• Nie Znaleziono Wyników

Kompleksowa ocena stanu technicznego nadwozia samochodu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kompleksowa ocena stanu technicznego nadwozia samochodu"

Copied!
15
0
0

Pełen tekst

(1)

Streszczenie

W artykule zaprezentowano podejĞcie kompleksowe do diagnostyki nadwozia. Opisano wszystkie najwaĪniejsze czynnoĞci dotyczące oceny stanu technicznego nadwozia pojazdu mające ma celu wykrycie jego niezdatnoĞci. Przedstawiono zmia-ny parametrów nadwozia w wyniku kolizji lub wypadków drogowych. Wykonano diagnostykĊ stanu nadwozia na przykładzie samochodu BMW, w którym przeprowa-dzono naprawĊ blacharską.

Słowa kluczowe: nadwozie, eksploatacja, pojazd, geometria nadwozia, wytrzymałoĞü, trwałoĞü 1. Wprowadzenie

Podstawowym problemem konstrukcyjnym nadwozia samochodu jest wyznaczenie wytrzyma-łoĞci elementów na przyjĊte do obliczeĔ obciąĪenia robocze konstrukcji, jej sztywnoĞci i nieza-wodnoĞci.

Osiągniecie jednakowej wytrzymałoĞci i trwałoĞci wĊzłów konstrukcyjnych jest niemoĪliwe ze wzglĊdu na to, Īe:

– obliczenia wytrzymałoĞciowe oparte są na załoĪeniu, ze materiał jest jednorodny (izotropowy), natomiast w praktyce metale posiadają niejednorodna strukturĊ i dopuszczalny rozrzut własnoĞci mechanicznych do 10%;

– stosowane metody obliczeĔ wytrzymałoĞciowych nie uwzglĊdniają pracy konstrukcji metalowych w warunkach poĞlizgu i odkształcenia na Ğcinanie, które są podstawowe w warunkach eksploatacyjnych;

– wiĊkszoĞü producentów nie zapewnia 100% kontroli elementów metalowych z powodu ograniczonych moĪliwoĞci badaĔ nieniszczących, z reguły są to kontrole losowe na 5%; – wystĊpują montaĪowe naruszenia obliczeĔ projektowych, w efekcie do eksploatacji trafiają

maszyny o zróĪnicowanej wytrzymałoĞci i trwałoĞci;

– ze wzglĊdu na róĪne, zmienne wymuszenia eksploatacyjne trudno jest okreĞliü stan wytrzy-małoĞciowy i niezawodnoĞciowy elementów konstrukcyjnych nadwozia i ramy noĞnej ma-szyny, co warunkuje ich indywidualny resurs (resztkowy potencjał eksploatacyjny) w chwili t;

– stosowane technologie spajania elementów konstrukcyjnych np. metody spawalnicze są kontrolowane w ograniczonym zakresie, np. defektoskopia ultradĨwiĊkowa nie pozwala na kontrolĊ rozkładów szczątkowych naprĊĪeĔ spawalniczych, determinujących niezawodnoĞü połączeĔ spawanych;

(2)

– realizowane technologie napraw uszkodzonych elementów w toku eksploatacji nie wymaga-ją stosowania kontroli stanu połączeĔ po naprawie wĊzłów konstrukcyjnych, a jedynie kon-troli konstrukcji noĞnej sprowadza siĊ powszechnie do pomiarów geometrycznych.

Nadwozie samochodu jako uĪytkowa forma do przemieszczania ludzi, ładunków lub usług w sposób odpowiedni do techniki budowy samochodów i technologii transportu oraz przepisów drogowych. Jest to konstrukcja przestrzenna posiadająca okreĞlony kształt oraz wymiary, która powinna spełniaü wszystkie wymagania i posiadaü funkcje dostosowane do potrzeb uĪytkowni-ka. Nadwozie powinno zapewniaü przewóz ludzi oraz ładunków przy zachowaniu odpowied-niego poziomu bezpieczeĔstwa i komfortu [3].

2. Sformułowanie problemu i metod diagnozowania

Jak wynika z pkt. 1 głównym problemem diagnostyki nadwozia jest analiza wielokierunkowa stopnia degradacji nadwozia w toku eksploatacji.

