Sierzchowy, gm. Cielądz, woj. skierniewickie, st. 1

Henryk Wiklak

Sierzchowy, gm. Cielądz, woj.

skierniewickie, st. 1

Informator Archeologiczny : badania 22, 150-151

150

OKRES NO W O ŻYTNY

u szk o d zo n a figurka zw ierzęcia znaleziona m iędzy k am ien iam i k o n stru k c ji m elioracyjnej. P o n ad to luźno znaleziono silnie zn iszczo n ą k u lk ę z w ypalonej gllnyt?) o w y m iarach 2 9 ,5 x 2 5 .8 m m będqcą być m oże pociskiem ręcznej b roni palnej.

J e d n o c z e ś n ie z e k sp lo ra c ją w ykopów n a cały m te re n ie przyszłego b u d y n k u m u z e a ln e g o p ro w ad zo n o w ie rc e n ia ś w id re m geologicznym . Ł ącznie w y k o n an o n a tym te re n ie 721 o d w ie r­ tów. S tra ty g ra fia p rz e d s ta w ia ła się p o d o b n ie J a k w w y k o n an y ch w y k o p ach . Nie n a tra fio n o n a ż a d n e S iady w arstw y k u ltu ro w e j, nie w ydobyto zabytków .

A n alizu jąc zdjęcia lo tn icze okolic S tę b a r k a zw rócono u w ag ę n a p ro s to k ą tn ą "plam ę" z a o b ­ se rw o w a n ą n a p ółnoc od szo sy S tę b a rk -G ru n w a ld . W yko n an o tu ta j 17 odw iertów . S tw ierd zo n o w y łączn ie n a w a rstw ie n ia n a tu r a ln e .

W b ieżącym ro k u p ro w ad zo n o ro z p o z n a n ie okolic k ościoła w S tę b a r k u - te re n c m e n ta rz a p rzy k o ścieln eg o . W rejo n ie ty m w la ta c h 1958- 1959 założono 6 w ykopów b a d a n y c h przez e k ip ę prof. R ajew sklego. W iercen ia w y k o n an e w 1986 r. (w ykonano Ich 2 7 0 ) nie w płynęły n a o b ra z z n a n y z b a d a ń w la la c h 19 5 8 -195S . U kład w a rstw (w iercono do ok. 150 cm ) był w w ięk szo ści odw iertów p odobny. Poniżej d a r n i w ystępow ał b r u n a tn y p ia s e k zaw ierający m a te ria ł p rz e m ie s z a n y - fra g m e n ty cegieł, zap raw y m u ra rs k ie j o ra z ro z d ro b n io n y c h kości.

W 19 8 8 r. k o n ty n u o w a n o n a d z ó r n a d p ra c a m i ziem nym i n a P o lach G ru n w a ld u w zw iązku z licznym i d z ia ła n ia m i b u d o w lan y m i.

P r a c e b ę d q k o n ty n u o w a n e .

(

P uszczykow o, woj. p o zn a ń sk ie , st, 8 - p a trz o k re s w pływ ów rzy m sk ich R acibórz, woj. katow ickie. Z am ek -O stró g - p a trz późne średniow iecze Reszel, woj. o lszty ń sk ie, st. 2 · p a trz p ó źn e średniow iecze

R ozdrażew , woj. k alisk ie - p a trz późne średniow iecze

P u ła w y , w o j. lu b e ls k ie

z a ło ż e n ia p a ła с o w o -p a rk ow e

U n iw e rsy te t M arli C u rie - S kłodo w* sk lej w L u b lin ie K a te d ra A rcheologii

B a d a n ia prow adzili: m gr U rsz u la K u rzątk o w sk a, m gr W łodzim ierz Z ie­ liń sk i pod k ie ru n k ie m d r Ireny K utyłow sklcJ - a u to r k i sp ra w o z d a n ia . F in a n s o w a ł I n s ty tu t U praw y, N aw ożenia 1 G leb o zn aw stw a w P u ław ach . T rzeci sezo n b a d a ń . R ezydencja m a g n a c k a z XVII w ieku.

