Grzegorz Komecki
"Kościół i demokracja", ks. Piotr
Mazurkiewicz, Warszawa 2001 :
[recenzja]
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 11,
249-250
przewodnik dla działaczy w Polsce i za granicą, zawierając wskazówki postępow ania n a forum organizacji światowych.
Elementem, którego brakuje w pracy A nn M arie Clark, są dokum enty praw a między narodow ego, gdyż wraz z ich dodaniem dzieło byłoby klarowniejsze oraz mogłyby pełnić kolejną rolę - podręcznika dla studentów nauk humanistycznych.
Niewątpliwym m ankam entem dla czytelnika jest brak tłum aczenia Diplomacy o f Conscience па. język polski. Potęguje to fakt stosow ania przez autorkę dość herm etycznego języka, w niektórych fragm entach wymagającego więcej niż biegłej znajomości języka angielskiego. Niemniej jednak w najbliższym czasie podjęte zostaną starania mające doprow adzić do w ydania książki w Polsce.
Pojaw ia się także błąd w imieniu i nazwisku jednego z bohaterów wywiadu, co nie może mieć miejsca w tak poważnej publikacji.
Reasumując, książka Ann M arie Clark pow inna być powszechnie dostępna, poniew aż jest w stanie częściowo wypełnić lukę informacyjną, z ja k ą mamy d o czynienia w literaturze dostępnej w Polsce, a dotyczącej problem atyki organizacji pozarządow ych zajm ujących się obroną praw człowieka, w szczególności zaś Amnesty International, uznawanej w środowisku międzynarodowym za jedną z najskuteczniejszych.
Elwira Górna
Ks. Piotr Mazurkiewicz, Kościół i demokracja, Instytut Wydawniczy PAX,
Warszawa 2001, s. 344
W roku 2001 nakładem wydawnictwa PAX ukazała się książka będąca p ró b ą przedstawienia różnych aspektów obecności Kościoła i wartości chrześcijańskich w życiu publicznym Trzeciej Rzeczypospolitej.
Kościół katolicki w okresie PR L odegrał rolę szczególną, inną niż w pozostałych państwach komunistycznych. Prow adzony przez K ardynała Stefana Wyszyńskiego, przetrw ał wszelkie podej m owane próby zniszczenia go czy podporządkow ania państw u. Pozostał jedyną niezależną od państw a instytucją, w której po roku 1981 znalazły schronienie wszelkiego rodzaju grupy opozycyjne. A utorytet m oralny Kościoła katolickiego był n a tyle niepodw ażalny, że w 1989 roku obie rozmawiające ze sobą strony zaprosiły przedstawicieli E piskopatu do obrad O krągłego Stołu w charakterze w iarygodnego świadka.
Rok 1989 przyniósł Polsce daleko idące zmiany związane z upadkiem kom unizm u. Pojawiło się w związku z tym także wyzwanie adaptacji Kościoła do pracy w nowych w arunkach oraz określenie miejsca religii katolickiej w życiu społecznym. W trwającym procesie dem okratyzacji państw a polskiego nastąpiło pewne rozdwojenie w postaw ach obywateli względem K ościoła. Zniesienie dotychczasowych ograniczeń, jakie nakładał system n a działalność K ościoła katolickiego spow odo wało „eksplozję katolicyzm u” , z drugiej zaś strony, p o upadku kom unizm u pozostała ideowa, społeczna i instytucjonalna próżnia, w której znajdowały się zużyta sym bolika oraz „niem odne” wzorce zachowań społecznych. W pierwszym momencie po upadku reżimu w zrastająca aktywność Kościoła na forum publicznym cieszyła się dużą sym patią, zarów no w kręgach dotychczasowej opozycji, jak i pośród komunistów, którzy niejednokrotnie próbow ali zachow ać poprzednią pozycję w hierarchii społecznej. W późniejszym okresie wyniki badań opinii publicznej wskazywały spadek autorytetu Kościoła.
A utor słusznie przedstaw ia obecne postrzeganie Kościoła oraz nauk przez niego głoszonych, spełniających wcześniej rolę jedynej realnej siły opozycyjnej wobec kom unizm u, ja k o jednej z propozycji istniejącej n a wolnym rynku życia człowieka.