Na podstawie analizy metod kontroli resztkowego resursu starzejących siĊ maszyn moĪna wyróĪniü nastĊpujące tendencje:

– przejĞcie od probabilistycznych metod oceny resursu do oceny indywidualnej opartej na kompleksowym podejĞciu uwzglĊdniającym ocenĊ stanu w połączeniu z obliczeniami wy-trzymałoĞciowymi i trwałoĞcią konstrukcji;

– przejĞcie od oceny resztkowego resursu do metod diagnostycznych badania naprĊĪeĔ w połączeniu z mechaniką uszkodzeĔ (pĊkanie);

– przejĞcie od losowej kontroli maszyn do indywidualnej oceny stanu zuĪycia elementów konstrukcyjnych w celu okreĞlenia potencjalnie niebezpiecznych obszarów.

JeĪeli przyjmiemy, Īe zdolnoĞü do zachowania normatywnych wartoĞci istotnych właĞciwoĞci eks-ploatacyjnych w dowolnej chwili t oznacza stan zdatnoĞci samochodu.

Zatem stan samochodu S(t) w chwili t moĪna traktowaü jako uogólniony funkcjonał:

[

(

),

(

),

(

)

]

)

(

t

f

t

D

t

W

t

S

=

λ

gdzie:

)

(t

λ

intensywnoĞü zuĪycia samochodu

)

(t

D

deformacja konstrukcyjnych elementów

)

(t

W

widmo naprĊĪeĔ losowych i kumulacyjnych przebiegu procesu eksploatacji

Zatem podstawowym celem kontroli stanu nadwozia samochodu jest ocena deformacji elementów konstrukcyjnych ze wzglĊdu na ich intensywnoĞü zuĪycia i naraĪenia eksploatacyjne.

Związek pomiĊdzy parametrem diagnostycznym i wskaĨnikiem zuĪycia samochodu moĪna wyznaczyü eksperymentalnie przyjmując nastĊpujący model:

α

λ

t

S

t

S

(

)

=

o

+

gdzie:

o

S

wartoĞü początkowa parametru diagnostycznego

λ

intensywnoĞü zmiany parametru na jednostkĊ zuĪycia

t

czas eksploatacji

(3)

od zuĪycia konstrukcji

Głównymi czynnikami oceny stanu technicznego nadwozia pojazdu powinny byü: – ocena organoleptyczna stanu nadwozia,

– pomiary geometrii nadwozia,

– sprawdzenie szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia, – ocena sztywnoĞci nadwozia,

– diagnostyka powłoki lakierniczej nadwozia, – ocena stopnia skorodowania nadwozia, – ocena szczelnoĞci nadwozia.

Wymienione parametry oceny cząstkowej stanu technicznego nadwozia składają siĊ na kom-pleksową ocenĊ diagnostyczną.

3. Ocena organoleptyczna nadwozia

Nadwozie pojazdu, którego stan oceniamy powinno byü kompletne, powinny wystĊpowaü wszystkie elementy poszyü nadwozia, zderzaki, lampy, lusterka, wycieraczki, spryskiwacze i pozo-stałe wymaganie czĊĞci. Wszystkie te elementy powinny pochodziü od tego samego modelu oraz typu pojazdu, muszą byü zamocowane prawidłowo i nie powinny byü uszkodzone. Uszkodzone Ğruby, nakrĊtki, zapinki i inne czĊĞci słuĪące do mocowania elementów nadwozia Ğwiadczą, Īe by-ły one demontowane podczas naprawy pojazdu. Kolejnym etapem jest kontrola, czy drzwi, otwie-rane szyby, pokrywa komory silnika oraz bagaĪnika otwierają siĊ i zamykają prawidłowo, powinny posiadaü zabezpieczenia przed samoczynnym ich otwarciem. Konieczne jest równieĪ sprawdzenie, czy na nadwoziu pojazdu nie ma ewentualnych Ğladów po powodziach, poĪarach, kolizjach lub wypadkach. Szyby pojazdu nie mogą byü niezgodnie z prawem przyciemnione, pĊkniĊte lub w Īa-den inny sposób uszkodzone. NaleĪy równieĪ sprawdziü, czy deska rozdzielcza nie jest poprzeci-nana i uszkodzona od ewentualnie wczeĞniej wybitej szyby czołowej [4].

Rysunek 1. Elementy nadwozia samochodu Audi A5 ħródło: [www.audi.pl]

W samochodzie marki BMW 320d model E46, który był wyprodukowany w 2005 roku i posiadał nadwozie typu sedan przeprowadzono ocenĊ organoleptyczną. Nadwozie pojazdu było kompletne, wszystkie elementy były zamontowane prawidłowo i na Īadnym elemencie nie było widocznych uszkodzeĔ. Szyby pojazdu nie były pĊkniĊte, ani w Īaden inny sposób uszkodzone, równieĪ deska rozdzielcza pojazdu nie była uszkodzona. Nadwozie pojazdu nie wykazywało Ğladów po poĪarach, ani powodziach.

