RECENZJE - COMPTES-RENDUS CRITIQUES - REVIEWS
„T U R Y Z M ” , t. 9, z. 2, 1999
REGIONALNE ASPEKTY TURYSTYKI, PRACA ZBIOROWA POD RED.
GRZEGORZA GOŁEMBSKIEGO, POZNAŃ 1999, ss. 248
W re c en zo w an ej p racy zb io ro w ej p rzy g o to w an ej p rzez d z iew ięciu a u to ró w d o m in u je asp e k t m eto d y czn y . P rzed staw ia o na sp o só b o k re śla n ia reg io n ó w tu ry sty czn y ch , k tó re m o g ą sta n o w ić o b szary atra k c y jn e d la in w esto ró w . W tym c h a ra k te rz e tra k tu je o na o p ro b lem ie, w k tó reg o realizacji m o g ą być ży w o tn ie z a in te re so w an e z je d n e j strony w ładze terytorialne (lokalne i regionalne), a z d ru giej p o te n c ja ln i in w esto rzy p rag n ący ro z w ija ć sw o ją d z iałaln o ść na polu tu ry s tycznym .
P raca sk ła d a się z sześciu ro z d ziałó w p rze jrzy ście u jm u jący ch z am y sł a u to rów . P ierw sze pięć ro zd ziałó w o m aw ia ró żn e asp ek ty p ro p o n o w a n eg o p o d e jśc ia m e to d y czn eg o o ra z n iek tó re p ro b lem y m ery to ry czn e zw ią zan e z tem atem pracy. D o tych o statn ic h zaliczy ć n ależy rolę inw estycji w ro zw o ju tu ry sty k i (ro zd z. 1), w y k o rz y sta n ie staty sty k i w b ad an iach nad in fra stru k tu rą tu ry sty c z n ą (ro zd z. 3), p la n o w a n ie o g ó ln eg o ro zw o ju w ujęciu p rzestrzen n y m z u w zg lęd n ien iem tu ry s tyki (ro zd z. 4) o ra z - szcz eg ó ln ie ak tu aln e o b e c n ie - p o d e jśc ie m ark etin g o w e do ro zw o ju tu ry sty k i (ro zd z. 5).
O sta tn i, o b szern y , sz ó sty ro zd ział recen zo w an ej p racy ilu stru je za sto so w a nie p ra k ty c z n e p ro p o n o w an ej m etodyki o k re śla n ia o b szaró w atrak cy jn y ch dla in w e sto w a n ia w tu ry sty c e. O b lic z e n ia w y k o n a n o d la d w ó ch o b szaró w z ró ż n ic o w anych p rz e strzen n ie: w o je w ó d z tw g o rzo w sk ieg o i szczeciń sk ieg o , k tóre od 1 sty c z n ia 1999 r. w eszły w skład now ych d u żych w o jew ó d ztw : lub u sk ieg o (g o rz o w sk ie) i zac h o d n io p o m o rsk ie g o (szczeciń sk ie). P o n ie w a ż o sta tn ia refo rm a te ry to ria ln a k raju nie z m ie n iła g ra n ic gm in, w a lo r o b liczeń recen zo w an ej pracy o p arty ch na d an y ch w u jęciu g m innym p o zo stał n iezm ien io n y . P rak ty czn ie p rze p ro w ad zo n e o b lic z e n ia w sk aźn ik ó w atra k cy jn o ści s ą tym cen n ie jsz e , ze m eto dyka tych o b licz eń w n iek tó ry ch asp ek tach z o sta ła w p o p rzed n ich ro zd ziałach z a p re z e n to w a n a w sp o só b w y m ag ający głębszej w ied zy w u jm o w an iu zjaw isk ilo ścio w y c h . P rz y k ład o w e o b lic z e n ia p rak ty czn e u ła tw ia ją zro zu m ie n ie p ro p o n o w an ej m eto d y k i p rzez m niej w y ro b io n y ch w tym zak resie czy teln ik ó w .
