MONIKA BORUCKA
Dzia³alnoæ Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio
odpowiedzi¹ na wyzwania encykliki Jana Paw³a II
Humanitarian Aid Foundation Redemptoris missio s activity as a response to the call of the encyclical of John Paul II
Fundacja Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio za³o¿ona zosta³a w 1992 r. w Poznaniu. Celem jej powstania by³o stworzenie fachowego zaplecza medycznego dla orodków misyjnych, w których pracuj¹ polscy misjonarze.
Strategia dzia³ania Fundacji oparta jest na statucie1, ale encyklika Jana Pa-w³a II o sta³ej aktualnoci pos³ania misyjnego, odcisnê³a na nim wyrane piêtno. Fundacja, pozostaj¹c w harmonii z nazw¹ tego wa¿nego dokumentu Magisterium Kocio³a, stara siê realizowaæ jego zalecenia. O czym traktuje dokument i w ja-kich obszarach jest dla niej przewodnikiem?
I. WYBRANE ZAGADNIENIA ENCYKLIKI REDEMPTORIS MISSIO Papie¿ Jan Pawe³ II ju¿ we wprowadzeniu podkrela, ¿e misja Odkupiciela mimo dwóch tysiêcy lat chrzecijañstwa nadal nie zosta³a wype³niona. Ponad po³owa ¿yj¹cych na ziemi ludzi nie s³ysza³a jeszcze o Chrystusie, ale têskni za Nim i próbuje szukaæ, bo ka¿da istota ludzka potrzebuje Jego daru odkupienia i Dobrej Nowiny. Liczba tych, którzy Go nie znaj¹ stale siê powiêksza, co czyni wezwanie Chrystusa: Idcie na ca³y wiat i g³ocie Ewangeliê wszelkiemu stwo-rzeniu (Mk 16,15), jeszcze bardziej przynaglaj¹cym.
Do przepowiadania Ewangelii i dawania wiadectwa jest powo³any, na mocy Chrztu wiêtego ka¿dy chrzecijanin, niezale¿nie od pe³nionej przez siebie
funk-A
NNALESM
ISSIOLOGICIP
OSNANIENSESTOM 18, 2012
1 Por. Statut Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, Annales Missiologici
cji, stanu, p³ci2. Mimo napotykanych trudnoci nie wolno nam zaniedbywaæ obo-wi¹zku g³oszenia (por. RMis 35, 36)3. Nikt nie ma prawa przyw³aszczaæ, czy zatajaæ prawdy, jak¹ Bóg objawi³ o sobie. Chrystus jest odpowiedzi¹ na wiele pytañ: o sens istnienia, cierpienia, mi³oci, przeznaczenia, czy wewnêtrznej têsk-noty. Tylko Chrystus i Jego mi³oæ, jak¹ darzy dziecko Bo¿e, daje prawdziwe wyzwolenie (por. RMis 11). W obliczu uciemiê¿enia, jakiego doznaje tyle naro-dów na ziemi, nale¿y spieszyæ, by jak najszybciej pozna³y one tê prawdê.
W sposób szczególny powo³ani do g³oszenia Ewangelii s¹ wieccy4. Mimo, i¿ najcenniejszym owocem Kocio³a s¹ misjonarze na ca³e ¿ycie, to ogromn¹ rolê we wspó³czesnej ewangelizacji odegraæ mog¹ ci, którzy spontanicznie odpowie-dz¹ na ten apel Chrystusa. Po³udnie i Wschód potrzebuj¹ nowych robotników, którzy daj¹c wiadectwo prawdziwie chrzecijañskiego ¿ycia, poci¹gn¹ do Jezu-sa tych, którzy jeszcze Go nie znaj¹.
Koció³, jako sakrament zbawienia, czy pos³any przez niego misjonarz, nie rozwi¹¿e wszystkich problemów i nie uzdrowi w cudowny sposób wszelkich bol¹czek ludu, któremu g³osi Dobr¹ Nowinê. D¹¿y on raczej do prawdziwego rozwoju cz³owieka i udzielenia mu wielowymiarowej pomocy, bo tylko t¹ drog¹ mo¿na walczyæ z ubóstwem czy gospodarczym zacofaniem (por. RMis 56). To cz³owiek, a nie pieni¹dz czy osi¹gniêcia nauki i techniki, mo¿e zmieniæ przy-sz³oæ swojego narodu (por. RMis 58). Dlatego czêci¹ ewangelizacji s¹ zak³a-dane przez misjonarzy szko³y, szpitale, hospicja, sierociñce, a nawet miejsca pra-cy. Misja Odkupiciela, któr¹ stara siê kontynuowaæ Koció³ stawia na cz³owieka, jako protagonistê rozwoju (RMis 58).
Ewangelia w pierwszej kolejnoci g³oszona jest ubogim. Poprzez misjonarza Koció³ dzieli siê z potrzebuj¹cymi wszelkimi darami. Aby odczuli oni mi³oæ Chry-stusa potrzebne s¹ ziemskie ostaje mi³osierdzia: placówki owiatowe, zdrowotne, le-prozoria. Ponadto Jan Pawe³ II wzywa w 72 numerze swojej encykliki, do zrzeszania siê, udzia³u w ruchach, chrzecijañskich organizacjach wolontariatu miêdzynarodo-wego, stowarzyszeniach laikatu misyjnego, które w³¹czaj¹ siê w misje ad gentes.
Wa¿nym zadaniem jest troska o misjonarzy, o potrzeby materialne, które uskuteczniaj¹ czy te¿ umo¿liwiaj¹ dzia³alnoæ misyjn¹ w odleg³ych zak¹tkach wiata. To element bez którego nie utrzyma³yby siê charytatywne przedsiêwziê-cia, prowadzone przez misjonarzy dla ubogich spo³eczeñstw. Nie wolno zanie-chaæ wysi³ków maj¹cych na celu troskê o budzenie powo³añ, w sposób szczegól-ny wród m³odzie¿y i w rodzinach (por. RMis 80)5.
2 Por. Jan Pawe³ II, Christifideles laici, 15.
3 Por. W. Kluj, Okrelenie dzia³alnoci misyjnej w Redemptoris missio, AMis 11 (2000),
s. 142-143.
4Por. Jan Pawe³ II, Christifideles laici, 33.
5 Por. F. Jab³oñski, Nauczanie Jana Paw³a II o misyjnej naturze Kocio³a w oparciu o orêdzia
Papie¿ zwraca uwagê na nowe formy wspó³pracy misyjnej. Podkrela, ¿e bezporednia znajomoæ ¿ycia misyjnego i nowych wspólnot chrzecijañskich mo¿e wzbogaciæ i o¿ywiæ wiarê. Zas³uguje na pochwa³ê odwiedzanie placówek misyjnych, zw³aszcza przez m³odych, któzy udaj¹ siê tam, by s³u¿yæ i dowiad-czyæ prawdziwego ¿ycia chrzecijañskiego. (RMis 82). W odpowiedzi na te liczne apele i wskazówki powsta³a organizacja dzia³aj¹ca w rodowisku osób wieckich, której nazwa zaczerpniêta zosta³a bezporednio z tytu³u encykliki: Redemptoris
Missio.
II. ENCYKLIKA A DZIA£ALNOÆ FUNDACJI
ORGANIZOWANIE POMOCY MEDYCZNEJ I MATERIALNEJ Fundacja Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio podejmuje ró¿norodne przedsiêwziêcia, aby poprawiæ los pozbawionych opieki medycznej mieszkañców najubo¿szych regionów wiata. Jej dzia³alnoæ opisaæ mo¿na na czterech p³asz-czyznach: wyprawy medyczne i praktyki studenckie, wysy³ka paczek, budowa Centrum Zdrowia w Kiabakari oraz inne akcje.
1. Wyprawy medyczne do krajów rozwijaj¹cych siê
W ci¹gu dziewiêtnastu lat zorganizowanych zosta³o a¿ 60 wypraw medycz-nych i praktyk studenckich6. Najczêstszym ich celem by³a Zambia (14 wypraw), Indie (12 wypraw) i Tanzania (9). Jedn¹ misjê skierowano do Ameryki rodko-wej, dwie na Oceaniê, ale dominuj¹cym beneficjentem pomocy medycznej by³a Afryka i Azja. Kontynent azjatycki by³ celem jednej pi¹tej wszystkich wyjazdów. Do najwiêkszych przedsiêwziêæ w historii wypraw medycznych nale¿a³a z pew-noci¹ Operacja Bangassu 2002, czyli miesiêczna misja omiu poznañskich chi-rurgów w Republice rodkowej Afryki.
