Grzegorz Paluszak
Znaczenie euro w działalności
depozytowej i kredytowej systemów
bankowych nowych państw
członkowskich Unii Europejskiej i
kandydujących do Unii Europejskiej
Ekonomiczne Problemy Usług nr 38, 66-73
2009
NR 548 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 38 2009
GRZEGORZ PALUSZAK
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
ZNACZENIE EURO W DZIAŁALNOŚCI DEPOZYTOWEJ I KREDYTOWEJ SYSTEMÓW BANKOWYCH
NOW YCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ I KANDYDUJĄCYCH DO UNII EUROPEJSKIEJ
Wprowadzenie
Od dnia 1.01.1999 roku do dnia 1.01.2009 roku szesnaście państw członkowskich Unii Europejskiej (UF) wprowadziło wspólną walutę euro'. Państwa te stanowią obszar euro. Narodowe banki centralne (nbc) tych państw wraz z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) tworzą eurosystenr. W okresie dziesięciu lat swojego funkcjonowania euro zdoby ło już ważną pozycję na międzynarodowym rynku pieniężno-kapitałowym i walutowym. W7 literaturze uznaje się euro za walutę międzynarodową, ponieważ spełnia funkcje pie niądza nie tylko na obszarze, na którym jest emitowane, ale także poza jego granicami5. Współcześnie poza obszarem euro wspólna waluta europejska stanowi zwornik systemu kursu stałego w dwudziestu sześciu państwach członkowskich Międzynarodowego Fun duszu Walutowego (MFW) i czterech uniach walutowych tworzonych przez te państwa na świecie1 * * 4, co sprzyja spełnianiu funkcji pieniądza przez euro poza jego granicami. W
1 O d 1 .0 1 .1 9 9 9 r. o b s z a r e u r o t w o r z y ł o j e d e n a ś c i e p a ń s t w ( A u s t r i a , B e lg ia , F r a n c j a . F i n l a n d i a . H i s z p a n i a , H o l a n d i a . I r l a n d i a . L u k s e m b u r g , N ie m c y , P o r t u g a l i a i W io c h y ) . W d n i u 1 .01.2001 r. d w u n a s t y m p a ń s t w e m s t a ł a s ię G r e c j a . O d 1 .0 1 .2 0 0 7 r. S ł o w e n i a d o ł ą c z y ł a d o o b s z a r u e u r o . a o d 1 .0 1 .2 0 0 8 r. C y p r i M a l ta . W d n i u 1 .0 1 .2 0 0 9 r. s z e s n a s t y m p a ń s t w e m o b s z a r u e u r o s t a ł a s ię S ł o w a c j a . ( P o r . B B C , The European Central Bank. The Eurosystem. The European System o f Central Banks, F .a .M . 2 0 0 8 , s. 6: D e u t s c h e B u n d e s b a n k . Unwiderrufliche Euro-Umrechnungskurse in der dritten Stufe der Europäischen Wirtschafts- und Währungsunion. M o n a t s b e r i c h t 2 0 0 9 , v o l. 6 1 . n r 2 , s . 7 5 * ).
Z a k r e s p o j ę ć c u r o s y s t e m u i E u r o p e j s k i e g o S y s t e m u B a n k u C e n t r a l n e g o ( F .S B C ) p r z e d s t a w i a Z. K n a k i e w i c z i G . P a l u s z a k (P o r . Z . K n a k i e w i c z , G . P a l u s z a k : Mechanizm regulacji płynności w eurosystemie. W : Współczesny pieniądz w teorii i praktyce. R e d . Z . K n a k i e w i c z . W y d a w n i c t w o A k a d e m i i E k o n o m ic z n e j w P o z n a n i u , P o z n a ń 2 0 0 6 , s. 4 8 4 9 ; Z . K n a k i e w i c z ; Teoretyczne podłoże tworzenia euro i kształtowania jego zasobów. W : Współczesny pieniądz..., s. 2 1 - 2 3 ; Z . K n a k i e w i c z : Teoretyczne podłoże kreacji i regulacji euro. R u c h P r a w n i c z y . E k o n o m i c z n y i S o c j o l o g i c z n y 2 0 0 4 , r o k L W I , z . 4 , s . 141 142).