N a tle o g ó ln ie bard zo pozytyw nej o cen y cało ści p racy recen zen t zg łasza n a stę p u ją c e uw agi:
1. P o d sta w ą o b licz eń zaró w n o w sk aźn ik ó w cząstk o w y cii, ja k i sy n te ty c z n ych a tra k c y jn o śc i tu ry sty c z n e j, są gm iny. W u jęciu g m innym d o stę p n a je s t w ięk szo ść d an y ch sta ty sty cz n y ch w y k o rzy sty w an y ch do o b liczeń . S to so w an ie istn iejąc y ch w tym u k ła d zie w tó rn y ch d anych staty sty c zn y ch m a w ie lk ą zaletę ze w zg lęd u na ko szty z b ie ra n ia d anych p ierw o tn y ch o ra z na m o żliw o ść u z y s k iw an ia c ią g ó w sta ty sty cz n y ch w dłuższym w ym iarze czaso w y m . W y k o rzy sty w an ie staty sty k i g m in n ej m a te ż p ew n e m an kam enty: g m in y p o lsk ie ze w zględu na sw o je sto su n k o w o d u że ro zm iary (w p o ró w n an iu np. z g m in am i w landach w sc h o d n io n ie m ie c k ic h ) s ą je d n o s tk a m i w e w n ę trz n ie n ierzad k o z n aczn ie z ró ż n i c o w an y m i, stąd d a n e staty sty c zn e o b liczo n e ja k o śred n ie d la całej g m iny m o g ą u k ry w ać isto tn e d y sp ro p o rc je w ew n ętrzn e. R ó w n o cześn ie in fo rm acje zb io rcze d la cały ch gm in m a ją d la sam ych w ład z g m in n y ch o g ran iczo n e z n aczen ie p ra k ty czn e. M o g ą w szakże służyć do porów nania m iejsca danej gm iny w śród innych.
2. P raca u jm u je p ro b lem atrak cy jn o ści tu ry sty czn ej w ujęciu gm in i w o je w ó d ztw . W tym o sta tn im p rzy p ad k u chodzi je s z c z e o je d n o stk i w g p o d ziału te ry to ria ln e g o o b o w ią z u ją c e g o do koń ca 1998 r. T y m czasem od 1999 r. na m apie p o d ziału a d m in istra c y jn e g o k raju p o ja w iły się now e je d n o stk i: po w iaty , w skład których w ch o d zi k ilk a lu b w ięcej gm in, p o sia d a jący ch na og ó ł je d n o w y k sz ta ł co n e p o n a d g m in n e c e n tru m a d m in istracy jn o -u słu g o w e . W iele z jaw isk tu ry sty c z nych w y k ra c z a po za g ran ic e je d n e j g m iny i ich u ję c ie na p łaszczy źn ie p o w ia to w ej je s t bard ziej d o g o d n e zaró w n o w fazie p lan o w an ia, ja k ró w n ie ż na etap ie b ieżąceg o z a rz ą d za n ia tu ry sty k ą. W u jęciu p o w iato w y m m ożna te ż efek ty w n iej ro zw ija ć d z ia ła n ia m a rk etin g o w e w tym zakresie.
3. W ro zd ziale 5, o roli m arketingu w o k reślan iu a tra k cy jn o ści o b sz a ró w dla in w esto ró w , p rz y p isa n o sam o rząd o w i lo k aln em u w ie le zadań d la w d ro ż e n ia o rie n ta c ji m ark etin g o w ej na tym szczeb lu . W znacznej m ierze s ą to zd an ia, k tó re z n a tu ry rzeczy p o w in ien rea liz o w a ć sam o rząd g o sp o d a rczy , a nie te ry to ria l ny (np. p o stu la ty na s. 121 i 123). Z astę p o w a n ie teg o p ierw szeg o p o w in n o m ieć m iejsc e ty lk o w p rz y p ad k ach , gdy ta k ieg o sam o rząd u g o sp o d arczeg o nie m a lub gdy sp e c y fik a lo k a ln a te g o w ym aga.
4. Z d ru g iej stro n y w y d a je się, że z b y t słab o zaak c en to w a n o rolę w ład z lo k alnych w p ro m o cji w ła sn e g o teren u ja k o o b szaró w tu ry sty czn y ch zaró w n o d la p o te n c ja ln y c h tu ry stó w , ja k i d la inw estorów . Istn ie ją w tym z ak resie ju ż dość zn aczn e d o św ia d c z e n ia n iek tó ry ch je d n o s te k teren o w y ch o d n o śn ie do sto so w a n ia różnych form p ro m o cji (np. na targ ach „ ln v e stc ity ” , na „ P o la g rz e ” , na ta r gach za g ra n ic zn y c h , p o p rzez foldery, o g ło sz e n ia p raso w e itd.). Istn ie ją ró w n ie ż złe d o św ia d c z e n ia p ro m o cy jn e w tym zak resie (np. w a d liw e tłu m a c z e n ia na ję z y k o b cy , p rz esy ce n ie m a te ria łó w p ro m o c y jn y ch d anym i staty sty czn y m i itd.).
