Barbara Kos
Internetowe giełdy transportowe w
działalności przedsiębiorstw TSL
(transport-spedycja-logistyka)
Ekonomiczne Problemy Usług nr 73, 587-595
2011
NR 661
EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 73
2011
d r h a b . B A R B A R A K O S p r o f . U E U n i w e r s y t e t E k o n o m i c z n y w K a t o w i c a c h
INTERNETOWE GIEŁDY TRANSPORTOWE
W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW TSL
(TRANSPORT-SPEDYCJA-LOGISTYKA)
Streszczenie
D y n am iczn y rozw ój in tern eto w y ch giełd tran sp o rto w y ch w P o lsce sp o w o d o w an y zo stał p rzez w y so k i sto p ień nasy cen ia ry n k u przed sięb io rstw am i tran sp o rto w y m i, któ re m ając p roblem y z rosnącym i kosztam i m .in. trad y c y jn y c h sp o so b ó w p o szu k iw an ia k lien tó w oraz k o n iec zn o ścią m in im alizo w an ia p u sty ch p rz eb ieg ó w p o jazd ó w , były z m u szo n e do p o szu k iw an ia ro zw iązań dający ch m ożliw ości o b n iżen ia k o sztó w działaln o ści. R ozw ój tech n o lo g ii in fo rm aty czn y ch i In tern etu stw orzył p o d staw y do szybszej w y m ian y in fo rm acji, łatw iejszeg o n aw iązy w an ia k o n tak tó w b izn eso w y ch oraz u m o żliw ił d o stęp ró w n ież m ałym i średnim p rzed sięb io rstw o m do szeroko ro zu m ian eg o ry n k u usług tran sp o rto w y ch , zw ięk szając ich szanse n a p o w o d zen ia w p ro w adzonej d ziałalności.
Wprowadzenie
W r a z z r o z w o j e m d z i a ł a l n o ś c i t r a n s p o r t o w e j , z w i ę k s z a n i e m l i c z b y i o d l e g ł o ś c i p r z e w o ż o n y c h ł a d u n k ó w d ą ż y s i ę d o m a k s y m a l i z a c j i w y k o r z y s t a n i a ś r o d k ó w t r a n s p o r t o w y c h , w s z c z e g ó l n o ś c i o g r a n i c z e n i a p r z e b i e g ó w p o j a z d ó w b e z ł a d u n k ó w . W p r z e s z ł o ś c i , w P o l s c e w g o s p o d a r c e c e n t r a l n i e z a r z ą d z a n e j , p o d s t a w o w y m c z y n n i k i e m m a k s y m a l i z a c j i w y k o r z y s t a n i a p o j a z d ó w b y ł n i e d o b ó r p o t e n c j a ł u p r z e w o z o w e g o - z u ż y c i e p a l i w i o c h r o n a ś r o d o w i s k a m i a ł y m n i e j s z e z n a c z e n i e . S t o s o w a n o w ó w c z a s p r z e d e w s z y s t k i m n a r z ę d z i a a d m i n i s t r a c y j n e , p o l e g a j ą c e w p r z y p a d k u p r z e j a z d u p o w r o t n e g o b e z ł a d u n k u n a o b o w i ą z k u z g ł o s z e n i a s i ę p r z e w o ź n i k a d o p l a c ó w k i s p e d y c y j n e j w c e l u p o b r a n i a ł a d u n k u l u b p o t w i e r d z e n i a b r a k u ł a d u n k u w d a n e j r e l a c j i . P r ó b o w a n o r ó w n i e ż w p r o w a d z a ć o g r a n i c z e n i a d l a t r a n s p o r t u w ł a s n e g o p r z e d s i ę b i o r s t w n i e t r a n s p o r t o w y c h w z a k r e s i e w y k o n y w a n y c h p r z e w o z ó w , w y c h o d z ą c z z a ł o ż e n i a , ż e p r z e d s i ę b i o r s t w a t r a n s p o r t o w e o w i e l e l e p i e j w y k o r z y s t u j ą w ł a s n y p o t e n c j a ł . T r u d n o o b e c n i e o c e n i a ć s k u t e c z n o ś ć s t o s o w a n y c h w ó w c z a s n a r z ę d z i a d m i n i s t r a c y j n y c h - n a j o g ó l n i e j m o ż n a s t w i e r d z i ć , ż e o d n o s z o n o s i ę d o5 88
Barbara Kos
n i c h d o ś ć n i e c h ę t n i e , t r a k t u j ą c j e j a k o o g r a n i c z e n i e i u t r u d n i e n i e w b i e ż ą c e j p r a c y p o d m i o t u . C z ę s t o t e ż w p r o w a d z a n e n a k a z y b y ł y o m i j a n e , a w i e l e p o d m i o t ó w u z y s k i w a ł o s t a t u s m a j ą c y c h s z c z e g ó l n e z n a c z e n i e d l a g o s p o d a r k i , w r e z u l t a c i e u z y s k i w a ł o z w o l n i e n i a o d s t o s o w a n i a o b o w i ą z u j ą c y c h p r z e p i s ó w .
