Brzeście, gm. Sławno, woj. słupskie, st. 13

Arkadiusz Marciniak,Włodzimierz

Rączkowski

Brzeście, gm. Sławno, woj. słupskie,

st. 13

Informator Archeologiczny : badania 22, 49-50

EP O K A Ż E L A Z A

O K R E S H A L S Z T A C K I

U n iw e rsy te t Łódzki K a te d ra A rcheologii

B a d a n ia p ro w ad ziła m gr L u b o m ira T y szler p rzy w sp ó łp ra c y m gr B eaty G ó rsk ie j-G ra b a rc z y k , p od k ie ru n k ie m doc. d r J e rz e g o K m lecJńsklego. B a d a n ia fin a n so w a ł WKZ w S k iern iew icach . Pierw szy sezo n b a d a ń . O s a d a z o k resó w h alsz ta c k ie g o , la te ń sk ie g o 1 w pływ ów rzy m sk ich .

S ta n o w is k o położone j e s t w dolinie B zury, w pobliżu za k o la sta ro rz e c z a , n a niew ielkim w y p łaszczo n y m w y n ie sie n iu . O d k ry te w c z a sie b a d a ń p ow ierzchniow ych AZP, J e s t Je d n y m z zesp o łu sz e ś c iu s ą s ia d u ją c y c h ze s o b ą sta n o w is k z o k re s u w pływ ów rzy m sk ich .

B ad an ia rozpoznaw cze objęły o b sz a r 170 m a [wykop l-tV). W w ykopach odkryto liczne Jam y l bliżej n ieo k reślo n e obiekty. Z aw ierały o n e fragm enty ceram iki, w n iek tó ry ch w ystąpiły frag­ m e n ty kości zw ierzęcych o raz potu pa ne przep alo n e kam ienie. W w ykopie II od k ry to Jam ę z g lin ą, g łę b o k ą n a ok. 8 0 cm . O d k ry ty su ro w ie c żelazn y pozw ala p rz y p u sz c z a ć , że w o sa d z ie rozw ijała się rów nież m e ta lu rg ia żela za. M ateria ł ceram iczn y , n iejed n o lity ch ro n o lo g iczn ie 1 k u ltu ro w o , J e s t c z ę sto p rz e m ie s z a n y w o d k ry w a n y c h o b ie k ta c h . W ierzchnie w a rstw y k u ltu ro w e o s a d y k u ltu r y przew orskiej z o sta ły n ajp ra w d o p o d o b n ie j n iem al całkow icie zn iszczo n e, p o z o sta ł po n ic h głów nie m a te ria ł pow ierzchniow y.

N ie p r r e w l d u je t i ę k o n ty n u a c j i b a d a ń .

B łotnica S trz e le c k a , gm . S trzelce O polskie, woj. opolskie, st. 1 - p a trz o k re s w pływ ów rzy m sk ich .

B o ch en lec. g m . M ałogoszcz, woj. kieleckie, s t. 3 - p a trz e p o k a b rą z u . B o ru cln o , g m . S tęży ca, woj. g d a ń sk ie , s t, l - p a trz o k re s la te ń sk i. B ran ice, woj. opolskie, s t. 7 - p a tr z e p o k a b rą z u .

B ro d y P om orskie, woj. g d a ń sk ie , s t. 2 0 - p a trz n e o lit

U n iw e rs y te t Im. A d am a M ickiew icza I n s ty tu t P ra h is to rii w P o z n a n iu

B a d a n ia prow adzili m gr m gr A rk ad iu sz M arcin ia k 1 W łodzim ierz Rączko- w sk l (a u to r sp ra w o z d a n ia ). F in a n s o w a ł WKZ w S łu p s k u . Pierw szy se z o n b a d a ń . M ateria ły k u ltu r y a m fo r k u listy c h 1 z w czesn eg o śred n io w iecza o ra z c m e n ta rz y s k o lu d n o ś c i k u ltu r y p o m o rsk iej.

