Henryk Bogacki
"Schriften zur Theologie", t. 10, Karl
Rahner, Zürich-Einsiedeln-Köln 1972
: [recenzja]
Collectanea Theologica 43/3, 240-241
240
Recenzjelitu rg iczn ej rozsądnej drodze oceny ze strony czynników k o m p e ten tn y ch i roz tro p n y m eksperym entom . W trosce te j p rze jaw ia się o d p ow iedzialne podejście do zag ad n ień litu rg ii, ta k d alekie od h ołdow ania niecierp liw ej spon tan icz ności.
O m aw iana p u b lik a c ja — będąc cennym bodźcem tw órczym i ożyw iającym p o szukiw ania liturgicznego w y ra zu — może zbyt odbiega od tych p o stu lató w K ościoła zarów no w literze, ja k i w duchu.
Ks. B ronisław M o krzy ck i SJ, K r a k ó w — W arszaw a
Die A k tio n Jesu u n d die R e -A k tio n der K irche. Jesus vo n N aza reth u n d die A n fä n g e der K irche, w yd. K a rlh e in z M ü l l e r , W ürzburg 1972, E ch ter V erlag
— G ü terslo h e r V erlagshaus G erd M ohn — T yrolia V erlag, s. 168.
O statn ie la ta przyniosły niebyw ałe nasilen ie lite ra tu ry n a te m a t Jezusa, najczęściej je d n a k nie p o d ejm u je ona p ro b lem u początków Kościoła, jakby z góry w ą tp ią c w m ożliw ość w y k az an ia historycznych zw iązków m iędzy J e zusem z N az aretu a K ościołem . A utorzy a rty k u łó w zam ieszczonych w n in ie j szej książce, nie z a m ie rz ają podaw ać now ych rozw iązań za g ad n ien ia pocho d zenia K ościoła od Jezusa, lecz o g ran ic za ją się do rzeczow ej in fo rm ac ji o w y n ik a ch b a d a n ia tej problem atyki.
P ierw sze trz y a rty k u ły o m a w ia ją działalność Je zu sa pod k ą te m jej zn a czenia d la p o w sta n ia K ościoła: K arlh e in z M ü l l e r . Jesu N a h erw a rtu n g un d
die A n fä n g e der K irch e (s. 9—29); H einz G e i s t , Jesus vor Israel — der R u f zu r S a m m lu n g (s. 31—64); H elm u t M e r k l e i n , D er Jü n g erkreis Jesu
(s. 65—100). N astępne d w a a rty k u ły p rze d sta w ia ją podjęcie i realizow anie przez Kościół p ie rw o tn y za m ia ró w Je zu sa : K a rl K e r t e l g e , Jesus und die
G em einde (s. 101—117); R udolf S c h n a c k e n b u r g , Die nachösterliche G e m ein d e u n d Jesus (s. 119— 149). W reszcie ostatni a rty k u ł u siłu je w yprow adzić
z działalności Je zu sa k o n k retn e w nioski d la po staw y K ościoła w obec dzi siejszego społeczeństw a: K arlh e in z M ü l l e r , Die K irch e in der m odernen
G esellschaft (s. 151—168).
W artość książki polega n a u w y d atn ien iu w ew angeliach tych aspektów działalności Jezusa, k tó re m ożna o kreślić jak o „kościelnotw órcze”.
Ks. H en ry k B ogacki SJ, W arszaw a K a rl RAHNER, S c h r ifte n zu r Theologie, t. X, Z ü rich -E in sie d eln -K ö ln 1972, B enziger V erlag, s. 590.