Internetowe giełdy transportu jako narzędzie optymalizacji kosztów trans
portu
Z a g a d n i e n i e m a k s y m a l i z a c j i w y k o r z y s t a n i a p o t e n c j a ł u p r z e w o z o w e g o m a c o r a z w i ę k s z e z n a c z e n i e . J e s t j e d n y m z e s p o s o b ó w r o z d z i e l e n i a ( d e c o u p l i n g u ) w z r o s t u w i e l k o ś c i p r z e w o z ó w o d w z r o s t u g o s p o d a r c z e g o . O c z e k u j e s i ę r e z y g n a c j i z e k s - t e r n s y w n e g o r o z w o j u t r a n s p o r t u , w k t ó r y m w z r o s t w i e l k o ś c i p r z e w o z ó w w i ą ż e s ię z e w z r o s t e m w i e l k o ś c i r u c h u n a d r o g a c h , z w i ę k s z e n i e m z u ż y c i a p a l i w i e m i s j ą z a n i e c z y s z c z e ń . W d r o ż e n i e r o z w i ą z a ń p o p r a w i a j ą c y c h w y k o r z y s t a n i e p o j a z d ó w i z m n i e j s z e n i e p r z e j a z d ó w b e z ł a d u n k ó w s t a ło s i ę m o ż l i w e i t o w w a r u n k a c h z m n i e j s z e n i a i n g e r e n c j i a d m i n i s t r a c j i p u b l i c z n e j w t ę d z i a ł a l n o ś ć . Z r e z y g n o w a n o z r o z w i ą z a ń a d m i n i s t r a c y j n y c h , a p o t r z e b y r y n k u w y k r e o w a ł y r o z w i ą z a n i a w p o s t a c i i n t e r n e t o w y c h g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h , z k t ó r y c h k o r z y s t a j ą p o d m i o t y m a j ą c e ł a d u n k i d o p r z e w i e z i e n i a , s p e d y t o r z y , p r z e w o ź n i c y o r a z i n n e f i r m y . T r a d y c y j n i e d z i a ł a j ą c e p r z e d s i ę b i o r s t w a s p e d y c y j n e j a k o o g n i w o p o ś r e d n i c z ą c e n a r y n k u u s ł u g t r a n s p o r t o w y c h m i ę d z y p o d m i o t a m i m a j ą c y m i r ó ż n o r o d n e ł a d u n k i d o p r z e w o z u a p r z e d s i ę b i o r s t w a m i t r a n s p o r t o w y m i r ó ż n y c h g a ł ę z i t r a n s p o r t u i i n n y m i i n s t y t u c j a m i o r a z p o d m i o t a m i w y k o n u j ą c y m i u s ł u g i n a r z e c z p r z e m i e s z c z a n e g o ł a d u n k u , j a k o o r g a n i z a t o r z y p r o c e s u t r a n s p o r t o w e g o , o t r z y m u j ą c z l e c e n i e s p e d y c y j n e o d k l i e n t a , m u s i a ł y k a ż d o r a z o w o a n a l i z o w a ć s y t u a c j ę n a r y n k u i p o d e j m o w a ć d e c y z j ę n a p o d s t a w i e u z y s k a n y c h i n f o r m a c j i n a t e m a t m o ż l i w o ś c i j e g o r e a l i z a c j i , c z y d a n y p r o c e s t r a n s p o r t o w y m o ż n a w y k o n a ć z g o d n i e z o c z e k i w a n i a m i k l i e n t a , c z y t e ż k o n i e c z n e b ę d ą z m i a n y z l e c e n i a . S p e d y t o r m u s i a ł b y ć w s t a ły m k o n t a k c i e z k l i e n t e m o r a z i n n y m i p o d m i o t a m i i n a b i e ż ą c o w e r y f i k o w a ć u z g o d n i e n i a w z a l e ż n o ś c i o d z m i a n y s y t u a c j i . W y m a g a ł o t o c z a s u o r a z p o n o s z e n i a k o s z t ó w z w i ą z a n y c h z k o n t a k t o w a n i e m s i ę z k l i e n t e m i p o d w y k o n a w c a m i w c e l u p r z e k a z y w a n i a i n f o r m a c j i l u b d o d a t k o w y c h n e g o c j a c j i . P o n a d t o c h c ą c b y ć k o n k u r e n c y j n y m n a r y n k u , s p e d y t o r m u s i a ł m i e ć o d p o w i e d n i o d u ż ą s i e ć k o n t a k t ó w z p o d w y k o n a w c a m i , a b y o f e r o w a ć k l i e n t o m m o ż l i w i e s z e r o k i w a c h l a r z u s ł u g i z a p e w n i ć i m k o m p l e k s o w ą o b s ł u g ę p o t r z e b p r z e w o z o w o - s p e d y c y j n y c h n a o d p o w i e d n i m p o z i o m i e . R e a l i z u j ą c u s ł u g i s p e d y c y j n e n a r z e c z o b s ł u g i m i ę d z y n a r o d o w e g o o b r o t u t o w a r o w e g o , s p e d y t o r d o d a t k o w o p o s z e r z a ł k o n t a k t y o p o d m i o t y z a g r a n i c z n e , k t ó r e a n g a ż o w a ł d o r e a l i z a c j i p r o c e s u t r a n s p o r t o w e g o , c o t a k ż e n i e b y ł o b e z z n a c z e n i a d l a k o s z t ó w k o m u n i k o w a n i a s i ę z n i m i , a r ó ż n i c e c z a s u z w i ą z a n e z s z e r o k o ś c i ą g e o g r a ficzną wydłużały w czasie przepływ informacji. Istotne znaczenie dla ich przepływu
miała także papierowa forma dokumentów wystawianych i przekazywanych mię
dzy podmiotami w czasie realizacji procesu transportowego. Odpowiednie skoor
dynowanie w czasie wszystkich realizowanych czynności w trakcie procesu trans
portowego i prawidłowe zsynchronizowanie z nimi przepływu informacji i doku
mentów wymagało od spedytora dużej operatywności i sprawności działania.