S ta n o w is k o położone J e s t n a niew ielkim p ia s z c z y sto -g lin ia sty m w y n ie sie n iu w o brębie w ysoczyzny m orenow ej, w p o b liżu drogi łączącej G w lazdow o z Ż ukow em . B a d a n ia m iały c h a r a k te r rato w n iczy w zw iązk u z n isz c z e n ie m g ro b ó w p rz e z g łęb o k ą orkę. Ich cele m było u s ta le n ie c h ro n o lo g ii c m e n ta rz y s k a 1 możliw ie precyzyjnie o k re ś le n ie zw yczajów g rz e b a ln y c h lu d n o ś c i u ż y tk u ją c e j to cm e n ta rz y sk o . B r z e ś c ie , g m . S ła w n o , w o j. » h ip a k ie , a t . 13 B e d n a r y , g m . N ieb o ró w , w o j. a k ie r n ie w ic k ie , ■t. 6

5 0

E k s p lo ra c ją o b jęto 3 2 5 m s . Z a re je stro w a n o 2 5 obiektów . M ateriały 1 o b ie k ty m o ż n a p rzy p o ­ rz ą d k o w a ć do n a s tę p u ją c y c h J e d n o s te k podziały c h ro n o lo g iczn o -k u ltu ro w eg o :

1 / M ateria ły lu d n o ś c i k u ltu r y a m fo r k u listy c h - k ilk a fr. ceram ik i, p o jed y n cz e k rzem ien ie o ra z Je d e n d o m n ie m a n y o b ie k t (Jam a p o słupow a?).

2 / M a te ria ły lu d n o ś c i k u ltu r y p o m o rsk iej ( p rz y p u sz c z a ln ie z o k re s u H aD) - k ilk a obiektów , w ty m g ro b y o k o n s tru k c ji sk rzy n k o w ej (2), g ro b y popielnicow e o In n y ch k o n s tru k c ja c h k a m ie n n y c h (2), bezpoplelnlcow y g ró b Jam ow y (1) o ra z g ró b sy m b o liczn y (?) z k o n s tru k c ją k a m ie n n ą (1). G ro b y sk rzy n k o w e b u d o w a n e były w edług k la sy c z n y c h z a sa d s to so w a n y c h w k u ltu rz e p o m o rsk iej. W ew nątrz je d n e j z popielnic zn alezio n o sz c z ą tk i p rz e p a lo n y c h ozdób ze sz k ła I b rą z u .

3 / M ateria ły z o k re s u w czesn eg o śred n io w iecza - p ojedyncze fra g m e n ty c e ra m ik i, b r a k s ta ły c h p o zo stało ści o sa d n ic z y c h .

C h ro n o lo g ii I fu n k c ji p o z o sta ły c h obiektów n ie d a s ię 0kreśllć. M a te ria ły z n a jd u ją się czasow o w In s ty tu c ie P ra h isto rii IMM. N ic p r z e w id u je » ię k o n ty n u a c j i b a d a rt.

I Brzezie, gm . Pleszew , woj. kaliskie, s t. 29 - p a lrz e p o k a b rą z u .

I

I

B a d a n ia prow adzili m gr D a n u ta P iotrow ska l m gr W ojcicch P iotrow ski ( a u to r spraw ozdania}. F in an so w ało P aństw ow e M u zeu m A rcheologiczne W W arszaw ie. D rugi se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o k u ltu ry łużyckiej z o k re s u h alsztack ieg o .

B a d a n ia c m e n ta rz y s k a w d a ls z y m c ią g u m iały c h a r a k te r ra tu n k o w y . W ykopy zo sta ły założone n a w olnym Jeszcze te re n ie w o brębie d ziatek b u d o w la n y c h . C e n tru m c m e n ta rz y s k a z a c h o w a ło się , lecz n ie m o ż n a uchw yć l i Jego z a się g u ze w zględu n a z w a rtą z a b u d o w ę tego o b s z a ru .

