Czesław Francke
Gniewoszów, st. 1, Zamek "Szczerba",
gm. Międzylesie, woj. wałbrzyskie,
AZP 99-24/3
Informator Archeologiczny : badania 27, 91-92
Inform ator Archeologiczny 91
wszy budynek byt usytuow any równolegle do głównej ulicy Starego M iasta, tj. Starego Rynku, i m iał wymiary 14-15 x 35-35,5 m. Mieściła się w nim hala targow a oraz sala posiedzeń rady miejskiej. Kolejna rozbudowa tego zespołu m iała miejsce w k. XIV w. Powstał wówczas kom pleks adm inistracyjny z wydzielonym budynkiem ratu sza, domem pisarza, jatk am i rzeźnickim i, podwórkiem ratuszowym , W rozległych piwnicach ratu szo wych i pod sukiennicam i zachow ała się ogrom na ilość potłuczonych dzbanów, w większości kamionkowych. N a początku XV w. zbudowano nowy ratusz, usytuow any ju ż przy ul. S ta ry Rynek i w chłaniąjący północną p artię budynku z najstarszej fazy. Przed ratuszem zachował się fundam ent pręgierza, dotychczas lokalizowanego w innym miejscu. Isto tn ą spraw ą było zlokalizowanie podwórka ratuszow ego z dużą latryną kam ienną, k tó rą w tó r nie zasypano w XVI-XVIII w. W jej w nętrzu znaleziono ok. 30 fragm . pieczęci lakowych.
Z innych znalezisk zwracają uwagę przede wszystkim kam ienne elem enty dawnego w ystroju architektonicznego ratu sza, świadczące o wysokim poziomie artystycznym bu downiczych.
Badania będą kontynuow ane w celu ostatecznego określenia funkcji trzech pozostałych części kom pleksu adm inistracyjnego oraz uchwycenia stru k tu ry zabudowy mieszczańskiej otaczającej pierw otnie ten zespół od stro n y północnej.
I Głogów, st. 2, Ostrów Tumski, woj. legnickie — patrz: wczesne średniowiecze
G n i e w o s z ó w , s t . 1, Z a m e k M uzeum A rcheologiczne we W rocła-„ S z c z e r b a ” wiu
gm . M ię d z y le s ie , w o j. w a łb r z y s k ie
AZP 9 9 -2 4 /3
B adania prowadził m gr Czesław Francke. Finansow ane przez U rząd M iasta i Gminy w Międzylesiu. Ósmy sezon badań. Zamek średnio wieczny, koniec XIII? W.-1428 r.
W 1993 r. badania od początku ukierunkow ano n a poszukiw anie mającej jakoby istnieć n a zam ku wieży. U kształtow anie te re n u oraz przebieg m uru obwodowego sugerowały, że wieża mogła stać w sąsiedztw ie fu rty — tu też prowadzono wykopaliska. Ja k się okazało lokalizacja wykopu była trafna. W wyniku prac odsłonięto 3 ściany budynku o wymiarach zew nętrznych 9,15 x 9,7 m i pow ierzchni blisko 90 m2. Jego narożniki w dolnych partiach były prostokątne, a w górnych lekko zaokrąglone. M ury kam iennego budynku o grubości 0,9 m zachowały się na wysokość 0,5 m -3,2 m. Po przebadaniu ponad połowy jego w nętrza okazało się, że ściany wzniesiono w dwóch konstrukcjach. Od w ew nątrz był to budynek drewniany, zbudowany z belek o średnicy ok. 0,35 m układanych na zrąb (negatywy po belkach w jednym z narożników), a na zew nątrz kamienny. Poziom użytkowy n a części przebadanego obszaru był płaski, a na pozostałym tworzył nieckę w ykutą w skale (cyster na?). M iała ona do 1,4 m głębokości oraz w przybliżeniu do 5 m długości i 2 m szerokości. Nieckę otaczała półka skalna o szerokości do 1,6 m.
Wypełńisko budynku to przede wszystkim gruz i spalenizna. W części o płaskim pozio mie użytkowym odkryto do 0,2 m grubości w arstw ę przepalonego zboża (owsa?).