Zmiany rynkowe, jak m.in. procesy globalizacji i internalizacji, zwiększenie
nacisku na jakość z punktu widzenia częstotliwości, terminowości i niezawodności
dostaw, wzrost konkurencji, miały wpływ na poszukiwanie przez przedsiębiorstwa
możliwości zwiększenia efektywności działania i szukania oszczędności. Jednocze
śnie rozwój technologii informatycznych i Internetu stworzył narzędzia i instrumen
ty, dzięki którym było możliwe przyspieszenie wymiany informacji i zmiana spo
sobów komunikowania się między podmiotami uczestniczącymi w realizacji proce
sów transportowych.
Rozwój Internetu rozpoczął nowy etap w budowaniu relacji z klientami. Z jed
nej strony dał klientom łatwy dostęp do informacji o firmach działających na rynku
i możliwość nawiązania z nimi kontaktu. Z drugiej strony znacznie rozszerzył pole
rynkowego działania firm. Nie ulega wątpliwości, że Internet tworzy świat, w któ
rym nie ma zbędnego oczekiwania, informacja dociera w czasie rzeczywistym,
a dostawa produktu czy realizacja usługi następuje w odpowiedzi na zgłoszony
popyt. Użytkownicy Internetu cenią sobie brak konieczności wychodzenia z domu
czy biura, aby dokonać określonych zakupów. Im prostszy jest proces, tym wyższy
poziom satysfakcji konsumentów. Sieć oferuje możliwości niewystępujące w in
nych kanałach dystrybucji, m.in. całodobowy dostęp, informacje aktualizowane na
bieżąco, możliwość porównywania konkurencyjnych ofert, wsparcie ze strony fir
my online, samoobsługę w wersji online, zindywidualizowaną ofertę1.
Internet dzięki łatwej dostępności, światowemu zasięgowi i strukturze gwaran
tującej ciągłość funkcjonowania i możliwość przesyłania informacji stanowi śro
dowisko do zrealizowania nowych usług i udostępnianiu ich użytkownikom online.
W ten sposób rozszerza się klasyczne wyobrażenie o obsłudze klienta do interneto
wej obsługi klienta. Internet daje możliwości kształtowania w zupełnie nowy spo
sób relacji z klientem. Ten sposób to przede wszystkim odejście od traktowania
klientów w kategoriach pewnych uśrednionych grup, a zwrócenie się w stronę in
dywidualizacji kontaktu przez wykorzystanie zgromadzonych w bazach danych
informacji o potrzebach i preferencjach każdego z nich. O sprawności obsługi de
cyduje w dużej mierze dostęp do informacji zarówno bezpośrednio przez klientów,
jak i pracowników firmy, których zadaniem jest udzielanie porad.
5 90
Barbara Kos
P o w s t a n i e g i e ł d i n t e r n e t o w y c h ( e l e k t r o n i c z n y c h ) u ł a t w i ł o p o s z u k i w a n i e p a r t n e r ó w b i z n e s o w y c h i d z i ę k i o t w a r t o ś c i I n t e r n e t u s t w o r z y ł o d o s t ę p d o n i c h n i e t y l k o d u ż y m p o d m i o t o m , l e c z t a k ż e m a ł y m i ś r e d n i m p r z e d s i ę b i o r s t w o m , z w i ę k s z a j ą c m o ż l i w o ś c i k o r z y s t n e j w s p ó ł p r a c y o r a z s t a n o w i ą c n o w ą j a k o ś ć w k o n t a k t a c h b i z n e s o w y c h , k t ó r e s t a ł y s i ę b a r d z i e j e l a s t y c z n e i k r e o w a n e w m o m e n c i e w y s t ą p i e n i a o k r e ś l o n e j p o t r z e b y . R o z w ó j I n t e r n e t u r o z p o c z ą ł n o w y e t a p w d z i a ł a l n o ś c i f i r m s p e d y c y j n y c h . P o d s t a w o w e z a ł o ż e n i a b u d o w y i d z i a ł a n i a g i e ł d i n t e r n e t o w y c h s ą p o d o b n e d o r o z w i ą z a ń w y s t ę p u j ą c y c h w f u n k c j o n o w a n i u s k l e p ó w i n t e r n e t o w y c h c z y a u k c j i . O b e j m u j ą o n e w y k o r z y s t y w a n e w p r o c e s a c h b i z n e s o w y c h d o k u m e n t y o r a z s p o s o b y k o m u n i k o w a n i a s ię . W z a k r e s i e d o k u m e n t ó w w y s t ę p u j ą c y c h n a g i e ł d a c h i n t e r n e t o w y c h p r z y j m u j e s i ę c a ł k o w i t ą e l i m i n a c j ę d o k u m e n t ó w w w e r s j i p a p i e r o w e j o r a z z a s t ą p i e n i e i c h d o k u m e n t a m i e l e k t r o n i c z n y m i , e l e k t r o n i c z n e u d o s t ę p n i a n i e o r a z e l e k t r o n i c z n ą w y m i a n ę t y c h d o k u m e n t ó w , a t a k ż e z a k ł a d a s i ę e l e k t r o n i c z n e p o z y s k i