£¹cznie, (do koñca grudnia 2010 r.) dziêki Fundacji, do krajów rozwijaj¹-cych siê z pomoc¹ medyczn¹, uda³o siê 125 osób. Najliczniejsz¹ grupê wolonta-riuszy stanowili studenci, którzy w miesi¹cach wakacyjnych chêtnie korzystali z mo¿liwoci odbycia praktyk zawodowych w orodkach misyjnych. Niektóre z projektów realizowane by³y we wspó³pracy z Ministerstwem Spraw Zagranicz-nych. Niemniej wa¿ne by³y interwencje lekarzy specjalistów: wspomnianych ju¿ chirurgów, okulistów, dentystów wielokrotnie kierowanych m.in. do Orodka Trêdowatych w Puri.
Tab. 1. Wyprawy medyczne i praktyki studenckie w latach 1991-2010; udzia³ w wyjazdach poszczególnych grup zawodowych.
Ryc. 1. Liczba uczestników wypraw organizowanych przez Fundacjê w latach 1991-2010 wed³ug kontynentów.
2. Pomoc materialna
Fundacja od pocz¹tku swego istnienia stara siê wspomagaæ misjonarzy na ca³ym wiecie. Realizuje to poprzez wsparcie materialne, a tak¿e od lutego 1998 r., poprzez planowan¹ wysy³kê paczek z lekami i materia³ami medycznymi, czasem sprzêtem czy ¿ywnoci¹. W ci¹gu kilkunastu lat dzia³alnoci wspar³a finansowo
wiele orodków: m.in.: hospicjum dla chorych i umieraj¹cych w Chilandze, któ-re objê³a w 1996 r. swoim patronatem; szpitale w Zambii, Tanzanii, Papua-No-wej Gwinei, Indiach i Ugandzie. Najwiêksz¹ pomoc przekazano na budowê i wyposa¿enie przychodni w Kiabakari. W latach 2003-2010 Fundacja wys³a³a 1180 paczek. Pomoc trafi³a do Ameryki rodkowej (Jamajka), Afryki, Azji, Oce-anii oraz niektórych pañstw europejskich (Bia³oru, Ukraina). W kartonach ob-szytych p³ótnem nadawane s¹ materia³y opatrunkowe, leki, odzie¿ (szczególnie do Afganistanu), a tak¿e przybory szkolne i mleko w proszku. Fundacja zabiega o darowizny z firm farmaceutycznych, a koszty transportu paczek stara siê obni-¿aæ przy wspó³pracy z polskimi ¿o³nierzami bior¹cymi udzia³ w misjach stabili-zacyjnych. Nie bez znaczenia jest równie¿ otrzymywane przez ni¹ wsparcie od instytucji zrzeszonych w Medicus Mundi International. Wszystkie te dzia³ania zwiêkszaj¹ jej mo¿liwoci, a dotychczasowe wysi³ki czyni¹ jeszcze bardziej efek-tywnymi.
3. Centrum zdrowia w Kiabakari
Kiabakari to tanzañska wioska na pó³nocy kraju w rejonie Mara. To w³anie tam Fundacja we wspó³pracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych Rzeczpo-spolitej Polskiej i wsparciem Salezjañskiego Wolontariatu Misyjnego wybudowa-³a orodek zdrowia: Blessed Pier Georgio Frassati Health Center.
Z³a sytuacja zdrowotna 70 tys. mieszkañców regionu i brak dostêpu do pod-stawowej opieki medycznej, coraz wiêksza miertelnoæ i budz¹ce grozê prakty-ki miejscowych szamanów to obrazy, które przekona³y tysi¹ce ludzi i instytucji do wsparcia tej¿e inicjatywy7. Budowa Centrum by³a trudna i trwa³a oko³o 8 lat. Orodek przyjmuje pacjentów od 18 stycznia 2008 r. Jest jednym z najlepiej wyposa¿onych dyspanserów dzia³aj¹cych na kontynencie afrykañskim. Zespó³ medyczny dwa razy w miesi¹cu udaje siê na tzw. klinikê wyjazdow¹, by dotrzeæ do tych, którzy zamieszkuj¹ tereny w znacznej odleg³oci od wioski Kiabakari. Przychodnia prowadzi program szczepieñ i stara siê wdra¿aæ programy promocji zdrowia na terenie tanzañskich wiosek. Wolontariusze Fundacji administrowali orodkiem przez blisko dwa lata, po czym funkcjê tê przejê³y Siostry S³u¿ebnicz-ki StarowiejsS³u¿ebnicz-kie. Nadal jest on miejscem praktyk studencS³u¿ebnicz-kich i wypraw maj¹cych na celu udzielanie specjalistycznej pomocy medycznej.
4. Akcje
Wysi³ki misjonarzy Fundacja stara siê wspieraæ poprzez ró¿norodne akcje organizowane na terenie kraju. Oprócz pomocy maj¹ one jeszcze inny wymiar
aktywizuj¹ rodowiska i uwra¿liwiaj¹ na potrzeby misji tych, do których s¹ w stanie dotrzeæ.
W 2010 r. zorganizowano akcjê pod tytu³em O³ówek dla Afryki. Pod na-tchnieniem fragmentu Hebanu8 Ryszarda Kapuciñskiego rozpoczêto zbieranie przyborów szkolnych. Dlaczego o³ówek sta³ siê symbolem pomocy dla afrykañ-skiej spo³ecznoci m³odych ludzi? Bo to w³anie jego cena przes¹dza o tym, ¿e dziecko nie jest posy³ane do szko³y. Edukacja to jedyna szansa na poprawê sytu-acji na Czarnym L¹dzie. Koszt przyborów szkolnych i nauki decyduje nie tylko o przysz³oci dziecka, ale ca³ej jego rodziny, spo³eczeñstwa, które nadal uwa¿a to za zbêdny wydatek. Dziecko, które nie idzie do szko³y nigdy nie nauczy siê jêzyka urzêdowego, nie nauczy siê pisaæ ani czytaæ i w rezultacie nie podejmie pracy zarobkowej. Samo nie pokona bariery jêzykowej. Nie bêdzie mia³o szansy wyjcia z biedy czy nêdzy, nie dowie siê jak dbaæ o swoje zdrowie i zapobiegaæ chorobom, które dziesi¹tkuj¹ spo³ecznoæ afrykañsk¹.
Do akcji w³¹czy³y siê setki instytucji: szko³y, przedszkola, uczelnie, przed-siêbiorstwa. W efekcie uda³o siê zgromadziæ cztery tony przyborów szkolnych, a tak¿e darowizny pieniê¿ne, które przeznaczone zosta³y na wysy³kê paczek do Afryki.
Redemptoris Missio od 2009 r. anga¿uje siê w akcjê adopcyjn¹. Beneficjen-tami pomocy jest afrykañska m³odzie¿ szkolna i studenci z obszaru Kamerunu. Fundacja szuka rodziców adopcyjnych wród Polaków po to, by stworzyæ dla zdolnej m³odzie¿y warunki do zdobywania wykszta³cenia. Jej zadaniem jest po-rednictwo w adopcji na odleg³oæ, czyli przekazywanie rodków od rodziców adopcyjnych, informowanie o kosztach zdobywania wykszta³cenia, postêpach w nauce i sytuacji rodzinnej podopiecznego9. Organizuje tak¿e kilka razy w roku spotkania dla rodziców bior¹cych udzia³ w projekcie.
Daj im szansê to trzeci projekt zwi¹zany z edukacj¹ m³odzie¿y w krajach misyjnych. Ideê wznieci³ Adam Bobkiewicz, lekarz medycyny, który w 2009 r. odwiedzi³ Ugandê. Poruszony histori¹ piêciorga wspania³ych Ugandczyków przywióz³ do Polski rysunki nastoletniego ch³opca, które jako cegie³ki s¹ sprze-dawane w celu pozyskania finansów na edukacjê. Do koñca 2010 r. uda³o siê zebraæ na ten cel oko³o 4 tys. z³.
Los niewinnego spo³eczeñstwa udrêczonego bied¹ i brakiem pokoju w Afga-nistanie przyczyni³ siê do organizacji akcji: Pomoc dla Afganistanu. Dla bosych
8 Na plakacie promocyjnym akcji umieszczony zosta³ nastêpuj¹cy cytat: ( ) G³ód wród tych
dzieci jest czym sta³ym, jest form¹ ¿ycia, drug¹ natur¹. A jednak to, o co prosz¹, nie jest prob¹ o chleb czy owoc, nie jest nawet prob¹ o pieni¹dze. Prosz¹ o o³ówek. O³ówek kulkowy, cena dzie-siêæ centów. Tak, ale sk¹d wzi¹æ dziedzie-siêæ centów? A oni wszyscy chcieliby chodziæ do szko³y, chcie-liby siê uczyæ. R. Kapuciñski, Heban, Warszawa 1999, s. 243.
i zmarzniêtych dzieci Fundacja zorganizowa³a zbiórkê ciep³ej odzie¿y. Kilkumie-siêczna akcja trwaj¹ca od stycznia do marca 2010 r. powtórzona zosta³a w stycz-niu i w lutym 2011 r. pod has³em Afganistan II. Zbiórka odzie¿y jak i darowizn pieniê¿nych zakoñczy³a siê w marcu 2011 r. Dary gromadzone by³y w centrum wolontariatu przy ul. Grunwaldzkiej, sk¹d posegregowane i spakowane trafi³y do wojskowych samolotów. Transport z lutego 2011 r. do Afganistanu sk³ada³ siê z 7 tysiêcy10, a z czerwca 2010 r., z 12 tysiêcy sztuk ciep³ych rzeczy11. ¯o³nierze stacjonuj¹cy w Afganistanie w³asnorêcznie rozdzielali ciep³¹ odzie¿ wród po-trzebuj¹cych.