(4)

4. Ocena geometrii nadwozia

Bez wątpienia najwaĪniejszą czynnoĞcią podczas oceny stanu nadwozia są dokładne pomiary jego geometrii. Jest to podstawowy parametr nadwozia Ğwiadczący o tym, czy pojazd moĪe byü dalej eksploatowany, czy teĪ musi zostaü skierowany na naprawĊ lub złomowany.

Podstawą do oceny geometrii nadwozia są zidentyfikowane punkty bazowe. Na płycie podłogowej, ramie noĞnej oraz na górnych partiach nadwozia znajduje siĊ ustalony zestaw punktów bazowych, punktów odniesienia, którymi są zazwyczaj otwory konstrukcyjne (do mocowania podzespołów), otwory pomocnicze (do pomiarów), Ğruby, itp. Na nadwoziu znajduje siĊ kilkadziesiąt punktów pomiarowych. Wymagane połoĪenie bazowe punktów kontrolnych znajduje siĊ w kartach pomiarowych lub w bazie danych specjalnego programu komputerowego. Podczas oceny stanu geometrii porównuje siĊ wymagane połoĪenie punktów bazowych z połoĪeniem rzeczywistym w pojeĨdzie, którego stan geometrii nadwozia jest oceniany. Dla kaĪdego z punktów okreĞla siĊ długoĞü, szerokoĞü oraz wysokoĞü na jakiej powinien siĊ on znajdowaü wzglĊdem linii odniesienia. W momencie, gdy stwierdzi siĊ róĪnicĊ w długoĞci, szerokoĞci lub wysokoĞci połoĪenia poszczególnych punktów nie wiĊkszą niĪ 3 mm uznaje siĊ, Īe nadwozie posiada prawidłową geometriĊ i pojazd moĪe byü eksploatowany. W przypadku stwierdzenia wiĊkszej róĪnicy pojazd powinien zostaü skierowany do naprawy blacharskiej lub złomowany [1].

Zmiana geometrii nadwozia moĪe nastąpiü poprzez:

– uszkodzenie pojazdu podczas kolizji lub wypadku drogowego, – nieprawidłowo przeprowadzoną naprawĊ blacharską,

– osłabienie elementów nadwozia w wyniku korozji, – przekroczenie dopuszczalnej ładownoĞci pojazdu [1]. Do pomiarów geometrii nadwozia wykorzystuje siĊ głównie [5]:

– mechaniczne przymiary i cyrkle blacharskie, – elektroniczne cyrkle blacharskie,

– mechaniczne systemy pomiarowe,

– elektroniczne jednopunktowe systemy pomiarowe,

– elektroniczne wielopunktowe systemy pomiarowe (głównie laserowe lub ultradĨwiĊkowe).

Rysunek 2. Urządzenie Calipre firmy Autorobot ħródło: [www.autorobot.com].

(5)

Do dokładnych i szybkich pomiarów geometrii płyty podłogowej wykorzystuje siĊ elektro-niczne systemy pomiarowe. Urządzenia te pozwalają na wydrukowanie po zakoĔczeniu pomiarów raportu o stanie geometrii nadwozia danego pojazdu. Ponadto są to urządzenia bardzo przydatne podczas naprawy blacharskiej nadwozia, gdyĪ widaü na ekranie komputera jak zmienia siĊ połoĪe-nie punktów kontrolnych podczas przeprowadzania procesów naprawczych nadwozia, podczas procesów prostowania, ciągniĊcia [5].

Przykładowe pomiary geometrii nadwozia wykonano przy uĪyciu elektronicznego urządzenia pomiarowego Calipre firmy Autorobot. Jest to bardzo ciekawy przyrząd pozwalający poza płytą podłogową okreĞlaü równieĪ stan geometrii górnych partii nadwozia oraz przestrzeni pasaĪerskiej. Urządzenie to posiada specjalną obracaną, przesuwną głowicĊ, przesuwną bramkĊ pomiarową oraz specjalne wysiĊgniki pomiarowe. DziĊki temu moĪna dotrzeü do wszystkich punktów kontrolnych nadwozia samochodu. Bez najmniejszych problemów tym urządzeniem moĪna mierzyü płytĊ pod-łogową, naroĪniki dachu, słupki, otwory drzwiowe, otwory pokryw komory silnika oraz bagaĪnika, otwory szyby czołowej i tylnej, punkty mocowania kolumn McPhersona i tylnych amortyzatorów, podłuĪnice oraz wiele innych. Podczas pomiarów dane są cały czas transmitowane do komputera [1].

