1l'Ow:q9IP.iennde erodowam.ym, wskutek cz'egl() :mniany millZswSci jegO Sil meznaczne .i.' sto,pndowe. Alkumu-' lacja osad6w tego lPOziom'l1 zostala przerwa.na przez regresj-: marza ,w ikierUl11Jlw p6lJnoonym.
Sedymentacja osad6w kredowego poziomu , struk-turalnego zostala umozliwiona przez transgresje mo-rza w cenomanie
z:
NW. W~r6d osad6w tego. poziomu moma wydzielic stref~ pnybrzezn~ z prz~wazajllcll sedymentacj~ piaszczyst~ i stref~ odlegl/i od brzegu z przewaZaj~cll sedymentacjll marglisUt. W rozkladzie millzszoSci osad6w poziomu kredowego zaznacza si~ zgrubienie w poludniowej cz-:~ci basenu w 'Mlskim pasie, mniej wi-:cej r6wnoleglym do osi depresjL Bliz~ sza analiza rozkladu millZszoSci dowudzi, ze jest to r6w tworZllcy si~ w czasie osadzania si-: utwor6w kredy, gl6wnie jednak w okresie: koniak - santon.o
ile millzszoSc kredy poza wspomnianym rowem wynosi 600 - 700 m (Jagodzin-1 - 676 m), to w obr~ Ibie 'l"OWIl przeikira.cza OM HlOO-1!lOO m (otw6r 8-101- 1167 m; 2).
Zakonczenie sedymentacji kredowej zostalo spowo-dowane regresjll morza z obszaru depresji w' kierunku NW. Nastllpn okres denudacji obszaru przedlui:ajllCY si~ w trzeciorz~.
•
Przedstawiony stan znajomooci geologii depresji p6mocnosudeckiej nalei:y uWaZac za niezadowalajllcy, zwlaszcza w pogl/idach na jej budow~ wgl~bnll, ,kt6re sll zbyt og6lne i w duZym stopniu hipotetyczne.
fWarto wi~c zwr6cic wl~k:szll uwag~ na ddkla'dniej-sze nit obecne poznanie podloza depresji zar6wno ze wzgl~d6w teoretycznych, jak i praktycznych· W pod-lom tyro mogll wystepowac zIDi:a warto~ciowych mi-neral6w typu wletrzennego. Morfologia tego podloza
:moZe w,plywac w .istotny s,poo6b lIla 'l1'klad
wystlllPujll-cej wyzej serif osadowej w sensie wytworzenia struk-tur dogodnych dla akumulacji gazu, a byc moze i ro-DY. Nalei:y taltie zwr6cic uwag~ na obecnotlic na przc-krojach sejsmicznych refleks6w 0 duzych pr-:dkosciach (> 6000 m/sek), a wyst-:puj/icych w glebokoociach f!ko'r) 3500 m. Wskazane byroby wyja§nic. czy r~f1eksy te nie sll zwillzane z wgl-:bnym masywem granitowym lub gnejsowym oraz okreslic jego zasieg ..
Nieznany jest zasi-:g basenu g6rnokarboilskiego oraz brak danych 0 millZszotlici i rozkladzie facji osa-d6w go wypelniajllcych. Ze wzgl~du na mozliwoSc w~glon~n~ci karbonu p6lnocnosudeckiego naleZy
za-gadnienie to wyjasnic.
Niezadowalajqcv jest stan znajomo§ci p6lnocno-sudeckiego cechsztynu. Fragmentaryczna jego znajo-moSc pozwala dotvchczas na wykonanie n"'. ms"'v rozprzestrzenienia i g}llbok~ci zalegania lupku
mie-drlonoA~o oraz stopnia jego okr",:zcoV"~DiR. Man<'! takll nalei:aloby rozszerzyc na oeryklin~ 1:ar i mono-kline przedsudeclDt, co najmniej pO zloZe Lubin. Nale-· tabby przeprowadzic badania pstrego niaskowca. mo-~Qcee:o stanowic zr6dlo gazu lub tez pierwiastk6w rzadldch. Do wyjasnienia te/lo zae:adnienia pomocna bvlaby mapa strukturalna stronu §rodkowe/lo pstrego piaskowca. NaleZv takze daZvc do racjonalne~o po-dzi~Ju dolnego tI"iasuna mniejsze jednostki lirostl'atv-graficzne.