Dla ratowania ¿ycia i zdrowia najmniejszych i bezbronnych Fundacja zaini-cjowa³a akcjê Puszka dla Maluszka, polegaj¹c¹ na zbieraniu aluminiowych pu-szek. W krajach rozwijaj¹cych siê umieralnoæ dzieci jest niewyobra¿alnie wy-soka tylko w Tanzanii umiera co siódme dziecko przed ukoñczeniem pi¹tego roku ¿ycia12. Pierwsza akcja odby³a siê w 2009 r. pod has³em: Razem podarujmy ¿ycie wielu dzieciom. Dochód z akcji pozwoli³ na zakup trzech inkubatorów oraz przekazanie 5 tys. z³. na zakup leków dla kameruñskich dzieci13. Druga edycja
Puszki dla maluszka odby³a siê w 2010 roku14. Do Demokratycznej Republiki Konga przekazano, dziêki darowiznom polskich firm farmaceutycznych, leki o wartoci 40 tys. z³, oraz zebrano 2,5 tony aluminiowych puszek. Akcjê zorga-nizowano tak¿e w 2011 r.
W 2008 r. Fundacja przyst¹pi³a do realizacji afrykañsko-europejskiego pro-jektu Stop Malaria Now!, który zainicjowany zosta³ przez Medicus Mundi
Inter-national. Kampania ma na celu uwiadomienie rz¹dów i jak najwiêkszej liczby ludnoci o skutkach malarii. O samej chorobie mieszkañcy kontynentu europej-skiego wiedz¹ niewiele. Dotyczy to tak¿e personelu medycznego. O¿ywiony ruch turystyczny w rejony endemiczne powoduje, i¿ rocznie do Polski zawleczonych zostaje kilka przypadków zimnicy. Niestety a¿ co dziesi¹ty chory umiera15. W Afryce i innych obszarach malarycznych zbiera ona co roku olbrzymie ¿ni-wo. WHO szacuje, ¿e co pó³ minuty zabija ona jedno dziecko, a rocznie jest od-powiedzialna za 3 miliony zgonów. Choroba ta hamuje wzrost gospodarczy w krajach rozwijaj¹cych siê i potêguje biedê. Nie da siê jej ca³kowicie wyelimi-nowaæ, ale dziêki wspólnym staraniom mo¿na j¹ kontrolowaæ16. Fundacja
zdecy-10 Por. Relacja z przebiegu akcji – Pomoc dla Afganistanu, http://www.medicus.amp.edu.pl/
index.php/podsumowania-akcji-puszka-dla-maluszka/pomoc-dla-afganistanu/zakoczenie-akcji.html, strona aktywna 7.04.2011 r.
11 Por. Dar dla Afganistanu, “Raport” 2 (2010) nr 47, s. 3. 12 Por. M. Cofta, postTANZANIUM, “Raport” 1 (2010) nr 46, s. 2.
13 Por. Trzy inkubatory z akcji Puszka dla Maluszka s¹ ju¿ w Kamerunie, “Raport” 1 (2010)
nr 46, s. 4.
14 Por. J. Janiec-Palczewska, Akcja „Puszka dla Maluszka”, “Raport” 3 (2010) nr 48, s. 1. 15 Por. Stop Malaria Now!, MMP 9 (2009) nr 28/29, s. 9.
dowa³a siê poprzeæ tê inicjatywê. Oprócz rozprowadzania ulotek, artyku³ów w Medicus Mundi Polonia czy Raporcie organizowa³a koncerty17 i akcje. 28 wrzenia 2008 r., we wspó³pracy z Klinik¹ Chorób Tropikalnych i Paso¿ytni-czych zorganizowano w gmachu Uniwersytetu Medycznego konferencjê:
Zwal-czanie malarii w kraju i na misjach18. Fundacja popularyzowa³a tak¿e akcjê: Poka¿ swoj¹ swarz przeciwko malarii, której kulminacyjnym punktem by³o wy-stosowanie szczególnej petycji do w³adz Unii Europejskiej. Wolontariusze
Redemptoris Missio: Agnieszka £uczak i Bartosz Dubrowski zorganizowali 21 listopada 2008 r. koncert charytatywny: Szczecinek dla Afryki. By³ on uwieñcze-niem trwaj¹cych od 5 dni imprez kulturalnych. Podczas jego trwania uczniowie Liceum w Szczecinku zapoznali siê z akcj¹ Stop Malaria Now! Odby³a siê au-kcja, na której zlicytowano pami¹tki przywiezione przez wolontariuszy z Afryki oraz grafiki i obrazy poznañskich artystów. Za pieni¹dze pozyskane w trakcie koncertu zakupione zosta³y leki i moskitiery dla trzech krajów afrykañskich19. W 2009 r. zorganizowano w Poznaniu Tydzieñ Malarii. W 2010 r. ruszy³a druga edycja tego przedsiêwziêcia. Poznañ goci³ 28 stycznia 2010 r. koordynatorów projektu z 6 organizacji europejskich. Dla krajów borykaj¹cych siê z problemem malarii, komitet Stop Malaria Now! opracowa³ przewodnik, wyjaniaj¹cy jak mog¹ ubiegaæ siê o udzielenie pomocy z Funduszu wiatowego. Rozpisano tak-¿e konkurs na krótki film o zimnicy20.
Fundacja w³¹czaj¹c siê w miêdzynarodow¹ inicjatywê, na ró¿ne sposoby sta-ra siê zainteresowaæ polskie spo³eczeñstwo problemem malarii i uwiadomiæ, ¿e stanowi on, mimo wci¹¿ egzotycznego wydwiêku, tak¿e problemem zdrowia publicznego w naszym kraju.
III. PROPAGOWANIE WIEDZY O MISJACH I MISJONARZACH ORAZ DZIA£ALNOÆ WYDAWNICZA
1. Realizacja filmów
Jednym z zapisanych w Statucie Fundacji zadañ, jest realizacja filmów o te-matyce misyjnej. Ju¿ od pocz¹tku swojego powstania stara³a siê, mimo ograni-czonych rodków, wspieraæ produkcjê krótkometra¿owych filmów, promuj¹cych dzia³alnoæ misjonarzy w odleg³ych, ubogich krajach. W pierwszym roku
dzia-17 Zob. Koncert pod has³em Stop Malaria Now!, Raport 1 (2009) nr 43, s. 3. 18 Zob. J. Polowy, Stop Malaria Now!, MMP 8 (2008) nr 26/27, s. 7, 13.
19 Zob. “Szczecinek dla Afryki” Koncert charytatywny Fundacji Pomocy Humanitarnej
Re-demptoris Missio, “Raport” 5 (2008) nr 42, s. 3-4 lub: B. D¹browski, “Szczecinek dla Afryki” Koncert charytatywny Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, MMP 8 (2008) nr 26/ 27, s. 8-9.
³alnoci Fundacji, w grudniu, fundatorzy: ks. Ambro¿y Andrzejak i lek. med. Norbert Rehlis zaanga¿owali siê w realizacjê filmu pt. W sercu Afryki, o polskiej misjonarce, lek. med. Wandzie B³eñskiej21. Krótka, pó³godzinna produkcja, pre-zentuje sylwetkê Matki trêdowatych, która ponad czterdzieci lat spêdzi³a w Afryce. Wraz z jej przyjazdem spe³ni³y siê marzenia wielu. Podjêcie pracy przez m³od¹ lekarkê w ugandyjskim leprozorium, odnotowano w kronice pod znakiem ogromnej radoci, radoci z d³ugo wyczekiwanego gocia. Buluba sta³a siê jej domem. Dokta natomiast, najbardziej znan¹ wród Ugandyjczyków lekark¹. Film zrealizowany zosta³ przez Ryszarda Piaska i Zespó³ Filmowy Videonik. By³ emi-towany w telewizji, a tak¿e podczas spotkañ w Centrum Wolontariatu Fundacji. Kolejny film, Kalkuta – miasto Matki Teresy powsta³ w 1993 r., podczas dru-giej wyprawy medycznej zorganizowanej przez Fundacjê, do Indii. Film wyemi-towano w telewizji dnia 28 maja 1993 r., przy okazji przyjazdu Matki Teresy z Kalkuty do Polski22. W telegraficznym skrócie opowiada on o ¿yciu znanej na ca³ym wiecie Misjonarki Mi³oci. Ukazuje jej mi³osierne serce, jakim od lat dzieli siê z mieszkañcami indyjskich slumsów. Si³ê do tej ciê¿kiej pracy czerpie z modlitwy i codziennej adoracji Najwiêtszego Sakramentu. Matka Teresa to ta, która walczy o godnoæ umieraj¹cego, chorego, sponiewieranego. Wspólnie z siostrami stara siê zapewniæ ludzkie warunki tym, którzy odchodz¹ z tego wia-ta. Przez ten w³anie pryzmat film pokazuje ulice tytu³owej Kalkuty.