w a n i e i n f o r m a c j i . W o d n i e s i e n i u d o k o m u n i k a c j i w r a m a c h g i e ł d i n t e r n e t o w y c h d ą ż y s i ę d o e l i m i n a c j i t r a d y c y j n y c h s p o t k a ń k o n t r a h e n t ó w , o r g a n i z o w a n i a s p o t k a ń w i r t u a l n y c h z w y k o r z y s t a n i e m r ó ż n y c h s p o s o b ó w k o m u n i k o w a n i a s ię , m o ż l i w i e s z e r o k i e j a u t o m a t y z a c j i k o m u n i k a c j i o r a z k o n t a k t o w a n i a s i ę j e d n o c z e ś n i e w i e l u u ż y t k o w n i k ó w s i e c i 2. I n t e r n e t o w e g i e ł d y t r a n s p o r t o w e , w y k o r z y s t u j ą c t e c h n o l o g i e i n f o r m a t y c z n e , f u n k c j o n u j ą w p o s t a c i p l a t f o r m i n t e r a k t y w n y c h n a r y n k u u s ł u g t r a n s p o r t o w y c h , ł ą c z ą c p r z e d s i ę b i o r s t w a s p e d y c y j n e , p r z e w o z o w e o r a z p r z e d s i ę b i o r s t w a p r o d u k c y j n e i h a n d l o w e w t r y b i e o n l i n e i o f f l i n e . P l a t f o r m y t e d a j ą m o ż l i w o ś ć u m i e s z c z a n i a s z c z e g ó ł o w y c h i n f o r m a c j i d o t y c z ą c y c h ł a d u n k ó w , w o l n y c h p o j a z d ó w , k t ó r e m o g ą b y ć w y k o r z y s t a n e d o r e a l i z a c j i u s ł u g t r a n s p o r t o w y c h , o r a z i n f o r m a c j i o m o ż l i w o ś c i k o n t a k t u z d y s p o n e n t a m i . K a ż d y z a i n t e r e s o w a n y p o d m i o t m o ż e p o d a ć s w o j ą o f e r t ę o w o l n e j p r z e s t r z e n i ł a d u n k o w e j l u b ł a d u n k a c h . D z i ę k i p l a t f o r m o m p r z e d s i ę b i o r s t w o m a j ą c e w o l n y p o j a z d l u b ł a d u n e k d o p r z e w i e z i e n i a , k o r z y s t a j ą c z w y s z u k i w a r k i i n t e r n e t o w e j m o ż e z n a l e ź ć o d p o w i a d a j ą c ą j e g o p o t r z e b o m o f e r t ę . P l a t f o r m y t e g o t y p u 3: - u s p r a w n i a j ą k o m u n i k a c j ę z e w n ę t r z n ą f i r m y ; - z a i c h p o ś r e d n i c t w e m m o ż n a z a r z ą d z a ć w s z y s t k i m i ł a d u n k a m i , k i e r o w a ć i n f o r m a c j e n a t e m a t f r a c h t ó w d o k o n k r e t n y c h o d b i o r c ó w ; - m o g ą z o s t a ć w y k o r z y s t a n e d o u s p r a w n i e n i a k o m u n i k a c j i z k l i e n t e m , z b i e r a n i a z a m ó w i e ń t r a n s p o r t o w y c h ; - u m o ż l i w i a j ą d o s t ę p d o o g ó l n o e u r o p e j s k i e g o r y n k u f r a c h t o w e g o ;2 Instrumenty zarządzania łańcuchem dostaw, red. M. Ciesielski, PWE, Warszawa 2009, s. 331-332.
3 Internetowe giełdy transportowe, www.logistykafirm.com/transport_art.php?did=1&aid=513&p=&
cat=1&catname=.
-
ułatwiają efektywny kontroling wszystkich dyspozytorów pracujących
w systemie - dostęp do szczegółowych raportów;
-
oszczędzają czas pracy, bo system daje możliwości jednoczesnej komuni
kacji z wieloma kontrahentami;
-
umożliwiają globalne zarządzanie frachtami - informacje o wszystkich ła
dunkach znajdują się w jednym systemie.
Na rynku funkcjonuje kilka giełd transportowych. Giełdy te różnią się od sie
bie, ale mają jedną wspólną zasadę działania: oferują wolne ładunki i ładunki po
wrotne, a także wolne pojazdy. Niektóre z nich oprócz wymiany informacji o wol
nych pojazdach i ładunkach oferują klientom również inne dodatkowe usługi, jak
serwis informacji z branży logistycznej, aplikacje wspomagające zarządzanie
przedsiębiorstwem transportowym czy różnego typu kalkulatory lub aplikacje do
planowania tras. W oferowanych serwisach informacyjnych w postaci multimedial
nych platform informacyjnych przeznaczonych dla pracowników branży TSL są po
dawane i aktualizowane informacje z sektora transportowego z całej Europy
doty-4
czące :
-
problemów na przejściach granicznych,
-
zmian w przepisach transportowych (winiety, pozwolenia),
-
nowych połączeń komunikacyjnych,
-
ciekawostek transportowych,
-
pomocy drogowej,
-
ubezpieczeń transportowych,
-
kart autostradowych,
-
organizacji i stowarzyszeń transportowych,
-
kart paliwowych,
-
parkingów,
-
leasingu pojazdów ciężarowych.
