kim WH. Recent update on microbiological monitoring of gastrointesti-nal endoscopes after high-level disinfection. Clin Endosc 2015;48(5):369–373. 24. Beilenhoﬀ U, Neumann CS, Rey JF et al. ESGE-ESGENA guideline for quality

assurance in reprocessing: microbiological surveillance testing in endoscopy. Endoscopy 2007;39(2):175–181.

25. Alvarado CJ, Reichelderfer M. APIC guideline for infection prevention and con-trol in ﬂexible endoscopy. Association for Professionals in Infection Concon-trol. Am J Infect Control 2000;28(2):138–155.

26. Alfa MJ, Fatima I, Olson N. Validation of adenosine triphosphate to au-dit manual cleaning of ﬂexible endoscope channels. Am J Infect Control 2013;41(3):245–248.

27. Alfa MJ, Fatima I, Olson N. The adenosine triphosphate test is a rapid and re-liable audit tool to assess manual cleaning adequacy of ﬂexible endoscope channels. Am J Infect Control 2013;41(3):249–253.

28. Ofstead CL, Wetzler HP, Snyder AK, Horton RA. Endoscope reprocessing me-thods: a prospective study on the impact of human factors and automation. Gastroenterol Nurs 2010;33(4):304–311.

29. Dirlam Langlay AM, Ofstead CL, Mueller NJ, Tosh PK, Baron TH, Wetzler HP. Re-ported gastrointestinal endoscope reprocessing lapses: the tip of the iceberg. Am J Infect Control 2013;41(12):1188–1194.