Kilkunastominutowy film Misyjne kliniki w Papua-Nowej Gwinei powsta³ w 2002 r. Norbert Rehlis, realizator i producent, pokazuje jak polski personel me-dyczny niesie pomoc ludziom, na najwiêkszej wyspie Oceanu Spokojnego. W kraju targanym miêdzyplemiennymi walkami dzia³aj¹ polscy misjonarze. Brak dróg, kataklizmy i nie³atwa sytuacja spo³eczno polityczna i ekonomiczna kraju utrudnia udzielanie pomocy. Na Papua Nowej Gwinei pracuj¹ m.in. ks. Janusz Skotniczny, s. Dorota Piechota i s. Kinga Czerwonka. To w³anie oni prezentuj¹ sytuacjê zdrowotn¹ na wyspie. Mimo, i¿ w buszu dzia³a ok. 100 misyjnych szpi-tali i przychodni odczuwaj¹ one dotkliwy brak lekarstw i personelu medyczne-go. S¹ uzale¿nione od zagranicznych dostaw farmaceutyków i rodków opatrun-kowych, gdy¿ na Papua-Nowej Gwinei nie dzia³a ¿adna firma produkuj¹ca leki. Udzielanie pomocy medycznej komplikuje trudny klimat, brak utwardzonych dróg, a tak¿e bogactwo szczepów i jêzyków i kultur, których wg szacunków jest ponad 700. Opieka medyczna na Papua-Nowej Gwinei nie istnia³aby bez wspar-cia pañstw Zachodu, do których nale¿y tak¿e Polska. Misjonarze apeluj¹ o po-moc materialn¹, ale tak¿e o wieckich lekarzy, którzy gotowi s¹ nieæ kwalifiko-wan¹ pomoc medyczn¹ na Rajskiej Wyspie.
21 Por. Z. Paw³owski, Fundacja pomocy humanitarnej Redemptoris Missio (Medicus Mundi
Poland) 1992-2004 Kalendarium dzia³alnoci, AMis 14 (2004), s. 201.
W sierpniu 2002 r. przedstawiciele Fundacji pomagali w realizowanym przez Ryszarda Piaska i firmê Videonik filmie o ojcu Marianie ¯elazku. Autorem ko-mentarza do tej pó³godzinnej produkcji by³ ks. Ambro¿y Andrzejak z
Redempto-ris Missio. Fundacja wspólnie z Komisj¹ Episkopatu ds. Misji objê³a swoim pa-tronatem to niezwyk³e przedsiêwziêcie. Myl¹ przewodni¹ filmu Misjonarz jest s³ynne zdanie o. Mariana: Nie jest trudno byæ dobrym wystarczy tylko chcieæ! Krótkie sceny ze wiêtego miasta hinduizmu, Puri, ukazuj¹ dzie³o ¿ycia polskie-go werbisty i kandydata do Pokojowej Nagrody Nobla. Po trudnych kolejach ¿ycia, pobycie w obozie koncentracyjnym, zdecydowa³ siê on powiêciæ ca³ko-wicie drugiemu cz³owiekowi. To z jego inicjatywy i starañ w miecie, które jest Mekk¹ dla wyznawców hinduizmu, wybudowany zosta³ koció³. Otworzy³ kuch-niê mi³osierdzia, szko³ê dla dzieci nosz¹cych lad tej strasznej choroby, a tak¿e szpital i utworzy³ miejsca pracy. Trêdowaci odzyskali dziêki jego wysi³kom swo-j¹ godnoæ. Przêd¹ nici, produkuswo-j¹ ceg³ê, robi¹ sznury i powrozy, czy te¿ pos³u-guj¹ w kuchni. Potrzeby orodka s¹ ogromne z uwagi na fakt, i¿ wizja poprawy losu przyci¹ga do wioski trêdowatych coraz wiêksze rzesze dotkniêtych chorob¹ ludzi. Sponsorem tego krótkometra¿owego filmu by³a Polfa Warszawa i Metpol.
2. Koncert oraz medal Tym, którzy czyni¹ dobro
Chêæ osobistego kontaktu z sympatykami i przyjació³mi Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio sk³oni³a po dwóch latach dzia³alnoci Radê i Zarz¹d, do organizowania raz do roku wspólnego spotkania. Zdecydowano, ¿e bêdzie to uroczyste wydarzenie muzyczne, jak i okazja do propagowania wiedzy o misjonarzach i placówkach misyjnych objêtych patronatem Fundacji.
W latach 1994-2010 zorganizowano 15 koncertów23. Wszystkie odby³y siê w Auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dochód ze zbiórek prowadzonych w przerwach koncertu przeznaczony zosta³ na cele charytatywne, zwi¹zane z dzia³alnoci¹ Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio. Dziesiêciokrotnie koncert uwietni³ wystêp Chóru Ch³opiêcego i Mêskiego Fil-harmonii Narodowej Poznañskie S³owiki, trzykrotnie wieczór nale¿a³ do Orkie-stry Reprezentacyjnej Si³ Powietrznych, a ostatnie dwa koncerty wspólnie z or-kiestr¹ mjr Paw³a Joksa poprowadzi³ Chór Uniwersytetu Medycznego. Podczas tych¿e spotkañ wrêczono 18 medali Tym, którzy czyni¹ dobro , w tym jeden nadano pomiertnie (Zofii Florczak). Koncert szybko sta³ siê jednym z najwa¿-niejszych przedsiêwziêæ Fundacji. Jest on okazj¹ do wyra¿enia podziêkowania sympatykom, darczyñcom, wolontariuszom za ich ca³oroczne zaanga¿owanie, buduje wiê i propaguj¹c wiedzê o misjach uwra¿liwia na z³¹ sytuacjê zdrowot-n¹ w krajach rozwijaj¹cych siê.
Tab. 2. Koncerty zorganizowane przez Fundacjê Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio w latach 1994-2010.
Lp. Data Odznaczeni medalem Uwagi muzyczna Oprawa
1. 04.10.1994 – 60-lecie dzia³alnoci
dr Wandy B³eñskiej Poznañskie S³owiki 2. 11.10.1995 – powiêcony pamiêci
o. Jana Beyzyma Poznañskie S³owiki 3. 22.12.1996 prof. Stefan
Stuligrosz Zofia Florczak
Poznañskie S³owiki 4. 22.06.1998 o. Marian ¯elazek 50-lecie kap³añstwa i 80 ur.
o. M. ¯elazka Poznañskie S³owiki 5. 23.03.1999 ks. Wojciech
£azewski 15 rocznica mierci o. Czes³awa Bia³ka Poznañskie S³owiki 6. 30.06.2000 dr Edgar Wider
prof. Miquel Argali
dr Sake Rypkema
Zjazd Zarz¹du Medicus Mundi
International w Poznaniu Poznañskie S³owiki 7. 08.11.2001 dr Wanda B³eñska 90 ur. dr Wandy B³eñskiej Poznañskie
S³owiki 8. 17.10.2002 Prof. Micha³
Drews ks. Aleksy Stodolny
10-lecie FPH Redemptoris Missio Poznañskie S³owiki 9. 08.02.2004 Siostry
Misjonarki Mi³oci
powiêcony pamiêci b³. Matki
Teresy z Kalkuty Poznañskie S³owiki 10. 27.01.2005 Instytut Misyjny
Laikatu im. Dr Wandy B³eñskiej
Poznañskie S³owiki 11. 27.02.2006 dr Helena Pyz Orkiestra
Reprezentacyjna Si³ Powietrznych 12. 13.02.2007 Flying Medical
Services powiêcony pamiêci: o. M. ¯elazka, ks. A. Stodolnego, K. Feldman Orkiestra Reprezentacyjna Si³ Powietrznych 13. 01.04.2008 ks. Wojciech
Kocielniak lek. med. Gabriela Majkut
Orkiest ra Reprezentacyjna Si³ Powietrznych 14. 07.03.2009 s. Józefina
Grabowska Has³o: Stop Malaria Now! Wrêczenie dr W. B³eñskiej Dyplomu Honorowego Cz³onka Rady Fundacji Orkiestra Reprezentacyjna Si³ Powietrznych; Chór Uniwersytetu Medycznego 15. 13.03.2010 mjr Pawe³ Joks (Orkiestra Reprezentacyjna Si³ Powietrznych) Orkiest ra Reprezentacyjna Si³ Powietrznych; Chór Uniwersytetu Medycznego
3. Dzia³alnoæ wydawnicza
Raport, czyli Biuletyn Informacyjny Cz³onków i Sympatyków Fundacji
Po-mocy Humanitarnej “Redemptoris Missio” wydawany jest od padziernika 1994 r. Okazj¹ i niejako sposobnym czasem do wydania pierwszego numeru sta³o siê nadanie Wandzie B³eñskiej, przez Akademiê Medyczn¹ w Poznaniu tytu³u
do-ctora honoris causa24. Jak pisze we wstêpie pierwszy redaktor tego folderu, pre-zes Fundacji Norbert Rehlis, Raport powsta³ dla celów informacyjnych oraz in-tegracyjnych.