Tabela 1. Pomiary geometrii górnych partii nadwozia – prawa strona pojazdu

ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 2. Pomiary geometrii górnych partii nadwozia – lewa strona pojazdu

(6)

Tabela 3. Pomiary geometrii płyty podłogowej – prawa strona pojazdu

ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 4. Pomiary geometrii płyty podłogowej – lewa strona pojazdu

ħródło: Opracowanie własne.

Przykładowe pomiary geometrii nadwozia wykonano równieĪ w samochodzie BMW. Przeprowadzono pomiary geometrii płyty podłogowe oraz górnych partii nadwozia. Na podstawie wyników pomiarów zawartych w tabelach widaü, Īe przed wykonaniem naprawy nadwozie pojazdu posiadało znaczne zmiany geometrii w stosunku do wartoĞci wymaganych, punkty kontrolne były znacznie przemieszczone. RóĪnice miĊdzy bazowym, a rzeczywistym połoĪeniem punktów kontrolnych dochodziły do 43 mm przed przeprowadzeniem naprawy. Po wykonaniu naprawy blacharskiej przy uĪyciu specjalistycznych narzĊdzi blacharskich i systemów pomiarowych róĪnice te nie przekraczały juĪ 3 mm. ĝwiadczy to prawidłowym przeprowadzeniu procesów naprawczych, dziĊki którym pojazd moĪe byü eksploatowany.

5. Sprawdzenie szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia

Kontrolując stan techniczny nadwozia naleĪy sprawdziü równieĪ wielkoĞü szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia, która powinna byü zgodna z wymaganiami producenta. MoĪna porównywaü równieĪ wartoĞci pomiĊdzy prawą, a lewą stroną symetrycznych czĊĞci samochodu. Wszelkie niezgodnoĞci mogą Ğwiadczyü o przeprowadzonej naprawie blacharskiej. W celu zapobiegniĊcia rysowaniu i uszkadzaniu powłoki lakierowej powinno uĪywaü siĊ do tego szczelinomierza wykonanego z tworzywa sztucznego [4].

Głównie kontroluje siĊ wielkoĞci szczelin pomiĊdzy: – drzwiami przednimi i tylnymi,

– drzwiami, a błotnikami, – błotnikami, a zderzakami,

(7)

– zderzakiem, a pokrywą bagaĪnika, – błotnikami, a pokrywą komory silnika, – błotnikami, a pokrywą bagaĪnika [4].

Rysunek 3. Przykładowe miejsca pomiaru wielkoĞci szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia w samochodzie BMW serii 5 model E39.

ħródło: Etzold H. R.: Sam naprawiam samochód BMW serii 5. WKŁ. Warszawa. 2009 r.

Wszystkie szczeliny pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia samochodu BMW poza okolica-mi przedniego prawego błotnika okolica-miały prawidłową wielkoĞü zgodną z wymaganiaokolica-mi producenta. Stwierdzono róĪnicĊ w wielkoĞci szczelin pomiĊdzy: błotnikiem, a zderzakiem, błotnikiem, a drzwiami oraz błotnikiem, a pokrywą komory silnika. NiezgodnoĞci były efektem nieprawidło-wego montaĪu przedniego pranieprawidło-wego błotnika. Zamocowanie błotnika zostało poprawione tak by wielkoĞü wszystkich szczelin była zgodna z wymaganiami producenta pojazdu.

6. Ocena sztywnoĞci nadwozia

W wyniku eksploatacji pojazdu, szczególnie po przebytych przez niego wypadkach lub kolizjach utracie ulec moĪe sztywnoĞü nadwozia. Najłatwiejszym sposobem wykonywania oceny sztywnoĞci nadwozia pojazdu jest podniesienie jednego koła lub całej strony pojazdu, moĪna równieĪ np. jednym kołem najechaü na wysoki kraweĪnik. NastĊpnie ocenia siĊ, czy nie uległa zmianie wielkoĞü szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia. NaleĪy skontrolowaü równieĪ, czy nie ma trudnoĞci z otwieraniem, bądĨ zamykaniem drzwi, okien, pokryw komory silnika oraz bagaĪnika. Kolejną czynnoĞcią, którą naleĪy wykonaü podczas oceny sztywnoĞci jest odbycie pojazdem jazdy próbnej i sprawdzenie, czy od nadwozia nie dochodzą trzaski, skrzypienia oraz inne niepokojące odgłosy. W momencie, gdy stwierdzi siĊ, Īe zmianie uległa wielkoĞü szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia ma siĊ doczynienia z utratą sztywnoĞci nadwozia. O utracie sztywnoĞci Ğwiadczą równieĪ niepokojące odgłosy pochodzące od nadwozia [4].