Korzystanie z internetowych giełd transportowych przyczynia się do oszczęd
ności czasu jej użytkowników i ich środków finansowych dzięki dostępowi do scen
tralizowanych baz danych i w rezultacie przyspiesza znalezienie korzystnych ofert
transportowych w ramach giełd ładunków i giełd pojazdów. Giełda ładunków po
zwala znaleźć ładunek do przewozu lub go zaoferować. Aby znaleźć interesujący
ładunek, podmiot poszukujący może wprowadzić interesujące go kryteria wyszuki
wania (regiony wyjazdu i przyjazdu, informacje dotyczące poszukiwanego trans
portu - data załadunku, masa maksymalna, długość itd.) i następnie przeglądać
aktualne oferty, aż znajdzie tę najbardziej interesującą. Aby zaoferować określony
ładunek do przewiezienia na giełdzie, oferent jest zobowiązany do umieszczenia
5 92
Barbara Kos
i n f o r m a c j i o ł a d u n k u , m u s i p o d a ć j e g o w y m i a r , w a g ę l u b w y m a g a n y r o d z a j p o j a z d u . D o d a t k o w o p o d a j e : - r o d z a j ł a d u n k u - n a j c z ę ś c i e j p o d a j e s i ę , c z y ł a d u n e k j e s t n e u t r a l n y , c z y p o d l e g a p r z e p i s o m A D R , A T P ; - s p o s ó b z a ł a d u n k u z o k r e ś l e n i e m w y m a g a ń d o t y c z ą c y c h n a c z e p y ; - l i c z b ę m i e j s c , g d z i e ł a d u n e k b ę d z i e z a ł a d o w y w a n y i r o z ł a d o w y w a n y ; - u w a g i d o t y c z ą c e d o d a t k o w e g o w y p o s a ż e n i a k i e r o w c y ; - w y m a g a n i a d o t y c z ą c e z a b e z p i e c z e n i a ł a d u n k u n a p o j e ź d z i e ; - w y m a g a n i a d o t y c z ą c e c z a s u p r z e w o z u itp . P o d o b n a z a s a d a o b o w i ą z u j e w o d n i e s i e n i u d o g i e ł d y p o j a z d ó w , g d z i e m o ż n a z n a l e ź ć o f e r t y w o l n y c h p o j a z d ó w w e d ł u g w y b r a n y c h p r z e z p o s z u k u j ą c e g o k r y t e r i u m . Z g i e ł d c o d z i e n n i e k o r z y s t a j ą t y s i ą c e f i r m t r a n s p o r t o w y c h , z a r ó w n o m a ł y c h p r z e w o ź n i k ó w d y s p o n u j ą c y c h j e d n ą c i ę ż a r ó w k ą , j a k i f l o t a m i c i ę ż a r ó w e k l i c z ą c y m i s e t k i p o j a z d ó w . S z u k a j ą c p r z e w o ź n i k a , w y s t a r c z y p o d a ć j e d y n i e k r y t e r i a , k t ó r e m u s i s p e ł n ia ć . N a t y c h m i a s t w y ś w i e t l a s i ę w i e l e o f e r t n a w o l n e c i ę ż a r ó w k i , d z i ę k i c z e m u z a w s z e m o ż n a w y b r a ć n a j l e p s z ą . P o w y b r a n i u o f e r t y m o ż n a n a t y c h m i a s t s k o n t a k t o w a ć s i ę z f i r m ą p r z e w o z o w ą i p o z n a ć s z c z e g ó ł y u s ł u g i . Z o f e r t n a w o l n e c i ę ż a r ó w k i k o r z y s t a j ą f i r m y s p e d y c y j n e o r a z i n n e f i r m y z l e c a j ą c e ł a d u n k i . A b y z a o f e r o w a ć w ł a s n y p o t e n c j a ł p r z e w o z o w y , p o d a j e s ię i n f o r m a c j e o w o l n e j p r z e s t r z e n i ł a d u n k o w e j , w j a k i m k r a j u i d o j a k i e g o k r a j u c h c e s i ę t y m p o j a z d e m j e c h a ć . P o n a d t o o f e r e n t p o d a j e i n f o r m a c j e , j a k i m r o d z a j e m z e s t a w u d y s p o n u j e o r a z d a n e k o n t a k t o w e . N a p o l s k i m r y n k u u s ł u g t r a n s p o r t o w y c h f u n k c j o n u j e w i e l e i n t e r n e t o w y c h g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h 5 d o s t ę p n y c h d l a p r z e w o ź n i k ó w , s p e d y t o r ó w o r a z p r z e d s i ę b i o r s t w p r o d u k c y j n y c h i h a n d l o w y c h d z i a ł a j ą c y c h n a t e r e n i e c a ł e j E u r o p y z a p e w n i a j ą c y c h o b s ł u g ę w w i e l u j ę z y k a c h .Korzyści z funkcjonowania internetowych giełd transportu
Z i n t e r n e t o w y c h g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h k o r z y s t a j ą z a r ó w n o p r z e w o ź n i c y , j a k i s p e d y t o r z y . O b u g r u p o m u ż y t k o w n i k ó w g i e ł d a o f e r u j e i n d y w i d u a l n y p a k i e t k o r z y ś c i . N a j w a ż n i e j s z ą j e s t s t w o r z e n i e p l a t f o r m y d l a s w o b o d n e j w y m i a n y i n f o r m a c j i p o m i ę d z y p r z e d s i ę b i o r s t w a m i t r a n s p o r t o w y m i i s p e d y c y j n y m i , d z i ę k i k t ó r e j n i e t y l k o m o ż n a z l e c a ć i z d o b y w a ć z l e c e n i a , l e c z t a k ż e b u d o w a ć k o n t a k t y i d ł u g o t r w a ł e r e l a c j e w b r a n ż y . D z i a ł a l n o ś ć p r z e d s i ę b i o r s t w t r a n s p o r t o w y c h i s p e d y c y j n y c h d z i ę k i i s t n i e n i u i n t e r n e t o w y c h g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h z m i e n i ł a s w ó j w y m i a r . N o w o c z e s n a t e c h n o l o g i a i n t e r n e t o w a p o z w a l a n a s z y b k i r o z w ó j f i r m , r e d u k c j ę k o s z t ó w i z w i ę k s z e n i e e f e k
5 Przykładowe strony internetowe giełd transportowych: www.teleroute.pl/,www.timocom.pl,
www.logintrans.com.pl,www.cargotruck.pl/,http://logipeo.pl/, www.benelog.pl.