Wszystkie numery, a w latach 1994-2010 wydano ich 48, opatrzone zosta³y w nag³ówku przes³aniem Matki Teresy z Kalkuty: Nikt z nas nie ¿yje tylko dla siebie . Cztero stronnicowy biuletyn zawiera krótkie informacje o bie¿¹cej dzia³alnoci Fundacji, prezentuje sylwetki misjonarzy: o. Jana Beyzyma25, Matki Teresy z Kalkuty26, dr Wandy B³eñskiej27, o. Mariana ¯elazka28, o. Czes³awa Bia-³ka29. Ten bezp³atny informator przekazywany jest sympatykom i wolontariuszom Fundacji rednio 2-3 razy w roku30. Nie posiada on sta³ych rubryk, ale w ka¿dym numerze redaktor zwraca siê bezporednio do czytelnika, w celu wprowadzenia w poruszan¹ tematykê, czy te¿ po to, by podziêkowaæ, przekazaæ ¿yczenia lub te¿ przybli¿yæ nowe cele i plany Fundacji. Pismo jest dobrym ród³em informa-cji o zmianach personalnych w Radzie i Zarz¹dzie Fundainforma-cji, organizowanych koncertach, czy te¿ spotkaniach i kursach. To na jego ³amach mo¿emy przeczy-taæ o organizowanych akcjach i ich wynikach, przedsiêwziêciach, takich jak otwarcie orodka w Kiabakari31, oraz wszelkich wa¿nych dla Fundacji wydarze-niach (w tym jubileuszach). Redakcja zamieszcza treci listów misjonarzy, w któ-rych zwykle dziêkuj¹ za otrzyman¹ pomoc medyczn¹, lub nakrelaj¹c warunki i potrzeby krajów misyjnych, dopiero zwracaj¹ siê z prob¹ o ni¹. Raport jest bo-gato opatrzony zdjêciami, co odró¿nia go od kwartalnika Medicus Mundi
Polo-nia. W ci¹gu siedemnastu lat Raport mia³ czterech redaktorów32.
24 Zob. A. Józefczyk, Dr B³eñska Matka Trêdowatych, “Raport” 1 (1994) nr 1, s. 1-2. 25 Zob. A. Walkowiak, Ojciec Jan Beyzym, “Raport” 4 (1995) nr 2, s. 1-2.
26 Zob. N. Rehlis, W s³u¿bie mi³oci , “Raport” 8 (1997) nr 2, s. 1-2.
27 Zob. A. Józefczyk, Jubileusz, “Raport” 6 (1996) nr 2, s. 1-2; M. Zaradniak, 90. rodziny Dr
h.c. Wandy B³eñskiej, “Raport” 18 (2001) nr 1, s. 1-2.
28 Zob. A. Walkowiak, N. Rehlis, S³uga trêdowatych, “ Raport” 1 (1998) nr 9, s. 1-2; N.
Reh-lis, S. Ast, Dziêkujê Wam Przyjaciele…, “Raport” 15 (2001) nr 1, s. 1-3; Ojciec Marian ¯elazek w Polsce, “Raport” 21 (2002) nr 3, s. 4; A. Kaniewska, Z pomoc¹ u Ojca Mariana w Puri, “ Ra-port” 27 (2004) nr 3, s. 3.
29 Zob. M. Drozdowicz, Tym, którzy czyni¹ dobro , “Raport” 11 (1999) nr 1, s. 1-2. 30 W latach 2001, 2005 i 2006 wydane zosta³y 4 numery Raportu; natomiast w 2008 r. by³o
ich 5.
31 Por. M. Cofta, Centrum zdrowia w Kiabakari, “Raport” 39 (2008) nr 2, s. 1-4.
32 Pierwsze 27 numerów zredagowa³ Norbert Rehlis, a wydrukowa³a firma Druk-Intro
Mimo, i¿ strona internetowa prê¿nie dzia³a ju¿ od 2003 r., a sympatycy coraz chêtniej szukaj¹ informacji w sieci, Raport nadal spe³nia wa¿n¹ rolê pierwszego informatora. Na rêce przyjació³ Fundacji trafia listownie, a swoim zasiêgiem obej-muje ca³¹ Polskê. Patrz¹c z perspektywy kilkunastu lat wydaje siê, ¿e spe³nia on postawione przed sob¹ zadania integracji rodowiska skupionego wokó³ zaplecza medycznego dla polskich misji oraz przekazu wa¿nych informacji.
Kwartalnik Medicus Mundi Polonia wydawany jest przez Fundacjê od lute-go 2001 r. Tytu³ w sposób jednoznaczny podkrela fakt zrzeszenia Fundacji Po-mocy Humanitarnej Redemptoris Missio w miêdzynarodowej organizacji
Medi-cus Mundi International, natomiast podtytu³ tego czasopisma: Przeznaczony dla
osób zainteresowanych problemami medycznymi wchodz¹cymi w zakres tzw. me-dycyny tropikalnej i International Heath ze szczególnym uwzglêdnieniem po-trzeb misyjnych orodków medycznych33, okrela odbiorcê.
Po prawie siedmiu latach wydawania Raportu Rada i Zarz¹d Fundacji dostrze-g³y potrzebê przygotowania polskiego czasopisma powiêconego problemom zdro-wotnym krajów trzeciego wiata. Redakcja34 postawi³a przed Medicus Mundi
Po-lonia cztery zadania. Ma on przekazywaæ wa¿ne informacje z zakresu zdrowia publicznego, a w sposób szczególny dotycz¹ce epidemiologii chorób tropikalnych i paso¿ytniczych. Na kanwie tych¿e informacji, poruszane maj¹ byæ problemy, z jakimi borykaj¹ siê osoby pracuj¹ce w misyjnych szpitalach i orodkach opieki ambulatoryjnej. Podobnie jak Raport, powinien byæ on rodkiem integracji czêci polskiego spo³eczeñstwa, która poczuwa siê do odpowiedzialnoci za pos³anych, do najbiedniejszych krajów wiata misjonarzy. Drugim za wspólnym celem tych-¿e pozycji jest chêæ, a wrêcz potrzeba dotarcia, do jak najwiêkszej rzeszy wra¿li-wych na problemy misji ludzi. Wszystko za po to, by poprzez zorganizowane dzia³ania wspieraæ rodzimych misjonarzy, buduj¹c fachowe zaplecze medyczne.
Struktura Medicus Mundi Polonia jest przemylana i uwzglêdnia powy¿sze wymagania. Mimo kilku modyfikacji cechuje j¹ przejrzystoæ. Ka¿dy numer kwartalnika na swoich kilkunastu stronach skupia siê wokó³ aktualnoci w ro-dowisku Fundacji, Medicus Mundi International oraz wiatowej Organizacji Zdrowia. Znajdziemy tam równie¿ omówienie chorób czy problemów dotykaj¹-cych ludnoæ w krajach rozwijaj¹dotykaj¹-cych siê. Jest doskona³ym informatorem o pro-wadzonych szkoleniach z zakresu medycyny tropikalnej odbywaj¹cych siê na ca³ym wiecie. Prezentuje i poleca fachow¹ literaturê, informuje o ukazaniu siê druku, na M-Druk W¹growiec. Raport numer 46, 47 i 48 zredagowa³a Anna Kurkowiak, a 48 Agnieszka Lipiñska.
33 MMP 1 (2001) nr 1, s. 1.
34 Redaktorem MMP jest Z. Paw³owski, sekretarzy redakcji by³o 4. Nr 1-11 MMP N.
Reh-lis. Od nr 12/13-19/20 rolê sekretarza redakcji wype³nia³ A. Waniowski. Nastêpnie zast¹pi³a go K. Mrówka nr 21-22/23. E. Kaczmarek by³a sekretarzem redakcji nr 26/27-34/35. W nr 28/29 zosta³a wprowadzona funkcja z-cy redaktora i pe³ni³a j¹ A. Magowska (do koñca 2010 r).
nowych pozycji, wskazuje na ród³a informacji, szczególnie strony internetowe. Sta³¹ i odporn¹ na zmiany jest rubryka Pos³uga Lecznicza Kocio³a, która reda-gowana jest przez prof. Zbigniewa Paw³owskiego.