Podczas kontroli samochodu BMW E46 nie stwierdzono utraty mierzonych parametrów sztywnoĞci tzn. nie wystąpiły najmniejsze trudnoĞci z otwieraniem, ani zamykaniem Īadnych drzwi, szyb, pokryw komory silnika oraz bagaĪnika. RównieĪ wielkoĞü szczelin pomiĊdzy elementami poszyü nadwozia nie uległa zmianie po uniesieniu kół pojazdu. W czasie jazdy od elementów nadwozia nie dochodziły Īadne niepokojące odgłosy (skrzypienia, trzaski itp.)

(8)

7. Ocena stanu powłoki lakierniczej

Kolejnym bardzo waĪnym etapem podczas oceny stanu technicznego nadwozia jest ocena sta-nu powłoki lakierniczej, na którą składają siĊ nastĊpujące pomiary:

– gruboĞci powłoki lakierniczej,

– ocenĊ koloru i odcienia powłoki lakierniczej, – ocenĊ połysku powłoki lakierniczej,

– skontrolowanie, czy na powłoce lakierniczej nie wystĊpują wady lub błĊdy lakiernicze oraz uszkodzenia powłoki lakierniczej [1].

Jedną z właĞciwoĞci Ğwiadczących o tym, ze nadwozie pojazdu było uszkodzone i naprawiane jest gruboĞü powłoki lakierniczej. Dla pojazdów, których elementy nadwozia nie były naprawiane, szpachlowane i wtórnie lakierowane gruboĞü powłoki lakierniczej powinna mieĞciü siĊ w przedzia-le od 85 um do 135 um w zaprzedzia-leĪnoĞci od typu powłoki lakierniczej poszczególnych samochodów. Oceniając gruboĞü powłoki lakierniczej na danym elemencie nadwozia trzeba wykonaü pomiary w kilku lub kilkunastu punktach w zaleĪnoĞci od wielkoĞci elementu na całej jego powierzchni. Do pomiarów uĪywa siĊ mechaniczne testery lub elektroniczne urządzenia słuĪące do pomiarów gru-boĞci powłoki lakierniczej [1].

Podczas diagnostyki powłoki lakierniczej naleĪy skontrolowaü równieĪ, czy na wszystkich elementach poszyü nadwozia oraz elementach struktury noĞnej nadwozia wystĊpuje ten sam kolor oraz odcieĔ. Wszelkie niezgodnoĞci są niedopuszczalne i Ğwiadczą o wtórnym lakierowaniu da-nych elementów. Oceniając kolor oraz odcieĔ naleĪy zawsze stosowaü ten sam rodzaj Ğwiatła do oglĊdzin, ponadto ocenĊ powinno wykonaü siĊ zarówno przy Ğwietle sztucznym, jak i dziennym. Obserwator powinien prowadziü ocenĊ koloru oraz odcienia wszystkich elementów nadwozia. Za-lecane jest, by co najmniej dwie osoby dokonywały oddzielnych oglĊdzin, gdyĪ ten sam kolor lub odcieĔ moĪe wywoływaü u nich inne efekty. OcenĊ koloru i odcienia powinno wykonaü siĊ pod kilkoma róĪnymi kątami w stosunku do powierzchni elementu oraz wiązki padającej [1].

Rysunek:4. Elementy nadwozia samochodu Audi A3 ħródło: www.audi.pl.

WaĪną czynnoĞcią jest równieĪ ocena połysku powłoki lakierniczej, czy wszystkie elementy nadwozia posiadają odpowiedni i ten sam połysk. Połysk moĪna oceniaü gołym okiem lub przy uĪyciu odpowiednich połyskomierzy.

(9)

Wykonując oglĊdziny powłoki lakierniczej nadwozia konieczne jest równieĪ zwrócenie szcze-gólnej uwagi, czy nie wystĊpują Īadne wady, błĊdy lakiernicze lub uszkodzenia powłoki lakierni-czej. WyróĪnia siĊ wiele wad oraz błĊdów lakierniczych np.: rybie oczka, igiełkowanie, skórka pomaraĔczy, podnoszenie siĊ lakieru, zacieki, niedostateczne krycie, zmatowienia, krople wody, pĊcherzyki wodne, chmurki, pasy, Ğlady po polerowaniu, Ğlady po szlifowaniu i wiele innych. Wszystkie te wady lub błĊdy lakiernicze Ğwiadczyü mogą o powtórnym lakierowaniu poszczegól-nych uszkodzoposzczegól-nych elementów nadwozia lub nieprawidłowoĞciami podczas fabryczposzczegól-nych procesów lakierniczych nadwozia. ĝwiadczą one negatywnie o stanie powłoki lakierniczej. Ponadto mogą w pojeĨdzie wystąpiü uszkodzenia powłoki lakierniczej podczas jego eksploatacji, przykładowo: uszkodzenia od kamieni, wszelkiego rodzaju rysy, obicia powłoki lakierniczej i inne [1].