' P o r. L . O r ę z i a k : Euro - pieniądz międzynarodowy. Europejska integrac ja monetarna od A do Z. ..B a n k i K r e d y t ” 2 0 0 8 , n r I, s. 4 5 ; L . O r ę z i a k : Euro nowy pieniądz. W y d a w n ic tw o N a u k o w e P W N , W ar s z a w a 2 0 0 3 . s. 114 i K . S z e lą g : Euro w roli waluty międzynarodowej. „ B a n k i K r e d y t ” 1 9 9 8 , n r 12, s. 49.
4 P r o b l e m a ty k ę t ę b a d a M . J u r e k . ( P o r . M . J u r e k : Cechy, przestanki i warunki stosowania systemów kursowych. W : Pieniądz, polityka pieniężna i systemy kursowe. Współczesne teorie i rozwiązania
prak-Znaczenie euro w działalności depozytowej i kredytowej systemów bankowych... 67 grupie tych państw członkowskich MEW znajdują się państwa Europy Środkowo-Wschod niej i Europy Południowo-Wschodniej, które są już państwami członkowskimi UE. Cztery z nich należą również do obszaru euro'. Pozostałe z nich mogą wejść do obszaru euro po spełnieniu kryteriów zbieżności. Realizacja kryteriów zbieżności powinna przyczynić się również do większej stabilności makroekonomicznej i finansowej oraz większego zaufa nia do instytucji tworzących euro, a dzięki temu również do wspólnej waluty europejskiej w obszarze euro, jak i poza jego granicami.
W państwach obszaru euro pieniądz tworzą monetarne instytucje finansowe. Insty tucjami tymi są nbc oraz tzw. pozostałe monetarne instytucje finansowe, zwane wcześniej w dyrektywach unijnych instytucjami kredytowymi. Banki centralne kreują pieniądz go tówkowy, a pieniądz bezgotówkowy tworzą instytucje kredytowe. W praktyce euro wystę puje przede wszystkim w formie bezgotówkowej, czyli pieniądza wkładowego* 6.
W tym miejscu wypada podkreślić, że kredyt bankowy stanowi podstawowe źród ło finansowania działalności podmiotów niebankowych w państwach członkowskich UE i państwach obszaru euro. Stopień zależności podmiotów niebankowych od kredytu ban kowego uwidacznia udział kredytu bankowego do PKB. W 2007 roku wynosił on w tych państwach odpowiednio 159 i 162%. Zależność la widoczna jest jeszcze silniej, gdy w tym samym roku porówna się go z udziałem kredytu bankowego do PKB w Stanach Zjednoczo nych Ameryki Północnej na poziomie 81%7. System bankowy odgrywa również stosunko wo ważną pozycję w systemie finansowym państw Europy Środkowo-Wschodniej i Europy
tyczne. W y d a w n i c t w o A k a d e m i i lik o n o m i c z n e j w P o z n a n i u , P o z n a ń 2 0 0 7 , s . 107 109 i M . J u r e k : Polityka kursowa w warunkach współpracy międzynarodowej. W : Pieniądz .., 174 175). O b l i c z e ń d o k o n a n o n a p o d s ta w ie w y n i k ó w b a d a n i a M . J u r k a , m o d y f i k u j ą c j c . M . J u r e k p r z y j ą ł , ż e t r z y n a ś c i e p a ń s tw s t a n o w i o b s z a r e u r o . c o b y ło z g o d n e z ó w c z e s n y m s t a n e m f a k t y c z n y m n a d z i e ń 1 .0 1 .2 0 0 7 r. N a t o m i a s t a u t o r w s w o ic h o b lic z e n ia c h n a d z i e ń 1 .0 1 .2 0 0 9 r., u w z g l ę d n i ł s z e s n a ś c i e p a ń s t w w o b s z a r z e e u r o .
’ J a k p o d a n o w p r z y p i s i e p i e r w s z y m , s ą n im i: S ł o w e n i a . C y p r , M a l ta i S ł o w a c ja .