Nak³ad 1000 egzemplarzy (liczba ta waha³a siê od 800-1500) trafia do zako-nów i placówek misyjnych, bibliotek wydzia³owych uczelni medycznych, Cen-trum Formacji Misyjnej, oraz sympatyków i wolontariuszy Fundacji. Pierwszy egzemplarz kwartalnika otrzyma³ tak¿e papie¿ Jan Pawe³ II. Rzetelnoæ i funk-cjonalnoæ kwartalnika podkrela fakt, i¿ po czterech latach jego wydawania, w numerze piêtnastym redakcja zamieszcza aneks autorów i tematów opubliko-wanych w Medicus Mundi Polonia w numerach 1-1435. Kolejne tego typu zesta-wienie znajdziemy w numerze dwudziestym pierwszym, a obejmuje ono nume-ry, które ukaza³y siê do koñca roku 200636.
Wraz z wydaniem szóstego numeru, który jest pierwszym numerem podwój-nym redakcja zapocz¹tkowuje formê podwójnego egzemplarza37. Nowa forma powoduje, ¿e kwartalnik ukazuje siê rzadziej, ale jest to zabieg maj¹cy na celu zmniejszenie ciê¿aru finansowego zwi¹zanego z publikacj¹ i wysy³k¹ czasopi-sma. Nale¿y tu podkreliæ, ¿e podobnie jak Raport, kwartalnik Medicus Mundi
Polonia jest wydawany i rozprowadzany bezp³atnie. Czytelników sk³ania siê tyl-ko do partycypowania na miarê mo¿liwoci w tyl-kosztach jego powstawania. Nie okrela siê jednak ¿adnej konkretnej kwoty.
O prze³omowych zmianach wymuszanych dostosowaniem siê do rozwoju techniki i powszechnoci informatyzacji, informuje czytelników redakcja kwar-talnika w numerze 19/20. W zwi¹zku ze wspomnianym postêpem technicznym redakcja mia³a odt¹d podawaæ przydatne i ciekawe adresy internetowe, a
Medi-cus Mundi Polonia mia³ byæ dostêpny w formie elektronicznej na dyskach optycznych i stronie Fundacji38. Kolejne reformy dotycz¹ce formy publikacji s¹ zamieszczone w numerze 28/29. Wspólnie z Wydawnictwem Kontekst podjêto zobowi¹zanie publikacji kwartalnika w formie papierowej dwukrotnie w ci¹gu roku, natomiast czterokrotnie w wersji elektronicznej, która zostanie udostêpnio-na udostêpnio-na stronie internetowej Fundacji. Do koñca 2010 r. ukaza³o siê 35 numerów
Medicus Mundi Polonia. Iloæ wydanych numerów ukazuje wykres poni¿ej, na którym dla porównania zamieszczone zosta³y dane dotycz¹ce Raportu.
35 Zob. Spis autorów i tematyka kwartalnika “Medicus Mundi” (2001-2004), MMP 4 (2004)
nr 15, s. 1.
36 Zob. Spis autorów i tematyka kwartalnika “Medicus Mundi Polonia (zeszyty nr 1-20, lata
2002-2006), MMP 7 (2007) nr 21, s. 20.
37 Do koñca 2010 r. wydanych zosta³o 11 podwójnych numerów MMP.
38 O ile p³yty CD z treci¹ MMP mo¿na z ³atwoci¹ pozyskaæ po skontaktowaniu siê z Biurem
Fundacji, o tyle nie mo¿na ich znaleæ na stronie internetowej Fundacji. Czêæ, zaledwie 11 nume-rów udostêpnia na swojej stronie Wydawnictwo Kontekst. Por. Od Redakcji, MMP 6 (2006) nr 19/20, s. 1; zob. Strona wydawnictwa Kontekst, http://www.wkn.h2.pl/wyd/index.php/czasopisma/medic us-mundi-international, strona aktywna 23.03.2011 r.
Ryc. 2. Iloæ numerów Raportu i Medicus Mundi Polonia wydanych w latach 1994 2010. Annales Misiologici Posnanienses to przedwojenne czasopismo i jego dzieje ³¹cz¹ historiê rozwoju misjologii w Polsce z aktualn¹ dzia³alnoci¹ na rzecz mi-sji, któr¹ realizuje Fundacja Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio. Rocznik ma bogat¹ tradycjê i siêga do pocz¹tków ruchu misyjnego w naszym kraju. Jako pierwsze czasopismo powiêcone zagadnieniom misji, ukaza³ siê po raz pierw-szy w 1928 r. pod tytu³em: Roczniki Zwi¹zku Akademickich Kó³ Misyjnych w Polsce. Redaktorem pierwszego numeru by³ Stefan Abt. Czasopismo nie przy-padkowo wydawane by³o w Poznaniu. Tam bowiem mieci³ siê Zarz¹d Akade-mickich Kó³ Misyjnych, a po nim Komitet Propagandy Misyjnej wród Inteli-gencji przy Papieskim Dziale Rozkrzewiania Wiary. Nastêpne tomy ukaza³y siê kolejno w 1929 r., na prze³omie 1930 i 1931 r. Redaktorem trzeciego numeru by³ Zygmunt O³yñski wraz z Wand¹ B³eñsk¹, a czwartego (na prze³omie 1931 i 1932 r.) i zarazem ostatniego, jaki ukaza³ siê pod t¹ nazw¹ Wanda B³eñska. Wraz z przejêciem funkcji redaktora przez Kazimierza Kapitañczyka, zmieni³a siê zwa rocznika na: Annales Missiologicae. Roczniki Misjologiczne. Pod now¹ na-zw¹ wydane zosta³y tomy V X. Podtytu³ podkrela, ¿e jest to czasopismo rocz-ne powiêcorocz-ne zagadnieniom misjowiedzy, a nie jak do tej pory misjologii. Zasadniczym redaktorem tych¿e tomów by³ Kazimierz Kowalski, przy czym numer szósty z 1934 r. zredagowa³a Wanda B³eñska.
Okres wojny by³ czasem strat i zniszczeñ, co uwidoczni³o siê tak¿e w roz-woju polskiej myli misjologicznej. Zaprzestano wydawaæ rocznik na wiele lat. Dopiero w 2000 r. poznañskie rodowisko misjologiczne skupione przy Uniwer-sytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wsparte pomoc¹ ze strony Funda-cji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio powziê³o myl o wznowieniu wydawania owego rocznika. W ten oto sposób, w roku milenijnym ukaza³ siê jedenasty tom Roczników Misjologicznych Annales Missiologicae Posnanienses, pod redakcj¹ fundatora Redemptoris Missio, ks. Ambro¿ego Andrzejaka.
Rocznik zawiera g³êbokie rozwa¿ania z zakresu teologii misji, oparte na do-kumentach Magisterium Kocio³a, wywiady, elementy religiologii i kulturoznaw-stwa, a tak¿e wiele miejsca powiêca na aktualne wydarzenia na polu dzia³alno-ci misyjnej w ró¿nych orodkach misyjnych w kraju i za granic¹. Nieod³¹cznym elementem s¹ informacje o wartociowych dla tematu publikacjach i wydarze-niach z ¿ycia Fundacji. Jedenasty tom wydany po 62 latach przerwy, jest swego rodzaju pomostem do wspó³czesnej misjologii. Nie zaciera ladów dziedzictwa poprzednich tomów, na co dowodem jest artyku³ Aurelii Szafran-Bartoszek: Bi-bliografia zawartoci Annales Missiologicae 1928-193839. Czwarta zmiana tytu³u nast¹pi³a ze wzglêdów poprawnoci gramatycznej. W 2003 r. wydano trzy-nasty tom pod zmienion¹ nazw¹: Annales Missiologici Posnanienses, którego zredagowali: Ambro¿y Andrzejak, Wojciech Kluj i Feliks Lenort. Kontynuacja tradycji wydawania najstarszego czasopisma misyjnego w Polsce zosta³a zacho-wana dziêki pomocy Fundacji, która od roku 2000 dofinansowuje t¹ publikacjê. Do koñca 2010 r. subwencjonowa³a w ten sposób siedem tomów.
Dla uczczenia Miêdzynarodowego Akademickiego Kongresu Misyjnego, jaki odby³ siê miêdzy 28 wrzenia, a 2 padziernika 1927 r. w Poznaniu, wydana zosta³a Jednodniówka. Broszura ta, w formie albumu liczy 184 strony i jest dwu-jêzyczna polsko-francuska. Opatrzona zosta³a wstêpem ks. kard. Augusta Hlon-da, arcybiskupa diecezji gnienieñskiej oraz poznañskiej, prymasa Polski. Jej ok³adka, zarówno do wydania z 1927 r., jak i reprintu z 2007 r., który dofinanso-wany zosta³ przez Fundacjê Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, nawi¹-zuje do historii Kocio³a w Polsce. W centrum widnieje wizerunek Czarnej Ma-donny, pod nim Chrystogram. Jak ze ród³a, po lewej stronie wychodz¹ wizerunki wiêtych: Cyryla, Metodego, Wojciecha i królowej Jadwigi. Z prawej strony umieszczone zosta³y postacie: o. Benedykta Polonusa, w. Jacka OP, b³. Andrzeja Rumina i o. Hieronima Drzewickiego. Ramê natomiast tworz¹ her-by wielkich orodków, opatrzone podpisami: Gniezno, Pomorze, Kraków, War-szawa, Lwów, Litwa oraz Poznañ.
