Jerzy Kujawiński
Profesor dr hab. Jerzy Kujawiński :
nauczyciel, pedagog : współtwórcza
pedagogiki wczesnoszkolnej
Nauczyciel i Szkoła 2 (3), 137-140
Profesor dr hab. Jerzy Kujawiński - nauczyciel,
pedagog - współtwórca pedagogiki
wczesnoszkolnej
U rodziłem się 8 lutego 1928 roku w Koźminie Wlkp. W mieście tym w 1945 roku ukończyłem szkołę podstawową, a w 1947 roku gim nazjum ogólnokształcą ce. Średnie wykształcenie pedagogiczne uzyskałem w 1954 roku w Liceum Peda gogicznym w Lesznie, a studia m agisterskie z zakresu pedagogiki ukończyłem w 1962 roku na U niwersytecie W arszawskim, w Studium Pedagogiki dla Pracu jących. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki uzyskałem
w 1970 roku w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu. Habilitowałem się w 1977 roku na W ydziale N auk Społecznych U niw ersytetu im. Adama M ickiewicza w Po znaniu, uzyskując stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie pedagogi ki. W 1978 roku zostałem zatrudniony na etacie docenta, a tytuł naukowy profe sora otrzymałem w lutym 1989 roku.
W 1948 roku rozpocząłem pracę w zawodzie nauczycielskim i kontynuowałem j ą w szkolnictw ie podstawow ym do 1963 roku, łącząc przez kilka lat z etatem nauczyciela funkcję kierownika szkoły i kierownika Powiatowego Ośrodka M eto dycznego. W 1963/64 byłem zastępcą dyrektora Technikum Przem ysłu Mięsnego w K rotoszynie, a w latach 1964-1969 pracow ałem w Studium N auczycielskim w K aliszu, kolejno na stanowisku nauczyciela pedagogiki i metodyki nauczania początkowego, zastępcy dyrektora i dyrektora Studium.
Pracę w Uniw ersytecie im. A dam a M ickiew icza w Poznaniu rozpocząłem w 1969 roku na etacie wykładowcy Wyższego Studium Nauczycielskiego. W Stu dium tym pełniłem ponadto funkcję zastępcy kierownika sekcji pedagogicznej i kie row nika studenckich praktyk pedagogicznych. W latach 1973-1978 pracowałem w Instytucie Pedagogiki UAM na stanowisku starszego wykładowcy, a z dniem
1 września 1978 roku zostałem powołany na stanowisko prodziekana Wydziału Nauk Społecznych UAM. Funkcję tę pełniłem w sumie przez trzy kadencje, z tym że w drugiej i trzeciej kadencji zostałem prodziekanem z woli wyborców. W latach
138 Nauczyciel i Szkeła 2 (3 ) 1997
1978-1991 byłem kierownikiem Zakładu Pedagogiki Przedszkolnej i W czesnoszkol nej, który sam zorganizowałem, a w latach 1987-1990 byłem z woli wyborców dzie kanem W ydziału N auk Społecznych U niw ersytetu im. A dam a M ickiew icza w Poznaniu.
Ponadto w latach 1978-1983 byłem przew odniczącym Państwow ej Komisji Egzam inów K w alifikacyjnych przy Instytucie K ształcenia N auczycieli i Badań O światow ych w Poznaniu, a w latach 1979-1990 byłem przew odniczącym Rady Społeczno-Naukowej działającej przy Oddziale Doskonalenia Nauczycieli w Po znaniu i w latach 1983-1990 przewodniczyłem Międzywojewódzkiej Komisji Stopni Specjalizacji Zawodowych Nauczycieli przy Oddziale Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu.
M oje zainteresowania naukowe koncentrują się na pedagogice i edukacji wcze snoszkolnej, a zw łaszcza na następujących zagadnieniach;
1) nauczania i uczenia się problemowo-grupowego w niższych i wyższych kla sach szkoły podstawowej;
2) indywidualizowania nauczania i uczenia się problemowego w niższych i wy
ższych klasach szkoły podstawowej;
3) układania i rozwiązywania problem ów otwartych w klasach początkowych; 4) doskonalenia metodyki opracowywania celów w klasach początkowych; 5) rozw ijania aktywności twórczej uczniów klas początkowych;
6) rozw ijania aktywności prospołecznej uczniów klas początkowych; 7) integrow ania edukacji lekcyjnej z sam oedukacją dom ow ą uczniów klas po
czątkowych;
8) doskonalenia działalności lekcyjno-domowej w klasach początkowych; 9) wdrażanie uczniów klas początkowych do sam okształcenia;
10) w spółopracowywania programu klasowego i zajęć lekcyjno-domowych edu kacji i sam oedukacji w czesnoszkolnej w poczuciu w spółpodm iotow ości uczniów i nauczycieli.