6 W e d łu g s t a n u n a k o n i e c g r u d n i a 2 0 0 8 r.. g o t ó w k a s ta n o w iła 7 .6 % w s t r u k t u r z e z a s o b ó w p i e n ię ż n y c h М 3 p a ń s t w o b s z a r u e u r o , a p i e n i ą d z b e z g o t ó w k o w y - 9 2 ,4 % . ( O b l i c z e n i a w ł a s n e n a p o d s t a w i e : D e u t s c h e B u n d e s b a n k . E u r o s y s t c m , (Jeldmengenentwicklung im Euro-Wahrungsgehiet: Dezemher 200H. A u s z ilg e a u s P r e s s e a r t i k c l n 2 0 0 9 , n r 5 , s. 2 7 ). W a r t o z w r ó c i ć u w a g ę n a i n t e r e s u j ą c e b a d a n i a Z . K n a k i c w i c z . N a p o d s ta w ie d a n y c h Z . K n a k i c w i c z u d o w a d n i a , ż e w u ję c iu m a k r o e k o n o m i c z n y m k r e d y t j e s t ź r ó d ł e m c a ł o śc i z a s o b ó w p i e n i ę ż n y c h . ( P o r . Z . K n a k i c w i c z : Problemy kreacji pieniądza i regulacji obiegu pieniężnego. R u c h P ra w n ic z y , E k o n o m i c z n y i S o c jo lo g ic z n y , r o k I .X , z . 3 4 , 1 9 9 8 , s. 172 173 i Z . K n a k i e w i c z : Teore tyczne podioie tworzenia euro i kształtowaniajego zasobów. W : Współczesny pieniądz..., s. 3 8 41). S z e r z e j p o ję c ie p ie n i ą d z a i j e g o fo rm y o m a w i a P. M a r s z a ł e k (P . M a r s z a l e k : Polityka pieniężna w świetle zmian w popycie na pieniądz i zmian form pieniątlza. W : Pieniądz..., s . 4 0 6 1 ).
' O b l i c z e n i a w ł a s n e n a p o d s t a w i e : E B C , Statistics Pocket Book. F .a .M ., S e p t e m b e r 2 0 0 8 , s . 7. W 2 0 0 7 r. u d z ia ł k r e d y t u b a n k o w e g o d o P K B p a ń s tw o b s z a r u e u r o n a p o z i o m i c 1 6 2 % w z r ó s ł , w p o r ó w n a n i u z j e g o p o z io m e m w 2 0 0 0 r. (1 0 8 % P K B ) . W 2 0 0 0 r. u d z i a ł t e n b y ł r ó w n i e ż d w u k r o t n i e n i ż s z y w S t a n a c h Z j e d n o c z o n y c h A m e r y k i P ó łn o c n e j n i ż w p a ń s t w a c h o b s z a r u e u r o . (P o r. E . W e ltc k c : The Euro Changes Europę and the Word. D e u ts c h e B u n d e s b a n k . E u r o s y s t c m . A u sr.O g e a u s P r c s s c a r t i k e l n 2 0 0 1 , n r 5 2 , s . 5 ) . J e d n o c z e ś n ie o d p o c z ą t k u la t 1 9 9 0 . w p a ń s t w a c h o b s z a r u e u r o n a s i la s i ę r e l a t y w n i e s i l n i e j s z a t e n d e n c j a p o z y s k iw a n ia f u n d u s z y z a p o m o c ą e m i s j i p a p ie r ó w w a r t o ś c i o w y c h , w p o r ó w n a n i u z e S t a n a m i / j e d n o c z o n y m i A m e r y k i P ó łn o c n e j. (P o r. O . P a lu s z a k : Euro - szansa czy zagroienie dla tożsamości u 1 procesie europej skiej integracji walutowej i politycznej. W’: Narody wobec Europy. Negocjowanie tożsamości. R e d . J. M i- k u ło w s k i- P o m o r s k i. W y d a w n i c t w o A k a d e m i i E k o n o m ic z n e j w K r a k o w i e . K r a k ó w 2 0 0 4 , s. 1 9 8 - 2 0 0 ).
Południowo-Wschodniej* *. Doprowadziły do niej przemiany w systemach bankowych trwa jące od lat 1990. w tych państwach9.
Celem artykułu jest zbadanie znaczenia euro w działalności depozytowej i kredyto wej systemów bankowych nowych państw członkowskich UE i państw kandydujących do UE. W związku z tym dokonano analizy przepływu euro pomiędzy państwami obszaru euro a państwami pozostałych regionów świata, udziału euro w działalności depozytowej i kredytowej systemów bankowych państw Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Środ- kowo-Poludniowej. W ostatniej części artykułu przedstawiono podsumowanie.