N ieznana je st funkcja odkrytego budynku. Raczej wątpliwe, by mogła to być wieża obronna w tradycyjnym rozum ieniu tego term inu. Ja k się wydaje jej fundam enty o grubo ści 0,9 m byłyby zbyt słabe żeby przenosić ściany jakiejś wyższej budowli, górującej nad m urem obwodowym, który jeszcze obecnie sięga 8-10 m wysokości. Fakt, że w zasypisku znaleziono znaczną ilość zboża sugeruje, że mógł to być budynek gospodarczy, a jego część pełniła funkcję spichlerza. Istnieje jed n ak jeszcze in n a możliwość. W łaśnie w obręhie budynku II, a tak że w jego otoczeniu znaleziono ceram ikę zróżnicow aną typologicznie oraz technologicznie, a więc przypuszczalnie i chronologicznie. Sam fakt zróżnicowania
92 Późne średniowiecze
chronologicznego ceram iki każe przypuszczać, że i zam ek nie byt założeniem jednorazo wym. Może w łaśnie odkryty budynek byt budowlą najstarszą i funkcjonow ał już przed wzniesieniem obecnie istniejącego m u ru obwodowego i kom pleksu mieszkalnego integral nie z nim związanego. Budynek II mógł być wieżą m ieszkalną jakiegoś starszego założenia obronnego. J e s t to tylko hipoteza, n a poparcie której brak je s t jak na razie dowodów. Istn ieją jed n ak pew ne przesłanki. Badając dziedziniec przy budynku, pod poziomem uży tkowym zam ku natrafiono na w arstw ę czarnej ziemi z ceram iką mogącą pochodzić z końca XIII w. (do tej pory przyjm owano, że zam ek wzniesiono w 1. pol. XIV w.).
B adania prowadzono także na dziedzińcu, a z rejonu furty usunięto gruz o miąższości do 4 m (łącznie z w arstw am i usuniętym i w 1991 r.). Wykopem d o tarto do poziomu użytko wego dziedzińca. Odkryto tu m.in. row ek-kanal odpływowy, zakończony otworem w m urze obwodowym. B adania w tym miejscu będą kontynuow ane.
Łącznie w 1993 r. znaleziono; 5006 fragm. ceram iki, 1205 gwoździ, 742 ułam ki kości, 15 podków, 14 grotów, 9 sprzączek, haki zawiasowe, 4 kolce brony, 4 noże, 2 ostrogi, 2 fragm. m u nsztuka, kłódkę, klam rę, okucie końcówki pasa, klucz do kłódki, szydło? oraz 44 inne przedm ioty z żelaza. Na szczególną uw agę zasługują fragm . pancerza. Znaleziono 6 całych platów -folg, fragm. dalszych 19 sztuk, 30 fragm . zbrójników oraz 90 drobnych ułam ków płatów lub zbrojników.
B adania będą kontynuow ane.
G niezno, st. 22 (jezioro Święte), gm. loco, woj. poznańskie — patrz: wczesne średniowiecze K rasn y staw , st. 100, gm. loco, woj. chełmskie — patrz: okres nowożytny
L e g n i c k i e P o l e - S t r a c h o w i c e , P aństw ow a S łu żb a O chrony Zabytków s t . 19 w Legnicy
gm . lo c o , w o j. l e g n ic k ie A Z P 7 9 -2 1 /—
B adania prowadzili m gr m gr S. Firszt, W Grabowski, R. Rzeszowski. Finansow ane przez WODROL Bk. Sp. z o. o. w ram ach nadzoru nad inwestycją. O bszar związany z górnictw em złota. XTV-XV w.
B adania ratow nicze prowadzono w związku z budową wodociągu. Wykop pod wodociąg przeciął szereg obiektów związanych z górnictwem złota pomiędzy wsiami Legnickie Pole i Mikołąjowice. Analiza profilu, częściowo oczyszczonego n a długości ok. 90 m, pozwoliła poszerzyć obszar związany z działalnością górniczą i wydzielić dwa obszary związane z pozyskiwaniem złota: rejon Strachowi с i rejon Mikołajowie. Ponadto badania powierzch niowe ujaw niły 5 nowych punktów osadniczych, k tó re powiązano z nowym zasięgiem stanow iska 19. Cztery z nich m ożna wiązać ze średniow ieczną eksploatacją złota.
Stanow isko datow ać m ożna na XTV-XV w. O dkryto rów nież ślady osadnictw a k u ltury łużyckiej.
M ateriały i dokum entacja znąjdują się w Państw ow ej Służbie Ochrony Zabytków w Legnicy.
Ł ó d i-Jó z e fó w , st. 3 — patrz: środkowa i późna epoka brązu