'Poznanie osad6w kredowvch :iest takze nlezado-\'lralajRce. Nie wvja~niono nn· mozliwosci akumu1acji
nt!>~R!"tk6w nrOI:r"ieniotw6rc'7.vch w ~=\ntonie. Brak jest takie danvch do okreslenia stroDU i sna/tu Jcredy, r.n m~ !'I,,+ ... ':nar."<>roi " T',.pktvr.'"tl .. : kretla lIlllze stano-""f,r; ",,,,,rAt.,,,, 1J!;'7~7"""~";P.!~" .... H.,i wvstpnui8~
Rh-n:k--t,"TV it"'70nnlin" C"1''''7 ,:" wze'leonll n'" wvstPDOwanlp
~"""wr.6w !O"kl"r",lrich ; ceremicznych w stl'opowej ""f'tI;ci nsad6w kredowych.
LITERATURA
1. Gunia T., Milewicz J. - Wyksztalcenie facjalne cechsztynu niecki p6mocnosudeckiej. BiuI. Inst. Geol., 1962, nr 173.
12
2. Ha 11 e r W. -Zur Makrofauna der Oberkreide-sediinente dm Gebiet von Spremberg - Weisswas-ser. Ber· geol. Ges. Bd. 8, H.
2.
1963. . 3. Hold e fIe i s s G. - Das Triasvorkommen vonGross Hardtmannsdorf in Niederschlesien. Jb. Schles. Ges. Vaterl. Kultur. 1915. . 4. Kozlowski S., Parachoniak W. -
Wul-kanizm permski w depresji p6lnocnosudeckiej. Pr· Muzeum Ziemi, 1967, nr 11.
5. K r a son J. - Podzial stratygraficzny <:ech-sztynu p6lnocnosudeckiego w §wietle badail
fac-jalnych. Geol. Sudetica, 1964, v. 1.
6. K r a son J. - Perm synkliny boleslawieckiej (Dolny SIIlSk). Pr. Wrod. Tow. Nauk. S. B, 1967, nr 137.
7. M i I e w i c
z.
J. - Perspektywy poszukiwan kar-bonu w depresji p6lnocnosudeckiej. Prz. geol.. 1965, nr 3.8. Milewicz J. - Jura w Sudetach. W druku. 9. R 0 s e 1 t G· - Karbonische, pflanzenreste, in
einem Tuffit aus der Lausitz. Geologie. Bd. 8 H.
7. 1959. " . ,
10. T e i s s e y r eH., S m u l i k 0 w SI k i X., 0 b ere J. - Regionalna geologia Polski. Sudety. 1957.
SUMMARY
. The North-Sudetic Depression is one ,of the main tectonic uItiits of the \WStern Sudety Mts. [ts orIgm was related Ito .the Variscan tectonic epoch, during which u!pper Carbonifoerous basin was formed in ·its southern part. Acid and mafic igneous intruSIOns took place in the LO\'lller Permian. Saalian Itecitoruc phase
,Was marked by erosiOn of some parlts ot the
Lowler
Rotli.egendes, sectlion. Neokimerian movemenltS
resul-'ted in formaition of two deforma1ll.on' systems,
WNW--ESE and NE~SW, as well as in different degree ero-sion of a sedimentary cover, which is evidenced by t112 fact 'that Cretaceous rocks a;re overlying /the SIt'rIa-ta differing in age from the Keuper to the early Pa-leozOdc. The present Sltrudture of the North-Sud'eltJc IDepress.iQll was f{)rmed in ItheTertiall'Y.
The lowermost Strudtural surface is represented by the surface of the base of sedimmtary seriJes. This
surface
descends down to 2,0000 m below sea le-vel \to form flat "botltom" (Slee Fig. 8). A sttep a.bove the flat surface. aW; the deplth of 2,500 m below l;ea level. is inferred in !the western part of the depres-sion.The Ilowermost structural horizon. c{)mprises . depo_ 9i.ts of the earliest westphalian, Stephanian and ear-ly P.ermiian age (1st cycle). l1t is developed in the southern part of the depression. extending northward up to the Jer.z;m!alnice fault and aitltaining CIaI. 400 m
in thickness. The horizon of the Lower Rotliegende:; HInd cycle) is discordantly overlyling Ithe stra.ta of the 1st cycle and it also ovenpasses maximal extent of tbie lat1ler horizon. The UncI cycle also comprlises igneoUS rocks and varies from 1310 to 350 m in :thick-ness.