tywności pracy dzięki dostępności do dużej bazy ofert wolnych ładunków oraz firm
zlecających transport. Równie istotne znaczenie ma dostęp do sprawdzonych i wia
rygodnych informacji, możliwość szybkiej komunikacji pozwalającej na podejmo
wanie decyzji dotyczących sprawnej organizacji realizacji procesu transportowego.
Giełdy pozwalają w prosty sposób zaplanować transport na terenie całej Europy.
Zapoznając się z profilami wybranych przewoźników, spedytorzy mogą ocenić
jakość świadczonych przez nich usług oraz właściwie ocenić ich możliwości. Tem
po pracy spedytora wymaga stosowania nowoczesnych technologii pozwalających
pozyskiwać nowe frachty i nawiązywać nowe kontakty biznesowe.
W zakresie dostępności do informacji o wolnych ładunkach i pojazdach oraz
możliwości obniżenia kosztów działalności można wskazać m.in. następujące
ko-/• *
6rzyści :
-
szybkie wyszukiwanie wolnych pojazdów w całej Europie,
-
szybkie wyszukiwanie ładunków powrotnych,
-
szybka realizacja zleceń transportowych i frachtów,
-
szybkie nawiązywanie nowych kontaktów transportowych,
-
szybkie pozyskiwanie ciekawych zleceń transportowych,
-
redukcja kosztów transportu - mniej pustych przebiegów,
-
tańsze frachty - większa konkurencyjność, niższe stawki transportowe,
-
oszczędność czasu i kosztów pracy spedytorów, logistyków,
-
mniejsze koszty telefoniczne.
Należy również zwrócić uwagę, że oprócz wskazanych korzyści podmioty ko
rzystające z internetowych giełd transportowych mogą natrafić na problemy zwią
zane z uzyskaniem zapłaty za wyświadczone usługi w przypadku pojawienia się
ofert nieuczciwych kontrahentów. Dlatego istotnym zagadnieniem stało się zapew
nienie bezpieczeństwa dla użytkowników giełdy. W tym celu internetowe giełdy
transportowe coraz częściej podejmują działania mające na celu weryfikację finan
sową zlecających ładunki, windykację dłużników transportowych, stworzenie moż
liwości opiniowania i rekomendacji firm transportowych i spedycyjnych uczestni
czących na danej giełdzie.
Dla zabezpieczenia przed nieuczciwymi dłużnikami coraz więcej interneto
wych giełd transportowych opracowuje własne lub korzysta z zewnętrznych syste
mów windykacji należności. To z kolei zwiększa liczbę podmiotów zainteresowa
nych działaniem giełdy. Ponadto większość internetowych giełd transportowych
stosuje procedurę autoryzacji nowego użytkownika, tak aby zapewnić wiarygodne
środowisko biznesowe, w którym tylko profesjonaliści z branży oferujący usługi na
odpowiednim poziomie jakości znajdują pole do działania. Proces weryfikacji
klientów maj ący na celu zapewnienie bezpiecznych warunków dla prowadzenia
5 94
Barbara Kos
t r a n s a k c j i p o l e g a n a j c z ę ś c i e j n a p r z e d s t a w i e n i u d o k u m e n t ó w o w p i s i e d o e w i d e n c j i d z i a ł a l n o ś c i g o s p o d a r c z e j l u b w p i s i e d o K R S ( K r a j o w y R e j e s t r S ą d o w y ) , d o k u m e n t ó w t a k i c h j a k R E G O N , N I P , l i c e n c j a t r a n s p o r t o w a , u b e z p i e c z e n i e p r z e w o ź n i k a lu b u b e z p i e c z e n i e s p e d y t o r a , c z a s p r o w a d z e n i a d z i a ł a l n o ś c i itp . W s z y s t k i e i n f o r m a c j e d o s t a r c z o n e p r z e z f i r m y s ą d o k ł a d n i e s p r a w d z a n e n a p o d s t a w i e p o w s z e c h n i e d o s t ę p n y c h ź r ó d e ł i n f o r m a c j i o r a z t e l e f o n i c z n i e , a n a s t ę p n i e d o k o n u j e s i ę a k c e p t a c j i f i r m y l u b n i e . C z ę s t o r ó w n i e ż i n t e r n e t o w e g i e ł d y t r a n s p o r t o w e t w o r z ą k a t a l o g i f i r m , k t ó r e z a w i e r a j ą r o z b u d o w a n e i n f o r m a c j i o u ż y t k o w n i k a c h d a n e j g i e ł d y d o t y c z ą c e p r o f i l u d z i a ł a n i a o r a z o z n a c z e n i a p o z i o m u w i a r y g o d n o ś c i . I n t e r n e