Przedstaw iany przez au to ra nowy wzorzec obecności Kościoła w dem okratycznym środowisku, w swych podstaw ach w ypracowany został ju ż w roku 1993 i zaw arty w podpisanym wówczas konkordacie. Owa d a ta wyznacza koniec okresu wewnętrznych rozterek K ościoła, dotyczących zasad jego funkcjonow ania w III Rzeczypospolitej.
K siążka ks. Piotra M azurkiew icza stanowi w głównej mierze zbiór refleksji towarzyszących poszukiwaniu przez K ościół katolicki w Polsce swojego miejsca w nowej rzeczywistości zarówno społecznej, jak i politycznej.
Praca podzielona jest tematycznie na pięć części: zagadnienia związane umownie z kulturą, etyką polityczną, relacjami K ościół-państw o, ekonom ią, a także szczegółowymi zagadnieniami dotyczący mi K ościoła katolickiego w państwie polskim. Przywołane są tu kwestie integracji europejskiej, praw człowieka, dem okracji, tolerancji, fundam entalizm u oraz sposobów zaangażow ania politycznego Kościoła w szkołach publicznych. Zostały również poruszone kwestie praw a własności, polityki rodzinnej, strajków , bezrobocia, finansów Kościoła, a także statusu praw nego Kościoła w Polsce. Wszystkie te tem aty były dość głośno dyskutow ane podczas trwających procesów przemian w państw ie polskim .
O brazow o przedstaw iony został problem bardzo aktualny, tzn. stanow isko Kościoła wobec procesu integracji europejskiej. A utor ukazuje chronologicznie fazy zmian, które kolejno prze chodziło społeczeństwo polskie, a wraz z nim Kościół katolicki. Rozpoczyna od pełnego zachwytu „pow rotem d o E uropy” , czyli chęci pełnego włączenia w gospodarcze i polityczne struktury Europy Zachodniej. Kolejnym etapem był niepokój spowodowany zm ianą nastaw ienia społeczeństwa wobec K ościoła, religii i wszystkich elementów narodow ych. Nasilenie negatywnych zjawisk, jak np. akceptacja aborcji, eutanazji, homoseksualizmu, pornografii, a także rozluźnienie przynależności do K ościoła. Podkreślenie konfliktu między praw am i jednostki d o stanow ienia o swoim losie z konserwatywnym podejściem do zasad wiary i moralności. O statnią fazą zmian, jakie dokonywały się zarów no w życiu społecznym, jak i kościelnym, było realistyczne podejście do panującej rzeczywistości oraz niechybnie nadchodzących zmian. M ożliwość czynnego uczestnictwa, jaka stanęła przed Kościołem we współtworzeniu nowego państw a dążącego d o zjednoczenia z U nią Europejską, pozwoliła na bardziej przychylne spojrzenie społeczeństwa na K ościół katolicki, co do którego istniała obaw a, że będzie pewnego rodzaju hamulcem w procesie integracyjnym.
W swej pracy a u to r bardzo często przywołuje nauki wygłaszane przez Jan a Pawła II. Jest to bardzo trafne, gdyż większego autorytetu w dziedzinie moralności oraz krzewienia wiary nie ma w dzisiejszych czasach.
K siążka bardzo przejrzyście przedstaw ia rolę K ościoła katolickiego i religii w dzisiejszym oraz przeszłym życiu politycznym i społecznym. U kazane są zarów no spory, jak w spółpraca między państwem a Kościołem, a także między społeczeństwem a Kościołem.
K s. Piotr M azurkiew icz w swej pracy zawarł wiele obiektywnych argum entów świadczących o symbiozie państw a i Kościoła, a co za tym idzie jak najlepszym spełnianiu oczekiwań obywateli państw a polskiego. K siążka posiada duże walory poznawcze i edukacyjne, zawiera bowiem bogaty m ateriał inform acyjny. Jest to lektura ciekawa i przydatna ja k o pewnego rodzaju kompendium wiedzy na tem at udziału i stanow iska K ościoła katolickiego w dzisiejszej dem okracji.