Jednodniówka ukaza³a siê pod redakcj¹ ks. Kazimierza Bajerowicza. Zagad-nienia wstêpne obejmuj¹ dzia³ ilustracyjny prezentuj¹c wizerunki i biografie cz³onków komitetu honorowego40 oraz wykonawczego41, dalej redaktorów i ko-respondentów, grupê kó³ akademickich i na koñcu konferencjariuszy42. Po przed-stawieniu programu ca³oæ zagadnienia podzielona zosta³a na szeæ czêci.
39 Zob. A. Szafran-Bartoszek, Bibliografia zawartoci Annales Missiologicae 1928-1938,
AMis 11 (2000), s. 265-291.
40 W sk³ad komitetu honorowego wchodzili: Ks. Kard. Abp A. Hlond, wojewoda Hr. Bniñski,
rektor Uniwersytetu Poznañskiego dr Grochmalicki, a marsza³kiem kongresu by³ prof. Dembiñski.
41 Komitet wykonawczy reprezentowali: ks. Kan. Zborowski, ks. prof. Kowalski, bp
Nowo-wiejski, o. Turowski i ks. K. Bajerowicz, a tak¿e biskupi i wikariusze generalni gnienieñscy i poznañscy: ks. infu³at C. Meysner, bp A. Laubitz i bp K. Radoñski.
W czêci pierwszej zapoznaæ siê mo¿emy z katolick¹ literatur¹ misyjn¹ okre-su miêdzywojennego, istniej¹cymi w Polsce w tamtym okresie zakonami i zgro-madzeniami zajmuj¹cymi siê misjami, a tak¿e dzia³aj¹cymi na terenie kraju aka-demickimi ko³ami misyjnymi. Czêæ druga w ca³oci powiêcona jest zakonom: benedyktynów, franciszkanów, karmelitów bosych, jezuitów i kapucynów. Roz-dzia³ trzeci i czwarty traktuje o zgromadzeniach zakonnych, osobno mêskich i ¿eñskich. Przedostatnia czêæ skupia siê na pracy misyjnej w Niemczech, mi-sjonarzach na Podlasiu i na odleg³ych terenach misyjnych. Szósty rozdzia³ pe³ni funkcjê administracyjno informacyjn¹ i zawiera dodatkowo ilustracje kluczo-wych dla Poznania obiektów i miejsc.
W osiemdziesi¹t¹ rocznicê pierwszego wydania Jednodniówki, z uwagi na historyczno misyjny charakter tej broszury, Fundacja Pomocy Humanitarnej
Redemptoris Missio, postanowi³a dofinansowaæ, we wspó³pracy z Wydzia³em Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza reprint cyfrowy tej¿e pu-blikacji. Poredniczy ona równie¿ w jej promowaniu i sprzeda¿y.
4. Wystawy i spotkania
Jednym ze sposobów ukazania osi¹gniêæ czy te¿ problemów, z jakimi bo-rykaj¹ siê misjonarze w ró¿nych zak¹tkach ziemi s¹ wystawy fotograficzne. Ob-raz, w sposób dog³êbny trafia do naszej wiadomoci i jest doskona³ym medium informacji. Fundacja chêtnie przygotowuje wystawy pe³ne barwnych fotografii, które dokumentuj¹ dzia³alnoæ misyjno medyczn¹ polskich misjonarzy.
Wystawa jest nieod³¹cznym elementem dorocznych koncertów. Ogl¹daj¹ j¹ gocie na holu auli uniwersyteckiej podczas przerwy. Plansze przekazuj¹ nie tyl-ko podstawowe informacje o Fundacji, ale dokumentuj¹ tyl-konkretne dzia³ania. Nierzadko s¹ to zdjêcia z wakacyjnych praktyk studenckich, czy te¿ wypraw medycznych, które ukazuj¹ wolontariuszy w trakcie udzielania wiadczeñ zdro-wotnych. Przyk³adem tego typu wystawy jest sta³a ekspozycja zdjêæ w Klinice Chorób Tropikalnych i Paso¿ytniczych, któr¹ ukoñczono 19 listopada 2004 r.43. Pierwsza tego typu wystawa zorganizowana zosta³a w pierwszym pó³roczu 1994 r., w poznañskiej Farze44. Dotyczy³a ona kilku orodków misyjnych i barw-nie przedstawia³a problemy medyczne w wybranych czêciach wiata. Kolejna wystawa fotograficzna przygotowana zosta³a z okazji przyjazdu o. Mariana ¯e-lazka do Polski i odznaczenia go medalem Tym, którzy czyni¹ dobro . Niezbêd-prof. Schmidlin, ks. P. Charles, o. Woroniecki, o. Thauren Joh., o. Freitag, ks. Hugo Bertini, ks. Prof. Likowski, ks. Majkowski.
43 Por. Z. Paw³owski, Fundacja pomocy humanitarnej Redemptoris Missio (Medicus Mundi
Poland) 1992-2004, AMis 14 (2004), s. 221
ne materia³y, wolontariusze zgromadzili podczas wypraw medycznych i praktyk studenckich, które odbywa³y siê w Orodku Leczenia Trêdowatych w Puri. Wy-stawê pod tytu³em: Na Indyjskiej Ziemi 48 lat wród Adibasów i Trêdowatych, w Centrum Kultury Zamek, otworzy³ jej g³ówny bohater O. Marian ¯elazek45. W czerwcu 1998 r. obejrza³y j¹ rzesze poznaniaków. Na pocz¹tku padziernika tego¿ roku, wystawê udostêpniono do zwiedzania w Domu Polonii, w Warsza-wie. Jej otwarciu towarzyszy³o wyst¹pienie Prezesa Fundacji, Norberta Rehlisa, który przedstawi³ koleje powstania tej ma³ej galerii, oraz wrêczenia o. Mariano-wi Medalu Senatu Rzeczpospolitej Polskiej przez Alicjê GrzekoMariano-wiak (Marsza-³ka Senatu). Uroczystoæ tê obj¹³ patronatem Prymas Polski, kard. Józef Glemp46. Rok póniej, w padzierniku 1999 r. pokazana zosta³a na Jasnej Górze, w klasz-torze oo. paulinów, z okazji III Ogólnopolskiego Kongresu Misyjnego47. Przez pó³ roku wystawê o polskim misjonarzu, o. Marianie ¯elazku goci³y Niemcy. W Krefeld obejrza³o j¹ tysi¹ce naszych zachodnich s¹siadów48. W listopadzie o. Marian otworzy³ wystawê w poznañskim kociele pod wezwaniem w. Jana Bosko.
Ekspozycja wystawy Na Indyjskiej Ziemi…, odby³a prawdziwe tournée. W dniach 28.01 16.02.2001 r. wystawiona by³a w kociele w. Rodziny w Po-znaniu, a w drugiej po³owie lutego przewieziona zosta³a do Lublina, gdzie podczas V Forum M³odzie¿y Lubelszczyzny ogl¹da³y j¹ tysi¹ce m³odych, najpierw w lu-belskiej filharmonii, a nastêpnie, a¿ do maja obecna by³a w kocio³ach w. Stani-s³awa i w. Rodziny. W pierwszych dniach czerwca pokazano j¹ w Kazimierzu Dolnym nad Wis³¹, gdzie odbywa³o siê trzynaste wiêto M³odych49. W dniach 12-19 czerwca 2002 r. wystawiona zosta³a w Pa³acu Opatów przy Muzeum Sztuki Wspó³czesnej w Gdañsku, a póniej w Kociele Mariackim w Gdañsku. Wystawê obejrzeli równie¿ uczestnicy konferencji misyjnej zorganizowanej przez Salezjañ-ski Orodek Misyjny w Krakowie, dnia 24 padziernika 2003 r. Od 1 lipca do 13 sierpnia wystawê o o. Marianie goci³a Poznañska Archikatedra50.
Fundacja przygotowa³a tak¿e szereg innych wystaw. Przyk³adem niech bê-dzie chocia¿by ekspozycja fotografii, ukazuj¹ca dzia³alnoæ Medicus Mundi In-ternational, z okazji jej zjazdu w dniach 30 czerwca 2 lipca, w stolicy Wielko-polski51. Innym przyk³adem by³a wystawiona w poznañskiej restauracji
45 Por. A. Walkowiak, N. Rehlis, S³uga trêdowatych , Raport 1 (1998) nr 9, s. 2-3. 46 Por. Wystawa w Warszawie, “Raport” 2 (1998) nr 10, s. 4.