E k s p lo ra c ją o b jęto p o w ierzch n ię 120 m 2, O d sło n ięto 24 g ro b y p opielnicow e {od n r 92 do 115) o ra z Jed en o b ie k t o n ie ro z p o z n a n y m c h a ra k te rz e . Potow a ob iek tó w g robow ych to zespoły

s k r o m n ie w y p o s a ż o n e l b ard zo zn iszczo n e, zaw ierające od k ilk u do 2 0 n a c z y ń (grób n r 100). W szy stk ie o b le k ły zalegały p ły tk o , 1 5 2 0 c m od p o w ierzch n i ziem i w w a r s tw ie h u m u s u .

Z zab y tk ó w w ydzielonych m ożna wymienić: 4 sp ira ln e pierścionki z cienkiego d r u tu b r ą ­

zowego (Z popielnicy - g ró b 106), p ie rśc io n e k rów nież z brązow ego d r u t u ro zk lep an eg o W w ą sk ą ta ś m ę {z p o p ieln icy z g ro b u ßß), pa cl o r g lin ia n y z g ro b u 92. W ystąpiły te ż zab y tk i z k rzem ien ia n a rzu to w eg o bałtyckiego (o dhipkl, rd zen ie, o d p a d k i przem ysłow e), z aró w n o w g ro b a c h J a k 1 w a rstw ie ziem i o rn ej.

W c e lu z a p o z n a n ia się ze s tra ty g ra fią 1 c h a ra k te re m w a rstw geologicznych zało żo n o w ykop so n d a ż o w y o w y m ia ra c h 2 ,8 x 1.3 m. Od 6 0 -7 0 c m od p o w ierzch n i ziem i w y stę p u ją w a rstw y u tw o ró w w odno lodow cow ych, a od głębokości 135 c m w ody g ru n to w e .

M a te ria ły 1 d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w P aństw ow ym M uzeum A rcheologicznym O ddział w B isk u p in ie . B adania n ie będ ą k o n ty n u o w a n e . G or»xew i c c , g m . K a z im ie rz W lk p ., w o j. p o z n a r ia k le , s t . 1 M u zeu m A rcheologiczne w P o z n a n iu

B a d a n ia p ro w ad ziła m gr U rsz u la N a ro ż n a -S z a m tc k z ZAW Jl IKM PAN w P o z n a n iu . F in a n s o w a ło MA w P o z n a n iu . D rugi s e z o n b a d a ń . B a d a n ia so n d a ż o w e s ta n o w is k k u ltu ry łużyckiej.

W obec p la n o w a n y c h m elioracji n a g r u n ta c h so łectw a G orszew lce, k o n ty n u o w a n o z a p o ­ c z ą tk o w a n e w ub ieg ły m ro k u arch eo lo g iczn e p ra c e In w en tary zacy jn e. Do b a d a ń tych w ytypo­ w an o sta n o w isk a z m ateriałem k u ltu ry łużyckiej m ając n a uw adze nie zlokalizow ane d o ty ch cz as o d k o p a n e p o n a d 100 la t tem u , z n a n e cm en tarzy sk o z w czesnej epoki żelaza. O gółem założono 4 7 s o n d a ż y n a 7 s ta n o w is k a c h arch eo lo g iczn y ch (1, 4, 9, 2 4 , 2 5 , 27, 32), p rz e k o p u ją c łą c z n ie 2 3 5 m ^ d o głęb o k o ści 0 ,2 0 m - 1,8 m.

N ajw ażn iejszy m o sią g n ię c ie m Je s t niew ątpliw ie lo k alizacja c m e n ta rz y s k a z o k re s u h a l­ sz tack ieg o , którego w cześniej, m im o d w u k ro tn ie p ro w ad zo n y ch b a d a ń w y k o p alisk o w y ch 1 p o ­ w ierzch n io w y ch , n ie u d a ło się odk ry ć. S ta n o w isk o to o p o w ierzch n i 1.5 - 2 h a j e s t u s y tu o w a n e n a c y p lu w p o b liżu d aw n eg o brzeg u je z io ra , o b e c n ie przy lo rze kolejow ym Kaź m ierz-Pólko.