Na teren ie puław skiego p a rk u , podczas robót ziem nych odsłonięto relik ty m u r u ciągnącego się w zdłuż s k a rp y w iślanej m iędzy pałacem a św iąty n ią Sybllll. P rzeprow adzona a n a liz a użytej w m u rze cegły w ykazała, że w zniesiono go rów nocześnie z p ałac em w drugiej połowie XVII w. S k o ś n e lico m u ru , od stro n y rzeki s u g e ru je Jego c h a ra k te r fortyfikacyjny.

U zy sk an o k o lejn e potw ierd zen ie, źe p ro je k t z d ru g iej połow y XVIł w. w y k o n a n y przez T y lm a n a z G a m e re n d la p u ław sk iej rezy d en cji S ta n is ła w a H e ra k llu sz a L u b o m irsk ieg o o b ją ł n ie tylko p a ła c , a le rów nież rozległy ogród. O d s tro n y W isły, s k o ś n e w yprofilow anie m u r u przy zie­ m ia p a ła c u I w p rz e d łu ż e n iu o s k a r po w a n la w yniosłego brzegu n a d a w a ło sylw etce sied zib y L u b o m irsk ieg o c h a r a k te r now ożytnej fortyfikacji.

S te r z c h o w y , g m . C ie lą d z , w o j. « k ie r m e w ic k ie s t . 1

M u z e u m Z iem i R aw skiej

B a d a n ia prow adził d r H en ry k W tklak. F in a n s o w a ł WKZ w S k ie rn ie w i­ cach . Pierw szy se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o z XIV - XV11I w. 1 ś la d y o sa d y późno śred n io w ieczn ej.

S ta n o w is k o położone J e s t w środkow ej części w si n a niew ielkim w z n ie sie n iu p rzy kościele p a ra fia ln y m , m u ro w a n y m z 1. potow y XVIw.

W ed łu g relacji m ie sz k a ń c ó w tej m iejscow ości, Ju ż od d a w n a p rzy ró żn y ch p ra c a c h zie­ m n y c h w pobliżu k o ścio ła o d k ry w a n e były "u rn y z p ro c h a m i ludzkim i" 1 sz k ie le ty lu d zk ie. O s ta tn io w 1967 r p o d c z a s b u dow y dro g i asfaltow ej, tu ż przy m u rz e c m e n ta rz a p rz y k o śc ie ln e ­ go o d k ry to 1 zn iszczo n o w iele grobów lu d zk ich .

W obec pow yższych Inform acji 1 p ó źn iejszy ch o d k ry ć p rzy p ad k o w y ch . W ojew ódzki K o n se r­ w a to r Z ab y tk ó w w S k ie rn ie w ic a c h p o d jął decyzję p rze p ro w a d z e n ia b a d a ń rato w n iczo * w yko­ p a lisk o w y c h cele m u s ta le n ia c h a r a k te r u d o ty ch cz aso w y ch o d k ry ć I Ich ch ro n o lo g ii.

P rz e b a d a n o łącz n ie te re n o p o w ierzch n i 102 m 2. W ykopy były różnej w ielkości: trzy z n ic h so n d a ż o w e [o w y m iarach : a ■ 2 x 2 ,5 m , b - 2 ,5 x 2 ,5 m , с - 3x5 m] założono w o b rę b ie c m e n ta rz a p rzy k o ścieln eg o , a czw arty, szero k o p łaszczy zn o w y o p o w ierzch n i 7 5 m 2 u p la s o w a n y z o sta ł w ogrodzie p a ra fia ln y m , od s tro n y w sch o d n iej kościoła.