47 Por. Z. Paw³owski, Fundacja Redemptoris Missio (Medicus Mundi Poland) 1992-2004,
AMis 14 (2004), s. 208.
48 Por. Wystawa Fundacji w Niemczech, “Raport” 2 (2000) nr 14, s. 3.
49 Por. Z. Paw³owski, Fundacja pomocy humanitarnej Redemptoris Missio (Medicus Mundi
Poland) 1992-2004, AMis 14 (2004), s. 210-211.
50 Por. tam¿e, s. 220.
Czerwony Fortepian galeria zdjêæ, ukazuj¹ca przebieg Operacji Bangassu 2002 jednej z najwiêkszych wypraw medycznych zorganizowanych przez Fundacjê. Lekarz, Jan Czosnowski w taki sam sposób uwieczni³ swoj¹ pos³ugê w orodku misyjnych w Chilandze. Wystawa relacjonuj¹ca jego pobyt w Zambii udostêp-niona zosta³a do ogl¹dania, w kociele pod wezwaniem Matki Bo¿ej Wspomo¿e-nia Wiernych w Swarzêdzu52. Ogromnym powodzeniem cieszy³a siê wystawa przygotowana z okazji 10-lecia Fundacji. Pokazano j¹ m.in. w poznañskiej Fa-rze, podczas dorocznego koncertu w 2002 r., w Szkole Podstawowej w Niepru-szewie Puszczykowie, na osiedlu Chrobrego w Poznaniu. W 2003 r. pojawi³a siê w murach Klubu Seniora Starówka i Orodku Kultury w Pniewach, a w roku 2004 obejrza³a j¹ spo³ecznoæ szkolna Gimnazjum nr 12 w Poznaniu podczas misyjnych rekolekcji, które wspó³organizowali wolontariusze Fundacji53. Wysta-wa ta, promoWysta-wa³a dzia³alnoæ Fundacji na Miêdzynarodowych Targach Poznañ-skich.
Ekspozycje fotograficzne to wizytówka promocyjna Fundacji. Organizowa-ne s¹ w szko³ach, kocio³ach, klubach, orodkach kultury, podczas konferencji i sympozjów. Pojawiaj¹ siê tak¿e przy okazji spotkañ. Co roku odbywa siê ich kilkanacie, a nawet kilkadziesi¹t54. Wolontariusze chêtnie dziel¹ siê swoimi prze-¿yciami z m³odzie¿¹ szkó³ podstawowych, gimnazjalnych a nawet rednich. Bywa, jak to wczeniej zosta³o wspomniane, ¿e spotkania te s¹ urozmaiceniem szkolnych rekolekcji. Najczêciej po³¹czone s¹ z pokazem slajdów, które doku-mentuj¹ ich pracê podczas wakacyjnych praktyk.
Ciekaw¹ form¹ spotkania przedstawicieli Fundacji z lokalnym rodowiskiem jest wspó³organizowany przez Fundacjê, Kongres Misyjny Dzieci. Pierwszy od-by³ siê 28 maja 2008 r. i obj¹³ swoim zasiêgiem Archidiecezjê Poznañsk¹. Wo-lontariusze Redemptoris Missio przybli¿yli w formie zabaw ruchowych, pracy w grupach, ciekawych zadañ i inscenizacji najwiêkszy kontynent na Ziemi Azjê55.
W dobie spo³eczeñstwa informacyjnego szczególne miejsce spotkañ z kultu-r¹ innych zak¹tków wiata i problemami misji odegra³y audycje radiowe. Po raz pierwszy program pod nazw¹ Misyjny Atlas wiata nadano 5 grudnia 2004 r., na antenie Radia Emaus. Audycje przygotowywali wspólnie przedstawiciele Funda-cji i Akademickie Ko³o Misjologiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Program nadawany by³ dwa razy w miesi¹cu w niedzielne po³udnie. Oprócz pro-blemów medycznych, z jakimi borykaj¹ siê misjonarze w ubogich krajach, du¿o
52 Por. Z. Paw³owski, Fundacja pomocy humanitarnej Redemptoris Missio (Medicus Mundi
Poland) 1992-2004, AMis 14 (2004), s. 217.
53 Por. tam¿e, s. 218.
54 Sprawozdanie dzia³alnoci Fundacji z 2006 r. podkrela, ¿e by³o ich (w 2006 r.) ponad 30. 55 Por. A. Sill, Mali misjonarze, “Raport” 2 (2005) nr 29, s. 3.
miejsca powiêcono teologii misji, a szczególnie nauczaniu papie¿a, Jana Pa-w³a II56. Rocznie przygotowywanych by³o rednio dwadziecia audycji, wydania specjalne redagowano na Niedzielê Misyjn¹. Tradycjê Misyjnego Atlasu wiata podtrzymywano tak¿e w 2010 r.57.
Wiedza o misjach i misjonarzach przekazywania jest za porednictwem Fun-dacji na wiele sposobów. Wystawy, spotkania, koncerty czy filmy, a tak¿e audy-cje radiowe to doskona³e rodki przekazu tych informacji. Zazwyczaj ³¹czy siê owe formy koncertom towarzysz¹ wystawy, spotkaniom filmy itd. To istotnie wp³ywa na wzmocnienie przekazu i stwarza wiêksz¹ szansê na dotarcie do wi-dza czy s³uchacza. Fundacja ze swoj¹ wystaw¹, filmem czy publikacj¹ puka do ciekawych miejsc (kocio³ów, szkó³, klubów seniora, na konferencje). Co wa¿ne nie zamyka swojej dzia³alnoci jedynie w wielkopolskiej rzeczywisto-ci. Dowodem na to jest tak¿e wysy³ka Raportu i Medicus Mundi Polonia. Naj-wiêkszym przedsiêwziêciem w zakresie popularyzowania wiadomoci o misjach i misjonarzach, a tak¿e dzia³alnoci samej Fundacji jest bez w¹tpienia doroczny koncert. Stwarza mo¿liwoæ osobistego spotkania, zobaczenia filmu o tematyce misyjnej albo relacji z praktyk. To w trakcie jego trwania mo¿na podziwiaæ barw-ne wystawy czy kupiæ ksi¹¿ki. Jest on swoistym uzupe³nieniem tego, czego nie znajdziemy na stronie internetowej i w przesy³anych przez Fundacjê biuletynach. Zaznaczyæ nale¿y, ¿e opisane powy¿ej p³aszczyzny dzia³alnoci
Redempto-ris Missio s¹ jedynie wybranymi aspektami jej wszechstronnej aktywnoci. Fun-dacja podejmuje tak¿e szereg innych dzia³añ. Miêdzy innymi w trosce o misjo-narzy, wolontariuszy i personel medyczny organizuje kurs: Opieka zdrowotna
w tropiku. W ten sposób w³¹cza siê w nale¿yte przygotowanie tych, którzy udaj¹ siê na misje.
Dzia³alnoæ Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio jest dosko-na³ym przyk³adem na to, ¿e papieskie nauczanie mo¿na i trzeba realizowaæ w praktyce. Daje ona buduj¹ce wiadectwo o pos³udze laikatu dla misji. Stanowi odpowied na wiele wyzwañ i problemów podjêtych przez Jana Paw³a II. Jej zas³ug jest wiele Wspiera dzie³a charytatywne realizowane przez misjonarzy. Dba o pamiêæ o nich, poprzez popularyzowanie wiedzy o misjach i pracuj¹cych na ca³ym wiecie wolontariuszach i misjonarzach, tak duchownych jak i wiec-kich. Poprzez wielorakie inicjatywy uwra¿liwia m³ode pokolenie na potrzeby misji. Zgodnie z papieskim zaleceniem wysy³a nie tylko pomoc humanitarn¹, ale tak¿e organizuje pobyt dla m³odzie¿y akademickiej i personelu medycznego w placówkach misyjnych.
56 Por. Kalendarium Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio w Poznaniu od
padziernika 2004 do koñca roku 2005, AMis 15 (2006) s. 291.
SUMMARY
Foundation of the Humanitarian Aid „Redemptoris Missio” was established in 1992 r. in Poznañ. It is a fruit of the encyclical of John Paul II on the permanent validity of the Church’s missionary mandate. The foundation forms the specialist medical backup for missionary centers. It organizes the medical and financial help as well as propagates the knowledge about missions and missionaries. It also carries a publishing activity. It gives a witness on the service of lay Christians in the missionary activities.
Key words:
Foundation of the Humanitarian Aid Redemptoris Missio, medical backup for missionary centers, Medicus Mundi Polonia, Annales Missiologici Posnanienses
S³owa klucze:
Redemptoris Missio, Fundacja Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, zaplecze medyczne dla misji, Medicus Mundi Polonia, Annales Missiologici Posnanienses