N a tem at „Rola nauczania początkowego w edukacji szkolnej” zorganizowa łem w 1978 roku w Poznaniu, w raz z Kuratorium O światy i W ychowania, sesję ogólnokrajow ą, na której w ygłosiłem referat pt. „Indyw idualizacja w procesie dydaktyczno-wychowawczym w niższych klasach szkoły podstawow ej” a na temat „Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkow ych” zorganizowałem w 1987 roku w Poznaniu, w raz ze swoim Zakładem Pedagogiki Przedszkolnej i W czesnoszkolnej, ogólnopolską konferencję naukową, na której wygłosiłem pod stawowy referat pt. „Podstawy teoretyczne rozwijania aktywności twórczej uczniów klas początkowych” , a także na w spomniany tem at wygłosiłem w Hochschule der Künste w B erlinie Zachodnim (w W yższej Szkole Sztuk) cykl w ykładów oraz opublikow ałem kilka artykułów w „Życiu Szkoły” i w innych w ydawnictw ach krajowych. Ponadto pod m oją redakcją ukazała się książka pt. „Rozwijanie aktyw ności twórczej uczniów klas początkowych”, będąca pierwszym zarysem metodyki w tym zakresie. K siążka ta ukazała się w 1990 roku, a jej w ydaw cą były W ydaw
Nauczyciel 8 Szkuta 2 (3 )1 9 9 7 139 nictw a Szkolne i Pedagogiczne. Jej pierw sze w ydanie, w nakładzie 12 tysięcy egzem plarzy, zostało bardzo szybko wyczerpane.
D otychczas opublikow ałem 10 monografii oraz ponad 70 artykułów i kilka recenzji. Ponadto byłem redaktorem i w spółautorem 5 publikacji zbiorowych oraz w ykonaw cą ponad 30 recenzji prac zw artych, w tym kilku dla PW N i WSiP. Zrecenzowałem także ponad 20 rozpraw doktorskich, 6 habilitacyjnych oraz 3 razy w ystąpiłem w roli opiniodaw cy w przew odach profesorskich. W 1996 roku na zlecenie W SiP opiniowałem nowy „Program edukacji wczesnoszkolnej” .
Dotychczas w ypromowałem ponad 350 m agistrów i dyplom antów w zakresie edukacji wczesnoszkolnej oraz 2 doktorów z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej.
Od 1991 roku, ze względów zdrowotnych, jestem profesorem emerytowanym, posiadającym jednak wszystkie praw a członka Rady W ydziału Studiów Edukacyj nych U A M w Poznaniu, zatrudnionym w w ym iarze 0,5 etatu. W jego ram ach prowadzę sem inaria magisterskie dla studentów studiujących pedagogikę szkolną i wczesnoszkolną.
Przygotowuję także do druku książkę m etodyczną dla Uczniów i Nauczycieli pt. „W spółdziałanie partnerskie U czniów z N auczycielam i i U czniów ze sobą w szkole klasowo-lekcyjnej” .
Od 1989 roku do chwili obecnej jestem przew odniczącym Rady Redakcyjnej W ydaw nictw a N aukowego Polskiego T ow arzystw a Pedagogicznego - O ddział w Poznaniu pt. „Problemy rozwoju edukacji” . Ponadto przez wiele lat byłem człon kiem K om itetu Redakcyjnego „Życia Szkoły” .
W ykaz najważniejszych publikacji zwartych:
1. K u j a w i ń s k i J.: Skuteczność półprogram owych podręczników w naucza
niu początkowym . W ydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1972.
2. K u j a w i ń s k i J.: Indyw idualizow ane nauczanie problem ow o-grupow e
w szkole podstawowej. W ydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1978.
3. K u j a w i ń s k i J.: Rola problem ów otwartych w nauczaniu początkowym
matematyki. IKN w W arszaw ie-O D N w Poznaniu, 1982.
4. K u j a w i ń s k i J.: Próby optym alizacji celów w nauczaniu początkowym. IKN w W arszaw ie-O D N w Poznaniu, 1985.
5. K u j a w i ń s k i J.: Wychowawcze aspekty twórczej aktywności prospołecz
nej dziecka. IKN w W arszaw ie-O D N w Poznaniu, 1987.
6. K u j a w i ń s k i J.: Doskonalenie pracy lekcyjno-domowej w klasach począt
kowych. WSiP, W arszawa 1990.
7. K u j a w i ń s k i J. (red.): Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas p o
czątkowych. Zary>s metodyki. Wydanie pierwsze. W SiP, W arszawa 1990.
140 Nauczyciel I S ika ła 2<3) 1997
8. K u j a w i ń s k i J.: Melody nauczania i wspierania w edukacji wczesnosz
kolnej. W SiP (w druku od 1995 roku).
9. K u j a w i ń s k i J. (red.): Rola nauczania początkowego w edukacji szkol
nej. K uratorium Oświaty i W ychowania w Poznaniu. Biblioteka Doświad
czeń N auczycieli Poznańskich. Tom 1, Poznań 1978.
10. K u j a w i ń s k i J. (red.): Wybrane zagadnienia teorii i p raktyki nauczania
początkowego. Instytut K ształcenia i Badań Oświatowych w Poznaniu, Po