A naliza przepływ u euro pomiędzy państw am i obszaru euro a państw am i pozostałych regionów św iata
Przepływ euro pomiędzy obszarem euro a pozostałymi regionami świata w 2007 roku przedstawiono w tabeli 1. Do pozostałych regionów świata zaliczono: państwa UE poza obszarem euro, Europę Wschodnią, pozostałe państwa europejskie. Azję i Australię, Bliski Wschód, Afrykę, Amerykę Środkową i Południową, i Amerykę Północną. Analizując re giony świata, z których napływało euro do euroobszaru można wyróżnić dwie grupy regio nów. W pierwszej grupie regionów znajdują się odpowiednio państwa: Europy Wschodniej, Azji i Australii oraz UH spoza obszaru euro. Najwięcej euro napłynęło do obszaru euro z państw tych trzech regionów. Z tych trzech regionów świata napłynęło do obszaru euro aż 78% euro. Jednakże grupa la nie jest silnie jednorodna, ponieważ pomiędzy państwami tych trzech regionów występują dość duże rozpiętości.
W drugiej grupie regionów znajduje się pozostałych pięć regionów świata. Z nich napłynęło tylko 22% euro, przy czym z żadnego z tych poszczególnych regionów nie na płynęło więcej niż 10% euro. Druga grupa regionów jest bardziej jednorodna niż pierwsza
* W . P r z y b y l s k a - K a p u ś c i ń s k a p r z e d s t a w i a u d z i a ł a k t y w ó w b a n k o w y c h w a k t y w a c h o g ó ł e m b a n k ó w i n i e b a n k o w y c h i n s t y t u c j i f i n a n s o w y c h w d z i e s i ę c i u p a ń s t w a c h E u r o p y Ś r o d k o w o - W s c h o d n i e j i P o łu - d n io w o - W s c h o d n i c j , j a k i ś r e d n i t e n u d z i a ł w e w s z y s t k i c h p a ń s t w a c h o b s z a r u e u r o . W 2 0 0 5 r. u d z i a ł a k t y w ó w b a n k o w y c h w a k t y w a c h o g ó ł e m b a n k ó w i n i e b a n k o w y c h i n s t y t u c j i f i n a n s o w y c h w p a ń s t w a c h o b s z a r u e u r o w y n o s i ł 7 1 ,5 % . J e d y n i e w P o ls c e b y ł o n t r o c h ę n i ż s z y (7 1 ,4 % ). W p o z o s t a ł y c h d z i e w i ę c i u b a d a n y c h p a ń s t w a c h b y ł o n n a p o z i o m i e o d 7 7 ,7 % ( W ę g r y ) d o 9 7 ,3 % ( l .o tw a ) . Z w y j ą t k i e m P o ls k i i W ę g ie r, w o ś m i u p a ń s t w a c h j e g o r ó ż n i c a b y ła m n i e j s z a - o d 8 4 ,1 % ( S ło w a c ja i R u m u n ia ) d o 9 7 ,3 % ( ł .o tw a ) . ( P o r. W . P r z y b y l s k a - K a p u ś c i ń s k a : Przekształcenia w sektorze bankowym państw środkowej, wschodniej i połu dniowo-wschodniej Europy - członków Unii Europejskiej. W : Konsolidacja systemu bankowego «' Polsce i innych krajach europejskich. S t u d i a i P r a c e N a u k o w e P o l s k i e g o S t o w a r z y s z a n ia F i n a n s ó w i B a n k o w o ś c i. R e d . J. W ę e ła w s k i. P o ls k ie S t o w a r z y s z e n i e F i n a n s ó w i B a n k o w o ś c i, s . 2 2 ).
