Błażej Muzolf
Racibórz, woj. katowickie. Zamek na
Ostrogu
Informator Archeologiczny : badania 20, 195
195 -M C i a û u w o j. k a t o w ic k ie Benek na O stro g u PP P ra c o w n ie K o n s e rw a c ji tab ytk ó w P ra c o w n ie A rch e o lo g ic z n o - K o n se rw a t o r s k a O ddział ló d * B a d a n ia p r o w a d z ił mgr B ł a ż e j H u z o lf* F in a n s u je WKZ w K a to w ic a c h . D ru g i sezon badań· G ro d z is k o w czesno śred n io w ie c z n e i zamek murowany X I I I - X X w.
B a d a n ia sk o n centro w ano p rz y budynku bramnym, k a p l ic y zamkowej o r a z wschodnim domu m lesz- k a l n y i zamku.
W w yn iku badań wyznaczono p rz e b ie g w a łu g rodu z X I I I w . od s t r o n y w s c h o d n ie j, u jego podnóża od wewną t r z grodu uchwycono fr a g m e n ta r y c z n ie zabudową zrębow ą.
W s tę p n ie s tw ie rd z o n o i s t n i e n i e pod obecnym budynkiem bram nya, fundamentów s t a r s z e j w ie ży b ra m n e j, k t ó r a w s p ó ł i s t n i a ł a zaw ałam i d rew nian o-ziem n ym i od o k , p o ł. X I I I w. po p r z e ło n X I I I Ł ЖГУ w· '
W d rugim e t a p ie rozbudowy um ocnień murowanych p o w s ta ły mury obwodowa, łf t r a k c i e ic h pow staw ania s t a r s z a budow la bramna z o s t a ła c z ę ś c io w o r o z e b ra n a , a na j e j fundam entach w y s ta w io n o d łu g i budynek bramny / z b liż o n y ro z m ia ram i i l o k a l i z a c j ą do d z is ie js z e g o / z łą cz o n y z au ra m i obwodowymi. W sch od nia p a r t i a te g o budynku z o s t a ła posadowiona w s t a r e j f o s i e grodu co d o p ro w a d z iło do ja g o p rz e ła m a n ia i o b s u n ię c ia s i ą w d ó ł . K a t a s t r o f a t a b y ła powodem je g o c z ę ś cio w e g o r o z e b r a n ie i odbudowy w z b liż o n ym k s z t a ł c i e , w s tę p n ie d atujem y t ę k a t a s t r o f ę i odbu dowę na k o n ie c X IV w.
Trudno j u t na obecnym e t a p ie badań z g o d z ió s i ę z tw ie rd z e n ia m i w l i t e r a t u r z e , i ż mury obwodowe zamku p o w sta w a ły je s z c z e v X V I w. W sz ystk o w s k a z u je , że p e łe n obwód murów głów nych p o w s ta ł na p r z e ło m ie X I I I 1 X IV w. Je d y n i e d rug s l i n i a n i s k i c h murów p r z e s ła n ia ją c y c h pow sta ł a w końcu w ie k u XV bąd* na р о с с , w ie k u X V I.
S tw ie rd z o n o ró w n ie ż o s t a t e c z n ie , i ż obecna b r y ł a k a p l ic y zamkowej j e s t o p ó ł p r z ę s ła /z ach o d n ie g o / k r ó t s z a n iż p ie r w o tn a p o w s ta łe po 1208 r . We obecnym e t a p ie badań można ju ż ponad w s z e lk ą w g tp llw o ś ć z re k o n s tru o w a ć j e j formę ja k o k a p l ic ę dwupoziomową + poziom g r z e b a l ny p o n ił e j d o ln e g o k o ś c i o ł a . O d s ło n ię t e e lem e n ty k o n s t r u k c y jn e p o z w a la ją na d ok ład n e wyzna c z e n ie poziomów obu k o ś c io łó w . D o ln y k o ś c i ó ł m ia ł w ysokość o k , 3 ,5 s i t r z y p ro s to k ą tn e p r z ę s ł a o s k le p ie n ia c h w s p a r ty c h na w s p o rn ik a c h . Również w y d a je s i ę uzasadnionym p rzyjm o
w a ć , l ż k a p l ic a po 1280 r * w y k o r z y s t u je frag m e n ty s t a r s z e j b u d o w li murowanej z w łasz cza w j e j p o łu d nio w o -w scho dn ich p a r t ia c h .
B a d a n ia sondażowe w obecnych p iw n ic a c h pod budynkiem m ieszkalnym zamku n a k a z u ją p rzyjąć^ l i p iw n ic e z o s t a ł y p o g łę b io n e w sto su n k u do p ie r w o tn y c h . O b ecn ie p o m ie sz cz e n ia p iw n ic z n e b y ł y j e d y n ie c z ę ś c io w o p o n iż e j poziomu g ru n tu w o k r e s ie X IV-X V w. Se względu na c z ę ś c io w e z n is z c z e n ie s t r a t y g r a f i i w ew nątrz p iw n ic , tru d n b d atow ać p o d z ia ły w ew nętrz ne, r o b ią one w ra ż e n ie w tó rn yc h w sto su n k u do ś c l& n d łu g ic h . B a obecnym e t a p ie badań możemy s t w ie r d z i ć , i ż badany o b e c n ie budynek m ie s z k a ln y / g łó w n y ?/ z o s t a ł d o s ta w io n y do muru obwodowego.
w śród w yd ob ytych skateг la łó w ruchom ych na uwagę z a s łu g u ją fra g m e n ty żeber a k ie p le n n y c h , fra g m e n ty o bram ień o k ie n n y c h o ra z duży frag m e n t s i l n i e p r o f ilo w a n e j n a jp e w n ie j b e l k i nadpróż n e j p ó ż n o g o tyc k le g o p o r t a l u /bądi o b ra m ie n ia o k ie n n e g o / , j a k i frag m e n ty n aczyń m oraw skich! g r a f it o w y c h i typ u L o s t i c e .
RAWA MAI W IĘ C K A B iu r o Badań 1 D o k u m e n ta cji Babytków w o j. s k i e r n i e w i c k ie * S k ie r n ie w ic a c h
S ta n o w is k o 1
P ra c a m i k ie r o w a ł d r Z b ig n ie w L e ch o w icz - a u t o r sp raw oz d a n ia . F in a n s o w a ł WKX S k ie r n ie w ic e . P ie rw s z y sezon b a d ań . G ro d z is k o Ś r e d n io w ie c z n a . Gród k a s z t e la ń s k i / ? / S ie d z ib a k s ią ż ę c a / ? / .
