Marian Kochanowski
Gdańsk - Stare Miasto, ul. Mniszki,
AZP
12-44/-Informator Archeologiczny : badania 26, 96-97
Późne średniowiecze
Przeprow adzone we w rześniu 1992 r. doraźne badania wykopaliskowe pozwoliły odsło nić dość mocno już zniszczony i uszkodzony piec garncarski do wypalania kafli miskowych. Piec ten, o przybliżonej śr. 260-280 cm w rzucie poziomym i zachowanej wysokości 120-130 cm, mial cembrowinę zbudow aną z dużych głazów kam iennych uszczelnionych gliną. Kopula pieca nie zachowała się. Była prawdopodobnie zbudow ana z dużych cegieł (gotyckich) o półkolistym kształcie, z jednej strony oblepionych gliną. Posadzkę pieca stanow ił piasek zm ieszany ze spalenizną i ułam kam i cegieł. Palenisko i tu n el z wlotem ciepła do pieca znajdowały się po stro n ie południowej. Szersze i bardziej szczegółowe rozpoznanie pieca było niemożliwe z uwagi n a zabudow ania {garaż, dom gospodarczy, studzienka wodociągowa). W ewnątrz pieca na posadzce piaskowej były ustaw ione w rzę dach wypalone kafle typu miskowego, otworem ku dołowi, a dnem ku górze. Z rejonu pieca wydobyto 87 kafli zachowanych w całości, 73 w postaci dużych fragm . dąjących się zrekon struow ać oraz sporą ilość drobnych ułam ków z kilkudziesięciu kafli. W sum ie mogło się tu znajdować blisko 200 kafli. Są to wyłącznie kafle typu miskowego o krótkim korpusie {wys. maks. 11 cm), kwadratowym wylewie (śr. m aks. do 14 cm) i okrągłym dnie płaskim {śr. m aks. do 10 cm). Brzegi m ąją lekko półkoliste, zakończone okapem skierowanym ku w nętrzu. Ścianki boczne są lekko żłobkowane. Cały zbiór w 99% stanow ią kafle miskowe bez polewy, barwy ceglastej, z odcieniami ciemniejszego osmolenia. N atom iast kafle misko we z polewą stanow ią w tym zbiorze tylko znikom ą ilość (kilkanaście sztuk). Kafle te, z nieznacznie pogrubionym brzegiem, poziomo ściętym w ew nątrz, pokryte są zieloną i żółtą polewą oraz różowym pobiałkowaniem. D na ich wew nątrz zdobią ornam enty rozet. Zbiór odkrytych kafli m ożna ogólnie datow ać n a XVII, a naw et pocz. XVUI w.
B adania powierzchniowe w bliższym i dalszym sąsiedztw ie pieca pozwoliły odkryć rozległą osadę, zapewne produkcyjną, zam ieszkałą przez garncarzy-kafląrzy. Istnieniu takiej osady sprzyjał dostatek surow ca w postaci gliny i piasku oraz wody i opalu z tu te j szych lasów. Duże znaczenie dla jej rozwoju miało również jej dogodne położenie pomiędzy kilkom a ośrodkam i miejskimi (Świdwin, Połczyn Zdrój, Drawsko Pomorskie, Łobez i Re sko), które były zapewne odbiorcami kafli.
Na podstawie zebranej ceram iki początki osady datować m ożna n a XV w., natom iast jej upadek nastąpił prawdopodobnie w XVII w. w czasie wojny trzydziestoletniej.
C hojnów -Z am ek, gm. loco, woj, legnickie patrz wczesne średniowiecze E lbląg-S tare Miasto patrz okres nowożytny
G d a ń s k - S t a r e M ia s to , u l. M n i- M uzeum Archeologiczne w G dańsku s z k i
A Z P 12 -4 4 /—
B adania prowadził mgr M arian Kochanowski. Finansow ane przez Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku.
Ślady osadnictw a późnośredniowiecznego (XTV-XV w.)
Przeprow adzone w listopadzie badania ratow nicze spowodowane były w ym ianą ru r kanalizacyjnych w rejonie ul. M niszki, znąjdującej się na zapleczu Starego M iasta, tuż przy średniowiecznym kanale Raduni. Celem ich było zadokum entow anie odsłoniętych naw ar stw ień, w tym konstrukcji drew nianych, oraz u stalenie głębokości zalegania calca w sto sunku do rozpoznanych już odcinków tej części gdańskiej Starówki.