* B a d a n i a d o t y c z ą c e z ł o ż o n o ś c i p r z e m i a n o c h a r a k t e r z e i l o ś c i o w y m i j a k o ś c i o w y m w s y s t e m a c h b a n k o w y c h p o s z c z e g ó l n y c h p a ń s t w ś r o d k o w e j , w s c h o d n i e j i p o ł u d n i o w o - w s c h o d n i e j E u r o p y o d k o ń c a lat
1980. d o p o c z ą t k u X X I w . z a w i e r a j ą p u b l i k a c j e A . J a n c a . (P o r . A . J a n c : Sektor bankowy w procesie zmian systemowych. Euro/hi Środkowa i Wschodnia: początek zmian. W y d a w n i c t w o A k a d e m i i E k o n o m ic z n e j, P o z n a ń 1997; A . J a n c : Bankowość krajów tworzących gos/uidarkt; rynkową. Europa Środkowa i Wschod nia: kontynuacja reform. W y d a w n i c t w o A k a d e m i i E k o n o m i c z n e j , P o z n a ń 1998; A . J a n c : Modern Banking In Transition Economies o f Central and Eastern Banking. T h e P o z n a ń U n i v e r s i t y o f E c o n o m ic s , P o z n a ń 2 0 0 4 . s. 85 2 0 3 ).
Znaczenie euro w działalności depozytowej i kredytowej systemów bankowych... 69
grupa omówionych regionów. W tej drugiej grupie regionów na szczególną uwagę zasługują państwa Bliskiego Wschodu, z których napłynęło 9% euro (tab. I).
T a b e l a 1 P r z e p ł y w e u r o p o m i ę d z y p a ń s t w a m i o b s z a r u e u r o a p a ń s t w a m i p o z o s t a ł y c h r e g i o n ó w ś w i a t a w 2 0 0 7 r o k u L p . R e g i o n ś w i a t a S t r u k t u r a n a p ł y w u e u r o d o o b s z a r u e u r o z i n n y c h r e g i o n ó w ś w i a t a ( % ) S t r u k t u r a o d p ł y w u e u r o z o b s z a r u e u r o d o i n n y c h r e g i o n ó w ś w i a t a ( % ) S a l d o 1 > i 4 3 4 * 5 1. P a ń s t w a U E p o z a o b s z a r e m e u r o 15 3 3 18 2 . E u r o p a W s c h o d n i a 3 7 2 4 13 3 . R e s z t a E u r o p y 3 2 4 21 4 . A z j a i A u s t r a l i a 2 6 8 18 5. B l i s k i W s c h ó d 9 4 5 6 . A f r y k a 5 3 2 7. A m e r y k a Ś r o d k o w a i P o ł u d n i o w a 3 2 i 8 . A m e r y k a P ó ł n o c n a 2 2 0 9. R a z e m 1 0 0 1 0 0 0
Ź ró d ło : o p r a c o w a n i e i o b l i c z e n i a w ł a s n e n a p o d s ta w ie : K B C . The International Role o f the Euro. F. a . M . 2 0 0 8 . s . 51.
Na podstawie analizy regionów świata, do których najwięcej napłynęło euro. można podzielić je również na dwie grupy. W pierwszej grupie znajdują się kolejno państwa: UE poza obszarem euro, Europy Wschodniej i pozostałe państwa europejskie. Napłynęło do nich aż 81% euro z obszaru euro. Badana grupa państw z tych trzech regionów jest dość jednorodna, ponieważ pomiędzy państwami tych trzech regionów świata występuje dość niska rozpiętość. Do drugiej grupy należą wszystkie państwa spoza Europy. Odpłynęło do nich 19% euro (tab. 1). Druga grupa regionów jest bardziej jednorodna niż pierwsza grupa. W tej drugiej grupie wyróżnia się region Azji i Australii.
Obliczenie salda przepływu euro pomiędzy obszarem euro a pozostałymi regionami świata pozwala sformułować kilka interesujących wniosków. Saldo ujemne oznacza, że do danego regionu świata więcej napływa euro niż z niego odpływa. Z kolei saldo dodatnie wskazuje, że z danego regionu świata więcej odpływa euro niż do niego napływa.
Po pierwsze, można wyróżnić dwie grupy regionów. Okazuje się. że najwięcej euro netto napływa do pozostałych państw europejskich, a potem do państw członkowskich L'E poza obszarem euro. Do pierwszej grupy należą państwa znajdujące się w regionach świata o ujemnym saldzie. Natomiast w drugiej grupie znajdują się regiony odznaczające się
do-dalnim saldem. Najwyższe dodatnie saldo mają państwa regionu Azji i Australii (+18) oraz państwa Europy Wschodniej (+13), czyli z nich odpływa najwięcej euro netto do obszaru euro (tab. I). W pozostałych regionach grupy drugiej występuje dodatnie saldo, ale jest ono na relatywnie niskim poziomie.