The strata. of IthIe Upper Rotliegendes horicron are overlying the eroded surface of, the IInd cyclle sedi-rneIlltary and igneous rocks and the metamorphJic substrata. Its thickness rises from 200 to 520 m north-wards, which suggests that its sedimentary basin en-tered !the Foore-Sudetic block. Close to Ithe end of the tectonic movements. deposits of the Rotliegendes we-re thrown down to the depth of 1,300 m below sea level in the eastern part and to 1,800 m below sea 1:evel in 'the wesfle:rn part of the depression (Fig. 9).
Zechstein horizon is represented over the eIlltire a'l'ea of <the deuress.ion. Littoral aoo open mar.i.ne fa-cies may be distinguished. Zechstein strata are the :thickeSlt in NW part of the depression (260 m thick), wede:inl! out towards the south and 3Outh-east. Bunt-Slandstein horizon is 'entlr!ely de~oned in sand facies Rnd is chiall'aCiterized by ralther uniform thickness (oV'er 500 in) ,over the whole area of the depression,
which indic2ttes Ithat neither smaller unlits nor teqto-nic blocks have marked themselves during its depo-sitfi.on.
At present, RM.-Muschelkalk hOl'J;zon is recorded in the northern !part of tbe depression, in the south up to th:e Jerzmanice faWit. In (turn, Upper Creta-ceous horfizon is found on the entire area, !and may be divided into off-shorn (sandy) and open-marine (marIy) zones. In that horizon, a synsedimentary trough formed in Ith'e southern part of !the depres-sion, whJere CreJtaCleous rocks a1'le ,over 1,1100 m Ithick; outside that trough, Cretaceous rocks are much Ithin-ner, attaining ca. 600 - 700 m in thickness.
PE3IOME
CeBepoCYj\eTCK&S j\enpecCHR npej\CTaBnReT KPyn-HYIO TeKTOHH'IeCKYlO CTPYKTYPY B 3an~1X CYj\eTax. Pa3BHTHe ee Ha'lanOCb B rep~HHCKYlO snoxy c 06pa-30BaHHR BepXHeKaMemroyrOnbHOrO 6acce:ruia B lOlKHOM: 'laCTK j\enpecCHK. B paBHenepMCKoe BpeM.R npOH-30IUno H3nK.RBKe naB OCHOBBoro K' KKcnoro COCTaBa. Bo BpeMS 3aanbCKOM:: cpa3bI SP03HOHBOMY pa3Mbmy nOj\BeprnaCb '1aCTb HlDKHero KpaCHoro nelKHS. B HTO-re npoRBneHHR HeOKHMMepJiHcKKX j\BHlKeHHM:
B03HHK-JIH ~ CKCTeMbI j\KcnOK~HM:: 3C3-BIOB H CB-I03, a TO~H oTnolKemm nOj\BeprnHCb Sp03HK Ha pa3BylO rny6KHY. TaKHM 06pa30M, MenOBble OCaj\KH 3aneraJOT 3j\eCb Ha pa3HOB03paCTHblX rOpH30HTaX 60nee j\peB-HKX nopoj\, Ha'lHHaS C Keii:nepa H no HH:atHKM: naneo-30ii: BKnJO'IHTEWbHO. CoBPE'MeHHOe cTpoeHHe
Cesepo-cy~eTCKOM:: j\enpeCCHK ccpopMKpOBanOcb B TpeTH'iHylO
9noxy.
IIoj\oUJBeHHas nOBepXBOCTb ~enpeCCHK, Ha KOTO-pOM: nOKOHTCS ocaj\O'IHaR TO~a. IIorpYlKaeTcs Ba rny6HHY - 2000 M HH2Ke y. M. H nepeXOj\HT B pOBHoe ,~HO" (cpHr. 8). B 3ana~Holil: '1aCTH HaMe'laeTC.R YCTYn, nepexoA~ B HK2Kene:maIIlYlO nOBepXHOCTb Ha rny-6HHe -2500 M HH:ate y. M.