Skoncentrow ano się na rozpoznaniu fragm. wykopu ziemnego ok. 350 cm od obecnej linii brzegowej Raduni. Określono poziom kraw ędzi wykopu +2,380 m n. p. m. Zadoku m entow ana tu straty g rafia to nowożytne naw arstw ienia gruzu i pozostałości niwelacji terenu. Dopiero od głębokości ok. + 550 m n. p. m. zaznaczyła się w arstw a intensywnej spalenizny przem ieszanej z gruzem , zawierająca bogaty zestaw ułam ków ceram iki naczy niowej, kości zwierzęcych, ścinków skórzanych i drobnych fragm . przedm iotów szklanych. Miąższość tej w arstw y wynosiła ok. 165 cm. Na głębokości — 1,115 m n. p. m. zaobserwo
I η for maior Archeologiczny 97
wano spoistą glinkę barw y zielonkawej, zawierającą średniej wielkości drobne kam ienie (calec).
Ze w stępnych oględzin m ateriału ceramicznego, nieco przem ieszanego, wynika, że najstarszą cezurę wyznaczają ułam ki ceram iki wypalanej w atm osferze redukcyjnej z tech nologią typową dla pot. XIV w.; natrafiono także na ułam ki ceram iki im portow anej z Nie miec, datowanej na XV w. W ystąpił ponadto bogaty zestaw kości zwierzęcych, głównie pokonsumpcyjnych (kości kończyn, żebra, kręgi itp.).
Zadokum entow ana konstrukcja drew niana ma ch arak ter nowożytny. W ystąpiła na gt. ok. 1,800 m n. p. m., w skład jej wchodziły szerokie belki usytuow ane mniej więcej równolegle do koryta Raduni, stanowiące niegdyś wzmocnienie brzegu kanału.
Prace ratow nicze zostały zakończone.
I Gdańsk-Śródmieście patrz okres nowożytny
G ło g ó w - O s tró w T u m s k i, s t. 2 M uzeum A rcheologiczno-H istoryczne gm . lo c o , w o j. le g n ic k ie w Głogowie
A Z P 68-1 9 /2
Badaniam i kierował m gr Zenon Hendel, współpracowali m gr m gr A. Dobrowolski, Z. Lissak oraz M. Świderska. Finansow ane przez U rząd Wojewódzki w Legnicy Dziewiąty sezon badań. T eren dawnej kapituły kolegiackiej, późne średniowiecze, okres nowożytny.
Badania wykopaliskowe przeprowadzono w dużym wykopie budowlanym o powierzch ni ok. 14 arów, usytuow anym na południowy zachód od wieży kolegiaty. Cały te re n objęty pracami budowlanym i znajdował się poza obrębem grodu piastowskiego, którego naw ar stw ienia zostały uchwycone pomiędzy apsydą kolegiaty a fundam entam i kaplicy św. A nny Z uwagi na swoją wielkość został podzielony n a 4 m niejsze wykopy archeologiczne ozna czone n r Va, Vb, Vc, Vd, o łącznej powierzchni ok, 4,36 ara. Nie stw ierdzono śladów osadnictwa wczesnośredniowiecznego czy pozostałości drugiego członu grodu. Uchwycono natom iast, poza dziewięcioma w arstw am i kulturow ym i, m ur ceglany o w ątku gotyckim, posadowiony n a kam iennym fundam encie, datow any n a schyłek XIV w., oraz przebiegają cy wzdłuż jego południowego lica kanał, Oba obiekty stanow iły nąjpewniej granicę dawnej jurydyki kolegiackiej. Ponadto w naw arstw ieniach nowożytnych odsłonięto resztki małego budynku zrębowego o wym iarach 1,7 x 3,1 m, usytuow anego przy zew nętrznym licu m uru. N atom iast w północnej części wykopu budowlanego odkryto studnię z cegły klinowej, posadowioną na trzech wieńcach drew nianej cem brow iny
Pozyskano bardzo liczny materia! zabytkowy, który na podstawie cech stylistycznych i tech nologicznych datować można na późne średniowiecze oraz okres nowożytny (renesans, barok).
D okum entacja oraz zabytki znajdują się w M uzeum Archeologiczno-H istorycznym w Głogowie.
G ło g ó w - S ta r e M ia s to , k w a r t a ł M uzeum A rcheologiczno-H istoryczne
A -1 9 w Głogowie
gm . lo c o , w o j. le g n ic k ie A Z P 6 8 -1 9 /—
Badaniam i kierow ał m gr W. Pogorzelski (autor sprawozdania). F i nansow ane przez Wojewódzkiego K onserw atora Zabytków w Legnicy oraz Budoprojekt Głogów. Miasto, II pol. XIII w. — renesans.
Kw artał oznaczony symbolem A-19 na Starym Mieście w Głogowie ogranicząją ulice: od strony południowej Grodzka, północnej — Słodowa, wschodniej — G arncarska,