Inform ator A rcheologiczny 1 9 8 8

₁₅₁

W w y k o p ach so n d a ż o w y c h o d k ry to k ilk a d z ie s ią t szk ieletó w lu d z k ic h , z a c h o w a n y c h р гге- w ażn le rragm e n ta rycz n le 1 n ajczęściej n a w tó rn y m złożu. W ykopy bow iem g ro b ó w m ło d szy ch p o p rz e c in a ły tu pochów ki s ta rs z e . N ajlepiej zach o w an e zary sy J a m g robow ych n a le ż a ły do pochów ków n a jm ło d sz y c h , p o c h o d z ą c y c h z XVII -XVIII w ., w k tó ry c h c z ę sto s p o ty k a ło s ię re s z tk i z m u rsz a ły c h d e s e k tru m ie n n y c h . S p o śró d ty c h pochów ków n a szczeg ó ln ą u w ag ę z a s łu g u ją trz y gro b y : 19, 2 8 I 3 4 . G ro b y 19 I 24 były p o ch ó w k am i kobiecym i, w k tó ry c h z ach o w ały się kolie z p acio rk ó w sz k la n y c h I d ro b n e frag m en ty d e lik a tn y c h tk a n in . W g ro b le n a to m ia s t 3 4 - m ęsk Jm z ach o w ały się b u ły sk ó rz a n e z o b c a sa m i p o d b ity m i p o d k ó w k am l żelaznym i.

W w ykopie n a to m ia s t sz e ro k o płaszczyznow ym o d k ry to J e d e n sz k ie le t lu d zk i 1 sła b o ry ­ s u ją c ą się w a rs tw ę k u ltu ro w ą ze s k u p is k ie m u łam k ó w n a c z y ń g lin ia n y c h . C e ra m ik a ta fo rm ą n a c z y ń 1 o rn a m e n ty k ą n aw iązy w ała Jeszce do c eram ik i z III o k re s u w czesn o śred n io w ieczn eg o , lecz te c h n ik ą w y k o n a n ia (c le n k o śc le n n o śc lą , siln y m o b ta c z a n le m l to c z e n ie m o raz m o cn y m w ypałem ) w iąże s ię niew ątpliw ie z c e ra m ik ą p ó źn o śred n io w ieczn ą.

C m entarzysko szkieletowe datow ać m ożna na okres od XIV do XVIII stu lecia a śla d y osady należy o dnieść do XIV w.

B a d a n ia n ie b ç d q k o n ty n u o w a n e .

S łu p sk I P.P. P ra c o w n ia K o n serw acji Z ab y t-k o tc ió ł t y . J a c t-k u ków O d d ział K o n serw acji A rc h ite k ­ tu ry M o n u m e n ta ln e j w W arszaw ie B a d a n ia prow adził m g r Z dzisław S k ro k . F in an so w a! WKZ w S łu p s k u . Pierw szy sezo n b a d a ń . K rypta g rz eb aln a.

B a d a n ia m iały c h a r a k te r rato w n iczy w zw iązku z p la n a m i p rze b u d o w y p o sa d z k i w kościele, k tó rej p ierw szy e ta p dop ro w ad ził do u ja w n ie n ia z a p o m n ia n e j d o ty c h c z a s k ry p ty . J e s t to o b iek t o w y m iarach : 2 5 0 cm . szer. 150 sm , w ys. 165 cm .W chw ili o d k ry cia w cało ści w y p ełn io n y był g ru z e m ceg lan y m . Po Jego u s u n ię c iu stw ierd zo n o Istn ien ie w a rstw y k u ltu ro w e j o m iąższości SO-flO c m złożonej z lu d z k ic h kości, frag m en tó w d re w n ia n y c h tru m ie n , sz c z ą tk ó w ubiorów , d ro b n e g o g ru z u ccg la n cg o 1 z a p ra w y w a p ien n ej. C ało ść m iała c h a r a k te r w ybitnie p rz e m ie sz a ­ n y, a n i J e d e n sz k ie le t n ie z a c h o w a ł s ię w p o rz ą d k u a n a to m ic z n y m , ż a d n a tr u m n a w cało ści.

