Zał. 5 Rodzaj pracy: doktorska
Im ię i nazw isko autora: B artosz A leksander Janicki Prom otor: prof, dr hab. inż. Jan Lukaszczyk
R ecenzenci:
prof, dr hab. inż. Zbigniew Florjańczyk prof, dr hab. M arek K ow alczuk
Jednostka prow adząca przewód: Politechnika Śląska, W ydział Chem iczny, K atedra Fizykochem ii i Technologii Polim erów
T ytuł pracy: B adania nad syntezą i w łaściw ościam i w ybranych polim erów opartych na izosorbicie.
T ytu ł pracy w j. angielskim : Studies on the synthesis and properties o f selected polym ers based on isosorbide.
D ziedzina naukow a: nauki techniczne
D yscyplina naukowa: technologia chem iczna
Słow a kluczow e: izosorbit, bisfenol A, żyw ice epoksydow e, dim etakrylany, biom ateriały (isosorbide, bisphenol A, epoxy resins, dim ethacrylates, biom aterials) Streszczenie pracy w j. polskim:
B adania przeprow adzone w ram ach rozpraw y doktorskiej m iały na celu określenie m ożliw ości zastąpienia w syntezie w ybranych polim erów , szkodliwego dla zdrow ia ludzkiego, produkow anego przez przem ysł petrochem iczny 2 ,2 -b is ( p - h ydroksyfenylojpropanu (bisfenol A), biopochodnym l,4 :3 ,6 -d ia n h y d ro -D - sorbitolem (izosorbit).
O brane zostały dw a kierunki w ykorzystania izosorbitu: bezdianow e żywice epoksydow e, które m ogłyby znaleźć zastosow anie m.in. w przem yśle spożyw czym do pow lekania puszek oraz m onom ery dim etakrylanow e do zastosow ań biom edycznych takich ja k cem enty kostne i/lub w ypełnienia stomatologiczne.
W pracy przedstaw iono sposób otrzym yw ania oraz charakterystykę żywicy epoksydow ej izosorbitu, ja k rów nież produktów jej reakcji z w ybranym i utw ardzaczam i. Porów nanie w ybranych w łaściw ości now ych m ateriałów z m ateriałam i odniesienia, opartym i na kom ercyjnej żyw icy Epidian 5, pozwoliło ocenić przydatność nowej żyw icy, jako ew entualnego substytutu żyw ic dianowych. O pracow ana została rów nież dw uetapow a synteza eteru diglicydylow ego izosorbitu, zgodnie z zasadam i „G reen C hem istry” , który posłużył następnie do otrzym ania m onom eru dim etakrylow ego, będącego analogiem popularnej żyw icy dianowej - BISGM A . D odatkow o w ykorzystano produkt etoksylacji izosorbitu do syntezy żyw icy dim etakrylanow ej o małej lepkości, która rów nież m oże być rozpatryw ana jak o analog innej dianowej żyw icy BISEM A.
N ow e m onom ery w ykorzystano do otrzym ania serii m ateriałów utw ardzalnych w w yniku reakcji polim eryzacji rodnikow ej oraz oceniono ich przydatność w
zastosow aniach biom edycznych takich ja k stom atologia zachow aw cza czy chirurgia kostna.
Streszczenie pracy w j. angielskim :
Studies presented in the doctoral dissertation were aim ed at replacing 2,2-bis(4- hydroxyphenyljpropane (bisphenol A) - a petroleum derivative o f xenoestrogenic properties - w ith bio-derived, l,4:3,6-D ianhydro-D -sorbitol (isosorbide) in synthesis o f selected polym ers.
The usability o f isosorbide in tw o different application routes was assessed, i.e. for bisphenol A -free epoxy resins, w hich could be used for food packaging and for dim ethacrylic m onom ers for biom edical applications such as dental restoratives and bone cem ents.
The novel epoxy resin based on isosorbide was synthesised and cured w ith different hardeners. Polym ers obtained w ere next characterised and com pared w ith reference m aterials obtained from com m ercially available Epidian 5 epoxy resin.
A tw o-step synthesis o f isosorbide diglycidyl ether was developed w ith respect to “G reen C hem istry” rules. This interm ediate was used subsequently in synthesis o f a dim ethacrylic m onom er, analogous to com m ercial BISGM A. A dditionally, isosorbide ethoxylate w as utilised in preparation o f low -viscosity dim ethacrylic resin, which could be considered as an analogue o f another com m ercial bisphenol A - based dim ethacrylate - BISEM A.
A series o f polym ers obtained in a free-radical polym erisation w ere prepared using new dim ethacrylates. Their selected properties and usability as possible biom aterials w ere evaluated.
