SESJE I KONFERENCJE
NAUKOWE
Sprawozdania
Kongresy i zjazdy pedagogiczne w Polsce. Konferencja naukowa
w Olsztynie w dniach 18-20 września 2000 r.
Zakład Pedagogiki H istoryczno-Porów naw czej Uniwersytetu W arm ińsko-M azurskiego w Olszty nie, Zakład Historii M yśli i D oktryn Pedagogicznych W yższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy (obecnie ju ż Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego) oraz Zakład Historii W ychowania Uniwersytetu im. Adam a M ickiew icza w Poznaniu zorganizowały wspólnie ogólnopolską konferencję naukow ą nt. „Kongresy i zjazdy pedagogiczne w Polsce” . Odbyła się ona w dniach 1 8 -2 0 września 2000 roku w Olsztynie, na terenie cam pusu Kortowo. Uczestniczyli w niej przedstawiciele siedmiu ośrodków akademickich: Bydgoszczy, Koszalina, Łodzi, Olsztyna, Poznania, Szczecina i W arszawy.
Konferencję otworzy! w im ieniu w ładz U niwersytetu W arm ińsko-M azurskiego w Olsztynie prorektor Józef G óm iew icz. W sw oim w ystąpieniu zapoznał zebranych z genezą i strukturą organizacyjną - powołanego do życia w 1999 roku - uniw ersytetu olsztyńskiego. Przypomniał, że w dziejach tej części ziem, na W arm ii i M azurach, daw nych ziem iach pruskich, je s t to ju ż drugi uniwersytet. Pierwszym był tutaj, powstały w 1544 roku (którem u w 1560 roku król Zygm unt August nadał pełnię praw akademickich), uniw ersytet w Królewcu. Podkreślił również, iż obecny olsztyński uniwersytet nawiązuje także do dziedzictw a „H osianum ” w Braniew ie (założonego w 1565 roku) i jego późniejszych kontynuacji (z W arm ińskim Instytutem Teologicznym włącznie), Akademii Rolniczo-Technicznej i W yższej Szkoły Pedagogicznej - uczelni pow ołanych do życia w półwieczu powojennym.
W części inaugurującej obrady głos zabrał rów nież przewodniczący Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Zbigniew Kw ieciński. Podkreślił on, że konferencja naukowa odbywa się w roku poprzedzającym kolejny, IV Zjazd Pedagogiczny PTP, który zostanie zorganizowany w obiektach Uniwersytetu W arm ińsko-M azurskiego. Przypom niał podstaw ow ą problem atykę dotychczasowych zjazdów PTP (w W arszaw ie-Rem bertow ie, w Toruniu i w Poznaniu) i ukazał ich rolę w dalszym rozwoju teorii i praktyki edukacyjnej.
Tę uroczystą i inaugurującą część konferencji zam knęło wystąpienie M ariana W alczaka, sekretarza generalnego PTP. W skazał on na bogactw o tem atyki kongresów i zjazdów pedagogicznych or ganizowanych w Polsce na przestrzeni ponad 100 lat. Następnie przystąpił do przewodniczenia obradom pierw szego dnia konferencji.
W pierw szym dniu konferencji podjęto problem y, które przewijały się w obradach wielu zjazdów i kongresów pedagogicznych. Tem atykę celów wychow ania w świetle dyskusji oraz ustaleń kongresów i zjazdów pedagogicznych w Polsce zreferow ała H alina G ajdam owicz (Uniwersytet Łódzki), problem a tykę opieki na dzieckiem na zjazdach i kongresach okresu międzywojennego - W iesław Jamrożek
(Uniwersytet im. A. M ickiew icza w Poznaniu), kwestię organizacji m łodzieżowych oraz problem atykę wychowania młodzieży w wieku poszkolnym podejm ow aną podczas tych zgromadzeń - Tadeusz Jałmużna (Uniwersytet Łódzki), rolę zjazdów i kongresów pedagogicznych w budowie i rozwoju systemu edukacji narodowej w Drugiej Rzeczypospolitej - Teresa Jaroszuk (Uniwersytet W armińsko-M azurski), stanowisko kongresów pedagogicznych Drugiej Rzeczypospolitej wobec w ychowania państwowego - Elżbieta Magiera (Uniwersytet Szczeciński), problem edukacji zdrowotnej w dyskusji i rezultatach obrad kongresów pedagogicznych do 1939 roku — M ałgorzata Posłuszna (A kadem ia M edyczna w Poznaniu), problematykę kształcenia dzieci niepełnospraw nych (także w świetle obrad zjazdów nauczycieli szkół specjalnych, w 1925 i 1934 roku) - Ew a Kuczyńska (Bałtycka W yższa Szkoła H um anistyczna w Koszalinie).