W stę p n e o ględziny k ości lu d z k ic h pozw oliły stw ierdzić, Iż w krypcie p o g rzeb an o w ró żn y m c z a sie 6 lu b 7 o só b d o ro sły c h o b u płci, niew ielkie z aś ro zm iary p o m ieszczen ia sp ra w ia ły , lż k a ż d y k o lejn y p ochów ek p row adzić m u s ia ł do zn iszczen ia p o przedniego. O s ta tn i n a jm ło d sz y zn isz c z o n y z o sta ł w w y n ik u p ra c p o rząd k o w y ch p ro w ad zo n y ch w o k resie m iędzyw ojennym .

Na p o d sta w ie z a c h o w a n y c h sz czątk ó w odzieży 1 c h a ra k te ry s ty c z n y c h frag m en tó w tru m ie n , d a tę p o w s ta n ia k ry p ty u s ta lić m o ż n a n a p o czątek XVII w., w sp ó łcześn ie z p ro w a d z o n ą w tym c z a sie p rz e b u d o w ą k ościoła św , J a c k a n a k ap licę zam k o w ą, z a ś o k re s je j fu n k cjo n o w an ia o k reślić m o żn a n a ok. 2 ,5 stu le c ia (do połow y XIX w.).

S ypniew o, woj. o stro łęck ie - p a trz w czesne średniow iecze S zczecin - S ta r e M iasto Podzam cze · p a trz w czesne średniow iecze S zczecin - S ta re M iasto - p a trz późne średniow iecze

T o ru ń - p a trz późne średniow iecze

T o r u ń

R y n e k N o w o m ie ja k i D a w n y g b ó r e w a n g e lic k i

PP P raco w n ie K o n serw acji Z ab y tk ó w P ra c o w n ia A rcheo lo g iczn o - K o n se r­ w a to rs k a O d d ział w T o ru n iu

B a d a n ia prow adzili d r J a n G rześkow iak, m g r M ariu sz B rochw icz, m gr Lidia G rzeszklew lcz - K otlew ska (a u to rk a sp ra w o z d a n ia ). F in a n so w a ł MKZ w T o ru n iu . B a d a n ia sondażow e. R atu sz Nowom lejskl (2 poł. XIV· XVII w) I zb ó r ew angelicki (XVII-XX w.).

B a d a n ia o c h a ra k te rz e zw iadow czym ograniczyły się do trz e c h w ykopów o łącznej p ow ierz­ c h n i б 1,3 m 2 w e w n ą trz b u d y n k u d a w n eg o z b o ru ew angelickiego. U sy tu o w a n y o n J e s t p o ś ro d ­ k u R y nku N ow om lejsklego, w m iejscu , gdzie w edług p rzek azó w p is a n y c h z n ajd o w ał s ię ra tu s z , k tó reg o b u d o w a z o sta ła u k o ń c z o n a w 2 połow ie XIV w. 1 fu n k cjo n o w ał do 1660 r.. k ied y z o sta ł z a ję ty przez g m in ę ew an g elick ą.

N ajw iększą, m ożliw ą do osląglęcla, g łęb o k o ścią w ykopów było 3 ,9 5 m od p o w ierzch n i, co n ie pozw oliło n a d o ta rc ie do calca, a n i n a w e t n a o d sło n ięcie fu n d a m e n tó w m urów . W y stę­ p u ją c e w w y k o p ach n a w a rs tw ie n ia u k ła d a ły s ię poziom o 1 n ie m a l w szędzie p od w a rs tw ą p ły tek p o sad zk o w y ch I p o d sy p k i, d a to w a n y c h n a XX w. zalegały w a rstw y g ru z u ceglanego z zap ra w ą w a p ie n n ą 1 ziem ią, d a to w a n ą n a XIX w. Je d y n y m w y jątk iem s ą n a w a rs tw ie n ia w w ykopie Ic, gdzie pod p ły tk a m i ch o d n ik o w y m i 1 s z llc h tą b eto n o w ą zalega w a rs tw a ziem i z g ru z e m cegła*