Rysunek 5. Zacieki na powłoce lakierniczej ħródło: www.standox.pl.

W samochodzie BMW 320d wykonano ocenĊ stanu powłoki lakierniczej. Wszystkie lakiero-wane elementy nadwozia miały ten sam kolor i odcieĔ. Ponadto na Īadnym z elementów nie stwierdzono utraty połysku. Na powłoce lakierniczej nie wystĊpowały uszkodzenia, ani znaczne rysy. Nie było teĪ widocznych oznak pĊkniĊcia szpachli.

Rysunek 6. Miernik gruboĞci powłoki lakierniczej MGR-10 ħródło: www.supernarzedzia.pl.

Przeprowadzono pomiary gruboĞci powłoki lakierniczej wszystkich lakierowanych elementów nadwozia. Do pomiarów wykorzystano elektroniczny miernik gruboĞci powłoki lakierniczej. Przy-kładowo na prawych przednich drzwiach, prawym przednim błotniku oraz na pokrywie komory silnika zdiagnozowano oznaki Ğwiadczące bez wątpienia o uszkodzeniu i naprawie tej czĊĞci nad-wozia. GruboĞü powłoki lakierniczej na prawych przednich drzwiach mieĞciła siĊ w przedziale od 191 um do 235 um, a na przednim prawym błotniku mieĞciła siĊ w przedziale od 216 um do 269 um. Drzwi i błotnik po uszkodzeniu zostały wymienione na elementy pochodzące z rynku wtórne-go, a nastĊpnie zostały przelakierowane. Natomiast na pokrywie komory silnika stwierdzono

(10)

gru-boĞü powłoki w przedziale od 321 um do 457 um. ĝwiadczy to o tym, Īe ten element po uszkodze-niu był najpierw prostowany, nastĊpnie szpachlowany i lakierowany. Szczególnie widaü na pokry-wie komory silnika, Īe w okolicach prawego błotnika została połoĪona wiĊksza warstwa szpachli.

Rysunek 7. Punkty pomiaru gruboĞci powłoki lakierniczej na prawych przednich drzwiach ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 5. Pomiary gruboĞci powłoki lakierniczej na drzwiach nie lakierowanych

ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 6. Pomiary gruboĞci powłoki lakierniczej na drzwiach lakierowanych

(11)

Rysunek 8. Punkty pomiaru gruboĞci powłoki lakierniczej na prawym przednim błotniku ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 7. Pomiary gruboĞci powłoki lakierniczej na błotniku nie lakierowanym

ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 8. Pomiary gruboĞci powłoki lakierniczej na błotniku lakierowanym

(12)

Rysunek 9. Punkty pomiaru gruboĞci powłoki lakierniczej na pokrywie komory silnika ħródło: Opracowanie własne.

Tabela 9. Pomiary gruboĞci powłoki lakierniczej na pokrywie komory silnika szpachlowanej i lakierowanej

ħródło: Opracowanie własne.

8. Ocena stopnia skorodowania nadwozia

Odpowiednie zabezpieczenie przed korozja nadwozia pojazdu jest bardzo waĪne, gdyĪ procesy korozyjne blach rozpoczynają siĊ juĪ w fazie produkcji. Nadwozia pojazdów mogą byü róĪnie zabezpieczone przed korozją, ponadto rozmiar skorodowania bĊdzie zaleĪał od warunków eksploatacyjnych pojazdu oraz od jego konserwacji. OcenĊ stopnia skorodowania pojazdu dokonuje siĊ przewaĪnie organoleptycznie. Na początku wzrokowo szuka siĊ ognisk korozji i okreĞla siĊ ich rozmiar. NastĊpnie specjalnym młotkiem ostukuje siĊ elementy nadwozia i na podstawie pozyskiwanego dĨwiĊku okreĞla siĊ miejsca i stopieĔ skorodowania. Bardzo przydatnym narzĊdziem podczas oceny korozji jest podnoĞnik warsztatowy pozwalający łatwo przeprowadziü diagnozĊ dolnych partii nadwozia [1].