t o w e g i e ł d y t r a n s p o r t o w e o f e r u j ą u ż y t k o w n i k o m d o d a t k o w e u s ł u g i w c e l u u ł a t w i e n i a w i n d y k a c j i n i e o p ł a c o n y c h f a k t u r , k o n t a k t u j ą c s i ę z d z i a ł e m w i n d y k a c j i u d z i e l a j ą c y m p o m o c y w u z y s k a n i u p ł a t n o ś c i lu b u s ł u g i m e d i a c j i , a b y p o m ó c k l i e n t o m w o d z y s k a n i u n a l e ż n o ś c i w y n i k ł y c h z n i e o p ł a c o n y c h f a k t u r z a z l e c e n i a t r a n s p o r t u ł a d u n k ó w z n a l e z i o n y c h n a g i e ł d z i e . N i e k t ó r e g i e ł d y t w o r z ą k o d e k s y e t y c z n e , f o r a u ż y t k o w n i k ó w , s y s t e m y w z a j e m n e j o c e n y i k o m e n t a r z y p o z r e a l i z o w a n y c h t r a n s a k c j a c h , c e r t y f i k a t y r z e t e l n e g o p r z e w o ź n i k a . S y s t e m o c e n i k o m e n t a r z y j e s t p r o s t y m i s k u t e c z n y m n a r z ę d z i e m , k t ó r e p o z w a l a u ż y t k o w n i k o m n a o c e n ę k o n t r a h e n t ó w z p u n k t u w i d z e n i a w y p ł a c a l n o ś c i i w i a r y g o d n o ś c i z l e c e n i o d a w c ó w , p r o f e s j o n a l i z m u , t e r m i n o w o ś c i o r a z j a k o ś c i w y k o n a n i a u s ł u g i p r z e z p r z e w o ź n i k a . O p i n i e i n n y c h u ż y t k o w n i k ó w n a t e m a t f i r m z l e c a j ą c y c h ł a d u n k i l u b p r z e w o ź n i k ó w s ą n i e z a s t ą p i o n y m ź r ó d ł e m i n f o r m a c j i - z w ł a s z c z a j e ś l i z d a n ą f i r m ą p o d e j m u j e s i ę w s p ó ł p r a c ę p o r a z p i e r w s z y . N a p o d s t a w i e w z a j e m n y c h o c e n i k o m e n t a r z y t w o r z y s i ę t e ż r a n k i n g i , k t ó r e s ą c z y n n i k i e m z a p e w n i a j ą c y m w y s o k ą j a k o ś ć b i o r ą c y c h u d z i a ł w l i c y t a c j i n a d a w c ó w ł a d u n k ó w i p r z e w o ź n i k ó w , p o n i e w a ż p r z e w o ź n i k , k t ó r y o t r z y m a ł n a j g o r s z ą o c e n ę , n i e z o s t a j e w i ę c e j d o p u s z c z o n y d o b r a n i a u d z i a ł u w l i c y t a c j i n a z l e c e n i e w y d a n e p r z e z d a n e g o n a d a w c ę ł a d u n k ó w . P o d s t a w ą d o u z y s k a n i a c e r t y f i k a t u r z e t e l n e g o p r z e w o ź n i k a n a g i e ł d z i e t r a n s p o r t o w e j j e s t s t a ż n a r y n k u - c o n a j m n i e j t r z y l a t a , p o z y t y w n e r e f e r e n c je o d k o n t r a h e n t ó w , p o z y t y w n e o c e n y z a w a r t y c h t r a n s a k c j i , w e r y f i k a c j a d o k u m e n t ó w , l i c e n c j i , u b e z p i e c z e ń , k o m p l e t i n f o r m a c j i o f i r m i e n a g i e ł d z i e , n o w o c z e s n y t a b o r . N i e u l e g a w ą t p l i w o ś c i , ż e i n t e r n e t o w e g i e ł d y t r a n s p o r t o w e s t a ł y s i ę i s t o t n y m n a r z ę d z i e m u ł a t w i a j ą c y m p r a c ę s p e d y t o r a z w i ą z a n ą z o r g a n i z a c j ą p r o c e s ó w t r a n s p o r t o w y c h , p o n i e w a ż w s p ó ł c z e s n y s p e d y t o r j e s t p o d m i o t e m k o m p l e k s o w o o b s ł u g u j ą c y m u c z e s t n i k ó w w y m i a n y t o w a r o w e j , o r g a n i z u j e n i e t y l k o s a m p r z e w ó z r ó ż n y m i g a ł ę z i a m i t r a n s p o r t u , l e c z t a k ż e w i e l e i n n y c h c z y n n o ś c i , t a k i c h j a k p r z e ł a d u n k i , s k ł a d o w a n i e , d y s t r y b u c j a , ł ą c z ą c j e w j e d e n ł a ń c u c h t r a n s p o r t o w y . P o d s u m o w u j ą c , n a l e ż y s t w i e r d z i ć , ż e p o d m i o t y k o r z y s t a j ą c e z i n t e r n e t o w y c h g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h o r a z s a m i o p e r a t o r z y g i e ł d u z y s k u j ą k o