Rozwój sedymentacyjny Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

(1)

JANUSZ KUCHCINsKI

Instyd;tH QeoI1ock:Im7 .

ROZWOJ SEDYMENTACYJNY

GOSNOSLĄSKmGO ZAGŁĘBIA WĘGLOWEGO

W' REFERACIE niniejazym prfIIedstew.iooe. z~ w kilku slowadl. niektóre problemy rozwoju

sedy-mem.acyjnego, ze ac_ólnym uw:r.ględnieniem 088-.

dów ~. Górnośląskie&'O Zaełębla

Węglp-~

. '

,

.:

!'

,;

Według ,~stanu w!ed7iY utwory

pro-du.k.ty.w.nęk.arbanu G6moś1ąisl.dego 'Zarłębia Węglą

W'egO naJ.eżą do pięter namuru ł west.fa1u. W pTacy' nfniejS'llej dla

waostw

br7Je'Żnyeh Pl"ZytJęIlo podział .proponOlWany ,~A. M&lwwskieeo, podtrzymywany obecnieprZQ K. Boik0w9ldego i A. JaahoW'ic'lla; dla

(2)

1. CiągłQŚ'Ć lub Pl'8wJe ciągłość asadów od

oamu.ru

A do weatfalu D włą.cmie. jeśli za St. Zb. stopą \Pl'ZYI.1ąć, i'Ż w.amIIwy sJodłDwe naletą dIo namuru B.

2. :PIDdział zagłębia na dwie. strefy tekton.iaziDe

-zachoda.f:ą, mobJmą gEI06ynkil.tn.aln.ą, gd:ate 088.dy .i~ gają :kUku t,.;ięcy meflrÓW' mlątamirł. oi'u

-waobiod!llią,

et:aIbiln4t

IPlatf.armową, gdzlle. m.iąŻ&Zo6cd

osadów są silnie zredulrowBDe •

. 3.

VI

miarę rozwoju

basenu

~ się ~

trum ~jt od strefy aeosyuld.lDałnej do

pla.Uarmowej, tj. oz W ku E.

Farma.ej~ węg~ otwierają osady paraliome.

namuru A o m1ątlł'ldlal ak. 3000 m ceabu:jąoe się

au.k-ce8Y'W!1l1m wZl'lOlłteln wę,gl~ W28l~j (I) od 1,460/ .. do 3,24°/. idącym w par2Je ze W'Z:l'I08tem Eed-mej grubości ,pokładów od 0,35 m do 0,89

m.

Przyj-mując poctmał A. ~ Wl8ntw łJr2Ieri,nYCb. na trzy grupy motna ~ć, iż łrednie odległó8ei

między pakładaml. w grupie ŚI.'!OdkQWej 1 górnej są o ok. l/a mniejsze niż

w

grupie IDiżazej i wYIl<l8Zą ok. 25

m;

.

. Osady. namu.m1 A przechodzą·~ w

00-dy namuru B (wg St. Zb. Stopy), czyu. bm.

dot)'!Ch-czas

warstwy alodłowe.

zaebodm

tu

łlardrJx) t:ieka'wIe

i znamieooe zjawIsko polegQjące na t)'lln,

te

,tut po serii o ndsldej WUl~ (3,24'1.) Jl8tItępUje l6ria

o ba.r.d:w dużej 'Węgl~ (ok. 7-lrfJ/I1). w og6le

największej w całym praWu karbonu. JecIoocrIJeśo:le jest

to

pierwsze 'Opiwo w limnicmym mak.ro.cykllu sed,ymentaqjnym Dll8tępuj~ym ,po 'W'8Il"UOkach sedy-men1laeyt}nych ,paxał1czo.yci1.

Nasilenie waLt'UIlIk6w w~otw6rezYlCh

trwa,

z

ma-łym jedynie osłabieniem (da ok. o,5-7,rfJ/,), do koii.ca .n;amu.ru. Szczególnie uderzają<)e jest, iż wzrott węg1o JlOŚnOŚCI.

namuru

B w

stosunku

do

oamuru A

spowo-dowany .jEet nie tyle !ZBgęsr.cza:riem. pokładów, tj. spadkieni. Śl'IedDiej odległośc;l między nlmi,·:Ue znacz-nym w2i:roBt.em 6redniej grubości (od ok. 0,89 m do ok. 2,11 .m).

Od nammu C aż do westfału A oastępuje spadek:

węgJ,ooo.śnoścI od ak. 60_/"_do_{bJ.:Jeko 4'/., spowodowany}

gł6w'n:le spa<lk:lem średniej . gI1'!Uboki /pOk1ładów QIcI ok. 1,5 m do ok. 1;0 m. W weatfalu A pokładJy, z wyją.t kilem. meUcmych, stają się względnie ~. Pr'Zec'ięIna odleełość międlzy Wkładami u~uje sIę,

podobnie ,jak w Dt1Sj łetą.cYt:h utworaoh, IW gr.anicach

. ok. 20 metrów. .

Osady WIe8UIalu B·1 C nadal cechuje :wct~

ok.. 4% prz.y jec:Jn-cmesD,ym wzroście przec!iętnej gru-baBci pokładów

z

ok. 1,0

m

do 1,35

m

(~al B) oraz 2,35 m (westf,ał C)"

W westf.a.lu D nutępu,je stopniowy ZIIID:ik

warun-~ów w~gIotw'Ó1'CZ)'dl ;i

to

już w jego dolnej pa.nU

7'.11-znaczam

!tlę spadlk:łem :fI1ości, a ~ eruboścl. pokładów. JecJnocm5nie

z

opisany'm :$WlBIdem od 'ft8tfalu B da C !DiIstępu.je wzrost (l1'Iednlc:h od1egłośe:l między pttiademi od elk. 33

m

do 50·

m.

W rozwoju tekltoniCZlllo-paleogeograflcrznyclh

warun-ków 1riele WJlO!rić maieiJi"yz rozm~a .metarlału

gruboldastycznego, tj. pJask,oweów t zlepIe6ctJw

w profilu piooowym.

. Górną ~ piętra namul'Sk1ego cecbuje 'WZl'OlIt

.Dośc1 mMeriału grubakl1aB~ WI stasuoku do

gru.p ~jącycb. nd!żej. Namur B odznłlmla się eko-~ wuostem lilośc1 materiaiJJu· grubokl:aet~ęgo,

w

tym laka1niJe zlepieflców nawet do ponad 50'/0. Paez n.amur C do westfalu A

1'.

ma1ler.iUuerubo- . ikiI.a8tyc'l.lr]..egO

SI1trIe

spada. Westtal A ceahujebardzo siJIly rozwój skał iflaIJtydl 1 cfroJ.moklastyumych naj-sIlndejszy

w

całym profliu kubOlnu . proId'uktywnego

(do .pooed 700/, osadu).

.

VI

g6rriyoh .po'ZIiomach _t:&lł'U B nutępuje gwał

towny

'WZl'I08t udzf.ału ' pjaslrowCów 4 zlepie6ców (40-9()0/.) trwający już do Ikońca ~lu.

Z pcl!"I5rw:nani łych danych (patrz wY'kftIs)

moma

wyefągDąoć naatępUljqce wnioski:

1.:W G6m.ośIąBkłm Zalgłębiu Węglowym

aedytDen-tacJa

'litworów węg'looo§Qych trwała bez - lub

pra-Stefan

e

18 .1/1 II! ., !III ., m

3 , ., , 4 f , m 0/1 /OtrJ3D4IJlIOlIOlO"