W przypadku nadwozia samonoĞnego niedopuszczalna jest znaczna korozja płyty podłogowej oraz progów, a w przypadku nadwozia o konstrukcji ramowej znaczna korozja ramy noĞnej pojazdu, gdyĪ moĪe to spowodowaü ograniczenie sztywnoĞci i wytrzymałoĞci całego nadwozia. W momencie, gdy na czĊĞciach nadwozia, do których mocowane są elementy układu zawieszenia, kierowniczego, napĊdowego oraz silnik stwierdzona zostanie nadmierna korozja pojazd powinien zostaü wycofany z dalszego uĪytkowania, powinno skierowaü siĊ go na naprawĊ lub zezłomowaü go. Ponadto na elementach nadwozia nie moĪe wystĊpowaü korozja, która przyczyniała by siĊ do utraty szczelnoĞci nadwozia [2].

(13)

Procesy korozyjne najczĊĞciej wystĊpują:

– na powierzchniach płaskich blach – na czĊĞciach zewnĊtrznych i wewnĊtrznych,

– na powierzchniach blach zakładkowych, zgrzewanych, spawanych, zawijanych i zaciska-nych, na obrzeĪach drzwi i pokryw,

– w profilach zamkniĊtych, w miejscach trudno dostĊpnych lub niedostĊpnych [6].

Na nadwoziu diagnozowanego samochodu BMW nie znaleziono Īadnych oznak korozji. Nie była ona ani widoczna gołym okiem, ani teĪ podczas ostukiwania młotkiem nie było słychaü oznak wystĊpowania korozji elementów noĞnych.

9. Ocena szczelnoĞci nadwozia

Od nadwozia pojazdu wymaga siĊ, by było one zabezpieczone przed przedostawaniem siĊ wody do wnĊtrza pojazdu. Do kontroli szczelnoĞci wykorzystuje siĊ przewaĪnie myjki wysokoci-Ğnieniowe lub wĊĪe ogrodowe z odpowiednimi dyszami zraszającymi. Nadwozie pojazdu powinno zacząü zraszaü siĊ od warstw najniĪszych ku górze. Konieczna jest obserwacja miejsc, do których moĪe dostawaü siĊ woda oraz obserwacja przypuszczalnych miejsc przenikania wody. KontrolĊ szczelnoĞci powinny wykonywaü co najmniej dwie osoby. Jedna z nich zrasza nadwozie, a druga znajduje siĊ wewnątrz i obserwuje ewentualne przenikanie wody. Pojawianie siĊ pojedynczych kropel wody wewnątrz samochodu jest z reguły dopuszczalne, natomiast ciągłe przenikanie wody jest niedozwolone. Woda z reguły w pojeĨdzie znajduje siĊ pod przednimi i tylnymi dywanikami, w bagaĪniku, nad podsufitką oraz w przestrzeni słupków dachowych. NieszczelnoĞci nadwozia są spowodowane głównie przez uszkodzone uszczelki, Ĩle zamontowane szyby, przelotki i zaĞlepki, korozjĊ, nieprawidłowo wykonane naprawy blacharskie oraz zatkane otwory odpływowe [2].

Rysunek 10. Etapy zraszania nadwozia ħródło: [3].

W diagnozowanym pojeĨdzie stwierdzono przedostawanie siĊ wody do wnĊtrza pojazdu. Po szczegółowej analizie przypuszczalnych miejsc przenikania wody znaleziono Ĩródło nieszczelnoĞci, przyczyną była Ĩle wklejona szyba czołowa. UsterkĊ poprawiono i nadwozie było juĪ szczelne.

(14)

10. Ocena kompleksowa stanu nadwozia

W tabeli 10 podano syntetyczne zestawienie ocen cząstkowych stanu nadwozia samochodu BMW 320d model E46 wg przyjĊtych kryteriów.

Tabela 10. Ocena stanu nadwozia

ħródło: Opracowanie własne. 10. Podsumowanie

Zaprezentowane metody oceny stanu nadwozia słuĪą głównie do zdiagnozowania, czy dany pojazd miał za sobą powypadkową przeszłoĞü, czy podczas dotychczasowej eksploatacji nie nastą-piły uszkodzenia nadwozia w wyniku np. przeciąĪenia, czy nie utraciło sztywnoĞci, czy nie skoro-dowało, czy dotychczas przeprowadzone procesy naprawcze zostały wykonane prawidłowo. Rze-telne wykonanie wszystkich zaprezentowanych czynnoĞci pozwoli odpowiedzieü na wiele pytaĔ dotyczących stanu technicznego nadwozia. Powinno podejĞü siĊ do tej kwestii kompleksowo wy-konując wszystkie metody diagnostyczne, gdyĪ tylko to pozwoli na uzyskanie pełnego obrazu i raportu o stanie nadwozia, jego wadach i niezdatnoĞciach. W niedługim czasie podczas eksploat-acji pojazdu niewłaĞciwie zdiagnozowanego moĪe okazaü siĊ, Īe bĊdzie on kosztowny w utrzyma-niu i nie bĊdzie gwarantował odpowiedniego poziomu bezpieczeĔstwa.

