Janina Kancewicz-Hoffmanowa
"Piosenka i topika wolności",
Stanisław Barańczak, "Pamiętnik
Literacki", z. 3 (1974) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 18/1 (55), 199
( I I ) BARAŃCZAK S ta n isła w : Piosenka 1 to pik a w o ln o ś c i. "Pam iętn ik L i t e r a c k i " 1974 z. 3 a . 115-139.
P raca a n a liz u je i s t o t ę k u ltu ry masowej na p rz y k ła d z ie p io s e n k i. Autor dowodzi te z y , że jedną z n a jis t o t n ie js z y c h cech k u ltu ry masowej j e s t "u b e z w ła sn o w o ln ie n ie ", tzn . uwol n ie n ie w irt u a ln e g o od bio rcy wytworów k u ltu ry masowej od j a k ic h k olw ie k sam odzielnych d e c y z ji . W ten sposób k u ltu ra ma sowa d a je szansę "U c ie c z k i od w o ln o ś c i" , na k tó rą z a p o trz e bowanie w sp o łe c zeń stw ie j e s t (wg E.Fromma) duże. Na kon kretnych p rzy k ład ach tekstów p o ls k ic h piosen ek estradowych a u to r ukazuje różne w e rs je i różne sposoby zaszy frow an ia to p i k i w o ln o ś c i. W szystkie za stę p u ją c e tę problem atykę o k reś l e n i a można, zdaniem a u to ra , sprow adzić do schematu o g r a n i c zen ia i p rzełam ania tego o g ra n ic z e n ia (n p . horyzont 1 d ro g a , dom i w i a t r , ojczyzna i obczyzna, codzienność 1 św ię to , w iek d o ro s ły 1 d z ie c iń s tw o , r e k ru t i C ygan ).
BP/55/11 J .K .-H .
( I I ) BĄBA S ta n is ła w : C h a ra k te ry zac ja językowa p o s ta c i w "S ła w ie i chw ale" J arosław a Iw a sz k ie w ic z a . "P orad n ik Ję zykowy" 1974 z . 6 s . 301-309.
A n a liz a środków językowych słu żąc y c h c h a ra k te ry sty c e po s t a c i i grup społecznych w " S ła w ie i c h w a le ". W p ow ie śc i wy st ę p u je ponad 140 p o s t a c i, ró żn iąc y c h s i ę pochodzeniem spo łecznym, zawodem, wiekiem i narodow ością - au tora in t e r e s u je przede wszystkim sposób wypowiadania s i ę p o s t a c i re p re z e n tu jąc y c h środow iska ro b o tn ic z e , c h ło p s k ie , s łu ż b ę domową, w o j skowych, aktorów, m łodzież in t e lig e n c k ą . Iw a szk iew ic z osz c zęd n ie gospodaru je środkami s t y liz u ją c y m i, takim i jak d l a - lektyzm y, re gio n alizm y i p r o fe s jo n a liz m y ; rzadko s ię g a do gwary w a rs z a w s k ie j, szeroko w yk orzystu je elementy w sp ó ł czesnego języka potocznego, s z c z e g ó ln ie ek sp resyw n ej, poto c zn e j f r a z e o l o g i i .