W arto te d o b re i złe d o św ia d c z e n ia u p o w szech n iać.
5. M e to d y k a o k re śla n ia a tra k cy jn o ści tury sty czn ej o b sza ró w w y c e n ia w a r to ść gm in w ram ach je d n e g o w o je w ó d z tw a i u stala w je g o ram ach k o lejn o ść tych je d n o s te k . T o u tru d n ia p o ró w n aw cz e an alizy m ięd zy w o jew ó d zk ie w y b ra
n ych o b sz a ró w . R odzi się np. p y tan ie, c zy w a rto ść m iern ik a o b lic z o n a d la Ś w i n o u jśc ia w w o je w ó d z tw ie szcze ciń sk im (1 4 2 ,1 2 ) — o b ecn y m z a c h o d n io p o m o r skim - j e s t z b liż o n a do m ie rn ik a d la K o strzy n ia w w o je w ó d z tw ie g o rzo w sk im (1 3 9 ,8 2 ) - o b ecn y m lu buskim . S p ra w a m a szczeg ó ln e z n a czen ie d la pom iaru a tra k c y jn o śc i gm in z p o g ra n ic z a różnych w o jew ó d ztw .
N a z a k o ń c z en ie p rag n ę je s z c z e raz p o d k reślić, że c a ło ść recen zo w an ej pracy o c en iam b ard zo p o zy ty w n ie. W zb o g aca o n a literatu rę p rze d m io tu w n o sz ą c o ry g in a ln e u jęcie m e to d y cz n e do an alizy atrak cy jn o ści tu ry sty czn ej o b szaró w . S p raw a ta m a z a sa d n ic z e z n a c zen ie dla sa m o rząd ó w z ab ieg ający ch o rozw ój tu rystyki na sw ym o b szarze. Stąd te ż w śró d sam o rząd o w có w i re g io n a listó w na leży sz u k ać n ajw ięk szej g ru p y a d re sa tó w o p raco w an ia.
D zięki ja s n y m w y w o d o m i dobrej ilu stracji p rak ty czn ej łatw o b ęd zie p rzy sw o ić so b ie m eto d y k ę badań z a w a rtą w pracy. B ędzie o n a tak że bard zo p rz y d a t na d la ró żn y ch in w esto ró w szu k ają cy ch o b szaró w o dużym p o te n c ja le tu ry sty c z nym . W re szcie m o że być o n a p rz y d a tn a d la stu d e n tó w sp ecjaln o ści „ tu ry sty k a ” , a tak że stu d iu ją c y m rozw ój reg io n aln y .
Proi'. d r hab. B o h d an G ruchm an K a ted ra Polityki G ospodarczej i P lan o w an ia R ozw oju
A k ad em ia E k o n o m ic zn a w P o zn a n iu ul. N iep o d leg ło ści 10
61 -7 2 0 P oznań
MENNO-JAN KRAAK, FERJAN ORMELING, KARTOGRAFIA: WIZU
ALIZACJA DANYCH PRZESTRZENNYCH, TŁUM. WIESŁAWA ŻYSZ-
KOWSKA, PWN, WARSZAWA 1998, ss. 274
O m a w ia n a k siążk a m a n a celu p o p u lary za cję n ajn o w sz y ch o siąg n ięć k a rto grafii i p rz e z n a c z o n a je s t d la k ręgu u ży tk o w n ik ó w G IS. A u to rzy , H o len d rzy M e n n o -Jan K raak i F erjan O rm elin g , o p u b lik o w ali j ą n ied aw n o - w 1996 r. w W ie lk ie j B ry tan ii, i j u ż po d w ó ch latach p o lsc y m iło śn ic y G IS i k arto g rafii m a ją w sw o ich rękach p o lsk ie w y d a n ie. T łu m acz en ia p o d ję ła się p rof. W ie sła w a Ż y szk o w sk a, w y b itn y polski k arto g raf. K o m p u tery za cja d o ta rła do w ielu d y s cy p lin cz ło w ie k a , w tym ró w n ie ż do karto g rafii. N ic w tym d ziw n eg o , g d y ż ta d z ie d z in a w ie d z y o p ie ra się n a w y szu k an y ch w zo rach m atem aty czn y ch i bardzo
W płynęło: 10 g ru d n ia 1999 r.