HK2KBRM: CTPYKTYPBbIii: ropH308T OXBaTbmaeT 0'1'-n02KeHH.R, OTHOC.RII(HeC.R K BepXaM BeCTcpanbCKOrO H
CTecpaHCKOlllY RPycaM H K HIDKHeM:: nepMH (I I:(HKn). OB pa3BHT B lOlKHoii: 'IaCTH ~eupeCCHK no E2KM~ teRM: c6poc Ha ceBepe. MO~OCTb SToro rOpH30BTa
nop.R~a 400 M. rOpH30HT HHJKHerO KpaCBoro nelKHJ'l
(H qHKn) 3aneraeT HecornaCHO Ha nepBOM rOpH30BTe H 3Ha'D1TenbHO era npeBOCXO~T no nno~~H pac-npOCTPaHeHHS. !3TOT ropH30BT BKnlO'IaeT BYnKaBOreH-Hble nOpOJtbI. Ero l\(O~OCTb teOne6neTCS 0'1' 130 j\0 350 M.
IIOpoJtbI sepXHero KPaCHoro neXH.R 3aneraJOT Ha pa3MbITOM: nOBepXBOCTH OTJIOlKeBHA H D,HKna, Ha Byn-KaHoreBHbIX nopoj\ax 9TOro rOPK3OHTa HJIH :ace
Heno-cpe~CTBeHHO Ha MeTaMopcj>H'leCKOM OCBOBaHHH.
MOII:(-ROCTb era B03paCTaeT K ceBepy C 200 no 520 M, B CB.R3H C '1eM npe~onaraeTCS, '1TO oca~ 9TOro ropH-30HTa 3axBaTblBaJOT npeAcy;qeTCKHM:: 6noK. B 3aKJIlO-'1HTenbHYlO cpa3Y TeKTOHH'ieCKKX j\BWKeBHA nopoAbI KPaCHoro nelKHH 6blJIH norpYlKeBbI Ha rny6HHY --300 M B BOCTO'lHoii: '1aCTH H -1800 M HH:ate Y.M. B 3an8AHOM:: 'iaCTH j\enpeCCKH (cpm. 9).
~eXWTeM::HOBbIM: ropH30HT pa3BHT Ha Bceii: DJIOII:(81\K
~enpeCCHH. B era CTpoeHHH pa3JlH'iaJOTC.R upHfipelKHaH
H BHYTpeHHH.R 'iaCTH. MaKCHManbRa.R MOIIlHOCTb SToro rOpH30HTa (260 !Id oTMe'laeTC.R B ceBepO-3ana1\HOM: qa-CTH, a B lOlKHOIll H lOrO-BOCTO'lROM HanpasneBHaX OH nonHOCTblO BbIKJIHHHBaeTca. rOpH30HT neCTporo nec-'1aHHKa nonHOCTblO pa3BHT B neC'IaHo:et cp~ On XapaKTepH3yeTCR Bblj\epJKaRROM:: MO~OCThJO (CBblwe 500 M) Ha BeeM:: DJIOw;a~H 6accetf:Ha, KOTOpblii: He pac-'1neH.ReTCJl: Ha lIleHbWHe ej\HHH~ HJIH TeKTOHH'IeCKHe 6nOKH.
To~a peT - paKOBHRHbIM: H3BeCTHHK
pacnpo-CTP8HeRa Hbme JIHlDb B ceBepHoii: 'iaCTH ~enpeCCHK
no ElKM~Hlil: c6poc Ha lOre. BepxHeMenOBOM::
ropH-30HT pa3BHT Ha BCeM:: nnOIIlaAK ~enpeCCHH. Ero MOJKHO paC"IneHHTb Ra 6o.nee npH6peJKHYIO (neC'IaHHcTYlO) H
OT~aneRyYlO OT 6epera (MeprenHCTyro) 30Hbl. B
lOlK-HOM:: '1aCTH 6accelil:Ha B 9TOM rOpH30RTe HaMe'laeTCS
ce~HMeHT~OHBbIM: nporH6, MOW;HOCTb Mona B
KOTO-paM npeBbouaeT 1100 H, B TO BpeMJl: KaK 3a npej\ena-MM nporH6a OHa COCTaBnHeT BeJIH"IHyY nOpHj\Ka 600--700 M.