Na przykładzie kompleksowej oceny stanu technicznego nadwozia samochodu BMW 320d widaü, Īe pojazd ten mimo, iĪ miał za sobą powypadkową przeszłoĞü, po naprawie blacharskiej, zdiagno-zowaniu wszystkich niezdatnoĞci i ich usuniĊciu mógł byü eksploatowany, nie powinien sprawiaü kłopotów związanych z nadwoziem. Wszystkie procesy naprawcze były przeprowadzone w sposób profesjonalny przy uĪyciu specjalistycznych urządzeĔ naprawczych, pomiarowych oraz narzĊdzi lakierniczych.

(15)

Bibliografia

1. Gonera J., Ocena stanu technicznego nadwozia samochodu, Praca dyplomowa pod kierun-kiem prof. Ryszarda Michalskiego, UWM, WNT, KBEPiM, Olsztyn 2009r.

2. NiziĔski R., Michalski R. pod redakcją, Utrzymanie pojazdów i maszyn, UWM, Olsztyn, 2007 r.

3. Trzeciak K., Diagnostyka samochodów osobowych, WKiŁ, Warszawa, 1996r.

4. ZieliĔski A., Konstrukcja nadwozi samochodów osobowych i pochodnych, WKiŁ, Warszawa, 2007 r.

5. Gonera J., Kontrola stanu technicznego nadwozia, Auto Expert, Nr 2/2010r.

6. Gonera J., Przyrządy do pomiarów geometrii nadwozia samochodu, Auto Moto Serwis, Nr 1–2/2010 r.

7. Wielgołaski W., Naprawa korozji, Nowoczesny warsztat, Nr 06/2008r.

A COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF TECHNICAL CONDITION OF THE CAR BODY

Summary

The article presents a comprehensive approach to the diagnosis of the body. Describes all the major steps for assessing the technical condition of the vehicle body is designed to detect the presence of his unfitness. Presents changes in body parameters as a result of collisions or accidents. Diagnostics performed on the ex-ample of body BMW, which has undergone repair flashing.

Keywords: body, operation, vehicle, body geometry, strength, durability Ryszard Michalski

Jarosław Gonera

Cytaty

Powiązane dokumenty

Antena radiowa w tylnej szybie, Antena zdywersyfikowana w tylnej szybie, Automatyczny włącznik świateł drogowych, Automatyczny włącznik świateł z czujnikiem tunelu,

bezpieczeństwa z regulacją wysokości, Popielniczka + zapalniczka, Relingi dachowe, Sygnalizacja niezapięcia pasa bezpieczeństwa kierowcy, Sygnalizacja niezapięcia pasa

bezpieczeństwa z regulacją wysokości, Relingi dachowe, Sygnalizacja niezapięcia pasa bezpieczeństwa kierowcy, Sygnalizacja niezapięcia pasa bezpieczeństwa pasażera, System

ABS, Airbag 6 sztuk: poduszki powietrzne czołowe i boczne dla kierowcy i pasażera, kurtyny powietrzne, Airbag kolan kierowcy, Automatyczne światła drogowe, BA - system

podnoszenie szyb, przód i tył, Elektromechaniczny hamulec postojowy z funkcją Auto-Hold, Elementy dekoracyjne wnętrza - New Brushed Dark Metal, Felgi aluminiowe 16

podnoszenie szyb, przód i tył, Felgi aluminiowe 16 ILIAS z ogumieniem, Fotel kierowcy z manualną regulacją wysokości, Fotele przednie z manualną regulacją

ABS, Airbag 6 sztuk: poduszki powietrzne czołowe i boczne dla kierowcy i pasażera, kurtyny powietrzne, Airbag kolan kierowcy, Aktywne zagłówki, Automatyczne światła drogowe,

hamowania i stabilizacją przyczepy, Elektromechaniczny hamulec postojowy z funkcją Auto-Hold, Elementy chromowane we włączniku świateł, we wlotach powietrza i w