r z y ś c i :- o b n i ż e n i e k o s z t ó w p r z e w o z ó w ł a d u n k ó w p r z e z z l e c e n i o d a w c ó w ( k o r z y s t a j ą c z w o l n e g o p o t e n c j a ł u p r z e w o z o w e g o , m o ż n a o c z e k i w a ć n i ż s z y c h s t a w e k z a u s ł u g i p r z e w o z o w e ) ; - u z y s k a n i e d o d a t k o w y c h p r z y c h o d ó w p o p r z e z u d o s t ę p n i a n i e w o l n y c h p r z e s t r z e n i ł a d u n k o w y c h i z m n i e j s z a n i e p r z e b i e g ó w b e z ł a d u n k ó w ; - u z y s k a n i e p r z y c h o d ó w p r z e z o p e r a t o r ó w p r o w a d z ą c y c h g i e ł d y t r a n s p o r t o w e , o d k o r z y s t a j ą c y c h z g i e ł d y , p o d m i o t ó w z a m i e s z c z a j ą c y c h r e k l a m y , d o d a t k o w e j d z i a ł a l n o ś c i z w i ą z a n y c h z p r o w a d z e n i e m g i e ł d y , n p . p o r a d y p r a w n e , w i n d y k a c j a n a l e ż n o ś c i . F u n k c j o n o w a n i e i n t e r n e t o w y c h g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h j e s t p r z y k ł a d e m , w k t ó r y m n o w e t e c h n o l o g i e , w s z c z e g ó l n o ś c i t e c h n o l o g i e t e l e i n f o r m a t y c z n e , m o g ą p r z y c z y n i ć s i ę d o p o p r a w y e f e k t y w n o ś c i f u n k c j o n o w a n i a t r a n s p o r t u . W s z c z e g ó l n o ś c i n a p o d k r e ś l e n i e z a s ł u g u j e f a k t , ż e r o z w i ą z a n i e n i e w y m a g a j a k i e j k o l w i e k i n g e r e n c j i a d m i n i s t r a c j i p u b l i c z n e j . G i e ł d y d z i a ł a j ą n a z a s a d a c h r y n k o w y c h , s ą f i n a n s o w a n e p r z e z k o r z y s t a j ą c y c h z u s ł u g . P o n a d t o n i e w y s t ę p u j e t u j e d e n o p e r a t o r , u s ł u g i ś w i a d c z ą r ó ż n e p o r t a l e , k o n k u r u j ą c p o m i ę d z y s o b ą .
Podsumowanie
R o z w ó j t e c h n o l o g i i i n f o r m a t y c z n y c h i w y k o r z y s t a n i e n a s z e r o k ą s k a l ę I n t e r n e t u w b i z n e s i e s t w o r z y ł y p o d s t a w ę d l a r o z w o j u n o w o c z e s n e j k o m u n i k a c j i m i ę d z y p o d m i o t a m i z w i ą z a n y m i z p r o c e s a m i t r a n s p o r t o w y m i . D o s t ę p n o ś ć i n f o r m a c j i i s z y b k o ś ć i c h p r z e k a z u z w i ę k s z a j ą e l a s t y c z n o ś ć d z i a ł a n i a p o d m i o t ó w g o s p o d a r c z y c h o r a z u m o ż l i w i a j ą s z y b s z e r e a g o w a n i e n a p o t r z e b y r y n k u . P r z e d s i ę b i o r s t w a k o r z y s t a j ą c e z g i e ł d t r a n s p o r t o w y c h m a j ą n a c e l u o s i ą g n i ę c i e k o r z y ś c i e k o n o m i c z n y c h , k t ó r y c h w i e l k o ś ć u z a l e ż n i o n a j e s t c z ę s t o o d c z a s u , w j a k i m m a j ą b y ć o s i ą g n i ę t e .THE ROLE OF THE INTERNET TRANSPORT SERVICE
EXCHANGES IN TRANSPORT, FORWARDING & LOGISTICS
COMPANY BUSINESSES
Summary
T he fast d e v elo p m en t o f in te rn et tran sp o rt service ex ch an g es in P o lan d has b een caused by th e hig h n u m b er o f tran sp o rt co m p an ies on the m ark et w h ich , h av in g p ro b lem s dealin g w ith th e in creasin g costs o f trad itio n al w ay s o f fin d in g custo m ers, alo n g w ith th e pressu re to m inim ize th e n u m b er o f em pty ru n s, have forced th e co m p an ies to lo o k for th e solu tio n s to lo w er o p eratio n costs. T he in fo rm atio n tech n o lo g ies d e v elo p m en t, p rim arily in th e fo rm o f the in tern et, m ade fast in fo rm atio n ex ch an g e p o ssib le and busin ess co n tacts easier. O w in g to th at d e v elo p m en t, sm all and m ed iu m size en terp rises g ained access to the ex tensive m ark et o f tran s p o rt services, th u s in creasin g th e ir ch an ces o f success in th eir business.