Obradom drugiego dnia przew odniczył Tadeusz Jałmużna. Rozpoczęła je Danuta Koźmian (Uniwersytet Szczeciński) w skazując na rolę III Kongresu Pedagogicznego we Lwowie (z 1933 roku) w realizacji reformy szkolnej lat trzydziestych. W kolejnych wystąpieniach Justyna G ulczyńska (UAM) przedstawiła zagadnienie kształcenia nauczycieli w świetle dyskusji na kongresach pedagogicznych Drugiej Rzeczypospolitej, Janina Płocha (UW M ) - znaczenie Zjazdu Oświatowego z 1919 roku, tzw. Sejmu Nauczycielskiego w kształtow aniu się systemu edukacyjnego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, K rzysztof Jakubiak (W yższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy) - problem atykę i dorobek zjazdów pedagogów Akcji Katolickiej, Grzegorz M ichalski (Uniwersytet Łódzki) - zjazdow ą inicjatywę lokalną w Poznaniu w 1925 roku, Urszula M oskalik (UAM ) - szerszy kontekst Kongresu Pedagogicznego w Poznaniu, odbyw ającego się podczas Powszechnej W ystaw y Krajowej w 1929 roku, Łucja Kabzińska (UW M ) - udział polskich pedagogów w m iędzymarodowych kongresach wychowania w latach m iędzywojennych, Henryk Cirut (UW M ) — konferencje i zjazdy nauczycieli polskich w Niemczech w okresie m iędzyw ojennym , W ojciech W ojtowicz (Uniwersytet Łódzki) - problematykę kształcenia nauczycieli podczas obrad O gólnopolskiego Zjazdu Oświatowego w Łodzi w 1945 roku, ks. Edward Gąsior (doktorant UŁ) - udział polskiego duchowieństw a w kongresach i zjazdach pedagogicz nych.
^ W drugim dniu konferencji zorganizow ano również wyjazd do znanego sanktuarium maryjnego w Świętej Lipce, które ju ż od średniowiecza przyciągało pielgrzym ów z Prus i W armii, a także z bardziej odległych stron Polski. Uczestnicy konferencji zwiedzili intersujący barokowy zespół architektoniczny (złożony z kościoła i klasztoru), zapoznali się z legendą i historią Świętej Lipki, wysłuchali krótkiego koncertu organowego.
Obradom trzeciego dnia przew odniczyła Danuta Koźmian. Jako pierw szy w tym dniu wystąpił Krzysztof Kabziński (UW M ) prezentując znaczenie Zjazdu Oświatowego w Łodzi z 1945 roku dla kształtowania się ustroju szkolnego w pow ojennej Polsce. Problemy budowy szkoły polskiej na Pomorzu Zachodnim w pracach zjazdu łódzkiego przedstawił następnie Robert Jankowski (USz), tematykę i znaczenie pow ojennych zjazdów Naukowego Towarzystwa Pedagogicznego (w latach 1947-1948) - Iwonna M ichalska (UŁ), przebieg W ojewódzkiego Zjazdu O światowego w Poznaniu w 1957 roku - Jan Hellwig (UAM ), m iędzynarodow e zjazdy z zakresu pedagogiki rolniczej - Eugenia M alewska (UW M), zagadnienia ośw iaty rolniczej w świetle obrad zjazdów pedagogicznych w latach 1945-1959 - Alicja Kicowska (UW M).
Obrady konferencji zam knęły dwa referaty, Zbyszko M elosika (UAM) i Rom ana Lepperta (WSP Bydgoszcz). Dotyczyły one najnow szych kongresów pedagogicznych, z lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i nawiązywały do treści inaugurującego w ystąpienia Zbigniewa Kwiecińskiego. Referenci podkreślili przede w szystkim rolę tych kongresów w wyznaczaniu tożsam ości i rangi pedagogiki jako dyscypliny naukowej.
Konferencja naukowa w Olsztynie przybliżyła dorobek polskich kongresów i zjazdów pedagogicz nych. Stanowiąc platform ę wym iany różnych dośw iadczeń i koncepcji pedagogicznych spełniały one istotną rolę w rozwoju teorii i praktyki edukacyjnej w Polsce. M iejmy nadzieję, że potwierdzi to również treść zapowiadanego przez organizatorów w ydawnictwa pokonferencyjnego.