Po drugie, jest charakterystyczne, że wszystkie grupy regionów spoza Europy mają saldo dodatnie, czyli najwięcej euro netto napływa do obszaru euro spoza Europy. Najwię cej z regionu Azji i Australii (+18), a potem dopiero z Bliskiego Wschodu U 5). W przypadku Ameryki Północnej saldo przepływu euro wynosi zero.
Po trzecie, uwzględniając salda państw tylko trzech regionów państw europejskich (tab. 1, wiersz 1-3), dochodzi się do wniosku, że najwięcej euro netto odpływa z obszaru euro właśnie do nich. Ogólnie ich saldo ujemne wynosi aż (-26). Warto zaznaczyć, że grupa regionów państw europejskich nie jest jednorodna, ponieważ dwa z nich posiadają saldo ujemne, a państwa Europy Wschodniej - dodatnie.
A naliza udziału euro w działalności depozytowej systemów bankowych nowych państw członkowskich (JE i państw kandydujących do (JE
Udział depozytów w euro w depozytach walutowych w systemach bankowych dwu nastu państw' Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Środkowi»-Po 1 udniowej przedstawio no w rys. 1. Jak wynika z rysunku 1, w grupie systemów bankowych dwunastu państw europejskich, w sześciu z nich wkłady w euro stanowiły ponad 80% wkładów walutowych (2007 r.). W tej grupie sześciu systemów bankowych uw idacznia się stabilny wzrost udziału euro w depozytach walutowych na poziomie około 10%.
| n2001 n2002 D2003 [32004 « 2 005 ^ 2006 « 2007
O b ja ś n ie n ia : C H - C h o rw a c ja . R - R u m u n ia , M - M a c e d o n ia , ł. - Ł o tw a . B - B u łg a ria , U - F s lo n ia , L l.ilw a , W W ę g ry , C Z C z e c h y , S S ło w a c ja . P - P o lsk a . T - T u rc ja , Ś R śre d n ia .
Rys. I. Udział euro wc w kładach w alutow ych w nowych państw ach U l; i kandydujących do UE w latach 2001 2007
Ź r ó d ło : o p r a c o w a n i e w ł a s n e n a p o d s t a w i e : F H C , The Internationa/ Ro/e of Kura. F C B , F. a . M . z a la la
Znaczenie euro **• działalności depozytowej i kredytowej systemów bankowych... 71
W lalach 2001-2007 następuje ponaddwukrotny w/.rost udziału wkładów w euro we wkładach walutowych we wszystkich badanych systemach bankowych (z 34% w 2001 r. do 75% w 2007 r.). W tym okresie tak silnym zwiększeniem udziału depozytów w euro w depozytach walutowych charakteryzuje się system bankowy Polski. Rumunii, Bułgarii Macedonii, Łotwy i Litwy. W systemach bankowych pozostałych sześciu państw wzrost udziału euro w depozytach walutowych jest niższy niż dwukrotny.
■ 2001 B 2 0 0 2 0 2 0 0 3 0 2 0 0 4 1 2005 B 2 0 0 6 B 2007
Objaśnienia: jak rys. 1.
Rys. 2. Udział euro wc wkładach ogółem w nowych państwach UE i kandydujących do UE w latach
2001-2007 Źródło: jak rys. I.
Udział wkładów w euro we wkładach ogółem (wkłady w walucie krajowej i walutach obcych) w państwach Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Środkowo-Południowej w la tach 2001-2007 zaprezentowano na rysunku 2. W grupie systemów bankowych dwunastu państw europejskich, w sześciu z nich wkłady w euro stanowiły od prawie 30% (Rumunia) do 57% (Chorwacja) wkładów ogółem. W tej grupie sześciu systemów' bankowych (Chor wacja, Bułgaria, Macedonia, Łotwa, Estonia, Bułgaria, Rumunia) uwidacznia się również stabilny wzrost udziału euro w depozytach walutowych na poziomie prawie 10%.