N ajnow szy tom S c h rifte n zur T heologie zb ie ra w je d n ą całość a rty k u ły i p r e lekcje, opublik o w an e lub w ygłoszone przez K. R a h n e r a w c iąg i^ d w ó ch lat, ja k ie dzielą te n tom od poprzedniego, w ydanego w r. 1970 (szczególny w y ją te k sta n o w i w y k ład W a h rh eit bei T h om as von A ą u in , w ygłoszony w r. 1938, obecnie d ru k o w a n y tylk o z nieisto tn y m i zm ianam i!). T reść to m u za w iera sześć zasadniczych grup tem aty czn y ch : teologia jako n au k a , antropologia, c h ry sto logia, eklezjologia, problem y w ew nątrzkościelne, K ościół w świecie. O czyw iś cie podział ten w dużym stopniu je st um ow ny, zw łaszcza w trze ch o sta tn ic h działach, dom inujących n ad całym dziełem objętością i w ażkością p o ru szanych tem atów .
Choć stale p o w raca zarzut, że R a h n e r p o słu g u je się zaw iłym stylem , a jego teksty są przeciążone treścią, p ism a jego b iją rek o rd y poczytności. W ystarczy przypom nieć, że pierw sze dw a tom y jego S c h r ifte n zu r Theologie ukazały się ju ż w ośm iu w y daniach niem ieckich, n ie licząc p rze k ład ó w n a in n e języki. N astępne tom y, m im o niew ątp liw y ch tru d n o ści ich zrozum ienia, stopniow o zy skują coraz now e w ydania. Z jaw isk a tego n ie m ożna w y tłu m a czyć tylko snobizm em czytelników . P rzyczyna tk w i w odw ażnym p odejm ow
a-Recenzje
241
m u p rzez a u to ra w ęzłow ych problem ów teologii system atycznej o ra z a k tu a l nych zagadnień życia K ościoła i p rze d staw ia n iu śm iałych propozycji i pró b rozw iązań.
D ziesiąty tom S c h rifte n zu r Theologie dostarcza now ego św ia d ec tw a tej po staw y R a h n e r a . Z n ajd u jem y ta m a rty k u ły n a te m a t d y sk u to w a n eg o obecnie za g ad n ien ia nieom ylności Kościoła, w zajem nych relacji m iędzy w ia rą chrześ cijan a nauczaniem K ościoła, istn ie n ia „anonim ow ych’’ chrześcijan, rozw a żan ia o zasięgu m ożliw ych zm ian w K ościele (dogm aty, norm y m oralne, ustrój) czy teologii rew olucji. N iem ałe w ra że n ie w y w ołuje niew ielk i a rty k u ł o niezdolności do u b ó stw a w K ościele. A u to r a n a liz u je fakt, że m im o ta k w ielu rozw ażań teologicznych o u bóstw ie i apeli o jego stosow anie w życiu, w rzeczyw istości n iew iele zm ieniło się ta k w sto su n k u ch rz eśc ija n do k ra jó w rozw ijających się, ja k w p ra k ty k o w a n iu ubó stw a p rzez chrześcijan. F ak ty cz ną niem ożność zajęcia p rze z Kościół w łaściw ej postaw y w obec u b ó stw a R a h - n e r tr a k tu je jako jeszcze je d en dowód, że Kościół nie zaw sze p o tra fi spro stać p o stu lato m sta w ian y m m u przez a k tu a ln ą sy tu a cję dziejow ą.
W przedm ow ie do ostatn ieg o to m u S ch rifte n zu r Theologie R a h n e r z a pow iada, że rozpoczęto p rzygotow anie indeksu rzeczowego treści do d ziesię ciu tom ów tej edycji. N iew ątp liw ie indeks ta k i u ła tw i o rie n ta c ję w ogrom nej ilości w ątk ó w zaw arty ch w o p u blikow anych tam arty k u łach . Je d n a k ż e S c h r if
ten zu r Theologie z in te n cji a u to ra nie za stę p u ją tra k ta tó w system atycznie
u jm u jąc y ch całość teologii. S am R a h n e r zam ierza w niedługim czasie o p u b li kow ać ta k ą syntezę. Jednocześnie sta w ia pytanie, czy „system atyzow anie” je st obecnie w ogóle m ożliw e, jeżeli p rag n ie się u p raw ia ć teologię w dzisiej szym stylu.