W pozostałych sześciu systemach bankowych wzrost len zaznacza się na poziomie 1- 2% (rys. 2). W latach 2006 i 2007 w polskim i czeskim systemie bankowym udział euro we wkładach ogółem wynosi 7 8%. a w litewskim i węgierskim systemie bankowym wynosi on 13-15%. W latach 2001-2007 udział depozytów w euro w depozytach ogółem wzrasta (z 21,2 do 26%) relatywnie słabiej niż. udział wkładów w euro we wkładach walutowych.
Analiza udziału euro w działalności kredytow ej systemów bankowych nowych państw członkowskich UK. i państw kandydujących do HE
Udział kredytów w euro w udzielonych kredytach walutowych wyniósł aż w dzie więciu systemach bankowych od 78 do 98%, w systemach bankowych dwunastu nowych państw członkowskich UE i państw kandydujących do UE10 *. W badanej grupie państw jedynie w trzech z nich (Polska, Słowacja i Turcja) udział kredytów udzielonych w euro w kredytach walutowych jest na poziomie 35 46%. Jest on poniżej przeciętnego udziału euro w kredytach walutowych w dwunastu systemach bankowych." Jak wynika z dokona nych obliczeń, średni udział euro w kredytach walutowych w dwunastu systemach banko wych wynosi 78%.
Analiza udziału euro w udzielonych kredytach ogółem (w walucie krajowej i w walu tach obcych) wskazuje już na silne rozbieżności w dwunastu systemach bankowych państw. I tak np. w polskim systemie bankowym kredyty w euro w stosunku do kredytów ogółem stanowią tylko od 5-7% , a w rumuńskim systemie bankowym aż od 88 99%12. Przepro wadzone obliczenia wskazują, że średni udział euro w kredytach ogółem w dwunastu sy stemach bankowych wynosi 45-46% . Udział euro w kredytach ogółem, w systemach ban kowych sześciu państw (Łotwa, Litwa, Węgry, Słowacja. Turcja i Polska), jest niższy niż przeciętny ten udział we w szystkich badanych systemach bankowych.
Podsumowanie
W państwach Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Południowo-Wschodniej, które są już państwami członkowskimi UE. euro stanowi zwornik systemu kursu stałego w dwu dziestu sześciu państwach członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego i czterech uniach walutowych tworzonych przez nie, co sprzyja spełnianiu funkcji pieniądza przez wspólną walutę europejską na ich terytorium. Uwidacznia len fakt najwyższy stopień odpływu euro do tej grupy państw z euroobszaru. W działalności depozytowo-kredytowej systemów bankowych nowych państw UE i państw kandydujących do UE zaznacza się co raz silniejsze wykorzystywanie euro. Jest to szczególnie widoczne w dominującym udziale euro we wkładach i w kredytach walutowych.
*° E B C . Thelnlernalional Role o f the Ruro. t ( ' U , F. a . M . 2 0 0 8 , s . 55. " Ibidem.
Znaczenie euro w działalności depozytowej i kredytowej systemów bankowych... 73 THE IMPORTANCE OF EURO IN THE BANKING SYSTEMS
OF THE NEW EU MEMBER STATES ANI) ACCESSION COI N FRIES Summary T h e a i m o f t h e p a p e r i s t o e v a l u a t e t h e i m p o r t a n c e o f E u r o in t h e b a n k i n g s y s t e m s o f t h e n e w F.U m e m b e r s t a t e s a n d a c c e s s i o n c o u n t r i e s . F o u r o f t h e s e s t a t e s b e l o n g t o t h e E M U a n d o t h e r s p l a n t o b e E U o r E M U m e m b e r s i n t h e n e a r f u t u r e . A l l t h e s e s t a t e s a b s o r b t h e m o s t o f E u r o p e a n c o m m o n c u r r e n c y . B a s i c i n d i c a t o r s i l l u s t r a t i n g t h e i m p o r t a n c e o f E u r o i n t h e b a n k i n g s y s t e m s o f t h e s e s t a t e s a r c p r e s e n t e d . T h i s a n a l y s i s i n d i c a t e s t h a t c u r o - d c n o m i n a t e d b a n k d e p o s i t s a n d b a n k l o a n s i n t h e n e w E U m e m h e r s t a t e s a n d a c c e s s i o n c o u n t r i e s a r e i n c r e a s i n g .
